11 συμβουλές για την καλλιέργεια Ντομάτας

          Μπορείτε να   παράγεται  άφθονες ζουμερές ώριμες ντομάτες αυτό το καλοκαίρι για το φαγητό σας  και όλες τις χρήσεις όπως χυμούς πελτέδες, λιαστές  ακολουθώντας αυτές τις απλές συμβουλές.

          Ακόμη και  το χειμώνα, το μυαλό μας παρασύρει στην γεύση και το άρωμα μίας  ώριμης στον ήλιο τομάτας με το αλατάκι της . Η  καλλιέργεια τομάτας είναι ένα must για κάθε αστικό κηπουρό,.

          Παρά το γεγονός ότι, θα πρέπει να περιμένουμε το  καλοκαίρι  όπου οι θερμοκρασίες φτάνουν στα  κόκκινα για να απολαύσουμε τις τομάτες μας, ....υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε όλο το χρόνο για να βοηθήσουμε τις ντομάτες μας να ευδοκιμήσουν.

         Βάλτε τις ακόλουθες συμβουλές σε δράση και την καλλιέργεια τομάτας και θα είναι εύκολο.

1.    Επιλέξτε  τον  Ήλιο

Οι τομάτες αγαπούν μια ηλιόλουστη θέση, έτσι ώστε να επιλέξουme μια περιοχή που επιτρέπει την πλήρη έκθεση φυτών μας  και καλό είναι να αφήνουμε ένα χώρο ικανό για μια  επιπλέον φύτευση περίπου τρεις εβδομάδες από την πρώτη. Αφήστε αρκετό χώρο, περίπου 25-30 εκατοστά μεταξύ των φυτών στην σειρά και μεταξύ των σειρών 70 με 80 εκατοστά, για να βοηθήσει στην κυκλοφορία του αέρα.

2. Ελέγξτε το χώμα σας

          Οι τομάτες προτιμούν ένα μέσης οξύτητας  εδάφος pH περίπου 7. Απλό στη χρήση  είναι ένα  κιτ δειγματοληψίας εδάφους  που είναι διαθέσιμα στο εμπόριο . Τα αποτελέσματα θα σας οδηγήσουν να δείτε αν το χώμα  του κήπου σας είναι όξινο ή αλκαλικό. Ενσωματώνοντας ασβέστιο  στον κήπο (είναι ο πιο γρήγορος τρόπος για να αυξηθεί το pH του εδάφους) το βελτιώνουμε αν είναι όξινο , ενώ αν είναι αλκαλικό με την προσθήκη λιπασμάτων ή τύρφης θα μειώσει το ΡΗ στα αλκαλικά εδάφη (συχνότερα  στην πατρίδα μας ).

3. Γνωρίζουμε  καλά το κλίμα μας

Να είστε ενήμεροι για τις τυπικές καιρικές συνθήκες για την περιοχή σας ώστε να γνωρίζουμε ανθεκτικότητα στο καιρό, στα έντομα της και στα συνήθη προβλήματα που θα έχει (η συζήτηση με ένα καλλιεργητή θα σας τα λύσει αυτά τα θέματα). Φύτευση πριν από τον τελευταίο παγετό - όπως φέτος σε όσους δοκίμασαν Μάρτιο -θα μπορούσε να σημαίνει βλάβη ή ακόμα και θάνατο  σπορόφυτων αν δεν είμαστε διατεθειμένοι να τα προστατεύσουμε. Η  να γνωρίζουμε το πότε η ζέστη  και ο άνεμος θα προκαλέσει δυσφορία η θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη φυτοπαθολογικών προβλημάτων οπότε τότε θα δράσουμε προληπτικά με σκιάδια ή με σκευάσματα προστασίας

4. Επιλέξτε Ποικιλίες σοφά

             Μια σειρά από ντομάτες καλλιεργούνται σε όλη την χώρα κάθε χρόνο, η καθεμιά  προσαρμοσμένη για χρήση και ορισμένες ιδιότητες, όπως αντοχή στη θερμότητα στον άνεμο κτλ. Δεν κάνουν όλες για παντού  και καλό είναι ένας γεωπόνος  μπορεί να σας κατευθύνει σε ποικιλίες που ευδοκιμούν στην περιοχή σας και προορίζονται για χρήση σας. Για παράδειγμα, μεγάλες ποικιλίες ( με υποκοριστικό μπριζόλες σε πολλές περιοχές) είναι καλύτερες για τον τεμαχισμό  σαλάτες, ενώ οι τύποι πάστας-βιομηχανικές  είναι καλύτερες για τη σάλτσα. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι  παλιές ποικιλίες, ενώ  είναι νόστιμες ή  μεγάλες ή  και παραγωγικές , είναι συχνά λιγότερο ανθεκτικές σε  ασθένειες και μπορεί να είναι πιο δύσκολο να αναπτυχθούν.

5. Γονιμοποιήση και διατροφή

       Κατά τη φύτευση, απαιτείται σε μία  ντοματιά  ειδικό λίπασμα που περιλαμβάνει  πχ ασβέστιο στα όξυνα εδάφη  ή ενθαρρύνει την πρόσληψη ασβεστίου για την πρόληψη άνθισης  και το  τέλος της  σήψης. Σε συνέχεια με ένα υδατοδιαλυτό λίπασμα μία φορά την εβδομάδα για τις πρώτες τρεις εβδομάδες και στη συνέχεια κάθε δύο ή τρεις εβδομάδες μετά καθορίζονται οι ανθίσεις των φυτών . Η γονιμοποίηση είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα σημερινά υβρίδια που κυκλοφορούν στην αγορά , τα οποία χρειάζονται την αφθονία της διατροφής. Οι παλιές παραδοσιακές ποικιλίες είναι ποιο ταπεινές και παραγωγικές με λίγες εισροές 

6. Τακτικότητα στην αρδευση

Παρακολούθηση της υγρασίας του εδάφους και του νερού δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα κατά τη διάρκεια του καυτού  καλοκαίριού και με τακτικό τρόπο άρδευση. Πάντα νερό το έδαφος στη βάση του φυτού, αποφεύγοντας την επαφή με τα φύλλα…... Μειώστε το πότισμα σαν ποσότητα όταν οι μέρες είναι  με συννεφιά ή βροχή.

     Πολλές ανωμαλίες που βλέπετε στο σχήμα των φρούτων-καρπών  οφείλονται σε κακή συχνότητα  άρδευσης

7. Το επίστρωμα

Ένα στρώμα από φύλλα άχυρα ή άλλη οργανική ουσία στην επιφάνεια του χώματος βοηθά να διατηρηθεί η υγρασία του εδάφους και να κρατήσει τα ζιζάνια σε μικρή ανάπτυξη . Αυτά όμως να μην έρχονται σε επαφή με τον λαιμό(σημείο μεταβολής της ρίζας σε βλαστό)των φυτών μας. καλό είναι να υπάρχει μια μικρή ζώνη προστασίας γύρω του πλάτους 10 εκατοστων

8. Συνεχή παρατήρηση  για παράσιτα και στις ασθένειες

 Οι τομάτες είναι ευάλωτες σε πολλά είδη μυκήτων, βακτηρίων και ιών. Ένας καλός εμπειρικός κανόνας είναι να ελέγχετε συχνά ακόμα και καθημερινά προσεκτικά –άκρες φυτών, μερίστωμα,  και τα κάτω φύλλα - για τα πρώτα σημάδια του προβλήματος. Αν μπορείτε να προσδιορίσετε το πρόβλημα νωρίς, μπορείτε να παρέμβετε πριν γίνει οποιαδήποτε πραγματική ζημιά .

     Το ίδιο ισχύει και για τα έντομα, όπως αφίδες βρωμούσες  ακάρεα.  Η φύτευση κατιφέδων, βασιλικών   ως φυτό προστασίας μπορεί να βοηθήσει να μειωθεί δραστικά ο πληθυσμός εντόμων και ακάρεων ενώ οι κατιφέδες έχουν και αποτελεσματική δράση απέναντι στους νηματώδεις . Η χρήση βιολογικών μεθόδων έχει λίγο-πολύ λίγο- περισσότερο κόπο αλλά είναι αποτελεσματικότερες από χρήση χημικών σκευασμάτων

9. Στήριξη φυτών

Όλες οι ντομάτες να επωφεληθούν από τη στήριξη, ακόμα και για έρπουσες  ποικιλίες. Η στήριξη  αποτρέπει  το άναμα , μεγιστοποιεί τον χώρο σας και μειώνει την διάσπαση. Απλή, με  πασσάλους, καλάμια  ή σίδερα και σπάγκους στην  ντομάτα είναι όλα όσα χρειάζεστε για ένα μικρό κήπο.. Απαιτεί παρακολούθηση της ανάπτυξης, δένοντας τα φυτά καθώς μεγαλώνουν και να μην μένουν κενά

10 Κλάδεμα Φυτών

Μερικοί κηπουροί ορκίζονται  ότι το κλάδεμα δεν βοηθά την  ντομάτα… Οι  εν λόγω πλευρικοί βλαστοί που αναπτύσσονται στη βάση των βλαστών, καλό είναι   να αφαιρούνται στην περισσότερες ψηλές ποικιλίες. Σκεφτείτε  ότι αφήνοντας δύο ήτρία χαμηλότερα  λαίμαργα βλαστάρια για να αυξηθεί η απόδοση σας θα πρέπει να τσιμπήστε τους υψηλότερους βλαστούς  για  να αποφευχθεί η εξάντληση του φυτού όπως και για να υπάρχει ισορροπία βάρους Παράλληλα χάνεται και χώρο ανάπτυξης του φυτού .

11. Αφαιρέστε παλιά Φυτά

Εδώ είναι το βήμα περισσότεροι άνθρωποι παραλείπουν: Με τα πρωτα κρύα …μαζέψτε και τα πράσινα φρούτα αφού κάνουν ωραίο τουρσί και τραβήξτε τα φυτά από τις ρίζες, συγκεντρώστε τα  μαζί με , παλιά σάπια φύλλα και τα ζιζάνια. Κάψτε ή να κομποστοποιήστετα. Έτσι  θα καταστρέψουν τα βακτήρια και ιους μύκητες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν συγκομιδή του επόμενου έτους.

Όσον αφορά το έδαφος στο χώρο καλλιέργειας  της ντομάτα σας   η αφαίρεση τους  θα βοηθήσει να να μην επιβιώσουν οι  προνύμφες των παρασίτων.


αλλα αρθρα:Γιατί οι ντομάτες του σουπερμάρκετ είναι
ΚΛΆΔΕΜΑ ΝΤΟΜΑΤΑΣ ΚΑΙ ΆΛΛΕΣ
Αντιμετώπιση του εντόμου καραντίνας Tuta
Παραδοσιακές ποικιλίες τομάτας
Λιαστές τομάτες
ΤΟΜΑΤΑ~Αδροφουζαρίωση Τομάτας

για πληροφορίες WWW.bioprasino.gr

Παραγωγή ποιοτικού κομπόστ από Δημοτικά Στερεά Απόβλητα

Παραγωγή ποιοτικού κομπόστ από Δημοτικά Στερεά Απόβλητα

16/04/2015

του Φίλη Αθανάσιου, Γεωπόνος M.Sc. Εταιρεία PHYTOFIL

 Τα Δημοτικά Στερεά Απόβλητα (Δ.Σ.Α.) που αποτελούνται κυρίως από απόβλητα «κουζίνας» και απόβλητα φυτικής βιομάζας (30-50% επί του συνόλου των Δ.Σ.Α.) αφού διαχωριστούν κατάλληλα μπορούν να υποβληθούν είτε σε αναερόβια χώνευση για την παραγωγή βιοαερίου ή να κομποστοποιηθούν σε αερόβιες συνθήκες για την παραγωγή οργανικών λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών.

Η κομποστοποίηση και η χώνευση μειώνουν τον όγκο του υλικού και ελαχιστοποιούν την περαιτέρω αποικοδόμησή του (σταθεροποίηση υλικού) με αποτέλεσμα να μειώνονται οι κίνδυνοι από διαφυγές αερίων στην ατμόσφαιρα και από εκπλύσεις ενώσεων και στοιχείων στα εδάφη. Η  απόφαση για το ποια διαδικασία θα εφαρμοσθεί εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες του Δήμου και από τη σύνθεση των Δ.Σ.Α.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) η κομποστοποίηση έχει αποσπάσει ένα έντονο και εκτεταμένο ενδιαφέρον ως μέσο αντιμετώπισης των σύγχρονων προκλήσεων διαχείρισης αποβλήτων ιδιαίτερα για τη μείωση των ποσοτήτων των αποβλήτων που θάπτονται σε Χ.Υ.Τ.Α[1] και του εκλυόμενου μεθανίου (CH4) από την αποικοδόμηση των θαμμένων οργανικών υλικών στους Χ.Υ.Τ.Α.

Χρήσεις του κομποστ και πρώτες ύλες παραγωγής του

Η παραγωγή κομπόστ θεωρείται μια εξαιρετική ευκαιρία δημιουργίας ενός προϊόντος το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί με τρεις διαφορετικές χρήσεις: i) ως συστατικό υποστρωμάτων καλλιεργειών, ii) ως οργανικό λίπασμα ή iii) ως εδαφοβελτιωτικό.

Η εφαρμογή του κομπόστ συνήθως βελτιώνει τις φυσικές, βιολογικές και χημικές ιδιότητες των εδαφών. Η επαναλαμβανόμενη χρήση του στα εδάφη αυξάνει την περιεκτικότητα σε οργανική ουσία, μειώνει τον κίνδυνο διαβρώσεων ενώ ταυτόχρονα αυξάνει την ικανότητα συγκράτησης ύδατος και θρεπτικών στοιχείων.

Παρόλο που το κομπόστ χρησιμοποιείται συχνά ως οργανικό λίπασμα χρειάζεται προσοχή όταν εφαρμόζεται σε καλλιέργειες διότι γενικά υστερεί στην παροχή αφομοιώσιμου από τα φυτά αζώτου (Ν) τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα[2]. Επομένως όταν χρησιμοποιείται ως λίπασμα σε γεωργικές εφαρμογές είναι απαραίτητο να ελέγχονται εκτός του pH, της κοκκομετρικής σύστασης, της οργανικής ουσίας και η περιεκτικότητά του σε ορισμένα βασικά στοιχεία θρέψης των φυτών (N, P, K, Mg, Ca).

