Πέμπτη 30 Νοεμβρίου 2017

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ


Mανώλης Καπάνταης
      Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος
       τ. Δ/ντής Πράσινου 


ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ


Η πληθυσμιακή εξέλιξη στις πόλεις της Ευρώπης
           Οι σύγχρονες πόλεις προκύπτουν από την ανάπτυξη του βιομηχανικού καπιταλισμού κατά τον δέκατο ένατο αιώνα ως συλλογικούς  χώρους που συγκεντρώνουν τον πληθυσμό για την οικονομική, πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή τους.Ένας από τους ζωτικής σημασίας χώρους στις πόλεις είναι οι δημόσιοι χώροι. Αυτοί είναι οι εξωτερικές και ανοικτές περιοχές, που οριοθετούνται από τη δημοτική η τη δημόσια γραμμή που σηματοδοτεί το τέλος της ατομικής ιδιοκτησίας. Οι «έξω» αυτοί χώροι, είναι ο κοινός χώρος, ο τόπος κατ’ εξοχήν των ανταλλαγών και της κοινωνικής συγκέντρωσης στις πόλεις.

      Η ύπαρξη πρασίνου στο τεχνητό περιβάλλον της πόλης, είναι το αποτέλεσμα του ενδιαφέροντος για τη δημιουργία ευνοϊκότερου περιβάλλοντος για την ανθρώπινη ζωή, την αναζήτηση και την ανάπτυξη άγριων ειδών που συμβάλλουν στην προστασία και την αναψυχή. Έτσι, το αστικό πράσινο είναι μια δημόσια υπηρεσία, που επιτρέπει την ανάπτυξη και την ενίσχυση της κοινωνικής ζωής στον αστικό χώρο.Η αστικοποίηση οδηγεί ένα ποσοστό του πληθυσμού της γης, αυξανόμενο συνεχώς, να  ζει σε πόλεις.

        Στην Ευρώπη αναμένεται ότι περίπου τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της θα ζουν σε αστικές περιοχές μέχρι το 2020. Το Λονδίνο συνεχίζει να μεγαλώνει. Ο πληθυσμός του αναμένεται να είναι περίπου 11 εκατομμύρια μέχρι το 2050.Η αστική διαβίωση περιορίζει την πρόσβαση στη φύση και μπορεί να αυξήσει την έκθεση σε ορισμένους περιβαλλοντικούς κινδύνους, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση και η ηχορύπανση. Πολλές αστικές περιοχές αντιμετωπίζουν αυξανόμενη πίεση από την επέκταση των πληθυσμών, περιορισμένους πόρους και αυξανόμενες επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή. Αυτές οι προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν προκειμένου οι πόλεις να παρέχουν υγιή και βιώσιμα περιβάλλοντα διαβίωσης. \

      Οι πράσινοι χώροι και άλλες λύσεις βασισμένες όμως στη φύση, προσφέρουν καινοτόμες προσεγγίσεις για την αύξηση της ποιότητας των αστικών περιοχών, την ενίσχυση της τοπικής ανθεκτικότητας και την προώθηση βιώσιμων τρόπων ζωής, βελτιώνοντας τόσο την υγεία όσο και την ευημερία των κατοίκων στις πόλεις. 

Εικόνα 1. Φωτο Μ. Καπάνταης


        Οι πόλεις είναι γενικά θερμότερες και πιο μολυσμένες από τις μη αστικές περιοχές, καθώς οι πλακόστρωτες και ασφαλτόστρωτες επιφάνειες και οι επιφάνειες των κτιρίων απορροφούν θερμότητα, με αποτέλεσμα να οδηγούν σε αυξημένη κατανάλωση ενέργειας. Παράλληλα και η δραστηριότητα των οχημάτων και των ανθρώπων παράγει απόβλητα και αιωρούμενα σωματίδια. Αυτά έχουν τεράστιες αρνητικές συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία, αλλά ένα πυκνό αστικό πράσινο στη πόλη μπορεί να συμβάλει στη μείωση αυτών των κινδύνων. Ο ρόλος που διαδραματίζει το αστικό πράσινο μπορεί  να καταστήσει  τις πόλεις ζωντανές. Είναι δε καλά τεκμηριωμένος και η αυξημένη αναγνώριση των πολλαπλών πλεονεκτημάτων που παρέχει  το αστικό πράσινο συμβάλλει στην τόνωση του ενεργού σχεδιασμού και διαχείρισης στην πόλη από ένα υγιές αστικό πράσινο.
       Τα πάρκα και τα άλση, οι πλατείες, οι παιδικές χαρές ή η κάθε μορφής βλάστηση σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους αποτελούν κεντρική συνιστώσα αυτών των προσεγγίσεων και μπορούν να συμβάλουν ώστε:
1.     Οι κάτοικοι των αστικών περιοχών να έχουν επαρκείς ευκαιρίες για έκθεση στη φύση.
    
2.     Η αστική βιοποικιλότητα να διατηρείται και προστατεύεται.
    
3.     Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι να μειώνονται όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση ή ο θόρυβος.
    
4.     Οι επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων (καύσωνες, ακραίες βροχοπτώσεις ή πλημμύρες) να μετριάζονται ·
 
5.     Να βελτιώνεται η ποιότητα της αστικής διαβίωσης.
   
6.     Να βελτιώνεται η υγεία και η ευημερία των κατοίκων.     

     Ο αστικός πράσινος χώρος είναι ένα στοιχείο της "πράσινης υποδομής". Είναι ένα σημαντικό μέρος των δημόσιων ανοικτών χώρων και των κοινών υπηρεσιών που παρέχονται από μια πόλη και μπορεί να χρησιμεύσει ως περιβάλλον προαγωγής της υγείας όλων των μελών της αστικής κοινότητας. Είναι επομένως απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι οι δημόσιοι χώροι πρασίνου, είναι εύκολα προσπελάσιμοι για όλες τις ομάδες του πληθυσμού και κατανέμονται δίκαια εντός της πόλης.
           Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι αποδόσεις των πράσινων υποδομών παρακολουθούνται στενά με την πυκνότητα που έχουν –πράγμα που σημαίνει, ότι οι μεγαλουπόλεις έχουν πολλά να κερδίσουν  

Το αστικό πράσινο υπό το καθεστώς της Κλιματικής Αλλαγήςκαι της Οικονομικής Κρίσης.
      Η κλιματική αλλαγή έχει αρνητικές επίδραση στο αστικό πράσινο, με τις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν τα τελευταία χρόνια στις πόλεις, οι καύσωνες έχουν μεγαλύτερη χρονική διάρκεια και θερμοκρασίες κυμαίνονται πάνω από 400,  παράλληλα οι ισχυροί άνεμοι τις σαρώνουν. "Η μέση ετήσια μέση θερμοκρασία επιφάνειας του αέρα αυξήθηκε κατά 1,8 ° F (1,0 ° C) τα τελευταία 115 χρόνια (1901-2016). Αυτή η περίοδος είναι πλέον η θερμότερη στην ιστορία του σύγχρονου πολιτισμού.
         Τα τελευταία χρόνια έχουν δει και ακραίες καιρικές συνθήκες που σχετίζονται με το κλίμα και τα τελευταία τρία χρόνια ήταν τα πιο θερμότερα χρόνια για τον κόσμο. Αυτές οι τάσεις αναμένεται να συνεχιστούν σε σχέση με τα κλιματικά χρονοδιαγράμματα.https://science2017.globalchange.gov/
         Οι ισχυροί άνεμοι λοιπόν, η έντονη βροχή, η ξηρασία, η υπερβολική ζέστη με τους καύσωνες και η παγωνιά είναι φαινόμενα που πιθανό να προκύψουν με μεγαλύτερη συχνότητα τα επόμενα χρόνια με την κλιματική αλλαγή. Σε ένα αστικό κέντρο, τα πράγματα έχουν διαταραχθεί τόσο πολύ που είναι πολύ πιο δύσκολη η εγκατάσταση βλάστησης να αποδίδει τόσο καλά, όπως  πριν από 50 χρόνια.
                 Αποτέλεσμα οι σφοδροί άνεμοι με υψηλές ταχύτητες ξεριζώνουν  δέντρα ή σπάνε τα κλαδιά τους και η πυροσβεστική υπηρεσία και οι Δήμοι είναι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, πραγματοποιώντας  επιχειρήσεις, που αφορούν πεσμένα δέντρα και μεγάλα κλαδιά.Αποτέλεσμα να προκαλούν μεγάλες υλικές ζημιές , ατυχήματα η σε μερικές περιπτώσεις τον θάνατο. Οι αρχές όταν επικρατούν αυτές οι συνθήκες αυτές  τότε πρέπει να καλέσουν τους κατοίκους να παραμένουν στα σπίτια τους ή όταν βγαίνουν έξω να αποφεύγουν τα μέρη  όπως πάρκα, πλατείες  και δρόμους με δέντρα. 
                 Το αστικό πράσινο βάλλεται έτσι, με αποτέλεσμα το καλοκαίρι να καταπονείται από τις υψηλές θερμοκρασίες και σε συνέχεια από τους ισχυρούς ανέμους. Η βλάστηση έχει σοβαρό πρόβλημα, αλλά αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι για τα δέντρα και αυτά που βρίσκονται στις δενδροστοιχίες.     
Εικόνα 2.  DeutscheWelle. Εφημερίδα Το ποντίκι


