Δευτέρα 15 Μαρτίου 2021

Ορθό κλάδεμα πεύκων. Συνέντευξη με τον Giovanni Morelli, _ Ένας από τους κορυφαίους ειδικούς για τα πεύκα στην Ευρώπη

 Ορθό κλάδεμα πεύκων. Συνέντευξη με τον Giovanni Morelli, Ένας από τους κορυφαίους ειδικούς για τα πεύκα στην Ευρώπη

Pinus pinea – Foto Coalizzi

Ο Fratello Albero επιστρέφει ξανά με συνέντευξη του Dr. Ο Giovanni Morelli, γεωπόνου και δεντροκόμου, ειδικού στην αξιολόγηση της σταθερότητας των δέντρων, μεταξύ των κορυφαίων ειδικών στη διαχείριση πεύκων στην Ευρώπη. Αυτή τη φορά μιλάμε για το σωστό κλάδεμα των πεύκων.

Pini d' Aleppo - Φωτογραφία Colazilli  

  Έχουμε δει ότι τα πεύκα είναι πολύ περίπλοκα δέντρα, με εντελώς διαφορετική αρχιτεκτονική και ανάπτυξη από τα άλλα δέντρα.                                                         
Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της κόμης του πεύκου, που είναι το πιο ευγενές  πεύκο που χρησιμοποιείται στα τοπία μας;             
                     
        Τα δέντρα αναπτύσσονται  με βάση  ορισμένα αρχιτεκτονικά και οργανωτικά σχήματα που ονομάζονται "Αρχιτεκτονικά Μοντέλα", ένα είδος ελάχιστου κοινού παρονομαστή του σχήματος του δέντρου.                                                                   
      Αυτά τα Μοντέλα περιγράφουν τη χωρική οργάνωση κάθε ατόμου η δείγματος, με ιδιαίτερη αναφορά στις ιεραρχικές σχέσεις μεταξύ των διαφόρων κλάδων. Στην πραγματικότητα, στα δέντρα συναντάμε συνήθως την ανάπτυξη  ενός ή περισσοτέρων κορμών, που είναι ιεραρχικά οι κυρίαρχοι κλάδοι, και από κλαδιά με την αυστηρή έννοια, δηλαδή ιεραρχικά συγκυριαρχικά κλαδιά. Τα πεύκα γενικά, επομένως και το εγχώριο πεύκο, ανήκουν στο αρχιτεκτονικό μοντέλο του Rauh, του οποίου το κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι αποτελείται αποκλειστικά από κορμούς. Αυτό το χαρακτηριστικό, ακολουθώντας τη φυσική εξέλιξη της δενδρικής αρχιτεκτονικής με την πάροδο του χρόνου, δίνει στο είδος αυτό, τη χαρακτηριστική και συναρπαστική χωρική διαμόρφωσή του. 


Μνημειακή Πεύκη Χαλέπιος  Foto Colazilli

Ποιο είναι το χαρακτηριστικό του φυλλώματος η της κόμης  της Χαλεπίου Πεύκης (Pinus halepensis) και της Πεύκης θαλασσινής (Pinus pinaster - Pinus maritima);                                                                                                         

    Αυτά τα πεύκα μπορούν επίσης να αναχθούν στο Αρχιτεκτονικό Μοντέλο του Rauh, του οποίου, μαζί με το εγχώριο πεύκο(, αντιπροσωπεύουν αρκετές παραλλαγές στο  βασικό θέμα.                                                                                                                       

    Ενώ το εγχώριο πεύκο(Pinus Pinea) έχει συνήθως έναν ισχυρό κύριο κορμό - το στέλεχος - στον οποίο τα στάδια ανάπτυξης των δευτερευόντων κορμών διακλαδώνονται  με κυκλική κανονικότητα, το Πεύκο θαλασσινό με τη σειρά του, έχει ένα σαφώς  κυρίαρχο αλλά πιο διακριτικό στέλεχος, από το οποίο διακλαδίζονται πολλά κλαδιά. Οριζόντια και περισσότερο ή λιγότερο είναι ισοδύναμοι αυτοί οι κλάδοι. Τέλος, το Πεύκο χαλέπιο  σχηματίζει ένα ανθεκτικό αλλά ακανόνιστο στέλεχος, από το οποίο ξεχωρίζουν εντελώς νωρίς ανεξάρτητα σύμπλοκα κλαδιών, προσομοιώνοντας τα με νεαρά πεύκα.                                                                                                      

     Στην πράξη, επομένως, ενώ το εγχώριο πεύκο παίρνει το χαρακτηριστικό σχήμα "ομπρέλας" με την πάροδο του χρόνου, το Πεύκο θαλασσινό διατηρεί ένα είδος πολύ πιο περιορισμένου και ανθεκτικού σχήματος και το Χαλέπιο καταλήγει να φαίνεται λίγο ... ατημέλητο. 


Πεύκη  Χαλέπιος Foto Coalizzi

Συχνά βλέπουμε πολλές περιπτώσεις πεύκων με κόμη  γεμάτη ή υπερβολικά αραιή  στο φύλλωμα. Ποιες δομικές και φυτικές ζημιές προκαλούνται στα Πεύκα;                                                                                                                           

       Όπως είπα, από αρχιτεκτονική άποψη, τα πεύκα είναι ένα είδος «συλλογής» κορμών, δηλαδή κυρίαρχων αξόνων. Ένας από τους πρώτους κανόνες κλάδευσης είναι ότι οι κορμοί είναι - ή θα έπρεπε να είναι - δομές άυλων κλαδιών, και απωλειά τους προκαλεί  ορμονική διαταραχή του δέντρου, που υφίσταται  την  παρέμβαση.  Για το λόγο αυτό,  η τεχνική κλαδέματος (που συνίσταται στην κοπή κλαδιών πάνω από το σημείο διασταύρωσης με τον κορμό ή άλλο κύριο κλαδί, έτσι ώστε να παραμένει μόνο το τελευταίο ή τμήμα του στην κόμη, μετά από μια πολύ εκτεταμένη αφαίρεση, από 50 έως 100%) των πεύκων, έχει πάντα σοβαρές και μόνιμες συνέπειες, τόσο για το εναέριο τμήμα όσο  κατά συνέπεια,  και για το ριζικό σύστημα.

       Τα μεσογειακά πεύκα, ωστόσο, (δεν διαθέτουν πολλαπλασιαστική ικανότητα δηλ. δεν είναι σε θέση να ανασυστήσουν την κορυφή του δέντρου ), για σκοπούς αναπαραγωγής. δεν είναι επίσης σε θέση να παράγουν νέα βλάστηση από αδρανείς η ή τυχαίους οφθαλμούς (που προέρχονται από το τύλο ουλή που οφείλεται στο κλάδεμα). Για το λόγο αυτό, εάν υποβληθεί το δέντρο σε "αραίωση" με κλάδεμα της κόμης, το είδος αυτό δεν μπορεί πλέον να υποκαθιστά τη χαμένη βλάστηση στην ίδια θέση, όπως θα μπορούσε να κάνει για παράδειγμα η Tilia cordata. Αυτό θα αναγκάσει αφενός, το Πεύκο να ανταποκριθεί στο κλάδεμα με δυσανάλογη επιμήκυνση των επιζώντων κλάδων, από την άλλη πλευρά, όταν κατά τη διάρκεια της ατομικής του εξέλιξης η ανάπτυξης του, το δέντρο θα εισέλθει σε μια φυσιολογική φάση αυτο-μείωσης της μάζας των κλάδων του, σε αυτό δεν θα υπάρχει αναβλάστηση μέσα από φύλλωμα η  οποία θα έχει «υποχωρήσει». Στην πράξη, επομένως, με την αραίωση του φυλλώματος καταδικάζουμε τα πεύκα σε πρόωρο θάνατο λόγω ... πείνας. 

Καρατομηνένη Πεύκη Χαλέπιος  – Foto Dragone

Λέγεται συχνά ότι τα πεύκα πρέπει να ελαφρύνουν επειδή θα μπορούσαν να καταρρεύσουν από το βάρος του χιονιού, από καταρρακτώδεις βροχές ή από δυνατούς ανέμους.Ποια είναι η σωστή παρέμβαση που πρέπει να εκτελεστεί;                                                                               

