ΓΙΑΤΙ ΠΛΗΜΜΥΡΙΖΕΙ Η ΑΘΗΝΑ ;

ΝΑ ΓΙΑΤΙ  ΠΛΗΜΜΥΡΙΖΕΙ  Η  ΑΘΗΝΑ ; 

 

Στα τέλη του 19^ου αιώνα, διέσχιζαν το λεκανοπέδιο 700 χείμαρροι, ποτάμια και ρυάκια. Η οδός Σταδίου ήταν ποτάμι και μπαζώθηκε μαζί με τον αρχαίο Ιλισό, Ηριδανό και Κυκλοβόρο. Από τότε συνέχεια «βουλιάζουμε» …

 

«Η καταιγίδα ήταν τόσο έντονη, που φούσκωσε το ποτάμι. Η γέφυρα παρασύρθηκε, με αποτέλεσμα η Αθήνα να κοπεί στα δύο». Η είδηση διαδόθηκε από στόμα σε στόμα σπέρνοντας τον φόβο στους κατοίκους της πόλης. Πότε και που συνέβη αυτό ;

Το 1852, στην Αθήνα. Ποιο ήταν το ποτάμι που φούσκωσε ; Η σημερινή οδός Σταδίου … Μάλιστα, στο ύψος του Αρσακείου υπήρχε και μία γέφυρα και η νεροποντή την παρέσυρε με αποτέλεσμα να κοπεί η Αθήνα στα δύο.

 

Τα ποτάμια εξακολουθούν να ρέουν κάτω από τους δρόμους της Αθήνας. Σε πολλά κτίρια κατά μήκος του δρόμου αντλούνται και σήμερα νερά, με υδραυλικά συστήματα, ενώ γεωτρήσεις του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.) απέδειξαν ότι οι περισσότεροι δρόμοι της Αθήνας κρύβουν ένα μπαζωμένο ρέμα ή ένα υπόγειο ποτάμι.

Ο Ιλισός, ο Ηριδανός, ο Κυκλόβορος, το Λυκόρεμα, ο Βουρλοπόταμος, ο Βοϊδοπνίχτης, ο Αλασσώνας είναι μερικά από αυτά.

Σύμφωνα με μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Ε.Μ.Π.), τα ανοιχτά ρέματα το 1945, είχαν μήκος 1.280 χιλιόμετρα και σήμερα, μόλις, 434 χιλιόμετρα, μειώθηκαν, δηλαδή, σε ποσοστό 66,4%. Όπως, δε, προκύπτει από μελέτη του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.), πριν από μερικά χρόνια, το 80% των νερών της βροχής το απορροφούσε το έδαφος και μόλις το 20% έπεφτε στην θάλασσα, σήμερα το ποσοστό αυτό έχει αλλάξει δραματικά.

Αθήνα, 1937, κάλυψη Ιλισού. Ο Διοικητής Πρωτευούσης (επί δικτατορίας Μεταξά) Κωνσταντίνος Κοτζιάς επισκέπτεται τα έργα της κάλυψης Ιλισού.

 Στις αρχές του 20^ου αιώνα ολόκληρη η περιοχή μεταξύ Ιλισού και Υμηττού είχε κηρυχθεί αναδασωτέα και είχε φυτευτεί. Στη δεκαετία του 1950 ολοκληρώθηκε η κάλυψη της κοίτης του ποταμού και τη θέση του ποταμού πήραν οι οδοί Μιχαλακοπούλου, Βασιλέως Κωνσταντίνου και Καλλιρόης. Το έργο είχε ξεκινήσει το 1939 και το θεμελίωσε ο Ιωάννης Μεταξάς με τη χαρακτηριστική φράση : «Θάπτομεν τον Ιλισόν».

 Καθίσταται, λοιπόν, σαφές, ότι τα πλημμυρικά φαινόμενα που συχνά – πυκνά σημειώνονται στο λεκανοπέδιο, δεν αποτελούν «κεραυνό εν αιθρία», αλλά είναι αποτέλεσμα των επιλογών μας και της στρεβλής ανάπτυξης που ακολουθήσαμε.

Και οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί : μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι δομημένες επιφάνειες στην Αθήνα κάλυπταν το 25% του λεκανοπεδίου. Μετά το 1975, το 75% καλύφθηκε από δομημένες επιφάνειες και δρόμους δίκτυα, ενώ οι ελεύθεροι χώροι αποτελούν, μόλις, στο 4%.[...]

 

ΤΑ  ΡΕΜΑΤΑ, ΧΘΕΣ  ΚΑΙ  ΣΗΜΕΡΑ

Χάρτης των ποταμών και των ρεμάτων (4 Ιουλίου 2009).

Στα τέλη του 19^ου αιώνα, διέσχιζαν το λεκανοπέδιο, 700 χείμαρροι, ποτάμια και ρυάκια.
Το 1999, ο αριθμός τους ήταν μικρότερος των 70 (κάτω, δηλαδή και από το 10%) και σήμερα, δεν υπερβαίνουν τα 50. Που χάθηκαν ;

 

Μπαζώθηκαν και καταπατήθηκαν. Μόνο στο λεκανοπέδιο της Αττικής έχουν μπαζωθεί και τσιμεντοποιηθεί περίπου 550 χιλιόμετρα ρέματα και χείμαρροι. Κι αυτό, προκειμένου να πραγματοποιηθούν τα οικιστικά όνειρα των κατοίκων της Αθήνας, με τις γνωστές συνέπειες που και σήμερα (για πολλοστή φορά) βιώσαμε. 

Ο  ΙΛΙΣΟΣ

ΗΤΑΝ  ΤΟ  ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ  ΠΟΤΑΜΙ  ΠΟΥ  ΔΙΕΣΧΙΖΕ  ΤΗΝ  ΑΘΗΝΑ

 

Ξεκινούσε από τον Υμηττό, για να καταλήξει στην θάλασσα. Παλιά ήταν ανοικτό. Σήμερα, κυλάει εξ ολοκλήρου υπογείως, κάτω από τη Μιχαλακοπούλου, περνάει από την Βασιλίσσης Σοφίας (μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο), συνεχίζει στην Καλλιρρόης, για να καταλήξει μετά την Καλλιθέα στην θάλασσα.

 

Οι Αθηναίοι θεωρούσαν τον Ιλισό, ιερό και στις όχθες του διατηρούσαν βωμούς πολλών θεών, όπου τελούνταν τα Μικρά Μυστήρια, τα οποία σχετίζονταν τόσο με τα Ελευσίνια, όσο και με Διονυσιακές τελετουργίες. Από το ιερό, αυτό, ποτάμι το μόνο που απομένει σήμερα εμφανές είναι η στεγνή και χορταριασμένη κοίτη του, δίπλα στην οποία είναι χτισμένη η Αγία Φωτεινή του Ιλισού.

 

Στον Ιλισό χυνόταν ο Ηριδανός που ξεκινούσε από τον Λυκαβηττό και κατέβαινε από το Κολωνάκι. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του Μετρό στην πλατεία Συντάγματος, ανακαλύφθηκε η αρχαία κοίτη του.

Ο ποταμός συνεχίζει στις οδούς Μητροπόλεως και Ερμού, στην Αρχαία Αγορά και καταλήγει στον Κεραμικό. Την κοίτη του Ηριδανού συνάντησε το Μετρό και στο Μοναστηράκι, γεγονός που ανησύχησε ιδιαίτερα τους υπεύθυνους, καθώς το ποτάμι φούσκωσε κάποιες φορές επικίνδυνα κατά τη διάρκεια των εργασιών. Ακόμα και σήμερα, ο υπόγειος ποταμός κατεβάζει 20 – 30 κυβικά νερού την ώρα, ενώ τις βροχερές μέρες το νερό υπερδιπλασιάζεται και από τα νερά του πλημμυρίζει η Ποικίλη Στοά και η Αρχαία Αγορά.

Τμήμα του Ηριδανού εντός του Κεραμικού.

Από το Λυκαβηττό ξεκινούσε και ο Βοϊδοπνίχτης που χωριζόταν, με ένα μέρος του να περνάει από την οδό Δημοκρίτου και την οδό Ακαδημίας προς το Αρσάκειο. Από τα Τουρκοβούνια ξεκινούσε ο Κυκλόβορος, ένας από τους μεγαλύτερους χειμάρρους της Αθήνας, που έφθανε στο Πεδίον του Άρεως και διαμέσου της οδού Μάρνη κατέληγε στην πλατεία Βάθης.

 

Το Παγκράτι και τον Βύρωνα διέσχιζαν ο Αλασσώνας και το ρέμα «Πήδημα της Γριάς» αντίστοιχα.
Στο Φάληρο χύνονταν ο Βουρλοπόταμος (ή Ξηροτάγαρος) και το ρέμα της Πικροδάφνης.
Το ρέμα του Ποδονίφτη κυλάει κάθετα τους δήμους Χαλανδρίου, Ψυχικού, Φιλοθέης και Νέας Ιωνίας, διασχίζει υπόγεια τη Λεωφόρο Κηφισίας καταλήγοντας στον Κηφισό.

Αθήνα με Ακρόπολη : μερική άποψη από τον Κυκλόβορο εκεί που είναι σήμερα η Πλατεία Μεταξουργείου.

Οι πανεπιστημιακές μελέτες συγκρίνουν την σημερινή τσιμεντούπολη με τις παλαιότερες διαμορφώσεις της, όπου γεωργικές εκτάσεις, χωράφια και ποτάμια διέσχιζαν τη γη. Η εικόνα των πανάρχαιων ποταμών που πότιζαν την Αθήνα και απορροφούσαν τα νερά της βροχής έχει περάσει ανεπιστρεπτί.

 

Έτσι, κάθε φορά που βρέχει λίγο παραπάνω, λόγω των επιχωματώσεων και των αλλοπρόσαλλων οικιστικών σχεδίων, τα υπόγεια ποτάμια «φουσκώνουν» και πλημμυρίζουν ολόκληρες περιοχές υπενθυμίζοντάς μας την μακραίωνη ύπαρξή τους και χλευάζοντας τις όποιες (εκ μέρους μας) προσπάθειες εξαφάνισής τους.

 

ΜΠΑΖΩΘΗΚΑΝ  800  ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ  ΡΕΜΑΤΩΝ

 Αν στα 550 χιλιόμετρα ποταμών ή χειμάρρων που μπαζώθηκαν ή καλύφθηκαν είχαν αφεθεί δεξιά και αριστερά της όχθης τους από 5 μέτρα υποχρεωτικής ‘πρασιάς’ η Αθήνα θα είχε (550.000 Χ 2 Χ 5 = ) 5.500.000 τετραγωνικά μέτρα ήτοι 5,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα πράσινο / ανοικτό χώρο επιπλέον της ίδιας της επιφάνειας των ποταμών και ρεμάτων !!!

 Τρία σπίτια στο βουνό, ένα μέγαρο στους πρόποδες και μια τοξωτή γέφυρα. Τι είναι ; Να το πάρει το ποτάμι ;

Η τοξωτή γέφυρα ήταν σήμα κατατεθέν της περιοχής για πολλές δεκαετίες. Από εκεί οι διαβάτες περνούσαν από το κέντρο της πόλης στα τότε προάστια … στην περιοχή του Αρδηττού. Ο λόφος δεν είχε ακόμα δεντροφυτευτεί και η θέα προς το Α΄ νεκροταφείο ήταν ανεμπόδιστη. Το κοιμητήριο διακρίνεται πίσω δεξιά με τα κυπαρίσσια του.

Το σημείο με το γεφύρι είναι η περιοχή του αρχαίου Παναθηναϊκού Σταδίου και το ποτάμι είναι ο Ιλισός !Εκεί ακριβώς περνά η σημερινή Βασιλέως Κωνσταντίνου. Η φωτογραφία ελήφθη το έτος 1880 πριν διαμορφωθεί το σύγχρονο Στάδιο και αποκτήσει μαρμάρινες κερκίδες.

Στη θέση που βρίσκεται σήμερα το σημερινό Μέγαρο Μαξίμου υπήρχε το Αμαλίειο ορφανοτροφείο που ίδρυσε η Βασίλισσα Αμαλία για τα ορφανά της χολέρας. Την επιδημία λέγεται ότι έφεραν οι Γάλλοι στρατιώτες στο αποκλεισμό της Αθήνας (Κριμαϊκός πόλεμος).Ο κάθετος φαρδύς δρόμος είναι η Ηρώδου Αττικού (δίπλα στον εθνικό – τότε Βασιλικό – κήπο). Η οδός τότε ονομαζόταν Παλαιού Σταδίου γιατί κατέληγε στο χωμάτινο κοίλον του Σταδίου.

Το «Στάδιον» το 1880 χωρίς τις μαρμάρινες κερκίδες. Δίπλα περνούσε ο Ιλισός ποταμός.

Ο Ιλισός ενέπνευσε ποιητές, μουσικούς και ζωγράφους και έγινε το χιλιοτραγουδισμένο ποτάμι της Αθήνας που «εξαφανίστηκε» κάτω από την άσφαλτο. Οι μηχανικοί χρησιμοποιούν τον επιστημονικό όρο «εγκιβωτισμός», αλλά αυτό δεν δικαιολογεί στο ελάχιστο το χωροταξικό έγκλημα.

Ο Ιλισός μέσα σε πυκνή βλάστηση το 1910 περίπου στο ύψος της Καλλιρρόης.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ  2014

πηγη: αγνωστου απο το ιντερνετ αλλα πολυ ενδιαφερον