Μ. Καπάνταης Δασολόγος- Περιβαλλοντολόγος
τ. Δ/ντης Πρασίνου
Οι ευρωπαϊκές πόλεις θα μπορούσαν να αποφύγουν επιπλέον 114.000 πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο, τηρώντας τις νέες κατευθυντήριες γραμμές της ΠΟΥ για την ποιότητα του αέρα
Κύκλος ρύπανσης από την εκπομπή στις επιπτώσεις στους ανθρώπους και το περιβάλλον. «Ο έλεγχος των ατμοσφαιρικών ρύπων έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, η οποία έχει επιδεινωθεί όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια λόγω της ισχυρής βιομηχανικής ανάπτυξης. Από "𝐂𝐞𝐥𝐥𝐮𝐥𝐨𝐬𝐞 𝐟𝐨𝐫 𝐭𝐡𝐞 𝐏𝐫𝐨𝐝𝐮𝐜𝐭𝐢𝐨𝐧 𝐨𝐟 𝐀𝐢𝐫-𝐅𝐢𝐥𝐭𝐞𝐫𝐢𝐧𝐠 𝐒𝐲𝐬𝐭𝐞𝐦𝐬: 𝐀 𝐂𝐫𝐢𝐭𝐢𝐜𝐚𝐥 𝐑𝐞𝐯𝐢𝐞𝐰"
Ενημέρωση της ISGlobal Ranking of Cities δείχνει ότι οι νέες συστάσεις για την ατμοσφαιρική ρύπανση θα μπορούσαν να μειωθούν έως και 58.000 οι θανάτοι για τα PM2,5 και 56.000 για το NO2 σε σύγκριση με τις προηγούμενες συστάσεις
Μετά τη δημοσίευση των νέων κατευθυντήριων γραμμών, η ερευνητική ομάδα πραγματοποίησε μια νέα αξιολόγηση της επιβάρυνσης θνησιμότητας που αποδίδεται στα λεπτά Αιωρούμενα σωματίδια (PM2,5) και το διοξείδιο του αζώτου (NO2) στις ίδιες 1.000 ευρωπαϊκές πόλεις που συμπεριλήφθηκαν στην αρχική μελέτη. Τα συνολικά αποτελέσματα έχουν δημοσιευθεί με επιστολή στο The Lancet Planetary Health, ενώ τα συγκεκριμένα αποτελέσματα για κάθε πόλη έχουν δημοσιευτεί στον ιστότοπο ISGlobal Ranking of Cities.
Τα ενημερωμένα αποτελέσματα δείχνουν ότι η επίτευξη των νέων κατευθυντήριων γραμμών για την ποιότητα του αέρα για τα PM2,5 θα είχε ως αποτέλεσμα αύξηση 113% στον αριθμό των θανάτων που θα μπορούσαν να αποφευχθούν στις ευρωπαϊκές πόλεις σε σύγκριση με τις προηγούμενες κατευθυντήριες γραμμές για την ποιότητα του αέρα από το 2005, αποφεύγοντας 109.188 πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο. Για το NO2, η επίτευξη των νέων συνιστώμενων επιπέδων θα μπορούσε να αποτρέψει έως και 57.030 πρόωρους θανάτους, 56.130 περισσότερους από τους 900 θανάτους που μπορούσαν να αποφευχθούν που εκτιμήθηκαν για τα πρώην συνιστώμενα επίπεδα NO2.
Περαιτέρω, η επίτευξη των χαμηλότερων επιπέδων PM2,5 και NO2 που παρατηρήθηκε σε κάποια πόλη, θα μπορούσε να αποτρέψει 125.000 και 79.000 ετήσιους πρόωρους θανάτους, αντίστοιχα. «Αν και δεν υπάρχει όριο ασφαλούς έκθεσης κάτω από το οποίο η ατμοσφαιρική ρύπανση γίνεται αβλαβής, αυτά τα νέα αποτελέσματα δείχνουν πώς οι νέες παγκόσμιες κατευθυντήριες γραμμές για την ποιότητα του αέρα του ΠΟΥ προσφέρουν ένα πολύ καλύτερο πλαίσιο για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και την πρόληψη μεγάλου αριθμού θανάτων», λέει ο ερευνητής του ISGlobal, Sasha Khomenko, πρώτος συγγραφέας της μελέτης.
Τα νέα δεδομένα δείχνουν ότι ο αριθμός των θανάτων που μπορούν να αποφευχθούν είναι πολύ μεγαλύτερος εάν τα νέα επίπεδα αναφοράς του ΠΟΥ υιοθετηθούν ως στόχοι. Αυτή η επίδραση είναι πολύ πιο αισθητή στην περίπτωση του NO2.
Μεταξύ των πόλεων με την υψηλότερη θνησιμότητα που μπορεί να αποδοθεί σε αυτόν τον ρύπο, η Μαδρίτη από την αποφυγή 206 ετήσιων θανάτων, εάν πληρούνταν οι παλιές συστάσεις του ΠΟΥ, θα αποφευχθεί η χρήση των νέων στόχων για 1.966. Η Αμβέρσα θα πήγαινε από 22 ετήσιους θανάτους που μπορούσαν να αποφευχθούν σε 254, Τορίνο από 34 έως 562, Παρίσι από 185 έως 2.135, το Μιλάνο από το 103 στο 1.864 και η Βαρκελωνη από το 82 στο 1.554.
Σχεδόν το 100% του πληθυσμού πάνω από τα συνιστώμενα επίπεδα
Ένα στατιστικό που δείχνει πόσο μακριά πρέπει να φτάσουν οι ευρωπαϊκές πόλεις για να επιτύχουν καθαρό αέρα είναι το ποσοστό του πληθυσμού που ζει σε περιοχές με συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικών ρύπων υψηλότερες από αυτές που προτείνει ο ΠΟΥ. Ενώ σύμφωνα με τις προηγούμενες συστάσεις του ΠΟΥ αυτό το ποσοστό ήταν 84% για τα PM2,5 και 9% για το NO2, σύμφωνα με τις νέες συστάσεις αυτά τα ποσοστά ανέρχονται στο 99,8% και στο 99,7% του αστικού πληθυσμού, αντίστοιχα. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα ατμοσφαιρικής ρύπανσης για το 2015. «Δεδομένου ότι τα τρέχοντα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις ευρωπαϊκές πόλεις θέτουν σε κίνδυνο περισσότερες από 100.000 ζωές κάθε χρόνο, η ΕΕ θα πρέπει να ευθυγραμμίσει τη νομοθεσία της ώστε να ταιριάζει με τις συστάσεις του ΠΟΥ», λέει ο Mark Nieuwenhuijsen, ανώτερος συγγραφέας της μελέτης και διευθυντής Πολεοδομικού Σχεδιασμού, Πρωτοβουλία Περιβάλλοντος και Υγείας στο ISGlobal. «Με τη σειρά τους, οι τοπικές, περιφερειακές και εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να θέσουν ως προτεραιότητα τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Πρέπει επειγόντως να μειώσουμε τη χρήση ορυκτών καυσίμων, να αφαιρέσουμε τα ιδιωτικά αυτοκίνητα και να προσθέσουμε περισσότερους χώρους πρασίνου στις πόλεις μας. Αυτό όχι μόνο θα μειώσει την ατμοσφαιρική ρύπανση, αλλά θα συμβάλει και στη δράση για το κλίμα, η οποία είναι μια από τις υψηλότερες προτεραιότητές μας για την ανθρωπότητα», προσθέτει.
Οι τρέχουσες ευρωπαϊκές οδηγίες ορίζουν ανώτατο όριο 25 µg/m3 για η μέση ετήσια PM2,5 και 40 µg/m3 για το ετήσιο µέσο NO2.(Στην Αθήνα έχουμε περισσότρες από 250 ημέρες πάνω απο τα παλαιά όρια πόσο μάλλον στα νέα!!)
Πλήρη στοιχεία στην ιστοσελίδα www.isglobalranking.org
Στη Θεσσαλονίκη οι τρεις από τις πέντε περιοχές της χώρας με τη χειρότερη ποιότητα αέρα
Την αρνητική πρωτιά στην ετήσια συγκέντρωση των επιβλαβών αιωρούμενων μικροσωματιδίων PM2.5 (σε μg/m³) το 2022 κατέχουν στη χώρα μας τα Βασιλικά Θεσσαλονίκης, όπως προκύπτει από τη νέα έκθεση της ελβετικής εταιρείας τεχνολογίας ποιότητας αέρα, IQAir. Η έκθεση αυτή δείχνει ότι την περασμένη χρονιά περίπου το 90% της ανθρωπότητας ήρθε αντιμέτωπο με ανθυγιεινή ποιότητα αέρα και μόνον 6 χώρες και 7 νησιά-αποικίες πληρούσαν τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για ασφαλή επίπεδα ατμοσφαιρικών ρύπων.
Το IQAir μέτρησε τα επίπεδα ποιότητας του αέρα σε χιλιάδες περιοχές σε όλον τον πλανήτη, με βάση τη συγκέντρωση των αερομεταφερόμενων σωματιδίων που βλάπτουν τους πνεύμονες και είναι γνωστά ως Αιωρούμενα Σωματίδια (PM2.5). Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι η έκθεση σε αυτά τα σωματίδια μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακές προσβολές, κρίσεις άσθματος και πρόωρο θάνατο, ενώ μελέτες έχουν, επίσης, συνδέσει τη μακροχρόνια έκθεση σε PM2.5 με υψηλότερα ποσοστά θανάτου από την Covid-19, δηλαδή τον κορωνοϊό.
Όταν ο ΠΟΥ δημοσίευσε για πρώτη φορά οδηγίες για την ποιότητα του αέρα, το 2005, ανέφερε ότι τα αποδεκτά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι λιγότερα από 10 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο. Το 2021, ο ΠΟΥ άλλαξε τις κατευθυντήριες γραμμές αναφοράς σε επίπεδα κάτω των 5 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο. Συγκεκριμένα, στα Βασιλικά, που βρίσκονται στην 59η χειρότερη θέση στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά την ποιότητα του αέρα και την ατμοσφαιρική ρύπανση, με τον ετήσιο μέσο όρο συγκέντρωσης σωματιδίων PM2.5 στα 23,9 μg/m³, ελαφρά επιδεινωμένος σε σχέση με το 2021 (23,2 μg/m³). Οι τρεις μήνες με τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στην περιοχή, σύμφωνα με τις μετρήσεις της IQAir, είναι ο Ιανουάριος, ο Μάρτιος και ο Δεκέμβριος του 2022, όταν οι τιμές εκτοξεύτηκαν σε τουλάχιστον επταπλάσια (!) επίπεδα από αυτά που ο ΠΟΥ κρίνει ως αποδεκτά (5 µg/m3 ή λιγότερα).
Αμέσως μετά τα Βασιλικά, στη δεύτερη θέση βρίσκεται το Ηράκλειο στην Κρήτη, με 23,6 μg/m³ για το 2022, η πόλη της Ελλάδας με τη δραματικότερη επιδείνωση στην ποιότητα του αέρα, αφού το 2021 η συγκέντρωση ήταν στα 20,8 μg/m³.
Στην τρίτη θέση βρίσκεται το Πλαγιάρι Θεσσαλονίκης, με ετήσια συγκέντρωση τα 22,9 μg/m³ (από 22,1 το 2021) -ευρισκόμενο στην 68η θέση πανευρωπαϊκά-, μαζί με τα Ιωάννινα (69η θέση στην Ευρώπη), όπου τα επίπεδα ρύπανσης μένουν αμετάβλητα σε σχέση με το 2021.
Την πρώτη πεντάδα κλείνει η Καρδία, και πάλι στη Θεσσαλονίκη, με μέσο όρο 22,6 μg/m³, έναντι 22,1 μg/m³ το 2021. Η Καρδία είναι στην 71η χειρότερη θέση στην Ευρώπη. \Στην 8η χειρότερη θέση στη χώρα μας βρίσκεται η περιοχή της Περαίας (21,3 μg/m³) και στην 11η η Θέρμη (20,4 μg/m³).
«Αθήνα - Θεσσαλονίκη, σημειώσατε διπλό» στο γήπεδο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης
Η πόλη της Θεσσαλονίκης βρίσκεται στην 17η θέση (19,7 μg/m³) σε ό,τι αφορά τις υπό εξέταση περιοχές της χώρας, σε χειρότερη μοίρα από την Αθήνα (19,2 μg/m³), που όμως παρουσιάζει σαφή βελτίωση σε σχέση με το 2021, όταν ο μέσος όρος ήταν 20,8 μικρογραμμάρια. Η συγκέντρωση σωματιδίων στη Θεσσαλονίκη, που βρίσκεται στην 119η θέση πανευρωπαϊκά, είναι 3,8 φορές υψηλότερη από τις κατευθυντήριες γραμμές αναφοράς που δίνει ο ΠΟΥ ως αποδεκτά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο! Σύμφωνα με τον αμερικανικό δείκτη ποιότητας του αέρα (US AQI), η ατμοσφαιρική ρύπανση στη Θεσσαλονίκη αποτιμάται ως «μέτρια - ήπια».
Στον αντίποδα, η πιο... καθαρή περιοχή στην Ελλάδα είναι η πόλη της Κέρκυρας, η μοναδική σε όλη τη χώρα που πληροί τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΠΟΥ! Σημειώνει, μάλιστα, και αισθητή βελτίωση στον συγκεκριμένο δείκτη σε σχέση με το 2021 (3,1 μg/m³), με συγκέντρωση μόλις 2,3 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο.
Η Ελλάδα ως χώρα βρίσκεται στην 50ή θέση από σύνολο 131 χωρών (οι 118 με επιβαρυμένη ποιότητα αέρα), με μέσο όρο συγκέντρωσης σωματιδίων PM 2.5 στα 19 μικρογραμμάρια, 3,9 φορές πάνω από τα εγκεκριμένα όρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Κλείνοντας αυτό το άρθρο με αποσπάσματα από συμπεράσματα από τον κ. Ηλία Γιαννίρη
Πόσο πίσω είμαστε με τις γερασμένες πολιτικές.
Παράδειγμα 1: Μητροπολιτική περιοχή Αθήνας (Βλέπε παρακάτω τους 2 αναρτημένους πίνακες)
Αν εφαρμόσουμε τα όρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας προκαλούνται 1431 θάνατοι από την έλλειψη πρασίνου και 3433 θάνατοι από ατμοσφαιρική μόλυνση το χρόνο. Αυτά δείχνει μια μελέτη του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας (ISGlobal) της Βαρκελώνης https://www.isglobal.org/.../las-ciudades-europeas... (ευχαριστώ τους Πράσινους που ανέδειξαν το θέμα).
Παράδειγμα 2: Μητροπολιτική περιοχή Αθήνας. Αν εφαρμόσουμε τη στρατηγική της ΕΕ που είναι η φύτευση τουλάχιστον 3 δισεκατομμυρίων επιπλέον δέντρων στην ΕΕ έως το 2030 για να μετριαστούν οι επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής. Η αναλογία είναι 7 δέντρα ανά κάτοικο της Ευρώπης μέχρι το 2030. Δεν είναι πολλά.
Στη Μητροπολιτική Περιοχή της Αθήνας πρέπει να φυτευτούν μέχρι το 2030 22.527.750 δέντρα!
Τόσο πίσω είμαστε;
· Αν ρωτήσει κανείς και τι να κάνουμε, η απάντηση είναι η εξής: Οι Δήμοι να αντικαθιστούν τα κομμένα δέντρα.
· Να επιβάλουν το πράσινο με δέντρα στους ακάλυπτους χώρους των πολυκατοικιών που σήμερα είναι τσιμεντωμένοι (200.000 οικόπεδα περίπου επί 4 δέντρα/οικόπεδο = 800.000 δέντρα!).
· Να κάνουν αναπλάσεις και πράσινους διαδρόμους (1.000.000 δέντρα).
· Να φυτευτούν όλες οι αυλές των σχολείων και άλλων δημόσιων και δημοτικών κτιρίων (6000 σχολεία κλπ επί 20-30 δέντρα ανά χώρο = 120.000-180.000 δέντρα).
· Να φυτευτούν τα Τουρκοβούνια, η Αλεπότρυπα και άλλοι τέτοιοι χώροι (2.000.000 δέντρα).
· Να φυτευτούν οι περιαστικοί όγκοι (10 εκατομμύρια δέντρα). Να πως μπορούμε να πλησιάζουμε τα 22.527.750 δέντρα που θέλει το Λεκανοπέδιο.
Φυσικά θέλει λεπτομερές σχέδιο.
"Μα αυτά δεν γίνονται", θα μας πουν οι Δήμαρχοι και οι πολιτικοί των γερασμένων πολιτικών που έχουν μείνει στη δεκαετία του 1950.
Ο Ηλίας Γιαννίρης, είναι αρχιτέκτονας μηχανικός, με μεταπτυχιακές σπουδές Master in Planning στο πανεπιστήμιο της Οττάβα στον Καναδά, πτυχιούχος της Παιδαγωγικής Τεχνικής Σχολής/ΣΕΛΕΤΕ και Διδάκτωρ ΕΜΠ.
Ήταν για πολλά χρόνια μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Συλλόγων και Κινήσεων για τους Ελεύθερους Χώρους και την ποιότητα ζωής στην Αθήνα, διευθυντής στο Κέντρο Έρευνας και Τεκμηρίωσης, ερευνητής σε εθνικά και Κοινοτικά προγράμματα στο ΕΜΠ, μέλος της Μόνιμης Επιτροπής Πολεοδομίας -Χωροταξίας του ΤΕΕ, δημιουργός και εκδότης του ιστότοπου «Παρατηρητήριο Ελεύθερων Χώρων Αθήνας» .
ΠΗΓΕΣ
Research, Urban Planning, Environment and Health European Cities Could Avoid an Extra 114,000 Premature Deaths Every Year by Meeting the New WHO Air Quality Guidelines An update of the ISGlobal Ranking of Cities shows that the new air pollution recommendations could save up to 58,000 additional deaths for PM2.5 and 56,000 for NO2 compared to the previous recommendations
Έκθεση: Στη Θεσσαλονίκη οι τρεις από τις πέντε περιοχές της χώρας με τη χειρότερη ποιότητα αέρα
Ηλίας Γιαννίρης, αρχιτέκτονας μηχανικός Αποσπάσματα
ΑΝΑΛΟΓΑ ΑΡΘΡΑ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου