Solidago virgaurea (Επουλωτικόν ή Στερρόφυτον)

Solidago virgaurea

Solidago virgaurea

(Επουλωτικόν ή Στερρόφυτον)

Κωνσταντίνος Θ. Μπουχέλος

Ομότιμος Καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Solidago = solidus (γερός, υγιής) + agere (άγω = οδηγώ, ανατρέφω μεταφέρω, διατηρώ) και virgaurea = virga (βέργα, ράβδος) + aurus (αύρος = χρυσός).

Το γένος των φυτών Solidago (Asteraceae) περιλαμβάνει ανά τον κόσμον, άνω των 80 ποωδών, πολυετών ειδών. Το είδος Solidago virgaurea (European goldenrod ή woundwort) ευδοκιμεί στις ευρωπαϊκές χώρες και στην Ελλάδα. Καλλιεργείται ως ανθοκομικό με πολλές ποικιλίες, που ανθίζουν αργά το καλοκαίρι. Τα ανθοφόρα στελέχη, φέρουν απλά χρυσοκίτρινα άνθη με συστάδες στημόνων.

Τα καλλιεργούμενα είδη περιλαμβάνουν: S. bicolor, S, caesia, S. canadensis, S. cutleri, S. riddellii, S. rigida, S. shortii, και S. virgaurea.

Υπήρξε δημοφιλές ως καλλωπιστικό, όμως  άλλα συγγενή του είδη, το παραγκώνισαν στην πάροδο των ετών. Τα άνθη του παράγουν κίτρινη βαφή. Μεταφυτεύεται εύκολα, με ξυλώδεις βλαστούς ή ριζώματα. Δεν έχει πολλές απαιτήσεις  και ελκύει πολλά είδη εντόμων από μεγάλες πεταλούδες μέχρι μικρά κολεόπτερα, αλλά και αρκετά αρπακτικά (ωφέλιμα).

Κηκιδογόνα Δίπτερα όπως το Eurosta solidaginis, σχηματίζουν στα στελέχη κηκίδες, με το εσωτερικό των οποίων, τρέφονται οι προνύμφες τους. Διάφορα παρασιτοειδή Υμενόπτερα π.χ. Signiphoridae, τρυπούν με τον ωοθέτη τους τις κηκίδες και γενούν τα ωά τους στις προνύμφες, ενώ πτηνά (τρυποκάρυδοι) π.χ. Picoides pubescens, ανοίγουν ραμφίζοντας τις κηκίδες και τρέφονται με τα έντομα του εσωτερικού τους. 

Το ίδιο κάνει και το Κολεόπτερο Mordellistena unicolor.

Τα καρποφόρα στελέχη του όταν ξεραθούν, παραμένουν όρθια  (βέργες), αποτελώντας πηγή τροφής για πολλά μικρά πτηνά κατά την διάρκεια του χειμώνα.

Τα φύλλα των νεαρών φυτών είναι εδώδιμα, ενώ οι ιθαγενείς της Αμερικής χρησιμοποιούσαν τους σπόρους ως ένα είδος φαγητού.  Κατά τους αρχαίους χρόνους, η χρήση του περιοριζόταν στην επούλωση τραυμάτων. Αργότερα, θεωρήθηκε ιδεώδες ως διουρητικό και κατά της πέτρας των νεφρών, ως  αιμοστατικό και αντισηπτικό.

Το Solidago συνήθως παρασκευάζεται ως εκχύλισμα. Σε συνδυασμό με Εχινάκεια, χρησιμοποιείται για νεφρίτιδα και κυστίτιδα και για φλεγμονές του ανώτερου αναπνευστικού Συστήματος, όταν υπάρχουν πολλές βλέννες και πτύελα. Περιέχει βιοφλαβονοειδή και ενδείκνυται στις περιπτώσεις με κιρσώδεις φλέβες και εύθραυστα τριχοειδή αγγεία.

Οι σύγχρονοι βοτανοθεραπευτές, για την καταρροή και τους κολικούς των νεφρών, το αναμιγνύουν με άλλα τονωτικά βότανα για να καθαρίσουν, παρασύροντας, τους λίθους των νεφρών και της κύστεως ή να θεραπεύσουν κυστίτιδες. Σήμερα, πολλές κλινικές μελέτες αποσκοπούν στην διερεύνηση και άλλων ιδιοτήτων του.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Apati, P. et al. Herbal remedies of Solidago: correlation of phytochemical characteristics and antioxidative properties. J Pharm Biomed Anal. 2003;32(4-5):1045-53.

Apati, P. et al. In-vitro effect of flavonoids from Solidago extract on glutathione S-transferase. J Pharm Pharmacol. 2006;58(2):251-6.

Γεννάδιος, Π. Γ., Λεξικόν Φυτολογικόν Εκδ. Μ. Γκιούρδας, Αθήναι, 1959

Howard, Michael. Traditional Folk Remedies (Century, 1987), p.145

 Jelitto, L.; Schacht, W. (1995). Hardy Herbaceous Perennials: A-K ; Vol. 2, L-Z. Timber Press. p. 629

Jiang T, Huang BK, Qin LP. A survey of chemical and pharmacological studies on Solidago. Zhong Xi Yi Jie He Xue Bao. 2006;4(4):430-5.

Melzig, M. F. (November 2004). "Goldenrod --a classical exponent in the urological phytotherapy". Wiener medizinische Wochenschrift (1946) 154 (21–22): 523–7

Thiem B, Goslinska O. Antimicrobial activity of Solidago virgaurea L. from in vitro cultures. Fitoterapia. 2002;73(6):514-6.