Πράσινες υποδομές και λύσεις βασισμένες στη φύση
Αργή κίνηση του νερού: η πόλη
ως σφουγγάρι νερού
Το κίνημα «slow water» που προωθείται από τον Κινέζο αρχιτέκτονα τοπίου Kongjian Yu, προτείνει να αλλάξει ο πολεοδομικός σχεδιασμός για να φωτίσει τη διαχείριση του νερού σε πόλεις που σέβονται τη φυσική ροή του. Αντιμετωπίζοντας το τσιμέντο και την ακαμψία, έχει δεσμευτεί να συμμαχήσει με τη φύση δημιουργώντας πράσινες υποδομές που αιχμαλωτίζουν, ηρεμούν, αποθηκεύουν και ανακυκλώνουν τη βροχόπτωση.
" Στη μηχανική , η ακαμψία είναι ένα ποσοτικό μέτρο της αντίθεσης στις ελαστικές παραμορφώσεις που παράγονται σε ένα υλικό λόγω δύναμης ή προσπάθειας, το οποίο εξετάζει την ικανότητα ενός δομικού στοιχείου να υποστηρίζει προσπάθειες χωρίς να αποκτά μεγάλες παραμορφώσεις"
Είναι πλεόν απαραίτητο σε περιόδους κλιματικής αλλαγής, για τις καταρρακτώδεις βροχές και τις πλημμύρες.
Υπάρχουν προειδοποιήσεις επικυνδινότητας πλημμυρών η ξηρασίας για σε όλα τα μέρη του πλανήτη: πρέπει να διαχειριζόμαστε ορθά το νερό εάν δεν θέλουμε να υποφέρουμε από την έλλειψή του. Δημιουργήστε και ξανασκεφτείτε τον τρόπο της συλλογής του. Οι βροχές θεωρούνται πάντα ευεργετικές και αναγκαίες, αλλά είναι όλο και πιο ακανόνιστες, καταρρακτώδεις και προκαλούν πλημμύρες. Η κατάρρευση που παράγεται από αυτό το ανεξέλεγκτο νερό οδηγεί σε πολυάριθμες απώλειες και ζημίες. Είναι λοιπόν απαραίτητο να επανασχεδιάζουμε τις πόλεις μας για να ελαχιστοποιήσουμε τις ζημιές τους και να επωφεληθούμε από αυτές σε περιόδους ξηρασίας. Η υποστήριξη όλων των συστημάτων που επιτρέπουν τη συλλογή και αποθήκευση του νερού ώστε να είναι χρήσιμο σε περιόδους λειψυδρίας, η οποία είναι ολοένα και συχνότερη λόγω της κλιματικής αλλαγής, εκτός από τον έλεγχο των πλημμυρών, είναι η φιλοσοφία πίσω από την κίνηση που ονομάζεται αργό νερό, που στοχεύει να εκμεταλλευτεί εκείνες τις επιθυμητές βροχές, αλλά μερικές φορές που ξεφεύγουν και χάνονται. Η αργή κίνηση του νερού προτείνει να τις δαμάσει.
Οι πόλεις μας έχουν γεμίσει με άσφαλτο και σκληρά υλικά που εμποδίζουν το φιλτράρισμα (και τη διήθηση στο έδαφος του νερού της βροχής) . Οι δρόμοι γίνονται χαράδρες σέρνοντας τα πάντα στο πέρασμά τους χωρίς σταματημό καθώς οι υπόνομοι (της αποχέτευσης) συχνά καταρρέουν. Όσοι ζουν σε πόλεις όπως η Μαδρίτη, έχουν δει με τα χρόνια πόσοι από τους ανοιχτούς χώρους έχουν γίνει αυτά που ονομάζονται «σκληρές πλατείες». Το έδαφος και τα φυτά έχουν αντικατασταθεί από πλακάκια ή άσφαλτο που δεν είναι πορώδη. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να αντιστραφεί αυτή η κατάσταση χρησιμοποιώντας πορώδη υλικά, εκτός από τη δημιουργία αστικών περιοχών με βλάστηση και διαπερατά πεζοδρόμια ικανά να συλλέγουν και να φιλτράρουν τη βροχή.
