Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ

του Α. Καπετάνιου 

Δασολόγου- Περιβαλλοντολόγου

          Σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο, οπού το κοινό πράγμα ως ιδέα έχει υποκατασταθεί από το ατομικό και το ειδικό, έννοιες που αναφέρονται σε κοινά αγαθά, όπως η φύση, απομοιώνονται και τούτο έχει ως συνέπεια τ’ αγαθά αυτά να μπαίνουν στη δίνη της εκμετάλλευσής τους, η οποία δικαιολογείται με τους οικονομικούς κανόνες λειτουργίας της κοινωνίας, με τους όρους της αγοράς.

         Η εν λόγω κατάσταση οδηγεί σε απώλεια αξιών, λόγω της εκμεταλλευτικής αποχαλίνωσης των διαχειριστών του συστήματος και της απαξίωσης των στοιχείων που συγκροτούν το ζην, και ιδιαιτέρως το ευ ζην, διά του οποίου προάγεται η ποιότητα της κοινωνίας μας. Η κοινωνία κι όλο το αξιακό της υπόβαθρο δε βλέπεται, αφού εστιάζουμε στο άτομο και στο υποσύστημά του.  

          Το επιστημονικό θετικιστικό δόγμα της εξήγησης διά της αναγωγής είναι αυτό που καθορίζει το νοείν, παραβλέποντας το γεγονός ότι λειτουργούμε σ’ εξαιρετικά σύνθετα και πολύπλοκα συστήματα, οπού τα μέρη αλληλοπαράγονται και αλληλοργανώνονται, με αναφορά στο όλον διά του μερικού. Μια τέτοια αντίληψη θεώρησης του συστήματος της ζωής τώχουν οι γεωτεχνικές επιστήμες και η οικολογία, που εξηγούν τον φυσικό κόσμο επαγωγικά κι ανασυνθετικά, έχοντας ως πηγή αναφοράς τους τη μεγάλη εικόνα, του συστήματος και της λειτουργίας του διά των μερών του −οι ανθρωπιστικές επιστήμες επίσης, έχουν ανάλογη κατεύθυνση στο βαθμό που πραγματεύονται τον κοινωνικό άνθρωπο. 

              Οι έννοιες της ελευθερίας, του υποκειμένου, της αυτονομίας αποκτούν νόημα μέσα στο σύστημα της ζωής, κι όχι ξέχωρά του ή ιδιαίτερα εν αυτώ. Οι συγκεκριμένες επιστήμες, ακριβώς επειδή αναφέρονται στη φύση με τον άνθρωπο εν αυτής, και όχι στον άνθρωπο διά της φύσης, είναι αντιδημοφιλείς στους σήμερους «οικονομικούς» καιρούς, και μάλιστα θεωρούνται αντίπαλες κι ανασταλτικές της ανάπτυξης! Γίνονται δεκτές στο επίπεδο της εξήγησης, χωρίς να επιθυμείται η εφαρμογή των αρχών τους −στο σημείο αυτό παρεμβαίνει η πολιτική, που επιβάλλει την εφαρμογή των οικονομικών λογικών πούναι ενάντιες στη γη και στο μέλλον της, στο ίδιο το σύστημα της ζωής!

          Όμως, μόνο με μια σκέψη και την αντίστοιχη γνώση που συλλαμβάνει την πολυπλοκότητα του κόσμου ως παράγοντα λειτουργίας της ζωής μπορεί να διαγνωστεί ορθώς το γίγνεσθαι και να καθοριστεί καλώς το μέλλεσθαι, προτείνοντας τις ζωτικά αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στον κόσμο μας. Ο κόσμος μας είναι πολύπλοκος διότι ενυπάρχουν σε αυτόν (ενδογενώς και μη) αντιθετικές και συγκρουσιακές πράξεις, λογικές και τάσεις −π.χ.: η τάξη εμπεριέχει αταξία, το Ένα έχει πολυπλοκότητα, η επιστήμη διαφωτίζει αλλά και συσκοτίζει, ο καθαρός λόγος είναι και παραλογικός, ο πολιτισμός περιλαμβάνει και τη βαρβαρότητα−, τις οποίες, θεωρημένοι κατάλληλα φιλοσοφικά, επιστημονικά και πρακτικά, πρέπει να τις εντάξουμε στη λογική του ζην, καθορίζοντας τον τρόπο λειτουργίας μας.

        Το έργο μας μετά τούτων έχει ευθύνη γενική, απευθύνεται στον κόσμο μας, συνιστάμενο βεβαίως στη μικρή μας πραγματικότητα, που όμως έχει προβολή στο όλον, στη σφαίρα της γης. Έχουμε συνεπώς ανάγκη την οικολογία, ως επιστήμη που απευθύνεται στη γη, ως αντίληψη, νοοτροπία και τρόπο ζωής, έχουμε ανάγκη τη φύση ως προϋπόθεση της ζωής, για να υπάρξουμε!

(απόσπασμα από το δοκίμιό  “Φύσις έργον. Νοώντας για τη φύση…”, που θα δημοσιευτεί τους επόμενους μήνες σε συνέχειες στο e-magazine www.greekarchitects.gr)