Η τσουκνίδα θα διεμβολίσει τα χημικά;

Βιομηχανία φυτοπροστατευτικών προϊόντων

Η τσουκνίδα θα διεμβολίσει τα χημικά;

Του Ηλία Εμμανουηλίδη

470 λ.

Μετά από πολύχρονο και επίπονο αγώνα οικολόγων, το Υπουργείο Γεωργίας της Γαλλίας ανακοίνωσε ότι θα επιτρέψει την εμπορία εκχυλίσματος τσουκνίδας ως εντομοκτόνου σκευάσματος, αναφέρει η πλέον έγκυρη γαλλική εφημερίδα Le Monde σε εκτενές κείμενο στις 20 Απριλίου. Ο αγώνας ευοδώθηκε παρά την αντίδραση της ισχυρής γαλλικής βιομηχανίας χημικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Το γεγονός της έγκρισης εμπορίας φυσικών σκευασμάτων, όπως είναι τα εκχυλίσματα και αφεψήματα φαρμακευτικών και λοιπών φυτών, αποτελεί ιστορική στροφή στον τομέα των φυτοφαρμάκων και αναμένεται να επηρεάσει ανάλογα την Ε.Ε. στις Βρυξέλλες ώστε η στροφή να πάρει  Ευρωπαϊκή διάσταση.

Σκληρή νομοθεσία

Η Ευρωπαϊκή, καθώς και οι εθνικές νομοθεσίες στην Ε.Ε. για την αδειοδότηση φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων είναι ιδιαίτερα απαιτητική. Τα φυσικά παρασκευάσματα δεν έχουν πρόβλημα ως προς την αποτελεσματικότητα, την προστασία των χρηστών, των καταναλωτών και του περιβάλλοντος· εκεί που ‘κολλάνε’ είναι στις απαιτήσεις για ‘σταθερότητα’ και ‘ομοιογένεια’ και γι’ αυτό δεν γίνονται αποδεκτά προς εμπορία.     

Αδιέξοδο

Τα τελευταία χρόνια με τις συνεχείς απορρίψεις παλαιών φυτοπροστατευτικών και με τη δυσκολία έγκρισης νέων χημικών μορίων για λόγους προστασίας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, ο κατάλογος των επιτρεπόμενων δραστικών ουσιών έχει στενέψει πολύ. Πολλοί αγρότες βρίσκονται σε αδιέξοδο με αρκετές καλλιέργειες να έχουν πρακτικά ξεμείνει από νόμιμη χημική φυτοπροστασία. Η έξαρση της παράνομης διακίνησης γεωργικών φαρμάκων, προέλευσης τρίτων χωρών, συνδέεται με το παραπάνω αδιέξοδο.   

Συνταγές του παππού

Στους ιδιωτικούς κήπους και λαχανόκηπους, όπου δεν μπορούν να εφαρμοσθούν χημικά, για την προστασία τους από εχθρούς και ασθένειες, χρησιμοποιούνται αυτοσχέδια παρασκευάσματα. Στην εκπομπή του Σκάι «κηπουρέματα» παρουσιάζεται εκτέλεση συνταγών παρασκευής  αντιπαρασιτικών σκευασμάτων με βάση τσουκνίδα, καπνό και φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά, όπως χαμομήλι, σκόρδο, άνηθο, δυόσμο κλπ. Με τα σκευάσματα αυτά, που χρησιμοποιούσαν οι παλιοί, πριν από την ανάπτυξη της χημικής βιομηχανίας, αντιμετωπίζονται οι συνήθεις εχθροί και ασθένειες των φυτών, όπως μελίγκρες, ακάρεα, κάμπιες, ωίδια και λοιποί μύκητες, σαλιγκάρια, κλπ.  

“Plan Ecophyto 2018”

Στην ευρωπαϊκή κίνηση «Πλάνο για οικολογικά φυτά 2018» σχεδιάζεται και προωθείται ανάπτυξη οικολογικών προϊόντων, ώστε μέχρι το 2018 τουλάχιστον το 50% των αντιπαρασιτικών σκευασμάτων να είναι φυσικά προϊόντα.

Καλλιέργειες φυτοπροστατευτικών φυτών

Η άδεια εμπορίας φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων με βάση συμπυκνωμένα αφεψήματα και εκχυλίσματα αρωματικών, φαρμακευτικών, καθώς και άλλων φυτών, όπως καπνού, τσουκνίδας, κλπ προβλέπεται να προκαλέσει ανάπτυξη καλλιεργειών από τα παραπάνω φυτά για παραγωγή πρώτης ύλης φυτοφαρμακευτικής βιομηχανίας. Δηλαδή κάτι ανάλογο με την ανάπτυξη καλλιεργειών ενεργειακών φυτών. Η εξέλιξη αυτή ενδιαφέρει εξαιρετικά τη χώρα μας.   

Η παρουσία στο εμπόριο αποτελεσματικών φυσικών αντιπαρασιτικών προϊόντων θα λύσει το βασικότερο πρόβλημα της βιολογικής γεωργίας δηλαδή της αντιμετώπισης εχθρών και ασθενειών που αυξάνουν το κόστος και μειώνουν την παραγωγή και την εμφάνιση των βιολογικών προϊόντων.

Και στους σπόρους

Με την πρόσφατη παράλληλη αδειοδότηση εμπορίας σπόρων παραδοσιακών ποικιλιών κηπευτικών, κατά παρέκκλιση των κοινοτικών κανόνων, προβλέπεται «έκρηξη» βιολογικής Γεωργίας η οποία θα μπορεί πλέον να παράγει, με σχετικά χαμηλό κόστος, προϊόντα με άρωμα και γεύση που λείπουν από τα εμπορικά υβρίδια.

Τα πλεονεκτήματα πολλά

(1.810 χ) 1.823 χ.

Τα σκευάσματα της τσουκνίδας, ως φυτοπροστατευτικά προϊόντα υπερτερούν σε σύγκριση με τα αντίστοιχα χημικά, εκτός από την άμεση δράση εναντίον των παθογόνων :

·         Δεν έχουν καμία περιβαλλοντική επιβάρυνση σε σύγκριση με τα χημικά που ευθύνονται για ισχυρή ρύπανση.

·         Είναι φτηνά, έτσι μειώνουν το κόστος παραγωγής

·         Στην άμεση αποτελεσματικότητα κατά την εφαρμογή υστερούν έναντι των χημικών, όμως μεσοπρόθεσμα και κυρίως μακροπρόθεσμα τα σκευάσματα τσουκνίδας υπερτερούν έναντι των χημικών επειδή τα παθογόνα δεν παρουσιάζουν εθισμό στις δραστικές αντιπαρασιτικές ουσίες της τσουκνίδας.    

Πλεονέκτημα των έτοιμων

Τα σκευάσματα που παρασκευάζονται από επιχειρήσεις είναι αποτελεσματικότερα των αυτοσχέδιων των παραγωγών επειδή :

·         Η πρώτη ύλη προέρχεται από φυτείες τσουκνίδας με το πλέον κατάλληλο είδος το Urtica urens.

·         Παρασκευάζεται και διατηρείται με σωστό τρόπο, έχοντας το κατάλληλο pH.

Παρατήρηση : Στη χώρα μας, λόγω κατάλληλων των ξηροθερμικών συνθηκών, η τσουκνίδα είναι παραγωγικότερη σε δραστικές αντιπαρασιτικές ουσίες.

Τεκμηρίωση

Η αποτελεσματικότητα των σκευασμάτων τσουκνίδας, όπως και άλλων φυσικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων, έχει τεκμηριωθεί με πλήθος πειραμάτων και επιστημονικών δημοσιεύσεων ιδιαίτερα σε Αμερική και Ευρώπη. Οι μελέτες προσδιόρισαν τον καταλληλότερο τρόπο παρασκευής, συντήρησης και χρήσης των σκευασμάτων τσουκνίδας που ελήφθησαν υπόψη κατά την σύνταξη της υπουργικής απόφασης στη Γαλλία που επιτρέπει την εμπορία τους. Πέραν των επιστημονικών μελετών υπάρχει και η πρακτική εμπειρία βιοκαλλιεργητών σε όλο τον κόσμο που παρασκευάζουν οι ίδιοι τα σκευάσματα για ίδια χρήση. Στην Ελλάδα η χρήση της τσουκνίδας από τους βιοκαλλιεργητές είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη με αποτέλεσμα στις περιοχές κηπευτικών βιοκαλλιεργειών, η αυτοφυής τσουκνίδα να ελλείπει λόγω συλλογής της από τους αγρότες.