Από το στάδιο της παιδικής ηλικίας στη νεότητα:
μορφοφυσιολογική εξέλιξη μιας νεαρής Φλαμουριάς
Αρθρογραφος Giovanni Morelli: DALL’INFANZIA ALLA GIOVINEZZA: EVOLUZIONE MORFOFISIOLOGICA DI UN GIOVANE TIGLIO
Τα δέντρα αλλάζουν στο χρόνο και το χώρο ακολουθώντας μια μορφογενετική λογική που στοχεύει στον αποικισμό του περιβάλλοντός τους, τόσο του υπογείου,με το ριζικό τους σύστημα όσο και του επιγείου.
Το σχήμα του δέντρου, με τους δυναμικούς, προβλέψιμους και συνεπακόλουθους οφθαλμούς του, αντιπροσωπεύει την πλαστική έκφραση αυτής της αλλαγής, που συνοψίζεται αξιοθαύμαστα από τις αρχές της μορφοφυσιολογικής εξέλιξης.
Σύμφωνα με την ερμηνεία του Pierre Raimbault, η μορφοφυσιολογική εξέλιξη μπορεί να χωριστεί σε πέντε θεμελιώδεις φάσεις (περαιτέρω χωρισμένες σε στάδια) που ονομάζονται Παιδική ηλικία, Νεότητα, Ολοκλήρωση η Ενηλικίωση, Ωριμότητα και Γήρας.
Κάθε Φάση διακρίνεται από τον συγκεκριμένο μορφολογικό στόχο στον οποίο τείνει το δέντρο και για τη μορφογενετική στρατηγική που διέπει την επίτευξη του ίδιου του στόχου.
Η Παιδική Φάση τείνει να αυξάνεται σε ύψος μέσω της «κατασκευής» του κορμού, ενώ η Νεανική Φάση της, τείνει να αυξάνεται σε όγκο μέσω της «κατασκευής» του φυλλώματος.
Κατά τη διάρκεια της Παιδικής Φάσης (που σχεδιάζεται στα αριστερά της διαφάνειας) η οργάνωση του νεαρού φυτού συμπίπτει με τη λεγόμενη Αρχιτεκτονική Μονάδα («ενιαίο» δέντρο), ωστόσο, στην αρχή της Φάσης Νεότητας (σχεδιάζοντας δεξιά στη διαφάνεια), εμφανίζονται νέες αρχιτεκτονικές ενότητες στην κορυφή του κορμού που δίνουν μια νέα και πρωτοφανή πολυπλοκότητα στη μάζα κορυφής («αποικιακό» δέντρο).
Η κόμη, ωστόσο, εμπλουτίζεται επίσης με πολλές μερικές επαναλήψεις, τόσο με επιτονική λειτουργία (κίτρινα βέλη στη φωτογραφία και διάγραμμα κάτω δεξιά) όσο και με υποτονική λειτουργία (μπλε βέλη στη φωτογραφία και διάγραμμα κάτω δεξιά), αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία ...
Η ανάπτυξη αυτών των νέων αρχιτεκτονικών μονάδων, όταν ενσωματωθεί στη μορφογενετική διαδικασία του δέντρου, ονομάζεται Διαδοχική Ολική Επανάληψη (Sequential Total Reiteration). Η εμφάνιση των συνολικών Επαναλήψεων σηματοδοτεί επίσης την ανατομική διάκριση μεταξύ του «προσωρινού» φυλλώματος, που προορίζεται για αυτο-κλάδεμα, και του μόνιμου φυλλώματος, το οποίο - αν και ανάμεσα σε χίλιες τροποποιήσεις (μεταμορφισμός κορυφής η της κόμης) - θα συνοδεύει το δέντρο μέχρι τη Φάση του Γήρατος (λευκή διακεκομμένη γραμμή στη φωτογραφία και χρωματικές διαφορές στα σχέδια).
Η μετάβαση μεταξύ Παιδικής και Νεανικής ηλικίας βρίσκεται υπό αυστηρό ορμονικό έλεγχο και προϋποθέτει την προοδευτική χαλάρωση της κυριαρχίας κορυφής (πολύ ιεραρχικά στην περιοχή της κόμης, λευκό βέλος στη φωτογραφία για να δείξει την κύρια κορυφή), μέχρι το συνολικό, φυσιολογικό, «κλείσιμο» της, ώστε να επιτρέψει το ίδιο το φαινόμενο της ολικής επανάληψης.
Πολλά είδη, ωστόσο, τείνουν να εισάγουν μια πρώιμη μορφή ολικής επανάληψης - για το λόγο αυτό ονομάζεται πρώιμη ολική επανάληψη - σε ένα πλαίσιο που εξακολουθεί να είναι έντονα ιεραρχικό. Στην πράξη, ο κορυφαίος οφθαλμός υφίσταται μια προσωρινή λειτουργική "επιβράδυνση" όσον αφορά την παραγωγή ορμονών, έτσι ώστε να επιτρέψει την ανάπτυξη μιας έντονης χαμηλής πλευρικής επανάληψης (κόκκινο βέλος στη φωτογραφία). Μετά από μερικά χρόνια, όταν αυτό επαναλαμβάνεται αποκτά ορμονική και ενεργειακή αυτονομία, ο κορυφαίος οφθαλμός συνεχίζει τη δραστηριότητά του, συνεχίζοντας την αποστολή του για «κατασκευή» του κορμού (λευκό βέλος στη φωτογραφία) ο οποίος, από αυτή τη στιγμή, θα εξακολουθεί να παρουσιάζει μια εμφανή διακλάδωση.
Ακόμη και η αναμενόμενη ολική επανάληψη, επομένως, καθώς και η διαδοχική ολική επανάληψη, μπορεί να ειπωθεί ότι είναι τέλεια ενσωματωμένη στη φυσική μορφογενετική εξέλιξη του δέντρου.
Εάν ο σκοπός της διαδοχικής ολικής επανάληψης μας φαίνεται προφανής - για να ενισχύσει τη δυνατότητα της φωτοσύνθεσης - η λειτουργία της αναμενόμενης ολικής επανάληψης αξίζει πιο προσεκτικό προβληματισμό και διερεύνηση.
Πρώτα απ’ όλα, όπως είναι προφανές, αυτή η επανάληψη αυξάνει επίσης την ικανότητα φωτοσύνθεσης, αλλά δεν αρκεί. Στην πραγματικότητα, οι πρώιμες επαναλήψεις επιταχύνουν την ανάπτυξη των περιτονιακών ριζών, με τις οποίες συνδέονται άμεσα (ενώ ο κύριος κορμός τροφοδοτείται κατά προτίμηση, αν και όχι αποκλειστικά, από την ρίζα), βελτιστοποιώντας την υπογεία δραστηριότητα.(Η -περιτονημένη- ρίζα είναι μια διαμόρφωση του ριζικού συστήματος των φυτών που χαρακτηρίζεται από την ομοιόμορφη ανάπτυξη πολυάριθμων μη διακλαδισμένων ριζών, ξεκινώντας από το ίδιο σημείο.)
Δεύτερον, η πρώιμη ολική επανάληψη διατηρεί το κέντρο βάρους του δέντρου χαμηλό και, μέσω πολλαπλών ασύγχρονων κινήσεων της κόμης στον άνεμο, ευνοεί τη διάχυση της αιολικής ενέργειας, μετριάζοντας την παραμόρφωση των μεμονωμένων αξόνων και αποφεύγοντας επίσης φαινόμενα συντονισμού. Επιπλέον, ο κορμός, μέσω των υποστηρικτικών στηλών που συνδέουν το προσδοκώμενο σύνολο επαναλήψεων με τις περιτονοποιημένες ρίζες, χάνει την κυκλικότητά του, υποδιαιρούμενος σε αντιπαρατιθέμενα στοιχεία, γνωρίζοντας έτσι τα αρχικά φαινόμενα σκληροποίησης και, έχοντας φτάσει στη φάση ωριμότητας, επίσης της μελλοντικής, φυσιολογικής σπηλαίωσης.
Το δέντρο μεγαλώνει και αναπτύσσεται ακολουθώντας ακριβείς μορφογενετικές στρατηγικές, μια έκφραση τόσο των οικείων ορμονικών, ενεργειακών και μηχανικών ισορροπιών όσο και των των ευρείων και αρθρωτών σχέσεων-διακλαδώσεων με το πλαίσιο, ακόμη και σωματικό, στο οποίο τοποθετούνται.
Μόνο μια αφηρημένη και βαρετή ανάγνωση της μορφής του δέντρου μπορεί να μας οδηγήσει στο μοιραίο λάθος να πιστέψουμε ότι η συστηματική και βίαιη τροποποίηση του δέντρου (σκεφτείτε το κλάδεμα για την αφαίρεση της κορυφής-topping) μπορεί ποτέ να έχει βελτιωμένο χαρακτήρα.
Πολύ υψηλό, πολύ φαρδύ, παχύ διογκωμένο να κάνουμε ότι θέλουμε...
Τα δέντρα πληρώνουν καθημερινά μια ανθρωποκεντρική προκατάληψη, που είναι γέννημα μιας παρεξήγησης. Η πραγματική δυνατότητα να παρεμβαίνουμε, δεν σημαίνει ότι πρέπει.
Ας καθίσουμε με πραγματικό στοχασμό και, για μια φορά, ας δεχτούμε το δώρο της άυλης πολυπλοκότητας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου