Ασθένειες και εχθροί της αμπέλου
Περονόσπορος
O περονόσπορος είναι η σπουδαιότερη ασθένεια του αμπελιού και προκαλείται από τον μύκητα Plasmopara viticola της οικ. των Peronosporaceae. Οι ζημίες από τον περονόσπορο αφορούν κυρίως την παραγωγή της τρέχουσας καλλιεργητικής περιόδου. Παρατηρούνται ανοιχτοπράσινες κυκλικές κηλίδες στην πάνω επιφάνεια των φύλλων που η όψη τους μοιάζει με κηλίδες από λάδι σε ύφασμα και διεθνώς ονομάζονται "κηλίδες λαδιού" . Με ευνοϊκό καιρό οι κηλίδες μεγαλώνουν γρήγορα, συνενώνονται και καλύπτουν μεγάλες επιφάνειες ή και ολόκληρο το φύλλο. Αν η ατμοσφαιρική υγρασία είναι υψηλή όλα τα προσβεβλημένα φυτικά μέρη καλύπτονται από λευκή εξάνθηση, που είναι οι καρποφορίες του παθογόνου μύκητα. Στο φύλλο η εξάνθηση εμφανίζεται σε ολόκληρη την κάτω επιφάνεια των νεαρών κηλίδων.
Το προσβεβλημένο μέρος του ελάσματος ξεραίνεται και τα φύλλα πέφτουν. Οι βλαστοί προσβάλλονται όταν είναι τρυφεροί και μόνο όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές. Οι προσβολές των βλαστών εμφανίζονται με την μορφή επιμηκών καστανών κηλίδων. Οι προσβολές στις ράγες είναι επιμήκεις και έχουν χρώμα καστανό. Το παθογόνο διαχειμάζει με τα ωοσπόρια. Μπορεί ακόμα να διαχειμάσει με την μορφή μυκηλίου σε φύλλα που ενδεχόμενα διατηρούνται το χειμώνα σε περιοχές με ήπιο κλίμα.
H καταπολέμηση του περονόσπορου βασίζεται αποκλειστικά στην εφαρμογή προληπτικών ψεκασμών με μυκητοκτόνα. Τα πιο συνηθισμένα μυκητοκτόνα που χρησιμοποιούνται για τη καταπολέμηση του περονόσπορου είναι τα χαλκούχα, τα διθειοκαρβαμιδικά και πολλά ακόμη διασυστηματικά.
O περονόσπορος είναι η σπουδαιότερη ασθένεια του αμπελιού και προκαλείται από τον μύκητα Plasmopara viticola της οικ. των Peronosporaceae. Οι ζημίες από τον περονόσπορο αφορούν κυρίως την παραγωγή της τρέχουσας καλλιεργητικής περιόδου. Παρατηρούνται ανοιχτοπράσινες κυκλικές κηλίδες στην πάνω επιφάνεια των φύλλων που η όψη τους μοιάζει με κηλίδες από λάδι σε ύφασμα και διεθνώς ονομάζονται "κηλίδες λαδιού" . Με ευνοϊκό καιρό οι κηλίδες μεγαλώνουν γρήγορα, συνενώνονται και καλύπτουν μεγάλες επιφάνειες ή και ολόκληρο το φύλλο. Αν η ατμοσφαιρική υγρασία είναι υψηλή όλα τα προσβεβλημένα φυτικά μέρη καλύπτονται από λευκή εξάνθηση, που είναι οι καρποφορίες του παθογόνου μύκητα. Στο φύλλο η εξάνθηση εμφανίζεται σε ολόκληρη την κάτω επιφάνεια των νεαρών κηλίδων.
Το προσβεβλημένο μέρος του ελάσματος ξεραίνεται και τα φύλλα πέφτουν. Οι βλαστοί προσβάλλονται όταν είναι τρυφεροί και μόνο όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές. Οι προσβολές των βλαστών εμφανίζονται με την μορφή επιμηκών καστανών κηλίδων. Οι προσβολές στις ράγες είναι επιμήκεις και έχουν χρώμα καστανό. Το παθογόνο διαχειμάζει με τα ωοσπόρια. Μπορεί ακόμα να διαχειμάσει με την μορφή μυκηλίου σε φύλλα που ενδεχόμενα διατηρούνται το χειμώνα σε περιοχές με ήπιο κλίμα.
H καταπολέμηση του περονόσπορου βασίζεται αποκλειστικά στην εφαρμογή προληπτικών ψεκασμών με μυκητοκτόνα. Τα πιο συνηθισμένα μυκητοκτόνα που χρησιμοποιούνται για τη καταπολέμηση του περονόσπορου είναι τα χαλκούχα, τα διθειοκαρβαμιδικά και πολλά ακόμη διασυστηματικά.