Άλλα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνα τους ή σε συνδυασμό με το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα των Δ.Σ.Α. για την παραγωγή κομπόστ είναι:

i) τα εμπορικά απορρίμματα τροφίμων (απόβλητα εστίασης),

ii) τα υπολείμματα από τη δασοκομία (φλοιοί δένδρων, ξυλώδη υπολείμματα),

iii) τα γεωργικά απόβλητα (περιττώματα ζωϊκών μονάδων, υπολείμματα καλλιεργειών κ.α.),

iv) τα απόβλητα της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών (ζυθοποιεία, οινοποιεία, φρούτα και λαχανικά, υπολείμματα σφαγείων κρεατοπαραγωγής, τυρόγαλο κ.α.) και φυσικά

v) η λυματολάσπη.

Περιβαλλοντική ασφάλεια, δημόσια υγεία και ποιότητα τελικού προϊόντος

Σύμφωνα με το άρθρο 6 της Οδηγίας 98/2008 τα παραγόμενα από οποιαδήποτε διαδικασία προϊόντα παύουν να θεωρούνται απόβλητα και μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στην εσωτερική αγορά της Ε.Ε. μόνο εφόσον πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια και δεν έχουν δυσμενή αντίκτυπο στο περιβάλλον και στην υγεία του ανθρώπου. Έκτοτε και με έναυσμα αυτή τη γενική κατεύθυνση τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. καταβάλλουν προσπάθειες για τη θεσμοθέτηση κανόνων και κριτηρίων που θα ορίζουν με σαφήνεια το πλαίσιο διασφάλισης της ποιότητας του παραγόμενου κομπόστ.

Επειδή η δειγματοληψία και οι αναλύσεις προσδιορισμού της ποιότητας του κομπόστ διεξάγονται στη βάση της εθνικής νομοθεσίας του κάθε κράτους-μέλους δεν υπάρχει συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για το λόγο αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (C.E.N.[3]) συγκρότησε μια ομάδα εργασίας με στόχο τη δημιουργία οριζόντιων προτύπων στους τομείς της λυματολάσπης, των βιοαποβλήτων και του εδάφους και τα τελικά πρότυπα που προέκυψαν αποτυπώνονται στον οικείο δικτυακό τόπο[4]. Το 2010 το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κομποστοποίησης (E.C.N.[5]) εισήγαγε ένα ευρωπαϊκό σύστημα διασφάλισης της ποιότητας εκδίδοντας παράλληλα και το αντίστοιχο εγχειρίδιο διαδικασιών το οποίο περιλαμβάνει τις κοινοτικές απαιτήσεις για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης των εθνικών οργανισμών διασφάλισης της ποιότητας και των μονάδων κομποστοποίησης. Τα προαναφερόμενα τελικά πρότυπα αφορούν τον τρόπο δειγματοληψίας και την εξακρίβωση της ποιότητας του κομπόστ με χρήση ενός συνόλου 34 ελέγχων οργανικών, ανόργανων, βιολογικών και υγειονομικών παραμέτρων, ιδιοτήτων και παραγόντων (Πίνακας 1). 

Πίνακας 1: Σύνολο οργανικών και ανόργανων παραμέτρων και βιολογικών και υγειονομικών παραγόντων που εξετάζονται στο πλαίσιο διασφάλισης της ποιότητας του κομπόστ.

Σύμφωνα με τεχνικό κείμενο[6] του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ε.Ε. (Joint Research Center-J.R.C.) οι ελάχιστες απαιτήσεις ποιότητας του παραγόμενου κομπόστ επιβάλλουν:

– να παρουσιάζει μια ελάχιστη περιεκτικότητα σε οργανική ουσία,

– να μην περιέχει συγκεκριμένα παθογόνα υγειονομικού ενδιαφέροντος,

– να περιέχει περιορισμένες ποσότητες προσμίξεων που να ανιχνεύονται μακροσκοπικά και

– να έχει περιορισμένες συγκεντρώσεις ρυπαντών (κυρίως βαρέων μετάλλων).

Οι κανονισμοί και τα ποιοτικά κριτήρια για την παραγωγή κομπόστ ποικίλουν σημαντικά από χώρα σε χώρα με αποτέλεσμα κάπου μεταξύ των προαναφερόμενων πολλαπλών ελέγχων του Πίνακα 1 και των ελάχιστων απαιτήσεων να κινούνται όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Υπάρχουν χώρες όπου η χρήση του κομπόστ αποτελεί αντικείμενο ενός σύνθετου δικτύου κανονισμών εθνικού και περιφερειακού επιπέδου (Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία) και χώρες όπου το κομπόστ μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς ιδιαίτερες νομικές κατευθύνσεις (Ελλάδα, Πορτογαλία, Σλοβενία).

Σε αρκετές χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα το κομπόστ θεωρείται απευθείας ως οργανικό λίπασμα ή εδαφοβελτιωτικό και υπόκειται στους κανονισμούς των λιπασμάτων με τη σιωπηρή παραδοχή ότι δεν αποτελεί απόβλητο. Ο κύριος περιορισμός στις χώρες της Ε.Ε. συνήθως αφορά την επιτρεπόμενη ποσότητα κομπόστ (τόνους ξηράς ουσίας), συσχετισμένη με μια μέγιστη περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα (καθορίζει την κλάση του κομπόστ), η οποία μπορεί να εφαρμοσθεί απευθείας στο έδαφος ετησίως ή σε διάστημα 2-5 ετών. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο περιοριστικός παράγων των εφαρμογών δεν είναι μόνο τα βαρέα μέταλλα αλλά και η περιεκτικότητα σε στοιχεία όπως ο φωσφόρος (P) και το άζωτο (Ν). Φυσικά η χρήση του κομπόστ εκτός από τους περιορισμούς της δοσολογίας εφαρμογής περιορίζεται και από τη γενικότερη περιβαλλοντική πολιτική της Ε.Ε. (Κώδικες ορθής γεωργικής πρακτικής, Πολλαπλή συμμόρφωση κ.λπ.).

Οι αέριες εκπομπές από τις διεργασίες της κομποστοποίησης περιλαμβάνουν διοξείδιο του άνθρακα (CO2), εξάτμιση νερού και αμμωνίας (NH3), πτητικές οργανικές ενώσεις, εναιωρήματα αιωρούμενων σωματιδίων (μύκητες, βακτήρια, ακτινομύκητες, ενδοτοξίνες, μυκοτοξίνες) και σωματίδια. Συνήθως εκλύονται επίσης οξείδιο του αζώτου (NOx) και μεθάνιο (CH4) καθώς δεν είναι βέβαιο ότι πάντα όλα τα υλικά κομποστοποιούνται υπό αερόβιες συνθήκες. Ανάλογα με τα είδη των υλικών προς κομποστοποίηση, σε μη καλά σχεδιασμένες μονάδες, ενδέχεται να υπάρχουν και εκπλύσεις νιτρικών στα εδάφη ή έντονα δυσάρεστες οσμές.

