Το βρόχινο νερό είναι, στην ουσία, ακριβώς όπως ακούγεται: το νερό από μια βροχή η μία καταιγίδα. Κάθε βροχόπτωση που πέφτει από τον ουρανό, συμπεριλαμβανομένης της βροχής, το χαλάζι και του χιονιού, και τελικά αναφέρονται ώς όμβρια ύδατα .
Στην Χώρα μας η διαχείριση είναι μια πολύ παλιά ιστορία και θα αναφερθούμε αργότερα. Σήμερα αναφερόμαστε στα συστήματα SUDS - Sustainable Urban Drainage Systems η πράσινες-μπλέ υποδομές. Ουσιαστικά είναι σε βιώσιμα συστήματα αποστράγγισης (SuDS). Μέθοδοι διαχείρισης επιφανειακών υδάτων που λαμβάνουν υπόψη την ποσότητα των όμβριων (πλημμύρα), την ποιότητα των υδάτων (ρύπανση), τη βιοποικιλότητα (φυτά και άγρια ζωή) και την ευκολία στην κατασκευή τους (εμφάνιση και αίσθηση). Αυτές οι πρακτικές είναι γνωστές ως οι 4 πυλώνες του SuDS.
Ιστορία της αστικής αποχέτευσης όμβριων
Η αειφόρος διαχείριση των επιφανειακών υδάτων δεν είναι απλώς μια σύγχρονη καινοτομία, αλλά υπάρχουν αποδείξεις από την αρχαιότητα ότι χρησιμοποιήθηκε αρκετά εκτενώς. Οι πολιτιστικές γνώσεις και οι γνώσεις των απλών πολιτών συνδέονταν στενά με το σχεδιασμό και αυτών των πρώιμων συστημάτων αποχέτευσης και πολύ συχνά διαχείρισης με επαναχρησιμοποίηση η αποθήκευση, παρέχοντας τη βάση αυτού που θα γινόταν σύγχρονη τεχνολογία διαχείρισης νερού.
Η διαχείριση των υδάτων επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις καθώς και από τις γεωπολιτικές, κοινωνικοοικονομικές και κλιματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν διαφορετικοί αρχαίοι πολιτισμοί. Οι ευαίσθητες στο νερό προσεγγίσεις χρησιμοποιήθηκαν σε πολλές πόλεις που παρέχουν νερό για κατανάλωση, καθαρισμό και πλύσιμο και για την ενίσχυση της γεωργικής παραγωγής προκειμένου να βελτιωθεί η επισιτιστική ασφάλεια. Οι λεκάνες απορροής σχεδιάστηκαν με μακροπρόθεσμα συστήματα αποχέτευσης, τα οποία διαχειρίζονταν νερό από σχετικά μικρές περιοχές, εως πόλεις-κράτη έως διεθνικές αυτοκρατορίες που λειτουργούσαν αποτελεσματικά για παρατεταμένες χρονικές περιόδους. Η αειφόρος διαχείριση των υδάτων συνέβαλε στη διατήρηση της ισορροπίας δύναμης και επηρέασε άμεσα την ανάπτυξη και την ευημερία ολόκληρων πολιτισμών είτε σε περίοδο ειρήνης είτε πολέμου
Οι πρώτοι Βαβυλώνιοι και οι Μεσοποτάμιοί είχαν συστήματα αποστράγγισης επιφανειακών υδάτων, βασισμένα κυρίως σε σκληρές υποδομές, για παράδειγμα, οι Μινωίτες (3200–1100 π.Χ.) χρησιμοποίησαν κεραμικούς σωλήνες για να μεταφέρουν τα νερά της βροχής από τους οικισμούς τους και εξαιρετικά πολύπλοκα συστήματα στα παλάτια τους. Ωστόσο, παρόμοιες τεχνικές με τα συστήματα βιώσιμης αποχέτευσης ή το SuDS ήταν γνωστές και αποτελεσματικά εφαρμόστηκαν ήδη από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, όπως η συγκέντρωση βρόχινου νερού, η αποθήκευση νερού σε δεξαμενές και λίμνες και η αργή μεταφορά.
Εδώ πρέπει να κάνουμε μια αναφορά στην φυλή των Μινύων την προίστορική Ελληνική φυλή που δραστηριοποιήθηκε σχεδόν σε όλη την χώρα ξεκινώντας αρχικά από την Θεσσαλία "ο γενάρχης Μινύας( εγγονός του Ποσειδώνα) καταγόταν από την Ιωλκό της Θεσσαλίας ("την γαρ Ιωλκόν Μινύαι ώκουν, ώς φησι Σιμωνίδης εν Συμμίκτοις") κάνοντας σημαντικότατα έργα αποστραγγίσεων και διαχείρισης υδάτων σε μεγάλη κλίμακα με απίστευτη σοφία και σύνεση σε πολλά σημεία της χώρας (εδώ θα ήθελα να κάνω μία μνεία στον αγαπημένο αρχηγό στους προσκόπους Άγγελο Δενδρινό που μου τους γνώρισε εξιστορώντας τα έργα τους στην κατασκευή της πόλης της Μαντινείας )
Οι Μινύες που εγκαταστάθηκαν και στον Ορχομενό της Βοιωτίας υπήρξε έθνος δραστήριο και ιδίως ναυτικό που ανέπτυξε εμπορικές σχέσεις με άλλα ελληνικά φύλα, άκμασαν ιδίως κατά το πρώτο ήμισυ της 2ης χιλιετίας π.Χ. και επί μακρό διάστημα έτσι ώστε ν΄ αποκτήσουν πολλές αποικίες. Ναυτικός λαός όπου θεωρείται ότι η Αργοναυτική εκστρατεία ήταν δημιούργημα των Μινύων της Θεσσαλίας στα πλαίσια των μεγάλων τότε επιχειρήσεων - μετακινήσεων και δημιουργίας νέων αποικιών που σημειώθηκαν την εποχή εκείνη.
Σημαντικότερες αποικίες των Μινύων ήταν στη Τέω, τη Λήμνο, τη Σαντορίνη, την Πύλο, το Ακρωτήριο Ταίναρο αλλά και η Μινώα Αμοργού στο λόφο πάνω από το λιμάνι Καταπόλων, κ.ά. έργα τους θεωρείται η πρωτη αποξηρανση της Κωπαίδος περί το 3100-2800 π.Χ. με τη τεχνητή καταβόθρα του "Μπινιά" και στο Νέο Κόκκινο, στην Αργολίδα η Πυραμίδα στο Ελληνικό και οι κατασκευές στο Κεφαλάρι, τα υδραυλικά έργα στην Μουνιχία(Πειραιάς), τους Ρειτούς τις δύο τεχνητές λίμνες που χωρίζουν την Αθήνα από την Ελευσίνα -η μια είναι η σημερινή λίμνη Κουμουνδούρου.
Οι Μινύες τεχνίτες φαίνεται ότι είχαν ένα ιδιαιτέρως υψηλό τεχνολογικό επίπεδο, το όποιο ξεκινούσε από την άριστη γνώση της ίδιας της φύσεως. Σε αυτό ακριβώς πρέπει να επενδύσουμε και σήμερα ! Ας σκεφτούμε ότι έως 1-2 γενιές πίσω στις άνυδρες περιοχές της χώρας όλα τα σπίτια είχαν δεξαμενές συγκέντρωσης του Βρόχινου νερού, και το πλεονάζον οδηγείται σε εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.
Στην αρχαιότητα λοιπόν χρησιμοποιήθηκαν κατασκευασμένοι υγρότοποι,-όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Μεσοποταμία, στην Αίγυπτο, στους Ατζέκους - όπου οι μέθοδοι είναι η συλλογή η διήθηση και μη δομικές προσεγγίσεις. Ακόμα τότε όλοι κατανοούσαν την αξία του νερού έτσι υπήρχε «επιθεωρητής συντριβανιών και κρουνών» στην Αρχαία Αθήνα, για τη διασφάλιση της δίκαιης κατανομής του νερού στην πόλη, καθώς και των μεμονωμένων πολιτών που είχαν την ευθύνη της συντήρησης των δεξαμενών -στερνών της πόλης.
Στην πραγματικότητα, οι τεχνικές αποστράγγισης Inca στο Machu Picchu είναι ανάλογες με αυτές που χρησιμοποιούμε σήμερα, της ανάπτυξης χαμηλών επιπτώσεων, αφού χρησιμοποιούμε τα πεζοδρόμια διείσδυσης του βρόχινου νερού, τα βιο-swales και η συλλογή νερού.