Παραδοσιακή διαχείριση εδαφών
Αυτός ο Αρχιτέκτονας τοπίου, με διδακτορικό στο Σχεδιασμό από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ (ΗΠΑ), προτείνει να χτίσει αυτό που αποκαλεί πόλεις σφουγγάρια, οι οποίες να είναι ικανές να απορροφούν μεγαλύτερες ποσότητες βροχής. Αυτό είναι απαραίτητο στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής:
Εάν το νερό πλεόν μπορεί να είναι ένας σπάνιος πόρος, γιατί να μην τον εκμεταλλευτούμε;
Λιγότερη άσφαλτος, λιγότερο μπετόν, περισσότερες λίμνες, περισσότερα πάρκα. Λύσεις που να βασίζονται στη φύση, να συνεργάζονται με το περιβάλλον και όχι εναντίον του, να επαναπροσδιορίζουν τις πόλεις, να εφαρμόζουν την προγονική γνώση και την τρέχουσα γνώση για να δημιουργήσουν έναν εξυπνότερο και πιο βιώσιμο τρόπο διαχείρισης της περιοχής. Αυτή είναι η συνταγή του Kongjian Yu, η οποία συνδέεται με τη διεθνή τάση της λεγόμενης βιώσιμης αστικής αποστράγγισης.
Πάρκο της πλημμυρικής πεδιάδας στην κινεζική πόλη Jinhua, έργο του Kongjian Yu.
"Για το Kongjian μια πόλη σφουγγάρι θα κόστιζε μόνο το ένα τέταρτο των συμβατικών λύσεων, αν γίνει σωστά"
Για τον Kongjian Yu, οι κινεζικές πόλεις δεν είναι προσαρμοσμένες στις πλημμύρες επειδή έχουν αποικιστεί από τη δυτική κουλτούρα και αντιγράφουν τις υποδομές και το αστικό τους μοντέλο και δεν είναι προσαρμοσμένες στο κλίμα των μουσώνων. Παρά την αρχική κριτική από τις κινεζικές αρχές για τα αξιώματα του Kongjian, καθώς το κλίμα αλλάζει και οι επιπτώσεις του γίνονται πιο ορατές, ειδικά όταν χτυπούν οι μουσώνες, οι ιδέες του λαμβάνονται ήδη υπόψη στην Κίνα και στα υπόλοιπα μέρη στον κόσμο. Στην Κίνα, κάθε χρόνο, περισσότεροι από τρία εκατομμύρια άνθρωποι πέφτουν θύματα πλημμυρών. Το 2012, το Πεκίνο είχε τη χειρότερη καταιγίδα των τελευταίων έξι δεκαετιών. Έτσι οι πλημμύρες έκαναν να ξανασκεφτούμε την ασφάλεια. Το 2015, με τον Πρόεδρο Xi Jinping να υποστηρίζει τις ιδέες του τοπίου, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα σχέδιο πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων και έναν φιλόδοξο στόχο: έως το 2030, το 80% των δημοτικών περιοχών της Κίνας πρέπει να έχουν στοιχεία μιας πόλης σφουγγάρι και να ανακυκλώνουν τουλάχιστον το 70% το νερό των βροχών. Με την ιδέα ότι η φύση θα γίνει σύμμαχος της αστικής ανάπτυξης, ήδη το 2015 επιλέχθηκαν οι πρώτες 16 πιλοτικές πόλεις σφουγγάρι και το 2016 προστέθηκαν άλλες 14 αστικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων της μητροπολιτικής περιοχής του Πεκίνου και της Σαγκάης.
Τα τεχνητά και τα φυσικά μέσα πάνε χέρι-χέρι για τη δημιουργία αυτών των συστημάτων σφουγγαριών. Ο πρώτος στόχος είναι η διατήρηση των υδάτινων συστημάτων στην περιοχή, χρησιμοποιώντας υγροτόπους, ποτάμια, τάφρους μαζί με τη βλάστησή τους και τα εδάφη τους για το φιλτράρισμα του νερού. Εάν έχουν καταστραφεί, είναι απαραίτητη η αποκατάσταση για να ανακτηθούν τα φυσικά εμπόδια, αλλά μπορούν επίσης να δημιουργηθούν τεχνητοί υγρότοποι για τη συγκράτηση του νερού σε περίπτωση πλημμύρας.
Χρειάζονται επίσης νομοθετικά μέτρα
ώστε η κατασκευή των νέων κτιρίων και των υποδομών να μην επηρεάζει τη
συγκράτηση και αποθήκευση νερού των αστικών οικοσυστημάτων. Η
ιδέα της πόλης σφουγγάρι αντιπροσωπεύει ένα καλό παράδειγμα βελτίωσης της
διαχείρισης των αστικών υδάτων μέσω της εφαρμογής των λεγόμενων Λύσεων με βάσισμένες τη φύση (NbS) που εφαρμόζουν προσεγγίσεις πράσινης υποδομής σε αστικά τοπία.
«Μέχρι το 2030, το 80% των δημοτικών περιοχών της Κίνας θα
πρέπει να έχουν στοιχεία μιας πόλης σφουγγάρι».
Η αργή κίνηση του νερού
ειναι σε αντίθεση με την προσπάθεια ελέγχου του νερού με γκρίζες υποδομές (φράγματα, κανάλια
ή σωλήνες αποχέτευσης) είναι ένα λάθος που δεν αποτρέπει τις πλημμύρες και εντείνει
τα προβλήματα εφοδιασμού με νερό σε περιόδους ξηρασίας. Ο συμβατικός τρόπος
διαχείρισης των πλημμυρών είναι η κατασκευή σωλήνων ή αποχετεύσεων για την
εκκένωση του νερού το συντομότερο δυνατό ή η ενίσχυση των όχθων των ποταμών με
σκυρόδεμα για να διασφαλιστεί ότι αυτοί δεν θα υπερχειλίσουν.
Kongjian Park, Κίνα,
σχεδιασμένο από τον Kongjian Yu.
Βιώσιμα αστικά συστήματα αποχέτευσης
Στην Ισπανία, διάφορα δημοτικά συμβούλια έχουν δείξει ενδιαφέρον για αυτά που ορίζονται ως βιώσιμα αστικά συστήματα αποχέτευσης (SUDS), τα οποία θα συμπεριληφθούν, για παράδειγμα, στην ανάπτυξη της Nuevo Norte της Μαδρίτης, μιας από τις μεγαλύτερες αστικές αναπτύξεις που θα πραγματοποιηθούν στη χώρα μας. Αυτές οι βιώσιμες αποχετεύσεις επιλέγουν συμβατικούς κήπους που, αντί να είναι κυρτοί, είναι κοίλοι, για τη συλλογή του νερού της βροχής.
Φυτεμένες στέγες, στέγες που ρίχνουν το υδάτινο φορτίο τους (το νερό της βροχής) σε στέρνες, μια αρχαία τεχνική που έχει χαθεί ή διάμεσοι κήποι σχεδιασμένοι σε κοιλότητες, που απορροφούν την απορροή είναι η λύση . Από την άλλη, η παροχή συλλέγεται, φιλτράρεται και οδηγείται για να επανα-χρησιμοποιηθεί.
Το
όραμα πρέπει για να ολοκληρωθεί, πρέπει να είναι παγκόσμιο. Η αποκατάσταση των χώρων ή η παρέμβαση στα κανάλια
βελτιώνει τη διαχείριση των υδάτων αλλά και τις περιβαλλοντικές συνθήκες ή την ποιότητα του αέρα σύμφωνα με την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, οι οποίοι
δεσμεύονται για πράσινες υποδομές και λύσεις βασισμένες στη φύση.
Πρωτότυπος τίτλος άρθρου : Movimiento
‘slow water’: la ciudad como esponja de agua
Απόδοση
στα Ελληνικά
Movimiento
‘slow water’: la ciudad como esponja de agua
El movimiento ‘slow water’ impulsado por el arquitecto chino Kongjian Yu,
propone cambiar el urbanismo para alumbrar una gestión del agua en las ciudades
que respete su flujo natural. Frente al cemento y la rigidez, apuesta por
aliarse con la naturaleza creando infraestructuras verdes que capten, calmen,
almacenen y reciclen las precipitaciones. Algo esencial en tiempos de cambio
climático, lluvias torrenciales e inundaciones
Hay avisos de alarma en todos los lugares del planeta: hay que gestionar
bien el agua si no queremos sufrir su escasez. También generar y repensar
su forma de recogida. Las lluvias siempre son consideradas beneficiosas y
necesarias, pero cada vez son más irregulares, torrenciales y generan
inundaciones. El colapso que produce esta agua sin control conlleva
numerosas pérdidas. Así que es necesario rediseñar nuestras urbes para
minimizar sus daños y beneficiarnos de ella en tiempo de sequía. Apoyar todos
los sistemas que permiten recoger y almacenar el agua para que sea útil
en tiempo de escasez, cada vez más frecuente por el cambio climático, además de
controlar las inundaciones, es la filosofía que está detrás del movimiento
denominado slow water (agua lenta), que pretende sacar rendimiento de
esas lluvias deseadas, pero a veces desbocadas y perdidas. El movimiento slow
water propone domesticarlas.
Nuestras ciudades se han llenado de asfalto impidiendo la filtración. Las
calles se convierten en barrancos arrastrando todo sin freno a su paso
al colapsar las alcantarillas. Los que viven en ciudades como Madrid han visto
a lo largo de los años cómo muchos de los espacios abiertos se han convertido
en eso que se denomina “plazas duras”. La tierra y las plantas han sido sustituidas
por losetas o asfalto que no son porosos. Por tanto, es necesario revertir
esta situación utilizando materiales porosos, además de crear zonas urbanas
con vegetación y pavimentos permeables capaces de recoger y filtrar la
lluvia.
El
paisajista chino Kongjian Yu.
“Kongjian Yu recupera la forma
tradicional y sabia de gestionar el agua de los campesinos”
Cuando el paisajista chino Kongjian Yu subió al estrado para
recoger el Premio Sir Geoffrey Jellicoe 2020, concedido
por la Federación Internacional de Arquitectos Paisajistas, habló de su pueblo,
Dong Yu (en la provincia de Zhejiang), donde un arroyo y el río
Wujiang se encuentran, y “los campesinos trabajaban sabiamente sus
cultivos, siguiendo los ritmos de la naturaleza y adaptándose a una climatología
“impredecible”.
Así, como si se tratara de un cuento, Kongjian después de comprobar como se
había perdido la cultura con la que los agricultores de su pueblo habían
gestionado el agua, se preguntó qué había pasado. Constataba que el mundo
de su infancia había desaparecido porque los ríos se habían canalizado y los
humedales se habían desecado, y propuso que había que volver a gestionar el
territorio y el agua a la manera sabia de los campesinos.
Gestión del territorio
tradicional
Este paisajista, doctorado en Diseño por la Universidad de Harvard (EEUU),
propone construir lo que denomina ciudades esponja, capaces de absorber
mayores cantidades de lluvia. Esto es fundamental en el contexto del cambio
climático: Si el agua puede ser un recurso escaso, ¿por qué no aprovecharla?
Menos asfalto, menos hormigón, más lagos, más parques. Soluciones
basadas en la naturaleza, trabajar junto al medio ambiente y no contra él,
renaturalizar las ciudades, aplicar conocimientos ancestrales y los saberes
actuales para instaurar un modo de gestión del territorio más
inteligente y más sostenible. Esa es la receta de Kongjian Yu, que enlaza con
la tendencia internacional del llamado drenaje urbano sostenible.