Ωίδιο
Υπάρχει σε όλες τις περιοχές που καλλιεργείται το αμπέλι και αν δεν γίνει επιμελημένη καταπολέμηση μπορεί να προκαλέσει ολική ποσοτική ή ποιοτική καταστροφή της παραγωγής. H ασθένεια προκαλείται από τον μύκητα Uncinula necator της οικογένειας Erysiphaceae. Στα νεαρά φύλλα, νωρίς την άνοιξη, παρατηρούνται μικρές κιτρινοπράσινες κηλίδες με ασαφές περιθώριο. Οι κηλίδες στην πάνω επιφάνεια του φύλλου καλύπτονται με λευκή αλευρώδη εξάνθηση που δεν είναι παρά το μυκήλιο του μύκητα. Η εξάνθηση εξαπλώνεται γρήγορα και μπορεί να καλύψει μεγάλες επιφάνειες του φύλλου, ενώ τα πολύ προσβεβλημένα φύλλα παραμορφώνονται. Καστανές κηλίδες εμφανίζονται στους πράσινους βλαστούς. H προσβολή στα άνθη δυνατόν να οδηγήσει σε αντίστοιχη ξήρανση. Τα σταφύλια προσβάλλονται μέχρι το γυάλισμα, αλλά το πιο ευαίσθητο στάδιο είναι αμέσως μετά το δέσιμο. Μολύνσεις μπορούν να γίνουν σχεδόν ολόκληρη την καλλιεργητική περίοδο εφόσον υπάρχουν φυτικά μέρη πράσινα. Συνθήκες έντονης ξηρασίας βοηθούν στην εξάπλωση της ασθένειας. Τα θειαφίσματα βοηθούν στην καταπολέμηση του ωιδίου.
Υπάρχει σε όλες τις περιοχές που καλλιεργείται το αμπέλι και αν δεν γίνει επιμελημένη καταπολέμηση μπορεί να προκαλέσει ολική ποσοτική ή ποιοτική καταστροφή της παραγωγής. H ασθένεια προκαλείται από τον μύκητα Uncinula necator της οικογένειας Erysiphaceae. Στα νεαρά φύλλα, νωρίς την άνοιξη, παρατηρούνται μικρές κιτρινοπράσινες κηλίδες με ασαφές περιθώριο. Οι κηλίδες στην πάνω επιφάνεια του φύλλου καλύπτονται με λευκή αλευρώδη εξάνθηση που δεν είναι παρά το μυκήλιο του μύκητα. Η εξάνθηση εξαπλώνεται γρήγορα και μπορεί να καλύψει μεγάλες επιφάνειες του φύλλου, ενώ τα πολύ προσβεβλημένα φύλλα παραμορφώνονται. Καστανές κηλίδες εμφανίζονται στους πράσινους βλαστούς. H προσβολή στα άνθη δυνατόν να οδηγήσει σε αντίστοιχη ξήρανση. Τα σταφύλια προσβάλλονται μέχρι το γυάλισμα, αλλά το πιο ευαίσθητο στάδιο είναι αμέσως μετά το δέσιμο. Μολύνσεις μπορούν να γίνουν σχεδόν ολόκληρη την καλλιεργητική περίοδο εφόσον υπάρχουν φυτικά μέρη πράσινα. Συνθήκες έντονης ξηρασίας βοηθούν στην εξάπλωση της ασθένειας. Τα θειαφίσματα βοηθούν στην καταπολέμηση του ωιδίου.
Βοτρύτης της αμπέλου
Το παθογόνο αίτιο αυτής της σοβαρής ασθένειας είναι ο μύκητας Botrytis cinerea. Με συνθήκες υγρές, την άνοιξη παρατηρούνται κυκλικές ή ακανόνιστες κηλίδες, συνήθως στην περιφέρεια του ελάσματος των φύλλων, που γρήγορα ξηραίνονται και παίρνουν καστανό χρώμα. Στην συνέχεια μπορεί να σημειωθεί προσβολή στην κορυφή των νεαρών βλαστών. Κατά την περίοδο της άνθησης παρατηρείται νέκρωση σε τμήματα των ταξιανθιών ή και σε ολόκληρες τις ταξιανθίες. Το συνηθέστερο είναι η προσβολή και η καταστροφή των ώριμων σταφυλιών. Όταν ο καιρός είναι υγρός οι ρώγες καλύπτονται από γκρίζα μούχλα που είναι οι καρποφορίες του μύκητα. Στις προσβεβλημένες ράγες αποκολλάται εύκολα η επιδερμίδα.