Οι μη διαρθρωτικές προσεγγίσεις διαχείριση των όμβριων πλεόν περιλαμβάνουν λύσεις όπως :
- Συλλογή προς επανάχρηση όπως άρδευση
- Αποστράγγιση προς ενίσχυση του υδροφόρου ορίζοντα
- δημιουργία υγρότοπων ως λιμνών ηρεμίας πλημμυρών αλλά και αναψυχής για τους πολίτες
Οι γεωργικές πρακτικές βρίσκονταν στο επίκεντρο της διαχείρισης των υδάτινων πόρων και κατά την αρχαιότητα και απαιτούσαν τον έλεγχο του νερού για να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική παραγωγή καλλιεργειών μέσω του σχεδιασμού των αρδευτικών συστημάτων σε δύσκολα περιβάλλοντα και με πολύ λιγότερα τεχνικά μέσα από ότι σήμερα. Οι κλιματολογικές συνθήκες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο είτε στον περιορισμό της διαθεσιμότητας υδάτινων πόρων είτε σε υπέρβαση των απαιτήσεων. Η διαχείριση των υδάτων ήταν σημαντική για την υποστήριξη τόσο της πολιτικής όσο και της κοινωνικής ανάπτυξης υπό μεταβαλλόμενα κλίματα. Αυτό θα μπορούσε να συγκριθεί με τις τρέχουσες προβλέψεις για την κλιματική αλλαγή, παρέχοντας στοιχεία για το πώς η σύγχρονη κοινωνία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αυτήν την πρόκληση.
Οι αρχές των "ευαίσθητων" στην διαχείριση νερού πόλεων μπορούν έτσι να εφαρμοστούν στα συστήματα διαχείρισης του νερού που σχεδιάστηκαν από έναν αριθμό αρχαίων πολιτισμών μέσω της εφαρμογής του SuDS.
Πηγές:
https://www.topiodomi.gr/el/projects/?id=125
Σύστημα φυτευσης δεντρου με ταυτοχρονη ικανότητα διηθησης βροχινου νερου
Παγκόσμια Βιβλιογραφία
- LID (Low Impact Development) Ανάπτυξη χαμηλών επιπτώσεων - EPA - Οργανισμός προστασίας του περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών (1999).
- WSUD - Urban Design Sensitive Urban (Whelans et al., 1994; Wong, 2007) - Αυστραλία
- BMP - Βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης - Βόρεια Αμερική (Schueler, 1987)
Μπορείτε να τα δείτε αναλυτικότερα εδώ.
Αναλογα άρθρα :
Η Αφρική, ως ήπειρος σχετικά επίπεδη, έχει αρκετά βουνά· κάποια με πολλά χιόνια*…
ΑπάντησηΔιαγραφήΒΔ, νότιο τμήμα Σαχάρας, οροσειρά του Άτλαντα, όρη Αχαγκάρ (2.918 μ)
Τσαντ, οροσειρά Τιμπέστι, εγγύς του ίδιου Β. παράλληλου (3.415 μ)
ΝΔ ακτή, όρη Καμερούν (4.070 μ)
Ν, Νοτιοαφρικανική Δημοκρατία, όρη Δρακόντων (3.482 μ)
Α, Τανζανία και Κένυα, επί του Ισημερινού, τον περισσότερο καιρό με χιόνια (όρος Κιλιμάντζαρο, 5.895 μ., όρος Κένυα 5.194 και στην Ουγκάντα, όρη Ρουβενζόρι 5.119 μ)
Α, Αιθιοπία, υψίπεδα Αβησσυνίας έως 2.500 μ με κορυφές >4.000 μ.
Γιατί αντί να εφαρμόσουν τις περιγραφόμενες ανωτέρω μεθόδους, άρδευσης και ύδρευσης βομβάρδισαν οι Ευρωπαίοι (Σαρκοζί) το αντίστοιχο σύστημα της Λιβύης, το πλέον πολυδάπανο - όπως αναφέρεται - έργο στη Γή;!
(*) https://www.ipedia.gr/pia-ine-ta-vouna-tis-afrikis/ - 19 Νοε 2013