Το SuDS γίνεται πλέον Mainstream;

 Το SuDS γίνεται πλέον Mainstream;

13 Αυγούστου 2024

Βιώσιμη Διαχείριση ομβρίων υδάτων (SUDS)

Τα τελευταία χρόνια, το σημαντικό θέμα στις παραλιακές και παραθεριστικές πόλεις είναι η έλλειψη νερού αλλά και των μολυσμένων από λύματα υδάτων και θαλασσών σε πάρα πολλά σημεία στην χώρα μας. Το γεγονός της λειψυδρίας και που συνδυάζεται με την μόλυνση  έχει λάβει ευρεία δημοσιότητα. Φέτος στο χωρο παραθερισμού  μας το νερό του πηγαδιού ήταν χειρότερο ποιοτικά με μικροβιολογική ανάλυση  από της ύδρευσης (Το ότι της ύδρευσης  ήταν έως τώρα χειρότερο είναι ένα άλλο θέμα!!!)

Το κοινό, δικαίως τρομάζει που τα περισσότερα πηγάδια, γεωτρήσεις στραγγίζουν  από οι υδάτινοι όγκοι δεν είναι κατάλληλοι για κολύμπι και ότι οι ακατέργαστες διαρροές λυμάτων έχουν συμβεί τόσο συχνά λόγο της ξηρασίας  — αλλά δεν γνωρίζουμε όλοι ότι μπορούμε να συμβάλουμε στο πρόβλημα

Η λειψυδρία είναι σημαντικό θέμα  επιβίωσης  και ανάπτυξης αλλά το δεύτερο -της μολυνσης είναι ποιο ύπουλο και έχει μεγάλη επικινδυνότητα για τον πληθυσμό, πέρα από τον οικονομικό αντίκτυπο για μια περιοχή. 

Αξιοποίηση πράσινων υποδομών για τη διαχείριση των ομβρίων.

            Η χειρότερη περίπτωση  για συστήματα πόλεων είναι όπου παλαιότερα είχαν σχεδιαστεί «συνδυασμένες»  αποχετεύσεις  όπου συλλέγουν βρώμικα λύματα και όμβρια ύδατα. Αυτό γίνεται στις περισσότερες από τις παλαιότερες πόλεις και  πολύ συχνά υπάρχουν παράνομες συνδέσεις στα δίκτυα των πόλων  μας μετατρέποντας τα σε μεικτές  αποχετεύσεις. Πρόσφατα  ομάδα που κινήθηκε εντός του Κηφισού εντόπισε  και λύματα προφανώς από παράνομα παροχετεύονται στο ποταμι. 

Στις  επαρχιακές περιοχές  θεωρητικά τα λύματα συλλέγονται σε δεξαμενές -βόθρους και από εκεί με βυτία πάνε προς επεξεργασία…Στην πραγματικότητα η χρήση απορροφητικών βόθρων βελτιώνει τον υδροφόρο ορίζοντα αλλά τον γεμίζει με χημικά από τις οικίες και με πολύ μεγάλο μικροβιακό φορτίο. Έτσι τα κοντινά πηγάδια παύουν να έχουν πόσιμο νερό αλλά 

Αν η μόλυνση είναι μεγάλη δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για άρδευση ….

Αυτό αποτελεί τεράστιο πρόβλημα σε περιοχές με μεικτή χρήση (αγροτικές -παραθεριστικές) 

 Τι μπορούμε να κάνουμε?

Το σημαντικό είναι να  μειώσουμε απλώς την ποσότητα του νερού της βροχής που εισέρχεται στη συνδυασμένη αποχέτευση  ή και αποχέτευση ομβρίων -όπου υπάρχει- από τις ιδιοκτησίες μας, μπορούμε να συμβάλουμε στη μείωση του συνολικού προβλήματος.