Όσον αφορά στις προσμίξεις (μέταλλο, γυαλί, πλαστικό) του τελικού προϊόντος καλό είναι αυτές να διαχωρίζονται από τα άλλα υλικά σε αρχικό στάδιο διότι πέρα από το μη αισθητικό αποτέλεσμα που προκαλείται όταν εντοπίζονται στα εδάφη μετά την εφαρμογή του κομπόστ, ενέχουν κινδύνους τραυματισμών[7].

Η προαναφερόμενη μελέτη του J.R.C. αναφέρει επίσης ότι από τις συγκεντρώσεις σε βαρέα μέταλλα και την περιεκτικότητα σε προσμίξεις προϊόντων κομποστοποίησης από διάφορα υλικά διαχωρισμένα στην πηγή, εκείνα που σε υψηλότερο ποσοστό (90%) βρέθηκαν να είναι εντός των επιτρεπόμενων ορίων αφορούσαν βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα και απόβλητα φυτικής βιομάζας που αποτελούν την κρίσιμη μάζα των Δ.Σ.Α.

Ευθύνη επαγγελματιών και φορέων για τις προοπτικές αξιοποίησης των Δ.Σ.Α. στην Ελλάδα

Η παραγωγή ποιοτικού κομπόστ συνιστά μια ιδιαίτερα σοβαρή επαγγελματική δραστηριότητα και μόνο ως τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από όλους εμάς τους έχοντες την ευθύνη επιχειρήσεων οι οποίες σε μικρό ή μεγάλο βαθμό σχετίζονται με την κομποστοποίηση. Ο σεβασμός στο περιβάλλον αλλά και στην αξιοπιστία των επαγγελματικών μας δραστηριοτήτων αποδεικνύεται όταν πέρα από οποιαδήποτε σημαντική ή μη εμπειρία στις διεργασίες της κομποστοποίησης είμαστε σε θέση να χρησιμοποιήσουμε το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό και να συνάψουμε συνεργασίες με δημόσιους και ιδιωτικούς ερευνητικούς και επιστημονικούς φορείς με στόχο την παραγωγή του καλύτερου ποιοτικά και ασφαλέστερου περιβαλλοντικά τελικού προϊόντος.

Από την άλλη πλευρά οι Δήμοι και οι Περιφέρειες της χώρας οφείλουν να αξιολογήσουν τη σημαντική δυνητική ποσοστιαία αναλογία (34.2% [8]) των βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων και των αποβλήτων φυτικής βιομάζας που μπορούν να συγκεντρώνονται για κομποστοποίηση στο σύνολο των Δ.Σ.Α. της Ελλάδας (4.854.000 τόνοι [9]) και να αναγνωρίσουν την αξία της κομποστοποίησης αυτών των υλικών σε σχέση με την επίτευξη των στόχων και των δεσμεύσεων της χώρας που αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο.

Στο σύγχρονο ευρωπαϊκό θεσμικό περιβάλλον του τομέα της κομποστοποίησης όπου αργά ή γρήγορα οι συστάσεις και οι τεχνικές εκθέσεις για την ποιότητα του παραγόμενου κομπόστ θα μετατραπούν σε Κανονισμούς και υπό τις υπάρχουσες συνθήκες στην Ελλάδα είναι απαραίτητο όλοι μαζί να κινητοποιηθούμε το συντομότερο δυνατόν προς αυτή την κατεύθυνση.

PHYTOFIL: Εταιρεία Παροχής Γεωπονικών Υπηρεσιών – Κατασκευής & Συντήρησης Αστικού και Περιαστικού Πρασίνου – Στοιχεία επικοινωνίας: 210-5540301, 210-5560158, 6976999923. email: filis_oe@otenet.gr – Ωκεανίδων, ΤΚ: 19200, Ελευσίνα

Παραπομπές:

[1] Χώροι Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων

[2] Kluge, R., Haber, N., Deller, B., Flaig, H., Schulz, E., Reinhold, J., 2008. Nachhaltige Kompostanwendung in der Landwirtschaft, Abschlussbericht 2008, Landwirtschaftliches Technologiezentrum Augustenberg –LTZ. Karlsruhe

[3] European Committee for Standardization

[4] http://horizontal.ecn.nl/home/

[5] European Compost Network

[6,7,8,9] Saveyn H. and Eder P., 2014. End-of-waste criteria for biodegradable waste subjected to biological treatment (compost & digestate): Technical proposals, JRC Scientific and policy reports, 2014.

ΜΠΑΜΙΕΣ ενάντια στν διαβητη

΄πως φτιάχνουμε ζωμό από μπάμιες ενάντια στον Διαβήτη

Η νέα παραλία της Θεσσαλονίκης

Η νέα παραλία της Θεσσαλονίκης  είναι ένα έργο που αλλάζει την πολη....
Γέμισε εμπνευσμένους  Θεματικούς κήπους δημιουργώντας την ποιο όμορφή βόλτα στην Θεσσαλονίκη 

Πάρκο Σταύρος Νιάρχος ένα Έργο Πρόκληση

Πάρκο Σταύρος Νιάρχος ένα  Έργο  Πρόκληση

Το έργο βρίσκεται σε απόσταση 4,5 χιλιομέτρων από το κέντρο της Αθήνας  στην θέση του παλαιού ιπποδρόμου. Έχει συνολική έκταση 170.000 τετραγωνικά μέτρα και περιλαμβάνει ένα σημαντικότατο πάρκο  που περιβάλλει και  «σκεπάζει» τις κτιριακές εγκαταστάσεις  όπως την Βιβλιοθήκη και την Όπερα.

 Το μέγεθος  και η θέση του έργου όπως και οι προσδοκίες για ένα  σύγχρονο  πάρκο  με απόλυτα ελληνικό χρώμα, αλλά με πολλές τεχνικές καινοτόμες και πρωτοπόρες λύσεις   πολύ σφιχτό  και κλειστό χρονοδιάγραμμα  το μετατρέπουν σε ένα μη συνηθισμένο, πολύ απαιτητικό και δύσκολο έργο.

 Το έργο εκτελείται σύμφωνα με την Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία και τους κανονισμούς, σε πλαίσιο υψηλών τεχνικών και περιβαλλοντικών προδιαγραφών, περιλαμβανομένης και της ένταξής του στο πρόγραμμα πιστοποίησης πρασίνων κτιρίων LEED καθώς η  περιβαλλοντική βιωσιμότητα είναι μία από τις βασικές αξίες κατασκευής του και αυτό συνεπάγεται απίστευτη προσοχή στην ασφάλεια και προστασία του προσωπικού, στην επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των υλικών.  Η εταιρεία μας που χρόνια προωθεί όλα τα προϊόντα για ανακύκλωση, κομποστοποίηση ή επαναχρησιμοποίηση όπως τις γλάστρες πίσω στα φυτώρια παραγωγής  και είδαμε πρώτη φορά σε έργο αυτό να είναι απαίτηση του κύριου του έργου!

Όλα τα αντικείμενα που θα πραγματοποιηθούν έχουν πρώτα γίνει σε πειραματικά – δείγματα για έγκριση (Mock–ups),  όπως φυτεμένα δώματα, στηρίξεις, φυτεύσεις, αρδεύσεις και κάθε νέα μέθοδος και τεχνική ελέγχεται. Παραδείγματός χάριν, τα δέντρα φυτεύονται χωρίς να υπάρχει ανύψωση από το κορμό του φυτού κατά την μεταφορά και φύτευση τους. Αυτό μας οδήγησε σε πραγματοποίηση νέας τεχνικής, με αλυσίδες και ιμάντες ώστε όλη η διαχείριση να γίνεται από την μπάλα του φυτού ακόμα και για δέντρα δέκα μέτρων και αρκετών τόνων.

 Πάνω από 1100 από τα μεγάλα  δέντρα  έχουν επιλεγεί  και μεταφερθεί σε φυτώριο στην Τραγάνα σε air-pots  όπου παρέμειναν και εγκλιματίστηκαν πριν έρθουν στον χώρο εγκατάστασης τους

  Όλα τα φυτά, από τα μεγαλειώδη δέντρα -κύρια ελιές και Κουκουναριές- αλλά ακόμα και οι μικροί θάμνοι θα  παραληφθούν και επαναξιολογηθούν στο εργοτάξιο, όπου λειτουργεί φυτώριο,  και αργότερα θα φυτευτούν με σημαντικούς περιορισμούς όσο αναφορά τον καιρό, την υγρασία εδάφους και τους χειρισμούς. Σχεδόν όλες οι εργασίες  και εφαρμογές καταγράφονται ώστε να αποφευχθούν ή να μην επαναληφθούν  σφάλματα και να υπάρχει προσωποποιημένη ευθύνη σε όλα τα στάδια του έργου.

 Μερικές από τις εργασίες που το έργο είναι πρωτοπόρο  όσο αναφορά τα έργα πρασίνου είναι:

·       το φυτεμένο δώμα συνολικής έκτασης σχεδόν 14.000 τετραγωνικών μέτρων με συστήματα υποδοχής κιγκλιδωμάτων από την αποστράγγιση του δώματος,  και με χρήση για πρώτη φορά στην χώρα διογκωμένης υάλου. Τα περισσότερα  τμήματα τους είναι εντατικού τύπου  και  σημαντικότατη επιφάνεια  από τα κτήρια του χώρο θα είναι  κανονικό τμήμα του πάρκου

·       1.216 δέντρα.  Κάποια από αυτά είναι τα μεγαλύτερα που έχουν φυτευτεί σε αυτό το μέγεθος και έχουν σημαντικό βαθμό κινδύνου όπως οι κουκουναριές  και τα περισσότερα θα στηριχθούν με σύστημα Platipus ενώ αρκετά  θα έχουν και σύστημα αποστράγγισης.

·       146.165 Θάμνοι σε διάφορά μεγέθη. Πολλά είδη χρησιμοποιούνται πρώτη φορά στην χώρα μας. Πολλές φυτεύσεις θα πραγματοποιηθούν με χρήση γιούτα για καλύτερη συγκράτηση των εδαφών

· 164.574 Αγροστώδη που είναι η μεγαλύτερη καλλιέργεια καλλωπιστικών αγροστωδών στην χώρα

·       27.410 Βολβοί και μόνο τέσσερα στρέμματα χλοοτάπητα

Το εδαφικό υπόστρωμα που χρησιμοποιήθηκε στο έργο ήταν  με ιδιαίτερες απαιτήσεις  και  τώρα που έχουν φυτευτεί αρκετές  δεκάδες χιλιάδες φυτά επιβεβαιώνεται ότι το έδαφος είναι ο πιο  σημαντικός παράγοντας ανάπτυξης και υγείας των φυτών μας . Το υλικό που χρησιμοποιούμε – το έχει παρασκευάσει η εταιρεία Ηλιοχώρα , με κομπόστ Αναγνώστου- είναι εξαιρετικό με σημαντική ποσότητα άμμου και οργανική ουσία που φτάνει κοντά το 10% . Πέρα από την ευκολία στην κατεργασία και διαμόρφωση είναι εξαιρετικό για την ανάπτυξη των φυτών μας

Βάζοντας στην σειρά όλα τα παραπάνω όταν μας ζητήθηκε να δώσουμε προσφορά για το έργο αντιληφθήκαμε – όπως πιστεύω και όλοι οι συνάδελφοι στην ίδια θέση - το ότι ήταν σημαντική πρόκληση και θα θέλαμε να εμπλακούμε γιατί σε επίπεδο εμπειρίας και γνώσεων  είχαμε να κερδίσουμε Όσο μελετούσαμε για να προσφέρουμε –μία διαδικασία που κράτησε κοντά ένα μήνα- η δυσκολίες και η ευθύνη της κατασκευής κυριαρχούσε για την σοβαρότητα που πρέπει να επιδείξουμε   …Όταν αναλάβαμε το έργο  ….πετούσαμε…. προσγειωμένοι από την  επίγνωση της ευθύνης

 Πιστεύω ότι θα είναι η πιο ωραία βόλτα της πόλης μας και σας υποσχόμαστε ότι θα κάνουμε ότι είναι δυνατό από την πλευρά μας για να παραδώσουμε ένα εξαιρετικό έργο στον πολίτη που διψάει για ποιότητα 

 Τάτσης Κωνσταντίνος

Γεωπόνος  

Μελέτη Περιβάλλοντος Χώρου – DEBORAH NEVINS and Associates, Inc.

Συνεργάτης Μελέτης Περιβάλλοντος Χώρου – H. PANGALOU AND ASSOCIATES

 Εργολάβος Περιβάλλοντος χώρου-Ηλιοχώρα

Υπεργολάβος Φυτεύσεων - ΤΟΠΙΟΔΟΜΗ ΕΠΕ 


αναδημοσίευση από τον επαγγελματικό οδηγό ΦΥΤΟΝΕΤ news

Η αναγκαιότητα της διαχείρισης των αποβλήτων φυτικής βιομάζας σε Δήμους και Περιφέρειες

20/03/2015

του Φίλη Αθανάσιου, Γεωπόνος M.Sc. Εταιρεία PHYTOFIL

Είναι γνωστό σε όσους ασχολούνται με τον τομέα του αστικού και περιαστικού πρασίνου ότι η ισχύουσα κοινοτική και εθνική νομοθεσία επιβάλλει αυστηρούς κανόνες και όρους όσον αφορά στηδιαχείριση των μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων. Ως εκ τούτου δημιουργεί στους αρμόδιους φορείς αλλά και στους επαγγελματίες κατασκευαστές και συντηρητές χώρων πρασίνου σημαντικές υποχρεώσεις διαχείρισης της αποβαλλόμενης βιοαποικοδομήσιμης φυτικής βιομάζας.

Τι προβλέπει η εθνική και κοινοτική νομοθεσία

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έχει ήδη θέσει τους στόχους ως προς την επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και ανάκτηση άλλων υλικών εκτός από χαρτί, μέταλλο, πλαστικό και γυαλί προτρέποντας σε αύξηση ως προς το βάρος αυτών των υλικών τουλάχιστον κατά 70% έως το 2020 (Οδηγία 98/2008).

Η εθνική νομοθεσία υποχρεώνει σε μείωση της συνολικής κατά βάρος ποσότητας των βιοαποικοδομήσιμων αστικών αποβλήτων που καταγράφτηκε το 1995 και εναποτίθεται σε Χ.Υ.Τ.Α θεσπίζοντας τρείς ημερομηνίες ορόσημα (Φ.Ε.Κ. Β/1572/16-12-2002). Σύμφωνα με αυτές ορίζεται ως τελική καταληκτική ημερομηνία η 16η Ιουλίου του 2020 κατά την οποία θα πρέπει να έχει επιτευχθεί μείωση των ποσοτήτων των βιοαποικοδομήσιμων αστικών αποβλήτων που διατίθενται σε Χ.Υ.Τ.Α. αντίστοιχη του 35% της συνολικής ποσότητας του 1995. Είναι προφανές λοιπόν ότι αρχικά και σε επίπεδο στόχων προωθούνταν και θα προωθηθούν περισσότερο έντονα τα επόμενα χρόνια οι διεργασίες αξιοποίησης των βιοαποικοδομήσιμων αστικών αποβλήτων και ειδικότερα η ανακύκλωση, η λιπασματοποίηση και η παραγωγή βιοαερίου.

Εξετάζοντας λίγο βαθύτερα τις δεσμεύσεις που δημιουργεί η νομοθεσία διαπιστώνεται ότι τα κράτη-μέλη οφείλουν να εξασφαλίζουν μέσω των αρμόδιών αρχών τους την κατάρτιση ενός ή περισσότερων σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων που μόνα τους ή συνδυασμένα ανά γεωγραφική οντότητα να καλύπτουν ολόκληρη τη γεωγραφική επικράτεια (Φ.Ε.Κ. Β/1909/22-12-2003). Στη βάση αυτή οι αρμόδιες αρχές είναι υποχρεωμένες (Φ.Ε.Κ. Β/1909/22-12-2003) να καταρτίσουν Εθνικό και λεπτομερέστερα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων. Τα κράτη-μέλη επίσης υποχρεούνται να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίζουν ότι η διάθεση ή η αξιοποίηση των αποβλήτων πραγματοποιείται χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η υγεία του ανθρώπου και χωρίς να χρησιμοποιούνται διαδικασίες ή μέθοδοι που ενδέχεται να βλάψουν τους φυσικούς πόρους, την πανίδα και τη χλωρίδα του περιβάλλοντος. Ταυτόχρονα πρέπει να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου κάθε κάτοχος αποβλήτων να τα παραδίδει σε ιδιωτικό ή δημόσιο φορέα συλλογής ή σε επιχείρηση που διεξάγει εργασίες αξιοποίησης και διάθεσης αποβλήτων ή να εξασφαλίζει ο ίδιος την αξιοποίηση ή τη διάθεσή τους (Οδηγία 12/2006).

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι στις εργασίες αξιοποίησης μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνεται και η λιπασματοποίηση, αντικείμενο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τους επαγγελματίες των χώρων πρασίνου καθώς ανακτάται σε μεγάλο βαθμό η ενέργεια του απορριπτόμενου υλικού (φυτική βιομάζα) και επαναχρησιμοποιείται από τους ίδιους.

Οι αρμόδιοι φορείς για τη διαχείριση

Υπεύθυνοι για τη συλλογή και τη μεταφορά των μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων μεταξύ των οποίων και των αποβλήτων από γεωργικές δραστηριότητες και κηπευτική είναι οι Δήμοι ενώ υπόχρεοι φορείς για την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, αξιοποίηση και διάθεσή τους είναι οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟ.ΔΙ.Σ.Α.). Τα διάφορα έργα αποθήκευσης και αξιοποίησης μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων δημόσια ή ιδιωτικά κατατάσσονται σε ομάδες για τη διευκόλυνση του καθορισμού προδιαγραφών για τις μελέτες και τις προμελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων (Φ.Ε.Κ. Β/1022/5-8-2002). Σύμφωνα με την εν λόγω κατηγοριοποίηση (Φ.Ε.Κ. Β/209/21-9-2011) διακρίνονται τρεις ομάδες έργων με τα έργα της κατηγορίας Α να προκαλούν σημαντικές επιπτώσεις και να απαιτούν σύνταξη μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) προκειμένου να επιβάλλονται ειδικοί όροι και περιορισμοί για την προστασία του περιβάλλοντος και τα έργα της κατηγορίας Β να μην προκαλούν τόσο σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Τα έργα της κατηγορίας Α διαφοροποιούνται περαιτέρω σε έργα της υποκατηγορίας Α1 που προκαλούν πολύ σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και για τα οποία είναι υπεύθυνο απευθείας το Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και έργα της υποκατηγορίας Α2 που προκαλούν  σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και αποτελούν αρμοδιότητα του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Τα έργα της κατηγορίας Β δεν απαιτούν Μ.Π.Ε., υπόκεινται όμως σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (Π.Π.Δ.) και εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας. Ειδικά για τις μεμονωμένες εγκαταστάσεις παρασκευής εδαφοβελτιωτικών ή και οργανοχουμικών λιπασμάτων από στερεά και υγρά μη επικίνδυνα απόβλητα η υποκατηγορία Α1 καθορίζει ημερήσια ποσότητα εισερχόμενων αποβλήτων μεγαλύτερη των 20 τόνων (Υ.Α. 1958/13-1-2012). Το περιεχόμενο των Μ.Π.Ε. και οι προϋποθέσεις για την έκδοση αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (Α.Ε.Π.Ο.) όσον αφορά την ίδρυση μονάδων εργασιών διαχείρισης και αξιοποίησης αποβλήτων είναι γνωστά (Φ.Ε.Κ. Α/160/16-10-1986, Φ.Ε.Κ. Α/91/25-4-2002, Φ.Ε.Κ. Α/68/11-3-2005) και επιτρέπουν την απρόσκοπτη ανάπτυξη της ιδιωτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων.

Το εκτεταμένο θεσμικό πλαίσιο που καλύπτει τον τομέα της διαχείρισης των μη επικίνδυνων στερεών αστικών αποβλήτων που σκιαγραφήθηκε εν συντομία προηγουμένως καταλήγει σε μια σειρά από καθόλου ευκαταφρόνητες κυρώσεις (Φ.Ε.Κ. Α/24/13-2-2012) για τους παραγωγούς αποβλήτων στις περιπτώσεις που δεν συμμορφώνονται με αυτό. Πριν όμως από την εφαρμογή της αυστηρής νομοθεσίας για την ποινική προστασία του περιβάλλοντος το εξαιρετικά επείγον του όλου ζητήματος είναι το να αποτραπούν τέτοιου είδους πρακτικές που οδηγούν σε επιβολή ποινών και αναμφισβήτητα προκαλούν ποικίλες περιβαλλοντικές υποβαθμίσεις.

Η λύση για το περιορισμένο αστικό περιβάλλον…

Αναντίρρητα οι πραγματικές ανάγκες αξιοποίησης και διάθεσης των αποβλήτων στα αστικά κέντρα καθίστανται καθημερινά ολοένα και μεγαλύτερες. Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ κάτοικοι της Αττικής αντιλαμβάνονται κατά περιόδους τα ανυπέρβλητα μέχρι στιγμής προβλήματα της διάθεσης των αποβλήτων στους Χ.Υ.Τ.Α. του λεκανοπεδίου που υποβαθμίζουν την ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος και το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Αν και η βιοαποικοδομήσιμη φυτική βιομάζα που προκύπτει ως απόβλητη των εργασιών πρασίνου δεν αποτελεί σημαντικό περιβαλλοντικό κίνδυνο υποβάθμισης της ποιότητας των φυσικών πόρων (εδάφους, ατμόσφαιρας, νερού) εντούτοις κυρίως λόγω του όγκου της καταλαμβάνει πολύτιμο χώρο στο περιορισμένο αστικό περιβάλλον και επιβάλλει την ανάπτυξη διεργασιών μείωσης του μεγέθους της και αξιοποίησής της.

Στο πλαίσιο της ιεράρχησης των αποβλήτων (Οδηγία 98/2008) με την πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση και διάθεσή τους και της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» (Φ.Ε.Κ. Α/190/29-9-2009) όλοι οι ειδικοί του κλάδου της κηποτεχνίας οφείλουμε να προσαρμόσουμε και να επεκτείνουμε τις δραστηριότητές μας στη βάση αυτή προς όφελος της δημόσιας καθαριότητας. Δεν μένει παρά να επιλέξουμε να υλοποιήσουμε μόνοι μας ή με την ανάπτυξη συνεργασιών κάποια από τις εργασίες αξιοποίησης και ανάκτησης της ενέργειας των μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων που ορίζονται από τη νομοθεσία. Η επιλογή αυτή θα πρέπει να αντιπροσωπεύει το επαγγελματικό μας προφίλ και να αξιοποιεί την επαγγελματική μας εμπειρία στο χώρο με τρόπο που θα επιτρέψει να προσφέρουμε στην αποφόρτιση των Χ.Υ.Τ.Α. και των χώρων εναπόθεσης της απόβλητης φυτικής βιομάζας συνεισφέροντας καθοριστικά στην προστασία του περιβάλλοντος και στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στην πόλη μας.

PHYTOFIL: Εταιρεία Παροχής Γεωπονικών Υπηρεσιών – Κατασκευής & Συντήρησης Αστικού και Περιαστικού Πρασίνου – Στοιχεία επικοινωνίας: 6976999923, 210-5540301, 210-5560158, filis_oe@otenet.gr – Ωκεανίδων, ΤΚ: 19200, Ελευσίνα

πηγη:ellinikigeorgia.gr

Ο ρόλος της βιοποικιλότητας στη διατήρηση της ευημερίας

Ο ρόλος της βιοποικιλότητας στη διατήρηση της ευημερίας

Μερικές φορές είναι δύσκολο να διακρίνουμε το γεγονός ότι η φύση είναι σημαντική. Μένουμε σε πόλεις, ένα περιβάλλον που έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι άνθρωποι για τους ανθρώπους και για επιλεγμένα ζώα και φυτά. Στις πόλεις είναι εύκολο να ξεχάσεις ότι η βιοποικιλότητα είναι η αιτία που είμαστε ικανοί να ζούμε τόσο καλά πάνω στη Γη και να χάσεις την αίσθηση ότι είμαστε μέρος της φύσης και εξαρτημένοι από αυτή. Ο διακεκριμένος Γάλλος βιολόγος Zιλ Μπεφ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πιερ και Μαρί Κιουρί του Παρισιού και στο Collège de France, ήρθε μέχρι την Αθήνα για να μας το υπενθυμίσει.

Με αφορμή την εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν το Collège de France, η Γαλλική Πρεσβεία στην Ελλάδα και το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος την Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ο δρ Μπεφ, πρόεδρος επίσης του γαλλικού Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στο Παρίσι, μίλησε στην «Κ» για τον σημαντικό ρόλο της βιοποικιλότητας στη διατήρηση της ευημερίας του ανθρώπινου είδους.

– Πώς θα ήταν οι πόλεις μας χωρίς τη βιοποικιλότητα;

– Θα ήταν ανόητο να φανταστεί κανείς την πόλη χωρίς τη βιοποικιλότητα. Εξυπακούεται ότι είναι παρούσα και στις πόλεις, όχι βέβαια με την ίδια ένταση όπως σε ένα τροπικό δάσος βροχής ή στον ωκεανό. Tον περασμένο μήνα ήμουν στο Χονγκ Κονγκ και συζητώντας με πολίτες διαπίστωσα ότι ανησυχούν όλο και λιγότερο για θέματα που αφορούν τη φύση ή τη μείωση της βιοποικιλότητας, και αυτό γιατί περιτριγυρίζονται από τσιμέντο και δρόμους, ενώ επισκέπτονται σπάνια την εξοχή ή τις ακτές. Τα τελευταία 50 χρόνια όμως η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει ένα πραγματικό πρόβλημα, όχι τόσο εξαφάνισης, αλλά δραματικής μείωσης των πληθυσμών των ειδών. Tα τελευταία χρόνια έχουμε εξοντώσει το 83% των ψαριών της Μεσογείου. Εάν συνεχίσουμε με αυτό τον ρυθμό θα καταλήξουμε βέβαια στην εξαφάνισή τους.

– Ποιες είναι οι κύριες απειλές για τη βιοποικιλότητα;

– Τέσσερις είναι οι μεγαλύτερες απειλές με πρώτη την κοινωνική ρύπανση, όπως τα μικρά σωματίδια πλαστικού, τα χημικά προϊόντα, τα παρασιτοκτόνα και πολλές άλλες πηγές ρύπανσης που απορρέουν από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Η δεύτερη απειλή είναι οι υπερεξαγωγές, με αντιπροσωπευτικά παραδείγματα την υπεραλίευση στη θάλασσα και την υπερυλοτόμηση στα τροπικά δάση βροχής. Η τρίτη απειλή είναι η εισβολή ξενικών ειδών. Πλήθος επιστημονικών μελετών αποδεικνύουν ότι η είσοδος ειδών που προέρχονται από άλλα σημεία του κόσμου σε ένα οικοσύστημα όπου δεν ζουν οι θηρευτές τους, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για την εγγενή βιοποικιλότητα. Η τέταρτη απειλή είναι η κλιματική αλλαγή, η οποία επιδεινώνει το πρόβλημα της μείωσης της βιοποικιλότητας.

– Ποιες πτυχές της καθημερινότητάς μας συνδέονται άμεσα με τη βιοποικιλότητα;

– Από την κατανάλωση φρούτων μέχρι τη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος, όλα έχουν σχέση με τη βιοποικιλότητα. Το ανθρώπινο σώμα έχει μέσα του δέκα φορές περισσότερα βακτήρια από ό,τι ανθρώπινα κύτταρα. Ο άνθρωπος είναι κομμάτι της βιοποικιλότητας.