Καλός αερισμός των σταφυλιών, μέτρια ανάπτυξη των φυτών (όχι χρήση αζωτούχων λιπασμάτων) και αποφυγή πληγών στις ράγες είτε από χαλάζι είτε από εχθρούς ή ασθένειες αποτελούν μέτρα αποφυγής της μόλυνσης. Χημικές επεμβάσεις συστήνονται να γίνονται στο τέλος της άνθησης, στο κλείσιμο του σταφυλιού, στην αλλαγή του χρώματος, και δυο-τρεις εβδομάδες πριν τον τρύγο. Ειδικά διασυστηματικά βοτρυδιοκτόνα ιδιαίτερα σε πυκνόρραγες ποικιλίες συστήνονται να γίνονται προληπτικά ανεξαρτήτου καιρού, τουλάχιστον μια φορά, τρεις εβδομάδες πριν τον τρυγητό.
Το παθογόνο αίτιο αυτής της σοβαρής ασθένειας είναι ο μύκητας Botrytis cinerea. Με συνθήκες υγρές, την άνοιξη παρατηρούνται κυκλικές ή ακανόνιστες κηλίδες, συνήθως στην περιφέρεια του ελάσματος των φύλλων, που γρήγορα ξηραίνονται και παίρνουν καστανό χρώμα. Στην συνέχεια μπορεί να σημειωθεί προσβολή στην κορυφή των νεαρών βλαστών. Κατά την περίοδο της άνθησης παρατηρείται νέκρωση σε τμήματα των ταξιανθιών ή και σε ολόκληρες τις ταξιανθίες. Το συνηθέστερο είναι η προσβολή και η καταστροφή των ώριμων σταφυλιών. Όταν ο καιρός είναι υγρός οι ρώγες καλύπτονται από γκρίζα μούχλα που είναι οι καρποφορίες του μύκητα. Στις προσβεβλημένες ράγες αποκολλάται εύκολα η επιδερμίδα.
Καλός αερισμός των σταφυλιών, μέτρια ανάπτυξη των φυτών (όχι χρήση αζωτούχων λιπασμάτων) και αποφυγή πληγών στις ράγες είτε από χαλάζι είτε από εχθρούς ή ασθένειες αποτελούν μέτρα αποφυγής της μόλυνσης. Χημικές επεμβάσεις συστήνονται να γίνονται στο τέλος της άνθησης, στο κλείσιμο του σταφυλιού, στην αλλαγή του χρώματος, και δυο-τρεις εβδομάδες πριν τον τρύγο. Ειδικά διασυστηματικά βοτρυδιοκτόνα ιδιαίτερα σε πυκνόρραγες ποικιλίες συστήνονται να γίνονται προληπτικά ανεξαρτήτου καιρού, τουλάχιστον μια φορά, τρεις εβδομάδες πριν τον τρυγητό.
Φόμοψη
Η φόμοψη προκαλείται από το μύκητα P. viticola Στις αρχές της βλαστικής περιόδου στα φύλλα της βάσης των νέων βλαστών παρατηρούνται πολύ μικρές λευκοκίτρινες κηλίδες. Σύντομα στα νεύρα και στους μίσχους των φύλλων καθώς και στα πρώτα μεσογονάτια παρατηρούνται μικρά μαύρα στίγματα που με τον καιρό μεγαλώνουν και στο τέλος της άνοιξης ή τις αρχές του καλοκαιριού παρατηρούνται καστανόμαυρες κηλίδες με αβαθές επίμηκες σχίσιμο κατά μήκος του βλαστού. Αυτά είναι τα τυπικά συμπτώματα της ασθένειας.
Στα σταφύλια παρατηρούνται μεγάλες κηλίδες στον ποδίσκο και στις ράχες των σταφυλιών. Το φθινόπωρο οι προσβεβλημένοι βλαστοί, εκτός από τα παρατηρούμενα έλκη, δεν ωριμάζουν κανονικά και σπάζουν εύκολα. Στα τέλη του φθινοπώρου πάνω στην επιφάνεια τους παρατηρούνται πολλά μαύρα στίγματα που είναι τα πυκνίδια του παθογόνου μύκητα. Η φόμοψη προκαλείται από το μύκητα P. viticola που σχηματίζει μικρά μαύρα πυκνίδια που περιέχουν μονοκύτταρα σπόρια.
Το παθογόνο διατηρείται με την μορφή μυκηλίου ή πυκνιδίων στις κληματίδες, στους βραχίονες, στους μίσχους των φύλλων και τους ποδίσκους των σταφυλιών. Την άνοιξη, όταν αρχίζει η έκπτυξη των οφθαλμών, σε συνθήκες υγρασίας, ελευθερώνουν μεγάλο αριθμό σπορίων, που παρασύρονται με τις σταγόνες της βροχής και μεταφέρονται σε μικρές αποστάσεις και προκαλούν μολύνσεις. Οι προσβολές γίνονται κατά το στάδιο της έκπτυξης των βλαστών όταν υπάρχει βροχή και κατάλληλη θερμοκρασία.
Κατά το χειμερινό κλάδεμα θα πρέπει να γίνεται επιμελημένη αφαίρεση των προσβεβλημένων κλιματίδων.
