Εξωτικά φρούτα Γκουάβα (Psidium guajava)

Psidium guajava

Εξωτικά φρούτα

Ανθός και αωροι καρποί

Γκουάβα (Psidium guajava)

Κ. Θ. Μπουχέλος

Ομότιμος Καθηγητής Γεωπονικού Παν/μίου Αθηνών

Το Γκουάβα (Guava) είναι γένος τροπικών θάμνων και μικρών δέντρων της οικογένειας των Μυρτοειδών (Myrtaceae).  Περιλαμβάνει γύρω στα 100 είδη και είναι ιθαγενές στο Μεξικό, την Κεντρική Αμερική, τη βορειότερη Νότια Αμερική, σε μέρη της Καραϊβικής και σε μερικά μέρη της Βόρειας Αφρικής. Έχουν τα τυπικά χαρακτηριστικά των Μυρτοειδών, δηλαδή απλά, σκληρά φύλλα σκούρου χρώματος με μήκος μέχρι και 15 εκατοστά. Τα άνθη τους είναι λευκά, με πέντε πέταλα και πολυάριθμους στήμονες.

Ανθός Γκουάβα

Οι καρποί γκουάβα, αναλόγως του είδους, είναι σφαιρικοί, ελλειψοειδείς έως απιοειδείς με διάμετρο από 4 έως 12 εκατοστά. Έχουν χρώμα ωχροπράσινο προς κίτρινο όταν είναι ώριμοι, σε μερικά είδη, ή ροζ με κόκκινο σε άλλα, με πολλά σκληρά κουκούτσια και άρωμα που θυμίζει αυτό των μήλων, φρούτων του πάθους ή φράουλας.

Εξάπλωση

Τα είδη Guava καλλιεργούνται σε πολλές τροπικές  και υποτροπικές χώρες. Το Psidium guajava (apple guava) είναι το πιο γνωστό καλλιεργούμενο εμπορικό είδος  διεθνώς. Τα ανεπτυγμένα δένδρα, των περισσοτέρων ειδών είναι ευαίσθητα στο ψύχος και επιβιώνουν σε θερμοκρασίες ελαφρώς κατώτερες των −4 °C, επί μικρό χρονικό διάστημα αλλά τα νεαρά όχι.  Είναι από τα λίγα τροπικά δένδρα που μπορούν να αναπτυχθούν σε εσωτερικούς χώρους, μέχρι την καρποφορία τους.

Φρούτα γκουάβα

Εχθροί και ασθένειες

Στην Florida (ΗΠΑ), αποτελούν τον πρωτεύοντα ξενιστή του εντόμου Anastrepha suspensa (Diptera: Tephritidae).

Οι κυριώτεροι μύκητες που έχουν απομονωθεί από χαρακτηριστικά συμπτώματα σε φύλλα και καρπούς, είναι οι: Pestalotiopsis spp. (P. clavispora, P. microspora, και P. disseminata).

Conotrachelus psidii σε γκουαβα

Το Κολεόπτερο Conotrachelus psidii (Curculionidae), προκαλεί ζημιές καταστρέφοντας τους καρπούς. Προσφάτως (Μάρτιος, 2015), βρέθηκε ότι το άρωμα (semiochemicals) των καρπών στο στάδιο της ωριμάσεως, ενεργοποιεί τις φερομόνες συγκεντρώσεως του εντόμου, που προσελκύουν και τα άλλα άτομα στην τροφή (Universidad Nacional de Colombia).

Εδεσματολογικές  χρήσεις

Το φρούτο τρώγεται εξ ολοκλήρου ή σε φρουτοσαλάτες.  Πολλοί προτιμούν να αφαιρούν τους σκληρούς σπόρους που βρίσκονται μέσα στον πολτό. Ο πολτός είναι λευκός ή πορτοκαλί προς σωμόν, πολύ γλυκός στο κέντρο του, ενώ προς τα έξω είναι στυφός όπως στα άγουρα αχλάδια. Η φλοίδα είναι πικρή στη γεύση αλλά πλούσια σε φυτικές χημικές ουσίες και αποτελεί μέρος δίαιτας ως πλούσια πηγή φυτικών ινών. Λόγω του υψηλού επιπέδου πηκτίνης που περιέχει, χρησιμοποιείται σε ζελέ, κομπόστες και μαρμελάδες. (Gutierrez R.M.; et al. , 2008)

Ο χυμός Guava είναι δημοφιλής σε πολλές χώρες.  Ο guava fresca είναι παραδοσιακός στο κεντρικό Μεξικό, εδώ και χιλιετίες.  Αποτελεί κύριο συστατικό σε πωντς, και προστίθεται σε μαγειρικές σάλτσες, γλυκίσματα, επιδόρπια, και αλκοολούχα ποτά.

Psidium guajava Φρουτο

θρεπτική αξία

Το φρούτο του Guava είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες και βιταμίνη C (4 φορές όσο το πορτοκάλι) και μέτρια επίπεδα φολικού οξέος. (Jimenez-Escrig, A. et al., 2001)

Το έλαιο από τους σπόρους του Psidium littorale (strawberry guava), είναι πλούσιο σε λινολεϊνικό οξύ (65 – 75 % του βάρους), Β- καροτένιο, βιταμίνες Α και  C, χαλκό, ψευδάργυρο και σελήνιο και χρησιμοποιείται εκτός από την μαγειρική, στην φαρμακευτική και κοσμετολογία (περιποίηση προσώπου - συγκράτηση υγρασίας). 

Psidium guajava Φρουτο

ιατρικές χρήσεις

Το γκουάβα αναφέρεται σε ποικίλες ιατρικές μελέτες. Από την δεκαετία του 50, ιδίως τα φύλλα του φυτού, μελετώνται για να επιβεβαιώσουν τις  ιδιότητες που τους αποδίδουν οι λαϊκές ιατρικές παραδόσεις. Στο Μεξικό, το Τρίνινταντ και την Βραζιλία, αφέψημα από νεαρά φύλλα ή μπουμπούκια , θεωρείται χρήσιμο για διάρροιες, δυσεντερία και πυρετό. (Ojewole, J. A., 2006, Kaljee, L.M. et al. 2004, Gonçalves, Flávia A.  et al. 2008)

Σε θεραπευτικά παρασκευάσματα, π.χ. (βάμμα = διάλυμα 20% σε οινόπνευμα), χρησιμεύει ως στυπτικό και επουλωτικό για τραύματα, δερματικά έλκη και «διαβητικό πόδι». (Mukhtar, H.M. et al., 2006)

Το απόσταγμα φύλλων του Guava, όπως και του neem (Azadirachta indica), έχει αντιβακτηριδιακές ιδιότητες κατά των παθογόνων που βρίσκονται στις τροφές (Mahfuzul Hoque, 2007) και των εντερικών βακτηριδίων Staphylococcus aureus, Salmonella spp. και Escherichia coli. (Flávia A. Gonçalves  et al., 2008, Bipul, B. et al.).

Κύτταρα μεταστατικού καρκίνου του προστάτη, αναχαιτιστήκαν με απόσταγμα φύλλων του φυτού (Chen, Kuan-Chou; (2007).                                                                                                                                                         Aπόσταγμα του φλοιού κλάδων του δένδρου, έδειξε αντιδιαβητική δράση (Mukhtar, H.M. et al., 2006)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bipul, B. et al. Antimicrobial Activities of Leaf Extracts of Guava (Psidium guajava L.) on Two Gram-Negative and Gram-Positive Bacteria International Journal of Microbiology
Volume 2013 (2013), Article ID 746165, 7 pages

Chen, Kuan-Chou; et al. (2007) Brain derived metastatic prostate cancer DU-145 cells are effectively inhibited in vitro by guava (Psidium guajava L.) leaf extracts. Nutr. Cancer 58(1): 93–106.

Mahfuzul Hoque MD. et al  Antibacterial activity of guava (Psidium guajava L.) and Neem (Azadirachta indica A. Juss.) extracts against foodborne pathogens and spoilage bacteria. Foodborne Pathog Dis. 2007 Winter;4(4):481-8.

Gonçalves, Flávia A.  et al. Antibacterial activity of Guava (Psidium guajava Linnaeus), leaf extracts on diarrhea-causing enteric bacteria isolated from Seabob shrimp, Xiphopenaeus kroyeri (Heller) Rev. Inst. Med. trop. S. Paulo vol.50 no.1 São Paulo Jan./Feb. 2008

Gutierrez R.M.; et al.   (2008): Psidium guajava: a review of its traditional uses, phytochemistry and pharmacology. J. Ethnopharmacol. 117(1): 1–27.

Jimenez-Escrig, A. et al. (2001): Guava fruit (Psidium guajava L.) as a new source of antioxidant dietary fiber. Journal of Agricultural and Food Chemistry 49(11): 5489–5493.

Kaljee, L.M. et al. (2004): Healthcare Use for Diarrhoea and Dysentery in Actual and Hypothetical Cases, Nha Trang, Viet Nam. Journal of Health, Population and Nutrition 22(2): 139-149.

Mukhtar, H.M. et al. (2006): Antidiabetic activity of an ethanol extract obtained from the stem bark of Psidium guajava (Myrtaceae). Pharmazie 61(8): 725–727.

Ojewole, J. A. (2006): Antiinflammatory and analgesic effects of Psidium guajava Linn. (Myrtaceae) leaf aqueous extract in rats and mice. Methods and Findings in Experimental and Clinical Pharmacology 28(7): 441–446.