Η βιοποικιλότητα συνδέεται επίσης άμεσα με την οικονομία, αφού το 40% αυτής στηρίζεται στους ζωντανούς οργανισμούς. Η φύση αποτελεί επίσης έμπνευση. Πώς θα εφεύρεις ένα νέο αεροπλάνο, ένα νέο ραντάρ ή ένα νέο σόναρ υποβρυχίων, χωρίς νυχτερίδες ή δελφίνια; Εμείς είμαστε η βιοποικιλότητα και δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτή. Οσο περισσότερο την καταστρέφουμε, με όλο και περισσότερα προβλήματα θα ερχόμαστε αντιμέτωποι, συμπεριλαμβανομένων και των προβλημάτων που έχετε στην Ελλάδα, όπως η ανεργία. Οι Ελληνες χρειάζεστε τη βιοποικιλότητα, ίσως περισσότερο και από άλλες χώρες.

– Υπάρχει η εντύπωση ότι ακόμα και εάν εξαφανιστούν κάποια είδη θα εμφανιστούν άλλα στη θέση τους. Κατά πόσο αληθεύει αυτή η πεποίθηση;

– Πράγματι, το ακούς συχνά αυτό. Είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι από την αρχή του πολιτισμού και για εκατοντάδες χρόνια κατάφεραν να αυξήσουν τον αριθμό των ειδών του πλανήτη, με την κορύφωση αυτής της αύξησης να παρατηρείται πριν από περίπου δύο αιώνες. Υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να βρισκόμαστε σε μία κατάσταση κατά την οποία θα κάνουν την εμφάνισή τους όλο και περισσότερα είδη. Το πρόβλημα όμως είναι ότι καταστρέφουμε τα οικοσυστήματα. Τα είδη προσπαθούν να κάνουν την εμφάνισή τους, αλλά εμείς από την άλλη επιταχύνουμε την καταστροφή των οικοσυστημάτων, με αποτέλεσμα σήμερα να εξαφανίζονται περισσότερα είδη από αυτά που εμφανίζονται. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι σήμερα, εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, τα είδη εξαφανίζονται με 300 φορές πιο γρήγορο ρυθμό από ό,τι στο παρελθόν. Και εάν συνεχίζουμε να καταστρέφουμε τα είδη με τον σημερινό ρυθμό, μέχρι το τέλος του αιώνα, θα έχουμε εξολοθρεύσει το 6% των ειδών του πλανήτη.

– Πρόσφατες έρευνες, συμπεριλαμβανομένης μιας στο επιστημονικό περιοδικό Science τον περασμένο Δεκέμβριο, περιγράφουν μία ανάκαμψη των πληθυσμών των μεγάλων θηλαστικών στην Ευρώπη. Δεν αποτελεί αυτό ένα θετικό σημάδι;

– Πράγματι, συντηρώντας εθνικούς δρυμούς και καταφύγια άγριων ζώων και ανασυντάσσοντας τα οικοσυστήματα, επιτρέψαμε σε αυτά τα είδη να επανακτήσουν τους πληθυσμούς τους. Το πρόβλημα όμως είναι ότι ενδιαφερόμαστε μόνο για τα εμβληματικά είδη: τα πουλιά, τα θηλαστικά, τα ψάρια και τα ερπετά. Εχουμε ξεχάσει εντελώς τα έντομα, τα σκουλήκια, ακόμα και τα βακτήρια που ζουν μέσα μας. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να μιλάμε για βιοποικιλότητα αναφερόμενοι μόνο σε σπονδυλωτά ζώα και πεταλούδες, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και αυτά τα μικρότερα είδη. Οι πολιτικοί λένε ότι δεν έχουν αρκετά χρήματα για να προστατεύσουν όλα τα είδη, και πράγματι στην Ελλάδα, όπως και στη Γαλλία, πρώτο μέλημά τους είναι να προσφέρουν εργασία στους νέους. Αλλά για να διατηρηθεί αυτή η απασχόληση και η αρμονία μεταξύ των κατοίκων των πόλεων και της φύσης, πρέπει να λάβουμε υπόψη τη βιοποικιλότητα. Και δεν είναι ζήτημα ενός οικολογικού κόμματος, της δεξιάς ή της αριστεράς. Με έχουν κατηγορήσει ότι προσπαθώ να σώσω τον πλανήτη. Και τους απαντώ πως όχι, θέλω να σώσω την ευημερία του ανθρώπινου είδους πάνω σε αυτόν τον πλανήτη. Αυτό είναι κάτι πολύ διαφορετικό.

Η κλιματική αλλαγή και η Μεσόγειος

– Τι απειλεί τη βιοποικιλότητα της Μεσογείου σήμερα;

– Οι σημαντικότερες απειλές είναι η υπεραλίευση και η εισβολή ειδών από την Ερυθρά Θάλασσα. Από την αρχή της διάνοιξης της Διώρυγας του Σουέζ, έχουμε επίσημα καταγράψει πάνω από 400 είδη που έχουν μεταναστεύσει από την Ερυθρά στη Μεσόγειο Θάλασσα. Στη Βόρεια Αίγυπτο ή στον Λίβανο αλιεύονται νέα είδη ψαριών και όχι αυτά που υπήρχαν στο παρελθόν στην περιοχή. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, υπάρχει το τελευταίο νησί στη Μεσόγειο που μπορεί κανείς να βρει τη μεσογειακή Φώκια, η οποία βέβαια για να διασωθεί χρειάστηκε να παρθούν αυστηρά μέτρα. Εάν όμως η Ελλάδα καταστρέψει αυτές τις περιοχές, η φώκια θα εξαφανιστεί, όπως συνέβη για παράδειγμα στην Κίνα με το δελφίνι του γλυκού νερού. Το τελευταίο τέτοιο δελφίνι παρατηρήθηκε το 2007, και εδώ και 10 χρόνια θεωρείται εξαφανισμένο. Στη Μεσόγειο τίθεται επίσης το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. Σήμερα στη Βρετάνη, τη Σκωτία και την Αγγλία, εμφανίζονται μέρα με τη μέρα όλο και περισσότερα νέα είδη, που μετανάστευσαν στον βορρά από την Αφρική. Στην περίπτωση της Μεσογείου όμως δεν υπάρχει η δυνατότητα μετακίνησης προς τον βορρά, γιατί τα ψάρια δεν θα καταφέρουν να βρουν την έξοδο διαφυγής. Πώς είναι δυνατόν να περιμένουμε να γνωρίζουν ότι για να κατευθυνθούν βόρεια πρέπει να περάσουν από το Στενό του Γιβραλτάρ; Ετσι όλα τα ψάρια της Μεσογείου συνωστίζονται στη θάλασσα κάτω από τα Πυρηναία Oρη, διότι στην ανατολική Μεσόγειο η θερμοκρασία, αλλά και η αλατότητα του νερού, έχει αυξηθεί πολύ. Επίσης, η ανατολική Μεσόγειος επιβαρύνεται περισσότερο από τη ρύπανση και την οξύτητα της θάλασσας από ό,τι η δυτική Μεσόγειος. Η κλιματική αλλαγή θα κάνει πολύ πιο δύσκολα τα πράγματα για την Ελλάδα, την Τουρκία, και τις άλλες περιοχές της αν. Μεσογείου.

ΑΣΠΑΣΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