Η φόμοψη προκαλείται από το μύκητα P. viticola Στις αρχές της βλαστικής περιόδου στα φύλλα της βάσης των νέων βλαστών παρατηρούνται πολύ μικρές λευκοκίτρινες κηλίδες. Σύντομα στα νεύρα και στους μίσχους των φύλλων καθώς και στα πρώτα μεσογονάτια παρατηρούνται μικρά μαύρα στίγματα που με τον καιρό μεγαλώνουν και στο τέλος της άνοιξης ή τις αρχές του καλοκαιριού παρατηρούνται καστανόμαυρες κηλίδες με αβαθές επίμηκες σχίσιμο κατά μήκος του βλαστού. Αυτά είναι τα τυπικά συμπτώματα της ασθένειας.
Στα σταφύλια παρατηρούνται μεγάλες κηλίδες στον ποδίσκο και στις ράχες των σταφυλιών. Το φθινόπωρο οι προσβεβλημένοι βλαστοί, εκτός από τα παρατηρούμενα έλκη, δεν ωριμάζουν κανονικά και σπάζουν εύκολα. Στα τέλη του φθινοπώρου πάνω στην επιφάνεια τους παρατηρούνται πολλά μαύρα στίγματα που είναι τα πυκνίδια του παθογόνου μύκητα. Η φόμοψη προκαλείται από το μύκητα P. viticola που σχηματίζει μικρά μαύρα πυκνίδια που περιέχουν μονοκύτταρα σπόρια.
Το παθογόνο διατηρείται με την μορφή μυκηλίου ή πυκνιδίων στις κληματίδες, στους βραχίονες, στους μίσχους των φύλλων και τους ποδίσκους των σταφυλιών. Την άνοιξη, όταν αρχίζει η έκπτυξη των οφθαλμών, σε συνθήκες υγρασίας, ελευθερώνουν μεγάλο αριθμό σπορίων, που παρασύρονται με τις σταγόνες της βροχής και μεταφέρονται σε μικρές αποστάσεις και προκαλούν μολύνσεις. Οι προσβολές γίνονται κατά το στάδιο της έκπτυξης των βλαστών όταν υπάρχει βροχή και κατάλληλη θερμοκρασία.
Κατά το χειμερινό κλάδεμα θα πρέπει να γίνεται επιμελημένη αφαίρεση των προσβεβλημένων κλιματίδων.
Eυτυπίωση
Θεωρείται μία από τις περισσότερο καταστρεπτικές ασθένειες του ξύλου του αμπελιού. H ευτυπίωση προκαλείται από τον ασκομύκητα Eutypa lata με ατελή μορφή το Libertella blepharis.
Tα πρώτα συμπτώματα παρατηρούνται την άνοιξη στους προσβεβλημένους βραχίονες με την έκπτυξη πολλών αδύνατων χλωρωτικών βλαστών με μικρά μεσογονάτια, παραμορφωμένα μικρά φύλλα και περιφερειακή ξήρανση του ελάσματος των φύλλων καθώς και ανισοραγία στα σχηματιζόμενα σταφύλια.
Σε κάθετη τομή φαίνεται η ξήρανση του ξύλου του βραχίονα η οποία έχει σχήμα τριγωνικό χρώμα μαύρο, είναι πολύ συμπαγές και σκληρό. H μόλυνση του αμπελιού γίνεται στα τραύματα και βασικά από τις τομές που γίνονται κατά το κλάδεμα. H μόλυνση προχωρεί πολύ αργά και τα πρώτα συμπτώματα γίνονται αντιληπτά μετά από 3-4 χρόνια μετά την μόλυνση.
Το σημάδεμα των προσβεβλημένων πρέμνων και η προσεκτική αφαίρεση των προσβεβλημένων βραχιόνων κατά το χειμερινό κλάδεμα καθώς και το κάψιμο τους αποτελεί απαραίτητο μέτρο για τον περιορισμό της ασθένειας.Οι τομές στους βραχίονες πρέπει να καλύπτονται προσεκτικά με πυκνό αιώρημα ενός απολυμαντικού.
Θεωρείται μία από τις περισσότερο καταστρεπτικές ασθένειες του ξύλου του αμπελιού. H ευτυπίωση προκαλείται από τον ασκομύκητα Eutypa lata με ατελή μορφή το Libertella blepharis.
Tα πρώτα συμπτώματα παρατηρούνται την άνοιξη στους προσβεβλημένους βραχίονες με την έκπτυξη πολλών αδύνατων χλωρωτικών βλαστών με μικρά μεσογονάτια, παραμορφωμένα μικρά φύλλα και περιφερειακή ξήρανση του ελάσματος των φύλλων καθώς και ανισοραγία στα σχηματιζόμενα σταφύλια.
Σε κάθετη τομή φαίνεται η ξήρανση του ξύλου του βραχίονα η οποία έχει σχήμα τριγωνικό χρώμα μαύρο, είναι πολύ συμπαγές και σκληρό. H μόλυνση του αμπελιού γίνεται στα τραύματα και βασικά από τις τομές που γίνονται κατά το κλάδεμα. H μόλυνση προχωρεί πολύ αργά και τα πρώτα συμπτώματα γίνονται αντιληπτά μετά από 3-4 χρόνια μετά την μόλυνση.
Το σημάδεμα των προσβεβλημένων πρέμνων και η προσεκτική αφαίρεση των προσβεβλημένων βραχιόνων κατά το χειμερινό κλάδεμα καθώς και το κάψιμο τους αποτελεί απαραίτητο μέτρο για τον περιορισμό της ασθένειας.Οι τομές στους βραχίονες πρέπει να καλύπτονται προσεκτικά με πυκνό αιώρημα ενός απολυμαντικού.
Ίσκα
Η ασθένεια της ίσκας προσβάλλει πρέμνα ηλικίας πάνω από δέκα χρόνων σκόρπια μέσα στ' αμπέλια. H ίσκα εμφανίζεται με δύο μορφές, τη χρόνια και την απότομη ξήρανση του πρέμνου ή αποπληξία. Και στις δύο περιπτώσεις τα συμπτώματα εμφανίζονται αργά το καλοκαίρι.
Στη χρόνια μορφή παρατηρείται, το καλοκαίρι, καστανός μεταχρωματισμός στα μεσονεύρια διαστήματα των φύλλων της βάσης αρχικά και πολλές φορές σε ολόκληρο το πρέμνο, ενώ παραμένει μια πράσινη ζώνη κατά μήκος των κύριων νεύρων
Στη μορφή της αποπληξίας τα πρέμνα <<καίγονται>> ξαφνικά, αρχικά τα φύλλα και αμέσως μετά τα σταφύλια και ολόκληροι οι βλαστοί. Και στις δύο μορφές σε κάθετη τομή το ξύλο έχει ανοικτό χρωματισμό και είναι εύθρυπτο αυτό το διαφοροποιεί από την ευτυπίωση. Tα πρέμνα μολύνονται από τις πληγές του κλαδέματος και μάλιστα από τις μεγάλες τομές που γίνονται στους χονδρούς βραχίονες με τα βασιδιοσπόρια του υπεύθυνου μύκητα, που μεταφέρονται με τον αέρα. H εμφάνιση της ασθένειας στα νέα πρέμνα προφανώς οφείλεται στην χρησιμοποίηση μολυσμένου πολλαπλασιαστικού υλικού.
Η καταπολέμηση γίνεται με το κάψιμο των προσβεβλημένων πρέμνων. Η αποφυγή δημιουργίας μεγάλων πληγών κατά το κλάδεμα και η κάλυψη τους με ειδική αλοιφή αποτελούν μέτρα περιορισμού της ασθένειας.
Η ασθένεια της ίσκας προσβάλλει πρέμνα ηλικίας πάνω από δέκα χρόνων σκόρπια μέσα στ' αμπέλια. H ίσκα εμφανίζεται με δύο μορφές, τη χρόνια και την απότομη ξήρανση του πρέμνου ή αποπληξία. Και στις δύο περιπτώσεις τα συμπτώματα εμφανίζονται αργά το καλοκαίρι.
Στη χρόνια μορφή παρατηρείται, το καλοκαίρι, καστανός μεταχρωματισμός στα μεσονεύρια διαστήματα των φύλλων της βάσης αρχικά και πολλές φορές σε ολόκληρο το πρέμνο, ενώ παραμένει μια πράσινη ζώνη κατά μήκος των κύριων νεύρων
Στη μορφή της αποπληξίας τα πρέμνα <<καίγονται>> ξαφνικά, αρχικά τα φύλλα και αμέσως μετά τα σταφύλια και ολόκληροι οι βλαστοί. Και στις δύο μορφές σε κάθετη τομή το ξύλο έχει ανοικτό χρωματισμό και είναι εύθρυπτο αυτό το διαφοροποιεί από την ευτυπίωση. Tα πρέμνα μολύνονται από τις πληγές του κλαδέματος και μάλιστα από τις μεγάλες τομές που γίνονται στους χονδρούς βραχίονες με τα βασιδιοσπόρια του υπεύθυνου μύκητα, που μεταφέρονται με τον αέρα. H εμφάνιση της ασθένειας στα νέα πρέμνα προφανώς οφείλεται στην χρησιμοποίηση μολυσμένου πολλαπλασιαστικού υλικού.
Η καταπολέμηση γίνεται με το κάψιμο των προσβεβλημένων πρέμνων. Η αποφυγή δημιουργίας μεγάλων πληγών κατά το κλάδεμα και η κάλυψη τους με ειδική αλοιφή αποτελούν μέτρα περιορισμού της ασθένειας.
Καρκίνος
Ο καρκίνος του αμπελιού (προκαλείται από το βακτήριο Agrobacterium tumefaciens), αποτελεί σοβαρό πρόβλημα σε αμπελουργικές περιοχές που καλλιεργούνται οι διάφορες ποικιλίες του είδους Vitis vinifera όπου οι κλιματολογικές συνθήκες λόγω του παγετού ευνοούν τη δημιουργία πληγών. Το χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα είναι ο σχηματισμός όγκων που εμφανίζονται στον κορμό, στο επίπεδο της επιφάνειας του εδάφους, ή λίγο κάτω απ' αυτό. Αρχικά οι όγκοι μοιάζουν με μικρές προεξοχές, μεμονωμένες ή σε ομάδες, με χρώμα υπόλευκο, και σύσταση μαλακή. Το μέγεθος των όγκων ποικίλλει. Σε νεαρά πρέμνα, ηλικίας μέχρι τεσσάρων ετών, παρατηρούνται όγκοι που οφείλονται στην ύπαρξη μολυσμένου πολλαπλασιαστικού υλικού. Στα πρέμνα που φέρουν όγκους, συνήθως οι βλαστοί είναι καχεκτικοί και η παραγωγή μειωμένη, ενώ συχνά μέρος ή ολόκληρο το πρέμνο ξηραίνεται.
Τα νεαρά προσβεβλημένα πρέμνα γίνονται καχεκτικά και πολλά από αυτά ξηραίνονται σε διάστημα 1-3 χρόνων.
Η ασθένεια ευνοείται στα αλκαλικά και ελαφριά εδάφη.
Ο καρκίνος του αμπελιού (προκαλείται από το βακτήριο Agrobacterium tumefaciens), αποτελεί σοβαρό πρόβλημα σε αμπελουργικές περιοχές που καλλιεργούνται οι διάφορες ποικιλίες του είδους Vitis vinifera όπου οι κλιματολογικές συνθήκες λόγω του παγετού ευνοούν τη δημιουργία πληγών. Το χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα είναι ο σχηματισμός όγκων που εμφανίζονται στον κορμό, στο επίπεδο της επιφάνειας του εδάφους, ή λίγο κάτω απ' αυτό. Αρχικά οι όγκοι μοιάζουν με μικρές προεξοχές, μεμονωμένες ή σε ομάδες, με χρώμα υπόλευκο, και σύσταση μαλακή. Το μέγεθος των όγκων ποικίλλει. Σε νεαρά πρέμνα, ηλικίας μέχρι τεσσάρων ετών, παρατηρούνται όγκοι που οφείλονται στην ύπαρξη μολυσμένου πολλαπλασιαστικού υλικού. Στα πρέμνα που φέρουν όγκους, συνήθως οι βλαστοί είναι καχεκτικοί και η παραγωγή μειωμένη, ενώ συχνά μέρος ή ολόκληρο το πρέμνο ξηραίνεται.
Τα νεαρά προσβεβλημένα πρέμνα γίνονται καχεκτικά και πολλά από αυτά ξηραίνονται σε διάστημα 1-3 χρόνων.
Η ασθένεια ευνοείται στα αλκαλικά και ελαφριά εδάφη.
Μολυσματικός εκφυλισμός
Ο μολυσματικός εκφυλισμός είναι η γνωστότερη ίωση του αμπελιού. Προκαλείται μείωση της ποσότητας και υποβάθμιση της ποιότητας της παραγωγής καθώς και μείωση της αντοχής των φυτών στις αντίξοες συνθήκες του περιβάλλοντος. Οι μορφές που συναντάμε είναι:
Ριπιδοειδές φύλλο: Τα φύλλα είναι μικρά έχουν έντονες εγκολπώσεις, είναι ασύμμετρα, έχουν ακανόνιστη διάταξη νεύρων και αιχμηρά άκρα. Oι βλαστοί παρουσιάζουν δεσμίωση, διπλούς κόμβους και κοντά μεσογονάτια διαστήματα. Τα σταφύλια είναι μικρότερα και λιγότερα, δεν δένουν κανονικά και παρουσιάζουν έντονη ανισοραγία.
Κίτρινο μωσαϊκό: Χαρακτηρίζεται από έντονο κίτρινο μεταχρωματισμό την άνοιξη που δυνατόν να περιορίζεται σε μερικές σκόρπιες ακανόνιστες κηλίδες στα φύλλα ή να καλύπτει ολόκληρη την κόμη λίγων ή περισσοτέρων πρέμνων οπότε η προσβολή φαίνεται από μακριά. H βλάστηση που αναπτύσσεται το καλοκαίρι έχει κανονικό πράσινο χρώμα. Τα φύλλα και οι βλαστοί δεν είναι έντονα παραμορφωμένα αλλά η παραγωγή είναι μειωμένη. Περινεύριος μεταχρωματισμός: Περί τα μέσα του καλοκαιριού σε λίγα φύλλα παρατηρείται κίτρινος μεταχρωματισμός στα κεντρικά νεύρα.
H ασθένεια προκαλείται απ' τον ιό Grapevine Fanleaf Virus (GFLV) που ανήκει στην ομάδα των Nepovirus. Δυο νηματώδεις οι Xiphinema index και Xiphinema italiae έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να μεταδώσουν τον παθογόνο ιό του. Στα εδάφη που πρόκειται να γίνει αναμπέλωση πρέπει να γίνει καταπολέμηση των νηματωδών πριν τη φύτευση.
Ο μολυσματικός εκφυλισμός είναι η γνωστότερη ίωση του αμπελιού. Προκαλείται μείωση της ποσότητας και υποβάθμιση της ποιότητας της παραγωγής καθώς και μείωση της αντοχής των φυτών στις αντίξοες συνθήκες του περιβάλλοντος. Οι μορφές που συναντάμε είναι:
Ριπιδοειδές φύλλο: Τα φύλλα είναι μικρά έχουν έντονες εγκολπώσεις, είναι ασύμμετρα, έχουν ακανόνιστη διάταξη νεύρων και αιχμηρά άκρα. Oι βλαστοί παρουσιάζουν δεσμίωση, διπλούς κόμβους και κοντά μεσογονάτια διαστήματα. Τα σταφύλια είναι μικρότερα και λιγότερα, δεν δένουν κανονικά και παρουσιάζουν έντονη ανισοραγία.
Κίτρινο μωσαϊκό: Χαρακτηρίζεται από έντονο κίτρινο μεταχρωματισμό την άνοιξη που δυνατόν να περιορίζεται σε μερικές σκόρπιες ακανόνιστες κηλίδες στα φύλλα ή να καλύπτει ολόκληρη την κόμη λίγων ή περισσοτέρων πρέμνων οπότε η προσβολή φαίνεται από μακριά. H βλάστηση που αναπτύσσεται το καλοκαίρι έχει κανονικό πράσινο χρώμα. Τα φύλλα και οι βλαστοί δεν είναι έντονα παραμορφωμένα αλλά η παραγωγή είναι μειωμένη. Περινεύριος μεταχρωματισμός: Περί τα μέσα του καλοκαιριού σε λίγα φύλλα παρατηρείται κίτρινος μεταχρωματισμός στα κεντρικά νεύρα.
H ασθένεια προκαλείται απ' τον ιό Grapevine Fanleaf Virus (GFLV) που ανήκει στην ομάδα των Nepovirus. Δυο νηματώδεις οι Xiphinema index και Xiphinema italiae έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να μεταδώσουν τον παθογόνο ιό του. Στα εδάφη που πρόκειται να γίνει αναμπέλωση πρέπει να γίνει καταπολέμηση των νηματωδών πριν τη φύτευση.
Όξινη σήψη
Η όξινη σήψη είναι μια δευτερογενής ασθένεια της αμπέλου αφού οφείλεται σε βακτήρια και ζυμομύκητες που αναπτύσσονται σε τραυματισμένες ράγες. Ο τραυματισμός αυτός μπορεί να έχει προέλθει από προσβολή ευδεμίδας, ωιδίου ή και βοτρύτη. Η προσβολή εξαπλώνεται πολύ γρήγορα, τα σταφύλια σαπίζουν και αναδίδεται μια όξινη οσμή, καθώς και μικρά έντομα, οι μύγες του ξυδιού πετούνε τριγύρω.
Μέτρια ζωηρότητα των φυτών, καλός αερισμός των σταφυλιών και υγιεινή αυτών από τις παραπάνω ασθένειες αποτελούν μέτρα αποφυγής της μόλυνσης. Η ασθένεια ευνοείται από τις υψηλές θερμοκρασίες και την υψηλή υγρασία.
Η όξινη σήψη είναι μια δευτερογενής ασθένεια της αμπέλου αφού οφείλεται σε βακτήρια και ζυμομύκητες που αναπτύσσονται σε τραυματισμένες ράγες. Ο τραυματισμός αυτός μπορεί να έχει προέλθει από προσβολή ευδεμίδας, ωιδίου ή και βοτρύτη. Η προσβολή εξαπλώνεται πολύ γρήγορα, τα σταφύλια σαπίζουν και αναδίδεται μια όξινη οσμή, καθώς και μικρά έντομα, οι μύγες του ξυδιού πετούνε τριγύρω.
Μέτρια ζωηρότητα των φυτών, καλός αερισμός των σταφυλιών και υγιεινή αυτών από τις παραπάνω ασθένειες αποτελούν μέτρα αποφυγής της μόλυνσης. Η ασθένεια ευνοείται από τις υψηλές θερμοκρασίες και την υψηλή υγρασία.
ΕΧΘΡΟΙ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ
Ψευδόκοκος της αμπέλου
Ο ψευδόκοκκος της αμπέλου οφείλεται στα κοκκοειδή Planococcus citri και Planococcus ficus. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι η κολλώδης άσπρη ουσία που αφήνουν τα έντομα στα προσβεβλημένα σταφύλια. Διαχειμάζει στον κορμό των πρεμνών μέσα στο ρυτίδωμα ή στο έδαφος, για αυτό το λόγο είναι πολύ δύσκολη η καταπολέμησή του. Την άνοιξη ανεβαίνει στη βλάστηση και το καλοκαίρι συγκεντρώνεται στα σταφύλια ή την κάτω επιφάνεια του φύλλου. Έχει 5-8 γενιές το χρόνο και γεννά περίπου 400 αυγά που είναι καλυμμένα με βαμβακώδη ουσία. Θα πρέπει να γίνει συστηματική παρακολούθηση ώστε να εντοπιστούν οι πρώτες προσβολές και να αρχίσει η καταπολέμηση. Συνήθως χρειάζονται τρεις ψεκασμοί, αρχές Μαΐου, μέσα Ιουνίου και μέσα Αυγούστου.
Ευδέμιδα (Lobesia botrana)
Είναι ο σημαντικότερος εντομολογικός εχθρός της αμπέλου. Οι ζημίες γίνονται από τις προνύμφες, σκουλήκι των σταφυλιών. Προσβάλλει όλες τις ποικιλίες και προξενεί σοβαρές ποσοτικές και ποιοτικές ζημίες καθώς και πληγές στα σταφύλια που αποτελούν την είσοδο για δευτερογενείς προσβολές όπως βοτρύτη ή όξινη σήψη.Το τέλειο έντομο είναι μια μικρή καφετιά πεταλούδα, η οποία ζει 10-12 μέρες και γεννά 50-80 αυγά πάνω στα σταφύλια. Πετάει το απόγευμα ακανόνιστα και σε μικρές αποστάσεις. Την ημέρα κρύβεται μέσα στο φύλλωμα.Το αυγό μοιάζει με λέπι γυαλιστερό και διακρίνεται σχετικά εύκολα.Η προνύμφη είναι περίπου ένα εκατοστ και έχει χρώμα κιτρινοπράσινο ή ανοικτό καφέ.
Ο βιολογικός κύκλος του εντόμου εξαρτάται από το κλίμα της περιοχής που ζει και ιδιαίτερα από την θερμοκρασία και υγρασία, 22-28 βαθμούς Κελσίου και 40-70% υγρασία, ευνοούν την εξέλιξη του. Ο βιολογικός κύκλος διαρκεί 35-40 μέρες και ο αριθμός γενεών συνήθως είναι 3-4.
Η πρώτη γενιά, η ανθόβια εξελίσσεται στις ταξιανθίες στο στάδιο του μούρου. Τρέφεται με τα άνθη τα οποία τα δένει με ένα μεταξωτό νήμα, κατασκευάζοντας ένα κουκούλι. Οι επόμενες γενιές, οι καρπόβιες αναπτύσσονται πάνω και μέσα στις ράγες. Η καταπολέμηση του εντόμου γίνεται κατόπιν παρακολούθησης των γενεών της ευδεμίδας μέσω των φερομονικών παγίδων.
Η πρώτη γενιά, η ανθόβια εξελίσσεται στις ταξιανθίες στο στάδιο του μούρου. Τρέφεται με τα άνθη τα οποία τα δένει με ένα μεταξωτό νήμα, κατασκευάζοντας ένα κουκούλι. Οι επόμενες γενιές, οι καρπόβιες αναπτύσσονται πάνω και μέσα στις ράγες. Η καταπολέμηση του εντόμου γίνεται κατόπιν παρακολούθησης των γενεών της ευδεμίδας μέσω των φερομονικών παγίδων.
Ερίνωση (Eriophyes vitis)
Η ερίνωση, της οποίας υπεύθυνο είναι ένα μικροσκοπικό άκαρι, προκαλεί στην πάνω επιφάνεια των φύλλων διογκωμένες ανώμαλες κηλίδες, φλύκταινες. Η κοιλότητα της διόγκωσης στην κάτω επιφάνεια σκεπάζετε από πυκνό λευκό τρίχωμα που στη συνεχεία μεταχρωματίζεται σε καφέ. Σε περιπτώσεις σοβαρής προσβολής παρατηρείται μείωση της ανάπτυξης των βλαστών ή ακόμη και ζημιές στις ταξιανθίες. Σε περιπτώσεις προσβολής των οφθαλμών μπορεί να μην εκπτυχθούν ή να δώσουν ασθενική και παραμορφωμένη βλάστηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου