Anchusa officinalis άγχουσα Αρχαία Θουρία Ασπροπουλιά 15 Ιούνη 2013
Anchusa officinalis L., άγχουσα η φαρμακευτική, βοϊδόγλωσσα, σκυλόγλωσσα Είναι διετής πόα. Έχει βλαστό πολύκλαδο, όρθιο, χνουδωτό, ύψους 50-70 εκατ., φύλλα προμήκη, λογχοειδή, χνουδωτά και άνθη κυανά ή ιώδη, σε αραιούς βόστρυχους. Αυτοφύεται σε λιβάδια και χέρσα μέρη της περιοχής της Αρχαίας Θουρίας. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές, αλλά και πεδινές περιοχές και σε χωράφια προσηλιακά, μέτριας γονιμότητατας, ξηρικά. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα (έχουν τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από μέλισσες.
Anchusa officinalis σπόροι
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο ή απ’ ευθείας στο χωράφι και με παραφυάδες. Η σπορά και η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 40-50 επί 60-70 εκατ. Άνθηση : Ιούνιος – Σεπτέμβριος. Είναι φυτό φαρμακευτικό, εδώδιμο, βαφικό και μελισσοτροφικό. Η πλούσια μελισσοτροφική δράση του φυτού τεκμηριώθηκε από το Agricultural University, Lublin, Poland . Στην ίδια μελέτη καταγράφηκε η διατροφική αξία του νέκταρος για τις μέλλισσες. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Το όνομα του φυτού προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη αγχουσίζομαι που σημαίνει χρησιμοποιώ άγχουσα, βάφω, χρωματίζω (κυρίως το πρόσωπο). Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι η προσθήκη του φυτού στο κρασί το έκανε «ευφρόσυνο». Αναφέρει επίσης ότι αν σε δαγκώσει δηλητηριώδες ζώο μπορεί να γίνεις καλά αν πάρεις το φυτό αυτό εσωτερικά ή βάλεις σαν πολτό το μασημένο φυτό πάνω στην πληγή. Λέει ακόμη ότι αν φτύσεις τον πολτό αυτό μέσα στο στόμα ενός φιδιού, αυτό θα πεθάνει αμέσως, ενώ σκοτώνει και τα σκουλήκια στο έντερο. Συνιστούσε επίσης το φυτό σε προβλήματα πόνου της πλάτης, μώλωπες από πτώσεις, ευλογιά, ιλαρά και τσιμπήματα εντόμων. Στην αρχαιότητα μαζί με άλλα παρεμφερή είδη θεωρούσαν την άγχουσα ως ένα από τα καλύτερα καλλυντικά. Ο Πλίνιος αναφέρει ότι την χρησιμοποιούσαν στη βαφική, ενώ ο Γαληνός τη γνώριζε σαν καλλυντικό. Κατά περίεργο τρόπο, στη λαϊκή ιατρική η αγχούσα χρησιμοποιείται κατά της διάρροιας. Το χρησιμοποιούσαν επίσης για να θεραπεύει δοθιήνες, φλεγμονές και ευαίσθητα δέρματα.. Δινόταν επίσης από το στόμα ως καθαρτικό, για τον βήχα και το έλκος στομάχου. Τα φύλλα του που είναι τραχιά και με χνουδωτά εξογκώματα τα μάζευαν μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου και θεωρούσαν ότι δίνουν μια εξαιρετική γεύση στο χαρμάνι των χόρτων που χρησιμοποιούνται για πίτες. Δίανθος
Anchusa officinalis άγχουσα Αρχαία Θουρία Ασπροπουλιά 15 Ιούνη 2013
ΕΔΩΔΙΜΟΤΗΤΑ: Τα φύλλα και νεαρά βλαστάρια τρώγονται μαγειρεμένα ή ωμά. Χρησιμοποιείται όπως το σπανάκι. Τα λουλούδια τρώγονται ψημένα ή χρησιμοποιούνται ως γαρνιτούρα στις σαλάτες. Η κόκκινη χρωστική ουσία που λαμβάνεται από τις ρίζες μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον χρωματισμό ελαίων, λίπων και σιροπιών. Hedrick. U. P. Sturtevant’s Edible Plants of the WorldTanaka. T. Tanaka’s Cyclopaedia of Edible Plants of the World Plants For A Future
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ: Το υπέργειο τμήμα του θεωρείται διουρητικό, επουλωτικό, αποχρεμπτικό και μαλακτικό. Παλαιότερα το χρησιμοποιούσαν για τη θεραπεία του στομαχικού έλκους, της νευρικής υπερεντάσεως και της μελαγχολίας. Βοηθά στην επούλωση χρόνιων ελκών, έντονων φλεγμονών και εγκαυμάτων. Βοηθά σε προβλήματα σπλήνας και άμμου στα νεφρά. Σήμερα παρασκευάζεται φάρμακο για την θεραπεία του έλκους στομάχου και δωδεκαδακτύλου το οποίο χρησιμοποιούν στην ομοιοπαθητική. Εσωτερικά λαμβάνεται υπό μορφή εγχύματος ως μαλακτικό και για τη θεραπεία του βήχα και του συναχιού. Ακόμη μια αλοιφή του μπορει να χρησιμοποιηθεί τοπικά γιαπληγές, μώλωπες, ή κοψίματα. Από το φυτό παρασκευάζονται χάπια και σταγόνες για την θεραπεία των ανάλογων ασθενειών από τις εταιρείας Boiron καιHomeocan Apothecary Δίανθος Launert. E. Edible and Medicinal Plants