“Para Kongjian una ciudad
esponja costaría sólo una cuarta parte de las soluciones convencionales, si se
hace bien”
Para Kongjian Yu, las ciudades chinas no están adaptadas a las inundaciones
porque han sido colonizadas por la cultura occidental y copian su
infraestructura y modelo urbano y no se adaptan al clima monzónico.
A pesar de las primeras críticas por parte de las autoridades chinas
a los postulados de Kongjian, como el clima está cambiando y sus efectos son
cada vez más visibles, sobre todo cuando azotan los monzones, sus ideas ya son
tomadas en cuenta en China y en otros lugares del mundo.
En China, cada año, más de tres millones de personas son víctimas de
las inundaciones. En 2012, Beijing tuvo la peor tormenta de las últimas seis
décadas. Así que las inundaciones hicieron repensar en la seguridad. En
2015, con el respaldo del presidente Xi Jinping a las ideas del
paisajista, el gobierno anunció un plan multimillonario y un objetivo
ambicioso: para 2030, el 80% de las áreas municipales de China deben tener
elementos de una ciudad esponja y reciclar al menos el 70% de las lluvias.
Con la idea de que la naturaleza se convirtiese en una aliada del
desarrollo urbano ya en 2015 se seleccionaron las primeras 16 ciudades
esponja piloto; y en 2016 se sumaron otras 14 áreas urbanas, entre las que
estaban zonas del área metropolitana de Beijing y Shanghái.
Ejemplo de ciudad
esponja china de las impulsadas por Pekín bajo los criterios de El parque de
Kongjian, en China, diseñado por Kongjian Yu.
En Taizhou City, el equipo de Kongjian Yu rediseñó el parque
Yongning como un “jardín flotante con terraplenes que pueden reducir el flujo
de las inundaciones a más de la mitad, creando una matriz natural de
humedales que se inunda estacionalmente”. En Jinhua, “el diseño de
puentes, caminos y terrazas con vegetación está pensado para adaptarse a las
inundaciones del monzón”, afirma el paisajista. En Harbin, “el terreno
poroso del parque de Qunli filtra las aguas pluviales urbanas, que se
almacenan en depósitos subterráneos”.
A través de su empresa de arquitectura paisajista Turenscape, fundada en
1998, Kongjian sigue creando espacios para que el agua se extienda y se
filtre bajo tierra, tanto para evitar inundaciones como para almacenarla
para su uso posterior.
“Es necesario utilizar
materiales porosos, además de crear zonas urbanas con vegetación y pavimentos
permeables”
A pesar de gastar millones de yuanes, China todavía sufre muchas inundaciones
catastróficas. Muchos han puesto el foco en el coste de estas ciudades
esponja, pero para Kongjian una ciudad esponja costaría sólo una cuarta
parte de las soluciones convencionales, si se hace bien.
Los techos verdes, los jardines verticales y los jardines de lluvia
también son parte de las estrategias para absorber el agua pluvial. El agua es
un recurso, no un residuo. Esta es la filosofía de los jardines de lluvia, como
el llevado a cabo en el conocido parque inundable de La Marjal de Alicante,
sobre el que se ha escrito en El Ágora y que
supone una eficaz aplicación de esta filosofía en territorio español.
Este proyecto, como explica Amelia Navarro, “es una solución basada en la
naturaleza que además de resolver el problema de las inundaciones crea un
entorno natural biodiverso en un medio urbano. Es capaz de retener y
almacenar hasta 45.000 m3 de agua de lluvia y ha demostrado su función
ambiental y ecosistémica, además de su utilidad hídrica, con una operativa que
no interfiere en los procesos de las aves”.
Una representación de la gestión del agua con sistemas de drenaje urbano sostenible ofrecida por el despacho de diseño arquitectónico del paisajista chino Kongjian Yu
Lo natural y lo artificial
Medios artificiales y naturales se dan la mano para generar estos sistemas
esponja. El primer objetivo es mantener los sistemas hídricos de la zona,
usando humedales, ríos, acequias junto con su vegetación y suelos para
el filtrado del agua. Si han sido destruidos, es necesaria la restauración
para recuperar lo que eran barreras naturales, pero también se pueden crear
humedales artificiales que retengan agua en caso de inundaciones. También
hacen falta medidas legislativas para que la construcción de nuevos edificios e
infraestructuras no afecten a la capacidad de retención y almacenamiento de
agua de los ecosistemas urbanos.
El concepto de ciudad esponja representa un buen ejemplo de la mejora de la
gestión del agua urbana mediante la aplicación de las llamadas soluciones
basadas en la naturaleza (SbN) aplicando enfoques de infraestructura
verde en paisajes urbanos.
“Para 2030, el 80% de las
áreas municipales de China deben tener elementos de una ciudad esponja”
El movimiento slow water defiende que tratar de controlar el agua
con infraestructura gris (presas, canalizaciones o tuberías) es un error
que no evita las inundaciones y acentúa los problemas de suministro en periodos
de sequía. Y es que la manera convencional de gestionar inundaciones es
construir tuberías o desagües para evacuar el agua lo más rápidamente posible,
o reforzar las orillas de los ríos con hormigón para garantizar que no se
desborden.
El parque de Kongjian, en China, diseñado por Kongjian Yu.
Sistemas urbanos de drenaje
sostenible
En España, diversos ayuntamientos se han interesado por los definidos como
sistemas urbanos de drenaje sostenible (SUDS), que estarán incluidos, por
ejemplo, en el desarrollo de Madrid Nuevo Norte, uno de los mayores
desarrollos urbanos que van a llevar a cabo en nuestro país.
Estos drenajes sostenibles apuestan por jardines convencionales que, en
lugar de convexos sean cóncavos, para recoger la lluvia; cubiertas vegetadas;
tejados vertiendo su carga hacia aljibes, una técnica ancestral que se
ha ido perdiendo; o medianas diseñadas en depresiones, que absorban
las escorrentías.
Por otro, el suministro se capta, filtra y conduce para poder ser
aprovechado. La visión ha de ser integral, global. La renaturalización de
los espacios o la intervención en los cauces mejora la gestión hídrica
pero también las condiciones ambientales o la calidad del aire según la
Comisión Europea y la Agencia Europea de Medio Ambiente, que apuestan por
la infraestructura verde y las soluciones basadas en la naturaleza.
πηγη:Agua y ciudades
Αναλογα άρθρα:
- Τι είναι το SuDS και πώς λειτουργούν; Sustainable Drainage Systems
- Παρτέρια -Ζαρτινιέρες Απορροής και συλλογής νερού Βioswales
- Τι είναι η Πράσινη υποδομή για διαχείριση νερού;
- ΣΥΛΛΟΓΉ ΒΡΌΧΙΝΟΥ ΝΕΡΟΎ
- ΤΑ ΠΑΡΚΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΟΜΒΡΙΩΝ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ;
- DRAINAGE at landscape- ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΗ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ
- ΕΡΓΑ ΜΕ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗ ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΑ
- ΓΙΑΤΙ ΠΛΗΜΜΥΡΙΖΕΙ Η ΑΘΗΝΑ ;
- Συλλογή και χρήσεις νερού
- Προληψη για τις πλημμύρες που θα ερθουν....
- Ανοιχτή επιστολή ενός γυρίνου προς την Περιφερειάρχη Αττικής κα Δούρου
- Τι είναι η Πράσινη υποδομή για διαχείριση νερού;
- Η Μαδρίτη πρασινίζει για να γλιτώσει από τους καύσωνες
- Δημιουργήσετε μια λίμνη με υδρόβια φυτά σε εσωτερικό χώρo
- Πανέμορφοι κήποι με νερό
- ΠΩΣ Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΤΕΧΝΗΤΟΣ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ «ΦΙΛΤΡΑΡΕΙ» ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΠΗΓΩΝ
- https://biokipos.blogspot.com/2021/12/stormwater-curb-extension.html
- Όταν το νερό δεν είναι απόβλητο αλλα χρήσιμος πόρος...