 Έτσι σχεδιάζοντας  μπορούμε : 

• ·      Πρώτα επαναφέροντας τα όμβρια ύδατα ξανά στο έδαφος ή να τα συγκεντρώνουμε για επανάχρηση όπως στο παρελθόν σε στέρνες , δεξαμενές κτλ και να μην τα οδηγούμε αμέσως στο δίκτυο όμβριων 
•    Τηρώντας τις προδιαγραφές στους «βόθρους» όπου πρέπει να είναι στεγανοί και όχι απορροφητικοί όπως δυστυχώς είναι οι περισσότεροι όπου δεν υπάρχει κεντρικό σύστημα αποχέτευσης.
•     Τα δίκτυα ομβρίων εφόσον είναι δυνατόν να οδηγούν τα νερά σε χώρους ηρεμίας και διήθησης πριν τον τελικό αποδέκτη (ποτάμι ή θάλασσα)
•      Να μειώσουμε τους χώρους όπου σφραγίζουμε το χώμα. Έτσι όχι μόνο κάνουμε οικονομία αφού μειώνουμε τα σκληρά υλικά που κοστίζουν αλλά αυξάνουμε την διήθηση μειώνοντας τις αδιαπέραστες περιοχές Αυτό μπορεί να συμβεί στις οικίες μας αλλά και σε δημόσιους χώρους, πλατείες δρόμους, χώρους στάθμευσης, κτήρια(με φυτεμένα δώματα) κτλ . Με αυτόν τον τρόπο μειώνουμε και την μόλυνση των υδάτων αφού το έδαφος αποτελεί το καθαριστή των υδάτων και δεν πάνε απευθείας στα ποτάμια και τις θάλασσες οι μολυσματικοί παράγοντες 
•     Όταν η διάθεση και διήθηση γίνεται δίπλα στον τόπο παραγωγής- επιτόπου, είναι αποτελεσματικότερη και δεν υπάρχει και μεγάλη ανάγκη για μεγάλα έργα μεταφοράς ομβρίων. Αν οι ποσότητες απορροής που δημιουργούνται είναι μεγαλύτερες από τη χωρητικότητα του φυσικού συστήματος αποχέτευσης σε εκείνο το σημείο. Τότε προφανώς μπορεί να υπάρχει αργή διάθεση αλλά και με χρονοκαθυστέρηση οπότε δεν φορτίζονται αρκετά τα συστήματα ομβρίων.  Ως εκ τούτου, οι υπερβολικές ροές θα πρέπει να δρομολογηθούν εκτός της τοποθεσίας.
•      Οι λύσεις συστημάτων  όπου η απορροή εκκενώνεται απευθείας σε υγρότοπο, θάλασσα ή λίμνη θα πρέπει να αποφεύγονται όπου είναι δυνατόν, καθώς αυτές οι λύσεις έχουν πέρα από μεγάλο κόστος κατασκευής αφού είναι μεγάλων διαστάσεων, ενδεχομένως να λαμβάνουν ταχύτερες ροές απορροής και υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης. Ο σχεδιασμός SuDS απαιτεί μια εξισορρόπηση διαφορετικών επιλογών και λύσεων, συχνά ανάλογα με τους κινδύνους που σχετίζονται με κάθε πορεία δράσης. Οι κίνδυνοι μιας περιοχής πλημμύρας πρέπει να εξισορροπηθούν με το κόστος προστασίας της περιοχής από διαφορετικά επίπεδα πλημμύρας. Θέλει σοβαρό σχεδιασμό και όχι εύκολές λύσεις (συχνά πανάκριβές κατασκευαστικά και καταστροφικές για τον χώρο) Έτσι έχει γίνει Εξασθένιση (όγκου, κινητικής ενέργειας και χρόνου παροχής που είναι μετά τον κρίσιμο χρόνο πλημμύρας )      Eiκόνα από το sudsdrain.org 

·      Η λογική φυσικής διαχείρισης προωθεί τη διαίρεση της περιοχής που πρόκειται να αποστραγγιστεί σε υπολεκάνες απορροής με διαφορετικά χαρακτηριστικά αποστράγγισης και χρήσεις γης(όσο και αν φαίνεται δύσκολο στην χώρα μας, αλλά οι φωτιές και οι πλημμύρες μας δείχνουν ότι τα λάθη που έχουμε κάνει είναι μη βιώσιμά σήμερα), καθεμία με τη δική της στρατηγική αποστράγγισης. Η τοπική αντιμετώπιση του νερού όχι μόνο μειώνει την ποσότητα που πρέπει να διαχειριστεί σε οποιοδήποτε σημείο, αλλά μειώνει επίσης την ανάγκη μεταφοράς του νερού από την τοποθεσία.

·      Κατά τη διαίρεση των λεκανών απορροής σε μικρά τμήματα, είναι σημαντικό να διατηρείται μια προοπτική για το πώς αυτό επηρεάζει ολόκληρη τη διαχείριση της λεκάνης απορροής και τον υδρολογικό κύκλο. Ο σχεδιασμός δηλαδή δεν αρκεί να είναι απλοικός αλλά ολιστικός 

 

Αξιοποίηση πράσινων υποδομών για τη διαχείριση των ομβρίων.

Πώς μπορούμε όμως να το κάνουμε αυτό; Το νερό μπορεί να μετακινηθεί, αλλά είναι δύσκολο να καταστραφεί…. Αν μη τι άλλο, το να  έχουμε αποθηκευτικούς χώρους για το βρόχινο νερό, ή και να τους αδειάσουμε για χρήσεις που θα γίνουν έτσι και αλλιώς  πριν από μια καταιγίδα σημαίνει ότι λιγότερο νερό θα ρέει στην αποχέτευση κατά τη διάρκεια της καταιγίδας – και υπάρχουν πολλές άλλες λύσεις τώρα διαθέσιμες.

Οι καλοκαιρινές πλημμύρες της Θεσσαλίας πέρυσι μας δείχνουν την αναγκαιότητα για περισσότερα έργα ανάντι στα βουνά και κατάντι έργα διήθησης του νερού και όχι άμεσης τροφοδότησης των ποταμών γιατί αυτό δημιουργεί τεράστια προβλήματα σε περιοχές που βρίσκονται σε χαμηλή στάθμη. Στις ίδιες περιοχές σήμερα  11μήνες μετά  έχουμε έλλειψη νερού  αφού ο μεγάλος όγκος νερού δεν διηθήθηκε στο έδαφος αλλά έφυγε στην θάλασσα. 

Στο Ηνωμένο Βασίλειο  έγινε θέσπιση του Παραρτήματος 3 του νόμου περί πλημμύρας και διαχείρισης των υδάτων του 2010 στην Αγγλία. Η Ουαλία το έκανε το 2019. Αυτό απαιτεί από τις περισσότερες νέες εξελίξεις κατασκευής να υποβάλουν μια πρόταση για το Σύστημα Βιώσιμης Αποχέτευσης (SuDS) στο SAB (SuDS Approval Body) για έγκριση πριν από την έναρξη της κατασκευής κάθε  κτηρίου!!. Αυτό αφαιρεί επίσης το δικαίωμα αυτόματης σύνδεσης με το σύστημα αποχέτευσης δικτύου αν δεν έχεις διαχειριστεί αυτοτελώς το όμβρια ύδατα, αναγκάζοντας έτσι τους σχεδιαστές να εξετάσουν το SuDS νωρίς στη διαδικασία σχεδιασμού.

 

ArborFlow, Fletton Quays, Peterborough Οι δεντροδόχοι αποτελουν είσοδο νερου σε ενα συστημα αποστραγγισεις κατω απο το πλακοστρωτο όπου δημιουργείται ενας πολυ μεγάλος χωρος διήθησης 

Λοιπόν, τι είναι το SuDS; Τα αειφόρα συστήματα αποστράγγισης είναι λύσεις βασισμένες στη φύση που επιβραδύνουν το νερό, το καθαρίζουν και φέρνουν άλλα οφέλη στο οικοσύστημα. Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανεξάρτητα, αλλά πιο συχνά σε μια σειρά λειτουργιών γνωστών ως "SuDS Trains" για μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας. Εκτός από την εξασθένηση που παρέχει το έδαφος, τα φυτά και τα δέντρα παίρνουν νερό από το έδαφος μέσω της εξατμισοδιαπνοής μέσω της δομής των φύλλων τους, μειώνοντας το νερό που ρέει μέσω του συστήματος.

Η συμπερίληψη του SuDS στο στάδιο του κύριου σχεδιασμού ή του σχεδιασμού περιβάλλοντος χώρου ανάπτυξης έχει σημαντική επίδραση στη βιωσιμότητα και τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας και στην ικανότητα του SuDS να προσφέρει πολλαπλά οφέλη. Ο κύριος σχεδιασμός παρέχει μια στρατηγική προσέγγιση για την εξέταση των (ενίοτε ανταγωνιστικών) απαιτήσεων για ανάπτυξη. 

 

 

Greener Grangetown, Πριν και μετά

        Η κύρια αλλαγή που πρέπει να γινεί είναι στην αντίληψη ότι τα επιφανειακά ύδατα, τα όμβρια νερά, είναι ένας πολύτιμος πόρος και αυτό πρέπει να αντικατοπτρίζεται με αυτόν τον τρόπο διαχείρισης. Θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από την αρχή της διαδικασίας ανάπτυξης και καθ' όλη τη διάρκεια, επηρεάζοντας το σχεδιασμό και τη διάταξη του δημόσιου ανοιχτού χώρου, των δικτύων μεταφοράς κ.λπ. ) θα πρέπει να συνεργάζονται από την αρχή.  Σήμερα αντίθετα συχνά θεωρούνται απόβλητο που χρήζει άμεσής απομάκρυνσης

Τα SuDS είναι πολύ ευέλικτα και υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορούν να εφαρμοστούν για να παρέχουν εξαιρετική αποστράγγιση που είναι τόσο καλής ποιότητας όσο και εμπνευσμένα.

 Πως επηρεάζει τα επαγγέλματα που δραστηριοποιούνται ?

Αρχιτέκτονές, Μηχανικοί :

"Το SuDS προσφέρει στους σχεδιαστές  τρόπους και μεθόδους  να πληρούν τα κριτήρια βιωσιμότητας, να προσθέτουν αξία στα ακίνητα και να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς σχεδιασμού σε συνέργεια με την φύση . Σχεδιάζουν να διιαχειρίζεται το νερό με βιώσιμο τρόπο, προσφέροντας τεχνικές λύσεις που μετριάζουν τους κινδύνους πλημμύρας και βελτιώνουν την αστική ανθεκτικότητα "

Αρχιτέκτονες Τοπίου:

"Το SuDS δίνει τη δυνατότητα στους αρχιτέκτονες τοπίου να σχεδιάζουν πολυλειτουργικά τοπία που διαχειρίζονται το νερό, ενισχύουν τη βιοποικιλότητα και δημιουργούν αισθητικά ευχάριστους, βιώσιμους αστικούς χώρους."

Κατασκευαστές :

«Η άνοδος της αναγκαιότητας για  SuDS σημαίνει ότι οι εργολάβοι πρέπει να προσαρμοστούν στην εγκατάσταση καινοτόμων συστημάτων αποχέτευσης που πληρούν τις νέες  κανονιστικές απαιτήσεις(ΒREEAM, LEED) και μειώνουν το μακροπρόθεσμο κόστος συντήρησης».

Δενδροκόμοι:

«Το SuDS ενσωματώνει τα δέντρα στον αστικό σχεδιασμό, ενισχύοντας τις πράσινες υποδομές και βελτιώνοντας την υγεία των δέντρων, κάτι που ωφελεί τους μακροπρόθεσμους στόχους της αστικής δασοκομίας».

Τοπικές Αρχές:

«Καθώς το SuDS γίνονται κυρίαρχες λύσεις, οι τοπικές αρχές πρέπει να επιβάλουν και να προωθήσουν αυτά τα συστήματα για να μειώσουν τον κίνδυνο πλημμύρας, να ενισχύσουν τους κοινοτικούς χώρους και να επιτύχουν περιβαλλοντικούς στόχους».

 Υπάρχουν λύσεις πρακτικές και σε μικρή κλιμακα?

Μια καινοτόμα και προσαρμόσιμη λύση κήπου βροχής σε μικρή κλιματα ειναι το  HydroPlanter   μια  εφαρμογή απλούστερη και φθηνή

και αλλο αντιστοιχο είναι τοSuDSPod που κυκλοφόρησε πρόσφατα, με  κατοχυρωμένο με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας σχεδιασμό , επαναπροσδιορίζει την έννοια των σκαφών αποστράγγισης για τη διαχείριση των ομβρίων υδάτων, ξεπερνώντας τους δικούς του όγκους αποθήκευσης.

Πάντα οι παραδοσιακοί τρόποι συντήρησης και αποθήκευσης νερού λειτουργουν σοφά για χιλιετίες