    Όπως όλα τα είδη δέντρων έτσι και τα πεύκα, αναπτύσσονται και εξελίσσονται σαν αποτέλεσμα μιας αργής εξελικτικής διαδικασίας προσαρμογής, στις περιβαλλοντικές, ακόμη και στις φυσικές συνθήκες ενός  φυσικού πλαισίου. Επιπλέον, ως άτομα, τα δέντρα γνωρίζουν πώς να είναι εξαιρετικά εύπλαστα, αντλώντας μαθήματα από τις εμπειρίες της ζωής και τροποποιώντας το αρχικό τους σχέδιο (ανάπτυξης) για καλύτερη προσαρμογή στα απρόβλεπτα. Για αυτούς τους λόγους, τουλάχιστον ελλείψει συγκεκριμένων παθολογιών ή αρχιτεκτονικών αλλαγών, το άθικτο και φυσικό δέντρο αντιπροσωπεύει πάντα την καλύτερη δυνατή λύση, επίσης από διαρθρωτική η δομική άποψη, τόσο πολύ ώστε κάθε παρέμβαση, όσο προσεκτική κι αν είναι, να καταλήγει πάντα να έχει  ατυχές αποτέλεσμα. 

         Στην περίπτωση των Πεύκων, που η σχέση τους με τον φυσικό κόσμο γύρω τους ερμηνεύεται ότι είναι πολύ «άκαμπτα», κάθε παρέμβαση, έστω και η παραμικρή μπορεί να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες. Στην πραγματικότητα, η φερόμενη ευθραυστότητα των πεύκων έναντι του χιονιού, της βροχής ή του ανέμου δεν αφορά συνήθως ανέπαφα δέντρα, αλλά τεχνητά, δηλαδή, λίγο πολύ ρυθμισμένα (διαμορφωμένα) από το χέρι του ανθρώπου.                                                                                                           

        Δυστυχώς, αντιμέτωποι με τα σπασίματα ή την κατάρρευση αυτών των "τεχνητών" πεύκων, η απάντηση δεν είναι ποτέ, ότι "ίσως δεν θα έπρεπε να τα είχαν κλαδέψει ..." αλλά μάλλον ότι "θα έπρεπε να τα είχα κλαδέψει περισσότερα!".    Η Δύναμη του κλισέ........                                                                                                                                                    

        Έτσι, για να έχετε υγιή και στιβαρά πεύκα (καθώς και ... όμορφα), το καλύτερο που πρέπει να κάνετε είναι ... κάντε όσο το δυνατόν λιγότερα και, εάν είναι απαραίτητο, επικοινωνήστε με εξειδικευμένο προσωπικό ικανό να αναλύσει και να εκτελέσει μόνο αυτό που είναι πραγματικά απαραίτητο, σε μια λογική μακροπρόθεσμη, που είναι και η μόνη λογική που τα δέντρα αναγνωρίζουν. 


Καρατομημενα  Χαλέπια Πεύκα Foto Palombini


Πώς κλαδεύετε σωστά ένα Pinus Pinea ;                                                            

         Όπως και τα άλλα είδη δέντρων, δηλαδή, ( οι εργασίες κλάδευσης) που θα τα συνοδεύουν στην ανάπτυξή τους, αποτρέποντας το σχηματισμό αρχιτεκτονικών αλλαγών η αλλοιώσεων, αφαιρώντας (με αυτό τον τρόπο) τα κατεστραμμένα ή αποσυντεθειμένα μέρη, προβλέποντας τον κανονικό καθαρισμό του κορμού (στελέχους) από τα παλιά πλευρικά κλαδιά και, ενδεχομένως, με φειδώ και χωρίς βιασύνη, παρέχοντας έτσι την απομάκρυνση των ξηρών τμημάτων.                                                                                Να θυμόμαστε πάντα ότι το καλύτερο κλάδεμα είναι αυτό που αφήνει το δέντρο ελεύθερο να καθορίσει το σχήμα του. Τέλος, δουλεύοντας με τη γνώση ότι, συχνά, για τα "άκαμπτα" πεύκα, μόνο ένα λάθος μπορεί να είναι θανατηφόρο: ένα  «άδειο» η αυστηρά κλαδεμένο πεύκο δεν είναι σχεδόν ποτέ ανακτήσιμο. 


Ιδιωτικά εντονα κλαδεμενα  Χαλέπια Πεύκα  – Foto Colazilli


Πώς εκτελείτε το σωστό κλάδεμα της  Χαλέπιου Πεύκης και της Κουκουναριάς;                                                                                

    Οι γενικοί κανόνες είναι ουσιαστικά οι ίδιοι που έχουν ήδη περιγραφεί για το Ρ. Pinea, ακόμη και αν αυτοί  πρέπει να απορριφθούν σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά των διαφόρων ειδών.... και για την Κουκουναριά  στην πράξη, όταν δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αλλαγές, η μόνη παραδεκτή παρέμβαση είναι η εξάλειψη των νεκρών τμημάτων. Για το χαλέπιο, λοιπόν, οι περιορισμοί κατά καιρούς θα ήταν ακόμη πιο περιοριστικοί.                                                          

     Στην πραγματικότητα, η Χαλέπιος, είναι «σχεδιασμένή» για να αναπτύσσεται σε βράχια και προεξοχές, παρουσιάζει δε ένα είδος υπερ-αντιδραστικότητας στο κλάδεμα το οποίο, όταν εκτελείται άσχημα, συχνά οδηγεί στην πλήρη αποδιοργάνωση του φυλλώματος.  Το κάπως μακάβριο παράδοξο είναι ότι αυτή η παροξυσμική απόκριση ερμηνεύεται μερικές φορές ως απόδειξη ζωτικότητας ... 


Ιδιωτικά  καρατομημενα πέυκα Χαλέπια Πεύκα  – Foto Colazilli


Ας μιλήσουμε για μεγάλα πεύκα στην πόλη. Συχνά βλέπουμε εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις συνύπαρξης μεταξύ των πεύκων και του συνεχώς διευρυνόμενου αστικού ιστού. Πολλοί φορείς του κλάδου τείνουν να κλαδεύουν δραστικά τα δέντρα.                                                                                     Τι Θα κάνατε σε αυτές τις περιπτώσεις;                                                                                                                        
      Πρώτα απ’ όλα πρέπει να ξεφύγουμε από τα κλισέ. Τα πεύκα είναι αγενή είδη, δεν χρειάζονται τοποθεσίες με ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες για να ευδοκιμήσουν, επομένως προσαρμόζονται επίσης πολύ καλά στα ανθρώπινα περιβάλλοντα. Αν παραμείνουν ανενόχλητα, είναι ισχυρά και σταθερά δέντρα, ικανά να αντέχουν ακόμη και σε βίαια καιρικά φαινόμενα.                                                                                                                                                 
      Έτσι, πριν αποφασίσουμε σχετικά με το κλάδεμα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι "συγκρούσεις" είναι πραγματικές και όχι μόνο ... " θεωρητικές". Έχοντας καθορίσει το κίνητρο για κλάδεμα, πρέπει να καθορίσουμε το «πώς», το «πόσο» και το «πότε», προφανώς σε μια λογική βαθμιαίας κλιμάκωσης και, επειδή με τα δέντρα δεν είναι δυνατόν να έχουμε τα πάντα αμέσως. Τέλος, βεβαιωθείτε ότι το κλάδεμα είναι λογικό, ανεκτό και αξιοπρεπές για το πεύκο που το υφίσταται. 
     Εάν αυτές οι τελευταίες απαιτήσεις δεν μπορούν να εκπληρωθούν, είτε δέχεστε τη δυσφορία του πελάτη, είτε κλαδεύεται  το δέντρο. Οι πόλεις μας είναι ήδη γεμάτες από «συμβιβασμούς δέντρων» έτοιμα να καταλάβουντ ις σελίδες των εφημερίδων  ... με την πρώτη ριπή ανέμου!   
     Προσέξτε: το βιώσιμο μέλλον δεν έγκειται στην υλοτόμηση περισσότερων δέντρων, αλλά στην ικανότητά μας να δεχόμαστε τις μικρές δυσκολίες που προκύπτουν από αυτό. πρέπει να εκπαιδευτούμε για να ζήσουμε μαζί...                                                                                                        Έχουμε δει ότι η σωστή διαχείριση των πεύκων είναι μια πολύ ιδιαίτερη εξειδίκευση που απαιτεί συνεχή μελέτη και συνεχή επαγγελματική ενημέρωση. 


από τον Μανώλη Καπάνταη  Δασολόγο- Περιβαλλοντολόγο                                                    
  τ. Δ/ντης Πρασίνου Δήμου Νίκαιας


ΠΗΓΕΣ

Fratello Albero - Giornale Online del Co.n.al.pa. Verde urbano 

La corretta potatura dei pini. Intervista a Giovanni Morelli, tra i massimi esperti di pini in Europa

Fratello Albero torna a intervistare il dott. Giovanni Morelli, arboricoltore e agronomo naturalista, esperto di valutazione di stabilità degli alberi, tra i massimi esperti di gestione di pini in Europa. Questa volta si parla della corretta potatura dei pini.

Coordinamento Nazionale Alberi e Paesaggio Onlus



ΑΝΑΛΟΓΑ ΑΡΘΡΑ;





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου