Biokipos: To Δάσος και η παραγωγή ποιοτικού νερού

Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 2020

To Δάσος και η παραγωγή ποιοτικού νερού

Η παρουσία δασικής κάλυψης σε λεκάνες απορροής ποταμών προάγει την τακτοποίηση του ποταμού και τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων.

Απεικόνιση της έρευνας που πραγματοποίησε ο Maurício Ranzini

Αυτό είναι το αποτέλεσμα-συμπέρασμα της Ερευνητικού προγράμματός του Δασικού Ινστιτούτου(IF) στα πλαίσια προγράμματος Nascentes, το οποίο ανέπτυξε η κυβέρνηση του Σάο Πάολο, το οποίο αποσκοπεί στην προώθηση της αποκατάστασης 20 χιλιάδων εκταρίων παραποτάμιων δασών.

Οι επιστημονικοί ερευνητές του Τμήματος Δασολόγων, Valdir de Cicco, Francisco Arcova και Maurício Ranzini, βάσισαν τις διδακτορικές τους διατριβές για την έρευνα σχετικά με τη σχέση μεταξύ δασών και νερού, διασαφηνίζοντας τις αμφιβολίες που υπήρχαν και αποδεικνύοντας τις προτάσεις τους με αριθμούς.

"Οι υδρογραφικές λεκάνες που καλύπτονται από δασική βλάστηση είναι αυτές που προσφέρουν νερό με καλή κατανομή καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους και καλύτερης ποιότητας",

τονίζει o δασολόγος Arcova με PhD,( από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο, στο IF από το 1985). Σύμφωνα με αυτό, ένα μέρος του βρόχινου νερού διατηρείται από τα δέντρα του άνω ορόφου, στη συνέχεια εξατμίζεται σε μια διαδικασία που ονομάζεται αναπνοή. Ο ρυθμός εξάτμισης ποικίλλει ανάλογα με το είδος, την ηλικία, την πυκνότητα και τη δομή του δάσους, πέρα από τις κλιματολογικές συνθήκες κάθε περιοχής.

"Στα τροπικά δάση, η αναπνοή κυμαίνεται από 4,5% έως 24% της εποχής των βροχοπτώσεων, αν και έχουν καταγραφεί τιμές άνω του 30%", εξηγεί. Σε αυτό το σημείο, ο Arcova κάνει μια παρένθεση για να μιλήσει με ενθουσιασμό το Εργαστήριο Δασικής Υδρολογίας Walter Emmerich από το IF που εγκαταστάθηκε το 1982 στο Núcleo Cunha στο κρατικό πάρκο Serra do Mar και όπου ανέπτυξε μελέτες σε κοινές εργασίες με τον ερευνητή που δίνει όνομα εγκατάστασης.

Ο Maurício Ranzini, επίσης δασολόγος, με διδακτορικό δίπλωμα από το USP de São Carlos, (στο IF από το 2005), υπενθυμίζει ότι το εργαστήριο αποτελεί αναφορά για την δασική υδρολογία. Τόσο πολύ ώστε, κάθε χρόνο, να δέχεται δεκάδες φοιτητές από διάφορα πανεπιστήμια της Βραζιλίας και άλλες χώρες σε μαθήματα που διδάσκουν ερευνητές IF.

Συμπερασματικά, οι ερευνητές λένε ότι οι έρευνες που διεξήχθησαν στο Cunha εκτιμούν σε 18% την μεση απόδοση της αναπνοής σε εξάτμιση νερού. Το υπόλοιπο νερό φτάνει στο έδαφος μέσα από το στάξιμο των φύλλων και των κλαδιών ή αποστραγγίζεται μέσα στον κορμό του δέντρου. Στο έδαφος, το νερό διεισδύει ή αποθηκεύεται στο άνω εδαφικό στρώμα, χωρίς να εμφανίζεται σημαντική επιφανειακή απορροή στα χαμηλότερα τμήματα της γης, όπως συμβαίνει σε μια περιοχή που δεν έχει δάση.

"Η επιφάνεια του δάσους σχηματίζεται από ένα στρώμα φύλλων, κλαδιών και άλλων φυτικών υπολειμμάτων, τα οποία του προσδίδουν μεγάλη τραχύτητα, εμποδίζοντας την επιφανειακή απορροή του νερού στα χαμηλότερα τμήματα της γης, ευνοώντας τη αργή διείσδυση. Η αποσυντιθέμενη οργανική ύλη ενσωματώνεται επίσης στο έδαφος, παρέχοντας εξαιρετικό πορώδες και συνεπώς υψηλή ικανότητα διείσδυσης. "

Ένα μέρος του διηθημένου νερού συμβάλλει στο σχηματισμό πχ ενός ποταμού μέσω υπόγειας απορροής και ένα άλλο τμήμα απορροφάται από τις ρίζες και επιστρέφει στην ατμόσφαιρα με τη διαχείριση των φυτών.

"Η αναπνοή και η διαπνοή, ή η εξατμισοδιαπνοή, καθιστούν την ουσιαστική φυσική διαχείρηση ώστε το νερό να επιστρέψει στην ατμόσφαιρα, χωρίς να συμβάλλει στην αύξηση της ροής ενός ποταμού".

Στα τροπικά δάση, η εξατμισοδιαπνοή κυμαίνεται από 50% έως 78% των ετήσιων βροχοπτώσεων. Στην έρευνα που διεξήχθη στο Cunha, ο αριθμός αυτός είναι περίπου 30%. Οι ερευνητές εξηγούν ότι το υπόλοιπο του διηθημένου νερού κινείται βαθιά και αποθηκεύεται στα εσωτερικά στρώματα του εδάφους-στο μητρικό έδαφός και στην περιοχή των βράχων, τροφοδοτώντας τα υδάτινα ρεύματα μέσω της απορροής βάσης, δηλαδή του υπεδάφους όπου βρίσκονται τα υπόγεια ύδατα.

Os pesquisadores Maurício Ranzini(esq.) e Francisco Arcova (dir.)

Αν και οι διαδικασίες που καθορίζουν τις ροές των υδάτων είναι παρόμοιες για τους διάφορους δασικούς σχηματισμούς, το μέγεθος αυτών των διεργασιών, το οποίο εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του δάσους, της λεκάνης απορροής και του κλίματος, επηρεάζει τη σχέση παραγωγής δασικών υδάτων. Στα τροπικά δάση, η "παραγωγή" νερού κυμαίνεται από 22% έως 50% των βροχοπτώσεων. "Στο Cunha, όπου η ετήσια εξατμισοδιαπνοή του δάσους δίπλα στον Ατλαντικό είναι της τάξεως του 30%, και η "παραγωγή" νερού από τη μικροανάλυση είναι ένα αξιοσημείωτο 70% της βροχόπτωσης", λέει ο Francisco.

Αυτός ο μηχανισμός, στον οποίο το νερό διεισδύει στο έδαφος και τροφοδοτεί σταδιακά τον υδροφόρο ορίζοντα, τροφοδοτεί ένα ρυάκι να μεταφέρει, έτσι ώστε ο τελικός αποδέκτης το ποτάμι να έχει κανονική ροή όλο το χρόνο, ακόμη και σε περιόδους ξηρασίας. Στο Cunha, η απορροή βάσης είναι υπεύθυνη για περίπου το 80% του συνόλου των αποστραγγισθέντων στο ποτάμι υδάτων, πράγμα που τους παρέχει ένα βιώσιμο καθεστώς παραγωγής νερού καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους.

Αντίθετα, σε μια λεκάνη χωρίς προστασία των δασών, η διήθηση των ομβρίων υδάτων στο έδαφος είναι μικρότερη (για την τροφοδότηση των υπόγειων υδάτων). Η επιφανειακή απορροή γίνεται έντονη προκαλώντας το βρόχινο νερό να φτάσει γρήγορα στο κανάλι του ποταμού, προκαλώντας πλημμύρες. Κατά τη διάρκεια περιόδων ξηρασίας, το νερό μειώνεται στους ποταμούς και μπορεί ακόμη και να στεγνώσουν.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι ότι, ενώ στις δασικές λεκάνες, η διάβρωση του εδάφους γίνεται με φυσικούς πολύ αργούς ρυθμούς, καθώς το οργανικό υλικό που εναποτίθεται στην επιφάνεια εμποδίζει την άμεση επίδραση των σταγόνων βροχής στην επιφάνεια του εδάφους,..... σε περιοχές χωρίς βλάστηση υπάρχει έντονη διαδικασία της μεταφοράς υλικού-χώματος στο ρυάκι, ρέμα και τελικά στο ποτάμι αυξάνοντας την θολερότητα και τη διόγκωση των ποταμών.

Σύμφωνα με τον Maurício, στην υδρολογική λεκάνη που καλύπτεται από το δάσος του Ατλαντικού στην Cunha, η απώλεια εδάφους στο ποτάμι είναι της τάξεως των 162 kg / εκτάριο / έτος. "Αυτή η τιμή είναι πολύ χαμηλότερη από την απώλεια του εδάφους που καταγράφεται για την περιφέρεια του Σάο Πάολο, η οποία κυμαίνεται από 6,6 έως 41,5 τόνους / εκτάριο / έτος, ανάλογα με τη γεωργική καλλιέργεια, όπως 12 τόνοι σε ένα καλαμπόκι, 12, 4 τόνους σε μια περιοχή ζαχαροκάλαμου, φτάνοντας μέχρι και 38,1 τόνους σε μια φύτευση φασολιού "

Το δάσος αντιπροσωπεύει πολλά άλλα οφέλη για τα υδρολογικά συστήματα . Συντελεί, για παράδειγμα, στη θερμική ισορροπία του νερού, στη μείωση των ακραίων θερμοκρασιών και στη διατήρηση της οξυγόνωσης του υδάτινου περιβάλλοντος. Προωθεί επίσης την απορρόφηση θρεπτικών ουσιών από δέντρα, θάμνους και ποώδη φυτά, αποφεύγοντας την υπερβολική έκπλυση ορυκτών αλάτων από το έδαφος μέχρι τον ποταμό
Μεταφραση : Κωνσταντίνος Τάτσης

πηγή: https://www.infraestruturameioambiente.sp.gov.br/2015/08/pesquisas-comprovam-a-importancia-da-vegetacao-na-producao-de-agua-com-qualidade/?fbclid=IwAR03_6gipgozg8t0R7ziY-9a7WO8NlDq6YCZWMQ4vwln_xkdwJlfl9I-Azs

Από το άρθρο AMICO ALBERO 22 AGOSTO 2019 , του καθηγητή Φραντσέσκο Φερρίνι

Παρέμβαση του Μ.Καπανταη

Περιγράφεται η συμπεριφορά του δέντρου στο νερό της βροχής.

«Υποκλέπτω»- Συγκρατώ-Απελευθερώνω

Η συμπεριφορά αυτή μας προστατεύει από τα έντονα καιρικά φαινόμενα, ιδίως με την Κλιματικά Αλλαγή, όπου έχουμε μεγάλα ύψη βροχής σε μικρούς χρόνους και σε ορισμένες περιοχές.

Στις αγροτικές περιοχές έχουμε μείωση του χειμαρρικού φαινομένου, μείωση της διάβρωσης, μείωση των πλημμυρών και εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.

Στις αστικές περιοχές με το πράσινο σε πολύ μικρές αναλογίες και με αδιαπέραστες επιφάνειες από τα κτίρια, τους ασφαλτοστρωμένους δρόμους και τα πεζοδρόμια έχουμε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία πλημμυρών και τα παραδοσιακά συστήματα αποχέτευσης να μην μπορούν να συγκεντρώσουν και να μεταφέρουν μέσω των δικτύων τις μεγάλες ποσότητες νερού της βροχής. Υλικές καταστροφές και το χειρότερο και απώλεια ανθρώπινων ζωών.

Ανάλογα άρθρα :