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ: Το υπέργειο τμήμα του θεωρείται διουρητικό, επουλωτικό, αποχρεμπτικό και μαλακτικό. Παλαιότερα το χρησιμοποιούσαν για τη θεραπεία του στομαχικού έλκους, της νευρικής υπερεντάσεως και της μελαγχολίας. Βοηθά στην επούλωση χρόνιων ελκών, έντονων φλεγμονών και εγκαυμάτων. Βοηθά σε προβλήματα σπλήνας και άμμου στα νεφρά. Σήμερα παρασκευάζεται φάρμακο για την θεραπεία του έλκους στομάχου και δωδεκαδακτύλου το οποίο χρησιμοποιούν στην ομοιοπαθητική. Εσωτερικά λαμβάνεται υπό μορφή εγχύματος ως μαλακτικό και για τη θεραπεία του βήχα και του συναχιού. Ακόμη μια αλοιφή του μπορει να χρησιμοποιηθεί τοπικά γιαπληγές, μώλωπες, ή κοψίματα. Από το φυτό παρασκευάζονται χάπια και σταγόνες για την θεραπεία των ανάλογων ασθενειών από τις εταιρείας Boiron καιHomeocan Apothecary Δίανθος Launert. E. Edible and Medicinal Plants
Anchusa officinalis Ρίζες
ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ: Από τη ρίζα παράγεται ένα κόκκινο χρώμα που μπορει να χρησιμοποιhθεί στα γλυκά και τα φαγητά δεδομένου ότι δεν είναι επιβλαβής για τον οργανισμό. Όταν εγχύεται σε λάδι, του προσδίδει ένα όμορφο κόκκινο χρώμα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο κραγιόν για τα χείλη, σε διάφορα βάλσαμα, έλαια και αλοιφές. Μερικές φορές προστίθενται σε χέννα.
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: To μυριόκαλο της Σαντορίνης της Νίκης Τσέκου Στη Σαντορίνη υπάρχει ένα φυτό που θεωρείται ζιζάνιο . Το λένε: ‘Μυριόκαλο’ Για έναν ανεξήγητο λόγο, αυτό το φυτό εγώ από μικρή το συμπαθούσα. Μου άρεσαν τα όμορφα μπλε λουλουδάκια του που το καλοκαίρι, μέσα στα ξερόχορτα, αυτά έδιναν χρώμα στο άνυδρο τοπίο της Σαντορίνης και οι μέλισσες μέσα στην ξεραϊλα έβρισκαν σ’ αυτό καταφύγιο. Που να ήξερα τότε, ότι αυτό το φυτό μπορεί να είναι αγχολυτικό ! Από μικρή απορούσα γιατί να λένε Μυριόκαλο (Μύρια καλά) ένα φυτό που αν το πιάσει κανείς με το χέρι, θα γεμίσει η χούφτα του με μύρια αγκαθάκια . Το Μυριόκαλο, όπως μου είπε η μαμά μου το έβραζαν παλιά μαζί με Απήγανο και το έδιναν στις λεχώνες. Έψαξα να βρω το επιστημονικό όνομα του Μυριόκαλου και η απορία μου για το σαντορινιό του όνομα λύθηκε όταν έμαθα πως το λέγανε οι αρχαίοι Έλληνες. Το λέγανε Άγχουσα και το ζιζάνιο αυτό κάνει μύρια καλά…
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: To μυριόκαλο της Σαντορίνης της Νίκης Τσέκου Στη Σαντορίνη υπάρχει ένα φυτό που θεωρείται ζιζάνιο . Το λένε: ‘Μυριόκαλο’ Για έναν ανεξήγητο λόγο, αυτό το φυτό εγώ από μικρή το συμπαθούσα. Μου άρεσαν τα όμορφα μπλε λουλουδάκια του που το καλοκαίρι, μέσα στα ξερόχορτα, αυτά έδιναν χρώμα στο άνυδρο τοπίο της Σαντορίνης και οι μέλισσες μέσα στην ξεραϊλα έβρισκαν σ’ αυτό καταφύγιο. Που να ήξερα τότε, ότι αυτό το φυτό μπορεί να είναι αγχολυτικό ! Από μικρή απορούσα γιατί να λένε Μυριόκαλο (Μύρια καλά) ένα φυτό που αν το πιάσει κανείς με το χέρι, θα γεμίσει η χούφτα του με μύρια αγκαθάκια . Το Μυριόκαλο, όπως μου είπε η μαμά μου το έβραζαν παλιά μαζί με Απήγανο και το έδιναν στις λεχώνες. Έψαξα να βρω το επιστημονικό όνομα του Μυριόκαλου και η απορία μου για το σαντορινιό του όνομα λύθηκε όταν έμαθα πως το λέγανε οι αρχαίοι Έλληνες. Το λέγανε Άγχουσα και το ζιζάνιο αυτό κάνει μύρια καλά…
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Τα 25gr ρίζας του φυτού πωλούνται στην διεθνή αγορά 5Eu περίπου και οι 10 σπόροι 2Eu.
