Η ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ

Η αμυγδαλιά κατάγεται από την Δυτική Ασία. Σήμερα η αμυγδαλιά καλλιεργείται σε 44 χώρες ενώ τα 10 τελευταία χρόνια παρατηρείται μία αύξηση των καλλιεργούμενων στρεμμάτων.

Η χώρα με την μεγαλύτερη παραγωγή παγκοσμίως είναι οι ΗΠΑ, όπου παράγονται περισσότεροι από 650.000 τόνοι που αντιστοιχεί στο 70% της παγκόσμιας παραγωγής. Στην Ευρώπη οι χώρες με την μεγαλύτερη παραγωγή είναι η Ισπανία και η Τουρκία ενώ η Ελλάδα έχει  μία παραγωγή που φθάνει περίπου τους 17000 τόνους.  Η περιοχή με την μεγαλύτερη παραγωγή στην Ελλάδα είναι η Θεσσαλία με το 40% της έκτασης, ενώ επίσης καλλιεργείται στην Στερεά Ελλάδα και λιγότερο στην Βόρειο Ελλάδα.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα των αμυγδαλιών των ντόπιων ποικιλιών στην Ελλάδα είναι η πρόωρη άνθηση με αποτέλεσμα τις σημαντικές απώλειες από παγετούς ανοίξεως. Οι νέες ποικιλίες που καλλιεργούνται καθυστερούν να μπουν σε ανθοφορία και δεν κινδυνεύουν πολύ από τους παγετούς της ανοίξεως.

Βοτανικά χαρακτηριστικά

Η αμυγδαλιά ανήκει στην οικογένεια των Rosaceae, δηλαδή ανήκει στην ίδια οικογένεια με την ροδακινιά, την βερικοκιά, την μηλιά κλπ. Είναι ένα δέντρο που φθάνει τα 3—8 μέτρα ύψος. Είναι φυλλοβόλο δέντρο. Έχει φύλλα απλά, λογχοειδή, οδοντωτά, γυαλιστερά. Οι οφθαλμοί της διακρίνονται σε ξυλοφόρους και ανθοφόρους. Τα άνθη της έχουν χρώμα  άσπρο ή ροζ ανοιχτό. Ο καρπός της είναι δρύπη και αποτελείται από το εξωκάρπιο, το μεσοκάρπιο και το ενδοκάρπιο που περικλείει το σπέρμα.

Το κλίμα και το έδαφος

Η αμυγδαλιά απαιτεί ζεστά καλοκαίρια με χαμηλή υγρασία, αντέχει στους παγετούς του χειμώνα, αλλά μπορεί να πάθει ζημιές από παγετούς ανοίξεως (Μάρτιο) σε θερμοκρασίες μικρότερες από -3ο C .  Για να αρθεί ο λήθαργος των οφθαλμών της πρέπει να δεχθεί ένα σύνολο θερμοκρασιών κάτω από τους 7ο C,  που κυμαίνεται μεταξύ 250-400 ωρών, ανάλογα με την ποικιλία. Επίσης θα πρέπει να δώσει κανείς μεγάλη σημασία στην επιλογή της ποικιλίας που θα διαλέξει όσον αφορά την αντοχή της στην ξηρασία και στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού. Σε περιπτώσεις με μεγάλη ξηρασία το καλοκαίρι η παραγωγή της μειώνεται αρκετά.

Η αμυγδαλιά μπορεί να αναπτυχθεί σε ποικιλία εδαφών, αλλά αναπτύσσεται καλύτερα σε βαθειά αμμοπηλώδη μέχρι τα αργιλοαμμώδη και με καλή στράγγιση εδάφη. Επίσης  έχει το χαρακτηριστικό ότι αντέχει στην υψηλή περιεκτικότητα του εδάφους σε ασβέστιο .

Η  φυσιολογία της αμυγδαλιάς.

Οι ποικιλίες της αμυγδαλιάς στην πλειοψηφία τους είναι αυτόστειρες και χρειάζονται σταυρεπικονίαση. Στην καλλιέργεια της  αμυγδαλιάς, πρέπει κανείς να φυτεύει μαζί με την κύρια ποικιλία και κάποια άλλη που  θα είναι ο επικονιαστής της για να έχει καλή καρπόδεση.  Υπολογίζεται ότι ο αριθμός των επικονιαστών πρέπει να είναι στο 50% του αριθμού της κύριας ποικιλίας.  Η επικονίαση επιτυγχάνεται με την βοήθεια των εντόμων (μέλισσες). Είναι φυτό εντομόφιλο.

Η αμυγδαλιά ανθίζει  επάνω σε ειδικά καρποφόρα όργανα τα  «μπουκέτα του Μαΐου»  που είναι πολυετή όργανα καρποφορίας (3-4 έτη) και σε ετήσιους βλαστούς, από τον Ιανουάριο μέχρι  τον Μάρτιο.

Πολλαπλασιασμός – φύτευση

Η αμυγδαλιά πολλαπλασιάζεται με σπόρο για την παραγωγή σπορόφυτων, τα οποία όμως πρέπει στη συνέχεια να εμβολιασθούν με την κατάλληλη ποικιλία.

Ο εμβολιασμός που επιλέγεται είναι «του όρθιου Τ» επάνω σε υποκείμενα 1-2 ετών ή ο σχιστός εμβολιασμός ή ο υπόφλοιος στεφανίτης, σε δέντρα μεγάλης ηλικίας.

Η αμυγδαλιά φυτεύεται σε τετράγωνα  σε αποστάσεις 6-8 μέτρα. Το φύτεμα γίνεται στα τέλη του Φθινοπώρου. Τα φυτά που φυτεύονται είναι εμβολισμένα σε κατάλληλα υποκείμενα.  Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν σπορόφυτα αμυγδαλιάς που ήταν  ανθεκτικά στην υψηλή περιεκτικότητα του εδάφους σε ασβέστιο και την ξηρασία αλλά όμως ήταν ευαίσθητα σε διάφορες ασθένειες του εδάφους και τους νηματώδεις.  Σήμερα χρησιμοποιούνται σαν υποκείμενα μερικά υβρίδια αμυγδαλοροδακινιάς, όπως είναι   το GF677,  GF557 αλλά και κάποια νεότερα όπως το GN22, και “Στυλιανίδης C” που συνδυάζουν αντοχή σε νηματώδεις και την υπερβολική περιεκτικότητα του εδάφους σε ασβέστιο..

ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ – ΛΙΠΑΝΣΗ ΑΜΥΓΔΑΛΙΑΣ

Οι ανάγκες της αμυγδαλιάς σε θρεπτικά στοιχεία μπορεί να προσδιορισθούν με μεγάλη ακρίβεια με την μέθοδο της «φυλλοδιαγνωστικής». Τα φύλλα πρέπει να συλλέγονται τον Ιούνιο- Ιούλιο και να προέρχονται από λογχοειδή χωρίς καρπούς.

Η αμυγδαλιά είναι απαιτητική σε άζωτο. Μία ποσότητα ενός κιλού αζώτου ανά δέντρο και έτος είναι συνήθως  μια ικανοποιητική δόση με την οποία καλύπτει τις ανάγκες της σε άζωτο.

Το κάλιο επίσης είναι το δεύτερο σε σπουδαιότητα στοιχείο. Μία λίπανση της τάξεως 4-5 κιλών θειικού καλίου ανά δέντρο και έτος είναι ικανοποιητική λίπανση.

Όσον αφορά τον φωσφόρο, η αμυγδαλιά δεν αντιδρά καλά  στην φωσφορική λίπανση.  Θα πρέπει να γίνεται όταν υπάρχει έλλειψη. Αλλά για προληπτικούς λόγους μία ποσότητα με 0,5 κιλό ανά στρέμμα με φωσφόρο καλό είναι να δίδεται ετησίως.

Την μεγαλύτερη ανάγκη σε άζωτο έχει  η αμυγδαλιά την άνοιξη και το καλοκαίρι.

Σε ορισμένες ποικιλίες όπως  η Ferragnes και  η Texas, εάν υπάρξει ανεπάρκεια  φωσφόρου στο έδαφος  προκαλείται  όψιμη καρπόπτωση.

Το κάλιο έχει ιδιαίτερη σημασία για την αμυγδαλιά, γιατί αυξάνει την αντοχή των δέντρων στις χαμηλές θερμοκρασίες, καθώς και στην ξηρασία.

Το θειικό κάλιο χρησιμοποιείται συνήθως, αλλά και το νιτρικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όξινα εδάφη.

Η αμυγδαλιά είναι απαιτητική επίσης σε Βόριο, γι’ αυτό θα πρέπει να γίνεται εξέταση με τη μέθοδο της φυλλοδιαγνωστικής ανά διετία ή τριετία και σε περίπτωση έλλειψης, να γίνεται προσθήκη Βόρακα με ενσωμάτωση στο έδαφος με 150 – 200 γραμμάρια ανά δένδρο. Τα προβλήματα ελλείψεως βορίου  παρουσιάζονται συνήθως σε όξινα εδάφη, αμμώδη και με  πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία, ή σε εκείνα που έχουν  εφαρμοστεί  ισχυρές αζωτούχες  λιπάνσεις.

Επίσης είναι απαιτητική σε Ψευδάργυρο και η έλλειψη αντιμετωπίζεται με ψεκασμό Θειικού  Ψευδαργύρου κατά τη περίοδο του λήθαργου.

Η αμυγδαλιά είναι ένα φυτό που παρουσιάζει πολλές φορές τροφοπενία ψευδαργύρου με αποτέλεσμα να υπάρχει μειωμένη καρπόδεση αλλά και μικρότερο μέγεθος καρπών.

Η άρδευση

Εφόσον θέλουμε ικανοποιητική παραγωγή αλλά και καλής ποιότητας ψίχας αμυγδάλων, η αμυγδαλιά πρέπει να αρδεύεται. Οι αρδεύσεις μπορεί να γίνονται με κατάκλιση, με αυλάκια, με σταγόνες και με μικρούς εκτοξευτές.  Πολύ καλά αποτελέσματα δίνει η άρδευση με σταγόνες.  Τις μεγαλύτερες ανάγκες σε νερό έχουν τα φυτά στα τέλη της άνοιξης, το καλοκαίρι αλλά και τους πρώτους μήνες του φθινοπώρου. Οι αρδεύσεις πρέπει να σταματούν μερικές ημέρες πριν από την έναρξη της συγκομιδής.

Το κλάδεμα

Η αμυγδαλιά πρέπει να κλαδεύεται  κάθε χρόνο την περίοδο Οκτωβρίου- Ιανουαρίου. Το κλάδεμα διακρίνεται σε κλάδεμα σχηματισμού και σε κλάδεμα καρποφορίας.

Το κλάδεμα σχηματισμού αφορά το σχήμα που θα δώσουμε στο νεαρό δέντρο. Συνήθως στην αμυγδαλιά δίνεται το κυπελλοειδές σχήμα. Δημιουργείται ένα δέντρο με 3-4 κύριους βραχίονες

Το κλάδεμα καρποφορίας, αποσκοπεί στην ανανέωση του καρποφόρου ξύλου και τον σχηματισμό νέων καρποφόρων οργάνων. Αυτό γίνεται με αποκοπή των παλαιότερων κλάδων αλλά και την ελαφρά αραίωση. Δηλαδή το κλάδεμα αυτό   αφορά την απομάκρυνση των ξηρών ή προσβεβλημένων από διάφορους εχθρούς βλαστών, αλλά και την διατήρηση του φυτού σε ένα αποδεκτό ύψος ώστε να ευκολύνεται η συγκομιδή των καρπών.

Ζιζανιοκτονία

Η καταπολέμηση των ζιζανίων είναι επίσης μία εργασία που πρέπει να γίνεται στην καλλιέργεια της αμυγδαλιάς. Μπορεί να γίνεται με μηχανικά μέσα με  χορτοκοπτικό ή με το κατάλληλο ζιζανιοκτόνο, ανάλογα με τα ζιζάνια που επικρατούν. Η καλύτερη πρακτική στην αντιμετώπιση των ζιζανίων στην αμυγδαλιά είναι η κοπή των ζιζανίων μεταξύ των γραμμών και από το Φεβρουάριο η χρήση ζιζανιοκτόνων πάνω στη γραμμή. Προσπάθειες πρέπει να γίνονται για τη διατήρηση των χειμερινών – εαρινών ζιζανίων μεταξύ των γραμμών για την ευκολότερη κίνηση των μηχανημάτων και την ταχεία απορρόφηση του βρόχινου νερού. Αλλά τα ανωτέρω ζιζάνια αποτελούν και το χώρο διατήρησης των πληθυσμών ωφελίμων εντόμων και ακάρεων του αμυγδαλεώνα, επομένως βοηθούν τα μέγιστα στη  διατήρηση χαμηλών πληθυσμών των εχθρών της αμυγδαλιάς και ελαχιστοποιούν την ανάγκη εφαρμογής φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Ένας τρόπος προστασίας των ωφελίμων πληθυσμών είναι η κοπή των ζιζανίων ανά δεύτερη σειρά κάθε  φορά ώστε να υπάρχουν πάντα ανεπτυγμένα ζιζάνια στον αμυγδαλεώνα. Ένας άλλος τρόπος είναι η ύπαρξη φυσικής βλάστησης στις άκρες του χωραφιού όπου και δεν εφαρμόζονται φυτοπροστατευτικά σκευάσματα. Τέλος, η χλωρή λίπανση βίκου πέραν του αζώτου που προσφέρει στην καλλιέργεια, αποτελεί και ένα σημαντικό καταφύγιο για τη διατήρηση υψηλών πληθυσμών ωφελίμων και πηγή αζώτου σε όλους τους αμυγδαλεώνες.

Οι ποικιλίες της αμυγδαλιάς

Οι κυριότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Ελλάδα είναι οι εξής:

• Ferragnes:Είναι μία καλή  και παραγωγική ποικιλία  που δίνει αμύγδαλα που χρησιμοποιούνται σαν ξηροί καρποί επειδή έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε ψίχα. Είναι μία από τις κύριες  ποικιλίες της Ελλάδος,  με το 34% του αριθμού των δέντρων της αμυγδαλιάς που καλλιεργούνται στην Ελλάδα. Ανθίζει 7 περίπου ημέρες μετά την Texas στις αρχές Μαρτίου. Τα αμύγδαλα ωριμάζουν από τα τέλη Αυγούστου. Είναι ανθεκτική ποικιλία στον μύκητα του κλαδοσπόριου και της μονίλια.
• Ferraduel:Η ποικιλία αυτή χρησιμοποιείται σαν επικονιαστής της προηγούμενης ποικιλίας. Ανθίζει όψιμα στις αρχές Μαρτίου.  Δίνει αμύγδαλα με καλής ποιότητας ψίχα και με ποσοστό ψίχας 25-28%, αλλά και σημαντική παραγωγή, όμως έχει το μειονέκτημα ότι  δίνει καρπούς κάθε δεύτερο χρόνο (παρενιαυτοφορεί). Ωριμάζει στα τέλη του Σεπτεμβρίου. Είναι ανθεκτική στο κλαδοσπόριο και στη μονίλια.
• Texas:Ποικιλία ζωηρή ορθόκλαδη ανθεκτική στο κλαδοσπόριο και την μονίλια. Είναι μία ποικιλία που χρησιμοποιείται για μεταποίηση, έχει καλή παραγωγικότητα, δίνει αμύγδαλα με μικρή ποσότητα ψίχας (45%) και παρουσιάζει αυξημένα ποσοστά καρπόπτωσης.  Τα αμύγδαλα αυτής της ποικιλίας είναι στρογγυλά. Το 54%  των αμυγδαλιών της Ελλάδος προέρχονται από αυτή την ποικιλία.. Τα αμύγδαλα ωριμάζουν στα τέλη Σεπτεμβρίου. Χαρακτηρίζεται από την παραγωγή διπλόσπερμων αμυγδάλων.  Είναι ποικιλία ανθεκτική στο κλαδοσπόριο και την μονίλια. Ανθίζει αρχές Μαρτίου.
• Truoito:Είναι παραγωγική ποικιλία και αποτελεί τον επικονίαση της προηγούμενης ποικιλίας. Τα αμύγδαλα έχουν ωοειδές σχήμα και σκληρό κέλυφος.  Έχει ποσοστό ψίχας 28-30%. Είναι μερικά αυτογόνιμη ποικιλία αλλά έχει το μειονέκτημα ότι παρουσιάζει ευαισθησία στην μονίλια και το ευρύτομο. Ωριμάζει στα τέλη του Σεπτεμβρίου
• Αι : παράγει αμύγδαλα ωοειδούς σχήματος με λεπτό περικάρπιο και κέλυφος ημίσκληρο. Ποσοστό ψίχας 42-45%. Ωριμάζει στα τέλη Σεπτεμβρίου. Ευαίσθητη ποικιλία στο κλαδοσπόριο.
• Nonpareil: Πολύ παραγωγική ποικιλία, καλής ποιότητας με ποσοστό ψίχας 60%. Χαρακτηρίζεται από την παραγωγή διπλόσπερμων αμυγδάλων. Ωριμάζει στα μέσα Σεπτεμβρίου. Παρουσιάζει όμως σε μεγάλο βαθμό την πάθηση που λέγεται Non infectious bud failure (μη μολυσματική απώλεια οφθαλμών).
• Ρέτσου : Έχει καρπούς επιμήκεις με κέλυφος εύθραυστο. Το ποσοστό της ψίχας της είναι 55-65%. Ωριμάζει στα μέσα Σεπτεμβρίου. Είναι δέντρο με ζωηρή ανάπτυξη, ορθόκλαδο. Ποικιλία ανθεκτική στην ξηρασία.

Ασθένειες της αμυγδαλιάς

Η αμυγδαλιά έχει τους εξής εχθρούς και ασθένειες:

• Non infectious bud failure:  τα παραγωγικά φυτά παρουσιάζουν το φαινόμενο να νεκρώνονται οι πλάγιοι οφθαλμοί και δεν αναπτύσσονται τα μπουκέτα του Μαΐου. Η προσβολή αυτή, προέρχεται από τον οφθαλμό του εμβολίου που λήφθηκε από φυτό με παρόμοιο πρόβλημα.
• Η μονίλια: η ασθένεια αυτή προκαλείται από ένα μύκητα.  Προσβάλει τα άνθη, τους νεαρούς  και μεγαλύτερης ηλικίας βλαστούς.
• Κορύνεο:  το χαρακτηριστικό   σύμπτωμα αυτής της μυκητολογικής ασθένειας είναι οι χαρακτηριστικές τρύπες που προκαλεί στα φύλλα, αλλά και οι κηλίδες στους βλαστούς.
• Σκωρίαση: κυρίως σε ντόπιες ποικιλίες
• Πολύστιγμα: Είναι μυκητολογική ασθένεια. Προκαλεί καστανέρυθρες κηλίδες στα φύλλα.
• Το ευρύτομο: είναι ένα έντομο που διαχειμάζει στους βλαστούς ή και στο έδαφος σε μουμιοποιημένους καρπούς. Προσβάλει τους  νεαρούς καρπούς τον Απρίλιο.
• Τετράνυχοι κλπ

Για την καταπολέμηση των εχθρών και ασθενειών γίνονται οι κατάλληλοι ψεκασμοί με τα κατάλληλα φάρμακα.

Η ωρίμανση των αμυγδάλων

Τα αμύγδαλα ωριμάζουν ανάλογα με την ποικιλία από τα τέλη Αυγούστου μέχρι τα τέλη  Σεπτεμβρίου.  Τα αμύγδαλα είναι κατάλληλα για συγκομιδή όταν ανοίγει το περικάρπιο αφού έχει ξεραθεί μερικώς.  Η συγκομιδή στη χώρα μας γίνεται με ράβδισμα των κλαδιών και συγκέντρωση των αμυγδάλων επάνω σε δίχτυα που απλώνονται στη βάση των δέντρων.  Τα τελευταία χρόνια η συγκομιδή των καρπών γίνεται και με μηχανήματα δόνησης.

Στην συνέχεια ακολουθεί, αποφλοίωση με την απομάκρυνση του περικαρπίου και άπλωμα στον ήλιο ή στη σκιά για το στέγνωμα των αμυγδάλων.

Σήμερα η αποφλοίωση γίνεται με ειδικά αποφλοιωτικά μηχανήματα και η αποξήρανση  σε ειδικά ξηραντήρια με θερμοκρασίες 42ο -43ο C. Το ποσοστό της υγρασία των αποξηραμένων αμυγδάλων πρέπει να είναι 5-7%.

Συσκευασία- Συντήρηση

Το αμύγδαλο μέσα στο ενδοκάρπιο του, μπορεί να διατηρηθεί για ένα χρόνο, χωρίς να υποβαθμιστεί η ποιότητα του.  Στην περίπτωση της ψίχας για να διατηρηθεί πρέπει να ψυχθεί ώστε να διατηρηθεί μερικούς μήνες ή να διατηρηθεί σε κενό αέρος ή σε άζωτο ή σε κατάψυξη για να διατηρηθεί περισσότερο.

Η εμπορία του αμύγδαλου

Κατανάλωση- ζήτηση

Η ζήτηση των αμυγδάλων σε παγκόσμιο επίπεδο, αυξάνεται σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες. Τα αμύγδαλα είναι καρποί πλούσιοι σε πρωτεΐνες, σε φυτικές ίνες, σε ανόργανα άλατα και βιταμίνες, όπως είναι η βιταμίνη Α και η βιταμίνη Ε. Ιδιαίτερα η βιταμίνη Ε είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη με αντιοξειδωτική δράση. Μια ακόμα ιδιότητα των αμυγδάλων είναι ότι έχει ευεργετική  επίδραση στο πεπτικό σύστημα.

Το αμύγδαλο σαν ξηρός καρπός δέχεται ισχυρό ανταγωνισμό στις διάφορες  χρήσεις του από το  φουντούκι, που είναι ένας πιο φθηνός ξηρός καρπός και ο οποίος εισάγεται από την  Τουρκία δηλαδή από μία χώρα με χαμηλό κόστος παραγωγής.

Οι Έλληνες καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ξηρών καρπών ανά κάτοικο. Έχουν  υψηλότερη κατανάλωση σε σχέση με χώρες όπως η Ιταλία, και οι ΗΠΑ. Η μέση κατανάλωση ανά κάτοικο ετησίως είναι στην Ελλάδα 14 kg, στην Ιταλία 6kg ανά κάτοικο και  έτος και στις Η.Π.Α. 2 kg ανά κάτοικο και έτος, σύμφωνα με τα στοιχεία του FAO (1994-96).

Η κατανάλωση αμυγδαλόψιχας στην Ελλάδα περίοδο (1994-96) ήταν 1,8 kg ανά κάτοικο και έτος, ενώ η αυτάρκεια της χώρας μας σε αμυγδαλόψιχα είναι 94%. Περαιτέρω αύξηση της κατανάλωσης ελληνικού αμυγδάλου και γενικότερα ξηρών καρπών έχει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης εφόσον βέβαια η παραγωγή του βελτιωθεί όσον αφορά κυρίως την τυποποίηση του, ώστε να  ανταγωνισθεί τις εισαγωγές αμυγδάλων και άλλων ξηρών καρπών που σήμερα γίνονται σε ολοένα και αυξανόμενες ποσότητες.

Η διάθεση στην αγορά των αμυγδάλων γίνεται από ποικιλία φορέων όπως είναι, οι χονδρέμποροι, τα σούπερ μάρκετ, οι πλανόδιοι έμποροι. Η μεγαλύτερη κατανάλωση αμυγδάλου  γίνεται με προϊόντα που περιέχουν αμύγδαλο (γλυκίσματα, σοκολάτες κ.τ.λ.).

Παραγωγή – εμπορία

Στην Ελλάδα η τυποποίηση του αμυγδάλου στηρίζεται στα κριτήρια που εφαρμόζει ο κάθε φορέας  επεξεργασίας του αμυγδάλου. Οι φορείς αυτοί είναι συνήθως οι μονάδες σπασίματος των καρπών και διαλογής του ενδοκαρπίου του αμυγδάλου. Είναι αναγκαίο να εφαρμοστούν συγκεκριμένοι  κανόνες όσον αφορά την  τυποποίηση κυρίως από τις επιχειρήσεις που διαθέτουν τους σπαστήρες των ξηρών καρπών. Η διαδικασία αυτή δεν έχει μεγάλο  κόστος αλλά  είναι χρονοβόρα και γι’ αυτό δεν υπάρχει μεγάλη προθυμία  να την δεχθούν. Εάν εφαρμοσθεί η τυποποίηση τότε η δυνατότητα εξαγωγών του αμύγδαλου θα είναι μεγάλη. Η τυποποίηση που έχει το αμύγδαλο των ΗΠΑ,  είναι ένας από τους κυριότερους λόγους για τον οποίο  γίνονται εισαγωγές κυρίως από τις Η.Π.Α, διότι πέρα από την ανταγωνιστικότητα της τιμής, η τυποποίηση που εφαρμόζουν είναι συγκεκριμένη σε καθορισμένα μεγέθη και εφαρμόζεται αυστηρά.

Η εμπορία του αμύγδαλου γίνεται στην χονδρική αγορά σε συσκευασίες  σάκων των 50 kg και στο λιανεμπόριο σε πιο μικρές συσκευασίες που φθάνουν μέχρι συσκευασίες των  100 gr. Το αμύγδαλο επίσης μπορούμε να το βρούμε στο εμπόριο  σε διάφορους τύπους, όπως είναι: το λευκασμένο, το αλμυρό, το καπνισμένο, το γλυκό κ.τ.λ. Υπάρχουν και άλλες μορφές του αμυγδάλου που έχουν συγκεκριμένες χρήσεις όπως, οι φέτες, τα τεμάχια κ.τ.λ. που συχνά δεν διατίθενται στην ελληνική αγορά. Οι διαφορετικές ανάγκες των τύπων αμυγδάλου σε συσκευασία και μέθοδο συντήρησης θα έπρεπε να είναι γνωστή στους εμπλεκόμενους καθώς η ποιότητα του αμυγδάλου μπορεί να υποβαθμιστεί εύκολα.

Η αποθήκευση των αμυγδάλων γίνεται σε ιδιόκτητους χώρους τόσο στον πρωτογενή τομέα παραγωγής από τους παραγωγούς όσο και στον δευτερογενή τομέα που είναι οι βιομηχανίες, οι βιοτεχνίες και οι χονδρέμποροι. Ο εξισορροπητικός ρόλος της αποθήκευσης, όσον αφορά την συγκράτηση των τιμών σε λογικά επίπεδα, συνιστάται στην απόσυρση σε αποθηκευτικούς χώρους της ποσότητας του προϊόντος που δεν μπορεί να απορροφηθεί κατά την εποχή συγκομιδής του και στη διάθεση στη συνέχεια της ποσότητας αυτής κατά τους υπόλοιπους μήνες σύμφωνα με τις ανάγκες της κατανάλωσης.

Στον τομέα της προσφοράς δραστηριοποιείται ένας πολύ μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει μία μικρή ομάδα 10-15 επιχειρήσεων βιομηχανικής μορφής, οι οποίες είναι παράλληλα και οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς και χονδρέμποροι.

Η κατάσταση της αγοράς

Το 2006 η παγκόσμια παραγωγή σε αμύγδαλο ανήλθε στους 598.545 τόνους εμφανίζοντας αύξηση κατά 15,4% σε σχέση με το 2005. Οι ΗΠΑ είχαν την μεγαλύτερη παραγωγή με το 75,9% της παγκόσμιας παραγωγής και είναι και ο πιο μεγάλος εξαγωγέας αμύγδαλων με το 81,6% των συνολικών εξαγωγών.

Η αγορά του αμυγδάλου στην Ελλάδα, περιλαμβάνει πολλούς μικρούς παραγωγούς και κάποιες μεμονωμένες ομάδες παραγωγών. Η πρωτογενής επεξεργασία γίνεται κατόπιν σύμβασης με τους τοπικούς κατόχους μηχανημάτων επεξεργασίας. Ο ρόλος των ομάδων παραγωγών δεν είναι ουσιαστικά ρυθμιστικός για τα επίπεδα διαμόρφωσης τιμών διότι η οργάνωση τους είναι σε υποτυπώδη μορφή εκτός μερικών ελαχίστων εξαιρέσεων. Εκτός αυτού, οι ομάδες παραγωγών δεν έχουν επανδρωθεί με εξειδικευμένα στελέχη που με την τεχνογνωσία τους θα δώσουν την απαιτούμενη ώθηση στην καλύτερη οργάνωση και εκσυγχρονισμό τους.

Στον τομέα των εμπόρων έχουμε πολλούς μικρούς και ελάχιστους μεγάλης οικονομικής επιφάνειας και λίγους εξαγωγείς.

Το αμύγδαλο χρησιμοποιείται από πολλούς λιανοπωλητές ή μεταποιητές, εμπορικούς φορείς που διαθέτουν τα προϊόντα τους απευθείας στους καταναλωτές και διακρίνονται στα: Α) εξειδικευμένα καταστήματα, στα καταστήματα τροφίμων και λοιπών ειδών και στα πρατήρια λιανικής πώλησης (για τις μεγάλες πόλεις) και Β)παντοπωλεία, σούπερ μάρκετ, ζαχαροπλαστεία κ.α. (για τα μικρά αστικά κέντρα και τα χώρια), αλλά κύρια από λίγους (σοκαλατοποιία) μεγάλους μεταποιητές.

Όλοι αυτοί απαιτούν συγκεκριμένες ποικιλίες ή ποιότητες προϊόντων για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Επομένως η δομή της αγοράς είναι ανταγωνιστική παρόλο που η εμπορία του μεγάλου όγκου αμυγδάλων γίνεται ολιγοπωλιακά.

Οι εισαγωγές αμυγδάλων στην Ελλάδα γίνονται  κυρίως από τις ΗΠΑ είναι δε πολύ σημαντικές, σε σχέση με τις  μικρές εξαγωγές ελληνικών αμυγδάλων. Το 2006 οι εισαγωγές αμυγδάλων από τις ΗΠΑ έφθασαν τους 7340 τόνους και από χώρες της ΕΕ τους 1841 τόνους (ΕΣΥΕ).    Επίσης πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις μεγάλες εισαγωγές  των τελικών προϊόντων μεταποίησης  που περιέχουν αμύγδαλα όπως είναι οι σοκολάτες, τα γλυκά κ.α με αποτέλεσμα σε συνδυασμό με την έλλειψη τυποποίησης την συνεχή μείωση της ζήτησης για το ελληνικό αμύγδαλο.

Η γενικότερη μορφή που έχουν τα δίκτυα διανομής του αμυγδάλου επηρεάζει την εξέλιξη της αγοράς του προϊόντος, την δυνατότητα να πωλήσουν σε καλύτερες τιμές το προιόν τους οι παραγωγοί, αλλά και το  κόστος εμπορίας και το κόστος προώθησης του ελληνικού αμύγδαλου στην αγορά. Οι κυριότεροι φορείς που παρεμβάλλονται μεταξύ παραγωγών και τελικών καταναλωτών είναι: οι ομάδες παραγωγών, οι χονδρέμποροι, οι βιομηχανίες και οι βιοτεχνίες εμπορίας και επεξεργασίας αμυγδάλων, οι έμποροι και οι λιανοπωλητές.

Το 2011 ήταν μία κακή χρονιά για τους έλληνες παραγωγούς  αμύγδαλου, από απόψεως ποσότητας παραγωγής αλλά και τιμών. Η μείωση των τιμών προήλθε από τις μεγάλες εισαγωγές αμυγδάλων αλλά και της οικονομικής συγκυρίας. Το 2011 οι τιμές παραγωγού (σύμφωνα με παραγωγούς αμυγδάλων)  ήταν 1,6€/κιλό. Μία τιμή 2€/κιλό είναι μία τιμή που μπορεί να δώσει ένα ικανοποιητικό εισόδημα και η οποία είναι η τιμή που έφθασε το 2007.

Οι φυτεύσεις δέντρων στην Ελλάδα μειώθηκαν τη δεκαετία του ’90 λόγω της έλλειψης οργάνωσης στην εμπορία των ξηρών καρπών. Αντίθετα η παραγωγή αμυγδάλων στην Καλιφόρνια και την Τουρκία (τους μεγαλύτερους εξαγωγείς αμυγδάλων του κόσμου) αυξάνεται σταδιακά. Στην Ελλάδα η καλλιέργεια της αμυγδαλιάς ήταν κατά 70% περίπου ξηρική και επομένως η παραγωγικότητα ήταν χαμηλή (για την τριετία 1984-86 χωρίς έντονους παγετούς μέση συνολική παραγωγή 48.000 tn από 13 εκατ. δέντρα, δηλαδή 3,7 κιλά ψίχας το δέντρο). Τα τελευταία έτη παρά την άρδευση και τη φύτευση παραγωγικών ποικιλιών η παραγωγή μειώθηκε πολύ και βρίσκεται κοντά στις 16500 tn (μέσος όρος διετίας 2004-05  δηλαδή αποτελεί περίπου το 2% της παγκόσμιας παραγωγής) από 4,2 εκατ. δέντρα, δηλ. 3,9 κιλά το δέντρο. Βέβαια υπάρχουν εντατικοί αμυγδαλεώνες (παραγωγή 10-25 κιλά το δέντρο και εύκολα δίνουν 500 € κέρδος το στρέμμα) που με ένα κρίσιμο μέγεθος (τουλάχιστον 40- 50 στρέμματα), σε ήπιες περιοχές και με καλή οργάνωση συμφέρουν οικονομικά σε σχέση με άλλες δενδροκομικές και λοιπές καλλιέργειες.

Η χημική και η βιολογική δράση των αμυγδάλων

Η χημική σύσταση των αμυγδάλων είναι η εξής :

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ	ΜΟΝΑΔΑ	ΠΟΣΟΝ
Ενέργεια	Kcal/100 g	755
Πρωτεΐνη	g/100g	7,1
Υδατάνθρακες	g/100g	23,3
Λίπος ολικό	g/100g	52,1
Κορεσμένα λιπαρά	%	8,6
Μονοακόρεστα	%	59,7
Πολυακόρετσα	%	31,7
Νερό	g/100g	5,2
Χοληστερόλη	mg/100g	<0,5
Ασβέστιο	mg/100g	405
Κάλιο	mg/100g	4,7
Μαγνήσιο	mg/100g	720
Νάτριο	mg/100g	2,5
Σίδηρος	mg/100g	3,0
Φωσφόρος	mg/100g	1235
Χρώμιο	μg/100g	14,3

Οι  περισσότερες μελέτες που έγιναν για την βιολογική δράση των αμυγδάλων, έδειξαν την προστατευτική τους δράση όσον αφορά την προστασία από τα καρδιοαγγειακά νοσήματα, επειδή μειώνουν την χοληστερίνη LDL-C και της TC αν και είναι καρποί με υψηλό ποσοστό λιπιδίων.

Επίσης είναι γνωστές οι αντιοξειδωτικές δράσεις των αμυγδάλων. Αυτές προέρχονται από τα φλαβονοειδή που περιέχουν οι φλούδες των αμυγδάλων και η ψίχα, με κυριότερες την κατεχίνη και την φλαβονόλη, αλλά και  οι βιταμίνες Α και Ε.

Επίσης από ορισμένες μελέτες φαίνεται ότι υπάρχει κάποια προστατευτική δράση σε περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου.

πηγη:symagro.com

Σημαντικά ανάλογα άρθρα: 

Κομμίωση Αμυγδαλιάς