    Τα φαινόμενα όπως της «θερμικής νησίδας» στις πόλεις της νότιας Ελλάδας δημιουργεί τις προϋποθέσεις για  ένα κλίμα πολύ ζεστό με αρνητική επίδραση για την άνεση της βλάστησης, ιδιαίτερα σε αυτή που βρίσκεται στους δρόμους, αντίθετα στις πόλεις της Β. Ελλάδας έχουμε αρνητική επίδραση με τη ρήξη αλατιού για την αντιμετώπιση του χιονιού. Το αλάτι βλάπτει το χειμώνα διότι το έδαφος υποβαθμίζεται και υποφέρει το ριζικό σύστημα και η λήψη θρεπτικών ουσιών. Συχνά τα φυτά οδηγούνται σε σοκ. 
Εικόνα  3,4,5,6. Αρχείο Μ. Αναστασιάδη. Γεωπόνου Δ. Σπάρτης


Εικόνα 7,8.  Αρχείο Π. Καλομενίδη. Γεωπόνου Τμηματάρχη της Δ/νσης Πρασίνου Δ. Νίκαιας - Ρέντη

Δημοσιεύματα
Εικόνα 9.  Φώτο Μ. Καπάνταης

                     Οι Πόλεις στη χώρα μας άρχισαν να φυτεύουν δέντρα στους δρόμους στις αρχές της δεκαετίας του 1900, παρά το γεγονός ότι έλειπε εκπαίδευση η γνώση και οι πρακτικές, στη κηποτεχνία στους αρμόδιους επιστήμονες αλλά και στο τεχνικό προσωπικό.Τα περισσότερα από τα δέντρα στους δρόμους είναι μικρά και χαμηλού ύψους, γίνεται ενίοτε και χρήση θάμνων, ενώ τα υψηλά έχουν μέση διάμετρο κορμού 15-20 εκατοστά, πολύ μικρότερη από τις συνιστώμενες ιδίως στα πεζοδρόμια με μεγάλο πλάτος. Μεγαλύτερης διαμέτρου κορμοί μπορεί να απορροφήσουν πιο πολύ την ατμοσφαιρική ρύπανση και να παρέχουν περισσότερη κάλυψη με τα φύλλα τους στην πόλη.
                  Μέρος του προβλήματος που αντιμετωπίζουν οι πόλεις σήμερα, παράλληλα με την κλιματική αλλαγή, είναι και η διάθεση χώρου για την ανάπτυξη των δέντρων στους δρόμους η οποία επιτείνει το πρόβλημα. Στις Ευρωπαϊκές πόλεις  προσπαθούν τώρα να διαφοροποιήσουν το διαθέσιμο χώρο για   τις δενδροστοιχίες .Έτσι ώστε να  υπάρχουν  πολλά περιθώρια για την ανάπτυξη νέων δέντρων.
Εικόνα 10.  1900. Η οδός Σταδίου με τις ακακίες στη μέση. Από την τοποθεσία Η ΑΘΗΝΑ ΤΟΥ ΧΤΕΣ. Εικόνα 11 Η οδός Πατησίων το 1906 (Πηγή : Αρχείο ΕΛΙΑ) ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΑΘΗΝΑ - ΕΛΛΑΔΑΕδώ Αθήναι. Ταξίδι στο χρόνο

                  Τα  νέα δέντρα στους δρόμους, με την ανανέωση της βλάστησης, επειδή έχουν φυτευτεί στο συμπιεσμένο χώμα που περιβάλλεται από πλακόστρωτες επιφάνειες, αυτό λειτουργεί ανασταλτικά και κάνουν αγώνα συχνά για την απορρόφηση του νερού.  Είναι πολύ πιο δύσκολο να αναπτυχθεί ένα δέντρο σε ένα αστικό τοπίο τώρα από ό, τι ήταν αυτό στο παρελθόν.\
         Η πόλη πρέπει κάνει περισσότερα για να διατηρήσει τις περιπτώσεις των μεγάλων ώριμων δέντρων της, τα οποία επίσης παρέχουν περισσότερα σημαντικά οφέλη, αντί να ασχοληθούμε με τη φύτευση μικρότερων δέντρα. Τα οποία δεν πρόκειται ποτέ να φτάσουν το μέγεθος των ώριμων δέντρων μας που έχουμε τώρα σε ορισμένες περιοχές.Καθώς οι πόλεις  προσπαθούν να επεκτείνουν την επιφάνεια τους λόγω αστικοποίησης, όπως προαναφέρθηκε, τα λάθη του παρελθόντος δείχνουν γιατί ο έξυπνος σχεδιασμός, η επιλογή των φυτών στις μελέτες πρασίνου και η διαχείριση του αστικού πρασίνου είναι  βασικό θέμα για τα επόμενα χρόνια.
          Να επισημάνουμε πως  οι πόλεις είναι ήδη ένας εχθρικός  χώρος  για να αναπτυχθούν τα δέντρα. Η διαπίστωση ότι τα δέντρα θα είναι ανθεκτικά αποτελεί προτεραιότητα επιλογής στο σχεδιασμό  για την κάθε πόλη. Αυτά πρέπει να είναι εξοικειωμένα  με το τοπικό κλίμα και το οικοσύστημα, με ενδημικά είδη που έχουν ζώνη εξάπλωσης  την συγκεκριμένη περιοχή. Επιπλέον συχνά απαιτείται ανθεκτικότητα  για να αντέξουν στο αστικό περιβάλλον.
          Αυτός είναι ο λόγος που πρέπει αναπτύσσουμε στο αστικό πράσινο ποικιλότητα ειδών. Έτσι π.χ. τα δέντρα θα έχουν γενικά ισχυρότερη την ικανότητα να επιβιώνουν από την επιλογή μοναδικού είδους στην κάθε περιοχή, διότι τα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν με το κλίμα.

Ο ρόλος των Γεωτεχνικών πρασίνου
      Ο ρόλος των μελετητών πρασίνου είναι πιο δύσκολος στα έργα πρασίνου, διότι η λήψη πολλών περιβαλλοντικών παραγόντων μας οδηγεί στη κατασκευή  πολλών  υποδομών για την στήριξη της κάθε μορφής πρασίνου.
      Σκοπός των Γεωτεχνικών και όχι μόνο, είναι και πρέπει να είναι, η πόλη να αποκτήσει πράσινο και επειδή δεν υπάρχουν στο αστικό ιστό ελεύθεροι χώροι, να  επεκτείνει τις δενδροστοιχίες της και αυτές να έχουν την ιδιότητα να είναι πυκνές και να έχουν πυκνό το φύλλωμα τους και να αθροίζεται σε μεγάλη επιφάνεια. Αποτέλεσμα τα δέντρα να δημιουργήσουν θόλο με την συγκόμωση τους και έτσι να αντιμετωπίσουμε τις αντίξοες συνθήκες στη πόλη ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες που η ζέστη είναι αφόρητη. 
Εικόνα 12.Από την τοποθεσία ProtectNature - ProtégerlaNature
"
Τα λάθη, η αγνοία του παρελθόντος μας και οι βίαιες σημερινές συνθήκες στο κλίμα, μας δείχνουν γιατί η επιλογή των δέντρων και ο έξυπνος σχεδιασμός είναι το θέμα για τα επόμενα χρόνια."

       Το πρόβλημα για τους Γεωτεχνικούς μελετητές πρασίνου, είναι ότι δεν υπάρχει κανένα φυτό-θαύμα για την πόλη. Φυτό που να είναι ανθεκτικό στην ξηρασία και στις  καταιγίδες και στους ισχυρούς ανέμους. Τα Γεωπονικά Πανεπιστήμια σε συνεργασία με την Ένωση Φυτvριούχων αλλά και με τα δημόσια φυτώρια όπως τα δασικά, θα  πρέπει να  πειραματιστούν για ανθεκτικά φυτά λόγω της κλιματικής αλλαγής και ιδίως  με είδη δέντρων που προορίζονται για φύτευση στους δρόμους της πόλης . Διότι είναι σημαντικό για τις δεντροστοιχίες στους δρόμους να έχουμε ανθεκτικά είδη δέντρων.
        Οι Δήμοι του Καναδά ελπίζοντας ότι μπορούν να προσαρμοστούν σε μια αύξηση της θερμοκρασίας με την αλλαγή του κλίματος πειραματίζονται  για  το «εύρος αντοχής» της βλάστησης. Κάνουν σποροσυλλογή από τα φυτά της τοπικής χλωρίδας. Τα φυτά αυτά όμως θα είναι ευάλωτα στις προσβολές και τις ασθένειες , ισχυρίζονται ορισμένοι επιστήμονες. Το ερώτημα η κρίση θα φέρει καινοτομίες;

   Η αντίδραση της φύσης στην αλλαγή των περιβαλλοντικών συνθηκών
Στην Γερμανία η έρευνα μας έδειξε ότι η αλλαγή του κλίματος επηρεάζει τις εποχές και, συνεπώς, τη ζωή των φυτών, των ζώων και των ανθρώπων.
Εικόνα 13. Από την τοποθεσία DiephänologischeUhr
            Από την προσεκτική  μέτρηση των δεδομένων, η χρονική στιγμή των χαρακτηριστικών σταδίων βλάστησης και η αντίδραση της φύσης στην αλλαγή των περιβαλλοντικών συνθηκών. Είναι σαφές ότι η αλλαγή του κλίματος επηρεάζει τις εποχές και, συνεπώς, τη ζωή των φυτών, των ζώων και των ανθρώπων.
                 Περισσότερα δεδομένα και υπόβαθρο μπορούν να βρεθούν στο Deutscher Wetterdienst: www.dwd.de/DE/klimaumwelt/klimaueberwachung/phaenologie/produkte/phaenouhr/phaenouhr.html

Άλλη έρευνα από το Technische Universität München (TUM) έδειξε ότι τα αστικά φυτά δέντρα μεγαλώνουν γρηγορότερα.




    Ο αέρας της πόλης κάνει μεγάλο - τουλάχιστον αυτό ισχύει για τα δέντρα.Τα δέντρα αναπτύσσονται ταχύτερα στη μεγάλη πόλη παρά στην ύπαιθρο. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται σε όλο τον κόσμο από τη δεκαετία του εξήντα, σύμφωνα με τις εκθέσεις του TechnischeUniversitätMünchen (TUM). Αυτό αποδεικνύεται από μια μελέτη με επικεφαλής τον TUM, η οποία εξέταζε συστηματικά την ανάπτυξη των αστικών δέντρων σε όλο τον κόσμο για τις συνέπειες της μεταβολής των περιβαλλοντικών συνθηκών.Την ίδια εποχή, τα αστικά δέντρα ήταν κατά μέσο όρο μεγαλύτερα από τα δέντρα στην ύπαιθρο. Στην ηλικία των 50 ετών, ήταν περίπου το ένα τέταρτο, στα 100 χρόνια, λίγο κάτω από το 20%. 
       Σαν αιτία κατά τους ερευνητέςαποδίδουνστη λεγόμενη θερμική νησίδα στις πόλεις. Το φαινόμενο αυτό οδηγεί τα κέντρα των πόλεων σε μια ισχυρότερη θέρμανση και επικράτηση υψηλότερων θερμοκρασιών. Σε σύγκριση με το αγροτικό περιβάλλον, οι πόλεις μπορεί να είναι 3 με 10 βαθμούς θερμότερες. Αποτέλεσμα τα δέντρα να μεγαλώνουν ταχύτερα συνολικά.Οι συνθήκες αυτές  ενδέχεται να οδηγήσουν τις αρχές της πόλης να χρειαστεί να αντικαταστήσουν τα παλαιά δέντρα πιο σύντομα στο μέλλον, δήλωσε ο Hans Pretzsch από το Τμήμα Δασικής Ανάπτυξης. Η μελέτη, υποστηριζόμενη από το βαυαρικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και το Ίδρυμα Audi για το Περιβάλλον,(δημοσιεύεται στο περιοδικό "Nature Scientific Reports"). 
         Εκτός από το πλεονέκτημα των αστικών δέντρων, οι ερευνητές έδειξαν ότι τα δέντρα τόσο στην πόλη όσο και στην ύπαιθρο αυξάνονται ταχύτερα λόγω της κλιματικής αλλαγής από τη δεκαετία του 1960. "Η γενική επιτάχυνση της ανάπτυξης σε όλα τα δέντρα κατά περίπου 20%, που αναφέρουμε στην τρέχουσα μελέτη, είναι συγκρίσιμη με προηγούμενα ευρήματα για τα δάση και αυτό το φαινόμενο παρατηρήθηκε επίσης στη γεωργική παραγωγή", δήλωσε ο Pretzsch.
        Από τη μία πλευρά, οι υψηλότερες θερμοκρασίες διεγείρουν τη φωτοσυνθετική δραστηριότητα, έτσι ώστε τα φυτά να μπορούν να αναπτυχθούν γρηγορότερα. Επιπλέον, επεκτείνουν την καλλιεργητική περίοδο. Έτσι τα δέντρα μπορούν να αυξηθούν περισσότερο κατά τη διάρκεια του έτους. Για τα δέντρα της πόλης αυτό σημαίνει ότι γερνούν γρηγορότερα.
Το αστικό πράσινο με τα είδη των φυτών που το αποτελούν είναι από τους σημαντικούς τρόπους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
       Οι πόλεις της Ευρώπης αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα με την ανάπτυξη το πρασίνου. Στην Μαδρίτη δεσμεύουν εκτάσεις για να τις πρασινίσουν διότι έτσι θα αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Η παρακάτω εικόνα είναι πολύ παραστατική για την επίδραση της βλάστησης στο κλίμα. 

Εικόνα 15 . AGROFORESTALC.A. 5 σύμμαχοι ενάντια στην αλλαγή του κλίματος Το αστικό πράσινο κόντρα στην κλιματική αλλαγή και στις επιπτώσεις
         Η έρευνα που δημοσιεύθηκε στο διεθνές περιοδικό BiotopeCity, από μια ερευνητική ομάδα με την επωνυμία «Η ανθεκτικότητα των αστικών περιοχών», έδειξε ότι οι πράσινες στέγες, οι κάθετοι κήποι  και τα πεζοδρόμια με πράσινο έχουν πολλές θετικές επιπτώσεις.

         "Ο αντίκτυπος της πράσινης υποδομής σε ένα αστικό ιστό έχει οπτικοποιηθεί με εργαλεία μοντελοποίησης υπολογιστών. Τα αποτελέσματα του μοντέλου υπολογιστών έδειξαν ότι όλες οι δοκιμασμένες πράσινες τεχνολογίες προσφέρουν οφέλη στο αστικό μικροκλίμα και στην ικανότητα αποθήκευσης νερού ", ανέφερε η έκθεση.

        Έδειξε ότι η πράσινη υποδομή είναι η λύση για την ανθεκτικότητα των αστικών περιοχών παγκοσμίως. Η έκθεση ανέφερε ότι υπάρχει τεράστια τάση στην αστικοποίηση με περισσότερο από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού να ζει σήμερα στις πόλεις.

        "Μπορούν να παρατηρηθούν δύο επιδράσεις της εισροής αυτής: η κατοικημένη περιοχή της πόλης μεγαλώνει και αυξάνεται η  πυκνότητα. Ταυτόχρονα, οι πολίτες ζητούν περισσότερη υποδομή από τις πόλεις όπως είναι, οι δημόσιες συγκοινωνίες, τα συστήματα αναψυχής και αποχέτευσης. Οι πολεοδόμοι αμφισβητούνται για να συνδυάσουν την πίεση ανάπτυξης και την ολοκλήρωση ικανοποιητικής υποδομής. "
         Η έρευνα παρακολούθησε την συμπεριφορά σε 14 πράσινες στέγες, πέντε κάθετους κήπους και εννέα μεθόδους ενοποίησης των πράσινων επιφανειών στην πόλη της Βιέννης για να δουν τα μικροκλιματικά τους αποτελέσματα.
          Σε σύγκριση με τις επιφάνειες από γύψο ή τούβλο, τα φυτά μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε οξυγόνο και υγρασία αέρα.

Εικόνα 16. Από την τοποθεσίαe- green 


Εικόνα 17. Από την τοποθεσία  Landco group

       Τα φυτά βελτιώνουν επίσης την προβλεπόμενη μέση θερμική άνεση (PMV), η οποία περιγράφει την ανθρώπινη θερμική ευεξία. Η έρευνα εξέτασε μια αστική περιοχή στη Βιέννη υπό διαφορετικούς τύπους "σεναρίων".
 Αυτές περιλαμβάνουν:
 το σενάριο σχετικά με το κλίμα, 
το σενάριο οικολογικού σχεδιασμού, 
το ελάχιστο σενάριο οικολογικού σχεδιασμού 
και το μέγιστο σενάριο οικολογικού σχεδιασμού.                                                                       
                 (Η θερμική άνεση είναι η κατάσταση του νου που εκφράζει την ικανοποίησή του από το θερμικό περιβάλλον και αξιολογείται με υποκειμενική αξιολόγηση ( ANSI / ASHRAE Standard 55 ). [1] Η διατήρηση αυτού του προτύπου θερμικής άνεσης για τους ενοίκους κτιρίων ή άλλων περιβλημάτων είναι ένας από τους σημαντικούς στόχους των μηχανικών σχεδιασμού HVAC ( θέρμανσης , εξαερισμού και κλιματισμού ).Wikipedia).

Εικόνα18. Από την τοποθεσία ToLiving Green Walls | Ambius



        Οι δοκιμές διαπίστωσαν ότι η πράσινη υποδομή μπορεί να λειτουργήσει ως ρυθμιστικό για τα ακραία κλιματικά φαινόμενα.
"Με προσομοίωση μέσω υπολογιστή, οι μετρήσεις σε χώρους δοκιμών μεταφέρθηκαν σε αντιπροσωπευτικές αστικές τοποθεσίες του Δήμου της Βιέννης. Για να μάθουμε ποια μικροκλιματική επίδραση θα μπορούσε να επιτευχθεί με τις πράσινες υποδομές, εφαρμόστηκαν δύο σενάρια οικολογικού σχεδιασμού σε αστικές τοποθεσίες και υπόκεινται στο πλαίσιο των σημερινών και των μελλοντικών κλιματικών συνθηκών. Οι προσομοιώσεις καθιστούν σαφές ότι το αστικό μικροκλίμα μπορεί να βελτιωθεί με την ενσωμάτωση της πράσινης υποδομής. "

Πρέπει να τονίσουμε ότι η πράσινη υποδομή είναι η "μία ελκυστική λύση για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας των πόλεων από την αλλαγή του κλίματος".
        Η έκθεση συνειδητοποίησε επίσης ότι υπάρχουν  εμπόδια στην υλοποίηση πράσινων υποδομών. Υπάρχουν επίσης πράγματα όπως οι διαφορετικοί κανονισμοί σε διάφορες πόλεις ή το γεγονός ότι τα περισσότερα κτίρια είναι ιδιόκτητα και ως εκ τούτου χρειάζονται κίνητρα για τους ιδιότητές τους για να αναπτυχθεί η πράσινη υποδομή.
         Αυτά είναι τα πράγματα όπως φαίνονται  αναφέρει η έκθεση , πρέπει λοιπόν να ξεπεραστούν  οι αγκυλώσεις με το σκεπτικό  ότι μόνο μια ενιαία πράσινη υποδομή θα ήταν  αποτελεσματική για τις πόλεις. Προκειμένου να επωφεληθούν πλήρως τα οφέλη από τις πράσινες υποδομές στα αστικά τοπία, "είναι απαραίτητο ένας συνδυασμός διαφόρων τύπων πράσινων υποδομών και ενός δικτύου πράσινων υποδομών σε όλη την πόλη".
        Ο παγκόσμιος αγώνας εναντίον της κλιματικής αλλαγής είναι πραγματικός και η Σιγκαπούρη, με το περίφημο όνομα GardenCity, μπορεί να έχει τη δυνατότηταμέσω τεχνολογίας και πράσινου σχεδιασμού κτιρίων για να την καταπολεμήσει. Ενώ οι εκπομπές της Σιγκαπούρης συμβάλλουν μόνο στο 0,11 τοις εκατό του συνολικού συνόλου, η έμπρακτη ρύθμιση της πόλης σε ένα κήπο μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για άλλες πόλεις. Στην πραγματικότητα, η Σιγκαπούρη έχει ήδη εξάγει την τεχνογνωσία της στον τομέα της αστικής ανάπτυξης, κυρίως στην πόλη EcoTianjin της Κίνας και την Amaravati στην Ινδία.
         Για μια χώρα που έχει υπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού για την Αλλαγή του Κλίματος και υπήρξε υποστηρικτής της προστασίας του περιβάλλοντος, ο σχεδιασμός των κτιρίων μπορεί να αποτελέσει σημαντική ευκαιρία για να συμβάλει. Πώς σχεδιάζεται το παιχνίδι; Μπορεί κάτι που περιλαμβάνει τόσο αισθητικό περιεχόμενο, να κάνει μια αξιοσημείωτη οδοντοφυΐα σε ένα ζήτημα τόσο κρίσιμο όσο η υπερθέρμανση του πλανήτη;

Εικόνα19. Απότηντοποθεσία Green Buildings, Singapore’s Natural Ally in Climate Change Fight
       
     Για να καταπολεμηθεί η αλλαγή του κλίματος, είναι αναμφίβολα μια απαραίτητη στρατηγική σε παγκόσμιο επίπεδο. Εντούτοις, μπορούν να θεσπιστούν τοπικά μέτρα που συμβάλλουν σε αυτή την παγκόσμια στρατηγική και τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των τοπικών επιπτώσεων που μπορεί να προκύψουν στην πόλη



Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ & Β΄
Για να επηρεάσετε παγκοσμίως, σκεφτείτε τοπικά
           Η Laura Huffman αναφέρει ότι στο Παρίσι το Ινστιτούτο Aspen προσκάλεσε και  συγκέντρωσε δημάρχους, αστικούς εμπειρογνώμονες και επιχειρηματίες από όλο τον κόσμο.Οι δήμαρχοι συμφωνούν ότι μπορούν και θα κάνουν τη διαφορά όταν πρόκειται για τη δράση για το κλίμα.Οι πόλεις είναι ιδανικές για να επικοινωνούν πρακτικά με τους ανθρώπους για περίπλοκα θέματα όπως το κλίμα. Οι δήμαρχοι αυτή την εβδομάδα του συνεδρίου έσπευσαν να επισημάνουν ότι εάν ζητούμε από τους πολίτες να στηρίξουν αυτές τις πρωτοβουλίες, πρέπει αυτές να έχουν νόημα. Είναι εύκολο να δούμε πώς μπορούν οι άνθρωποι να βλέπουν τους εαυτούς τους σε αυτές τις προσκλήσεις για δράση:
             Έτσι οι Δήμαρχοι δεσμεύτηκαν για δράση για το κλίμα, παράδειγμα η οδηγός για την Τοπική Αυτοδιοίκηση Α΄ & Β΄ στην Ελλάδα. 
Οι δράσεις όπως αυτές αναφέρθηκαν:
    Το Σικάγο δεσμεύεται τα δημόσια κτίρια να χρησιμοποιούν 100% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
  Το Παρίσι εργάζεται προς μια πόλη μετά το αυτοκίνητο. Τα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα θα απαγορευτούν από τους δρόμους της πόλης, μέχρι το 2025.
    Το ΛοςΆντζελες (LA)  θα έχει λεωφορεία μηδενικών εκπομπών έως το 2030.
    Το Βανκούβερ θέλει να είναι η πιο πράσινη πόλη μέχρι το 2020.
    Η Βαρκελώνη υπέγραψε διακήρυξη Υγιεινών Δρόμων που δίνει έμφαση στο περπάτημα, στην ποδηλασία και στη δημόσια ζωή στους ανοιχτούς χώρους.
    Το Τόκιο έχει πρόγραμμα να γίνει πόλη με μηδενικές εκπομπές αερίων ρύπων.

          Αυτοί οι δήμαρχοι θεωρούν ότι η επίλυση της αλλαγής του κλίματος είναι ισοδύναμη με την αύξηση της προσιτότητας των πόλεων, της μεγαλύτερης βιωσιμότητας και με τις δυσανάλογες επιπτώσεις που έχει η αλλαγή του κλίματος στους υποεξυπηρετούμενους και τους μειονοτικούς πληθυσμούς.
            Για να πετύχουμε σε παγκόσμια κλίμακα: να διαμορφώσουμε λύσεις σε συνεργασία με τρόπο που να εμπνέει τους ανθρώπους να αναλάβουν δράση - πόλη με πόλη, γειτονιά με γειτονιά , οικογένεια με οικογένεια, πρόσωπο με πρόσωπο .                                                                 (Η LauraHuffman είναι ο κρατικός διευθυντής του Τέξας και ιδρυτικός διευθυντής του Προγράμματος Πόλεων της Βορείου Αμερικής για την προστασία της φύσης).

Χωροκατακτητικά είδη φυτών
     Η κλιματική αλλαγή έχει  επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις καθώς και η ταχεία αύξηση των χωροκατακτητικών ειδών και οι μελετητές έργων πρασίνου, πρέπει να αγωνίζονται για να μετριάσουνε αυτά τα φαινόμενα.Για να αμβλύνουμε την εξάπλωση των χωροκατακτητικών ειδών πρέπει να μελετηθεί η βιολογία των ειδών αυτών, για έχουμε  βελτίωση της αντοχής ιδιαίτερα των δέντρων ώστε να προτείνουμε μια σειρά από στρατηγικές.

Εικόνα 20. Φώτο Μ. Καπάνταης



Οικονομική κρίση
Έλλειψη οράματος
        Δεν υπάρχει σήμερα ολοκληρωμένο όραμα για τηνανάπτυξη, τη φροντίδα και τη διαχείριση του αστικού πρασίνου στην Ελλάδα και αυτό αποδεικνύεται από τα ποσοστά πρασίνου στις πόλεις. Χωρίς αυτό το όραμα, ζητήματα όπως η επέκταση του αστικού πρασίνου, η ανανέωση της βλάστησης και οι απαιτούμενες καλλιεργητικές φροντίδες, έχουν ανάγκη από χρηματοδότηση για να αντιμετωπιστούν.
       Σύμφωνα με στοιχεία του πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ στην  Αθήνα το ποσοστό είναι 2,7 %. Για τις άλλες πόλεις δεν υπάρχουν επίσημα αποτελέσματα. Η ευκαιρία για την αύξηση των ποσοστών πρασίνου στην Αθήνα χάθηκε με τους ολυμπιακούς αγώνες του 2004.Η κρίση στην χώρα μας τα τελευταία δέκα χρόνια επέφερε και την μείωση των δαπανών για έργα πρασίνου.
     Η Δ/νση Πρασίνου η Υπηρεσία Πρασίνου του κάθε Δήμου έχει στην δικαιοδοσία της  να διαχειρίζεται το πράσινο σύμφωνα με τον ν.3852/2010. Η έλλειψη στελέχωσης με προσωπικό και κατάλληλο εξοπλισμό έχει μειώσει τον περίτροπο χρόνο για τις καλλιεργητικές φροντίδες στους χώρους πρασίνου. Αν πάρουμε σαν παράδειγμα τις δεντροστοιχίες είναι άγνωστος ο μέσος κύκλος κλαδέματος ιδιαίτερα για τα υψηλά δέντρα, ενώ σε κάποια σημεία ο περίτροπος  χρόνος μπορεί να φτάσει τα 5 χρόνια ανά δέντρο. 
       Η έλλειψη χρηματοδότησηςγια τις καλλιεργητικές φροντίδες θέτει σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια του πρασίνου, αλλά μειώνει επίσης τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη που παρέχει.
   
Κανονισμός   πρασίνου για τη προστασία του
        Ωστόσο, δεδομένου ότι οι δήμοι έχουν την ευθύνη για τη διαχείριση του αστικού πρασίνου, οι περισσότερες πόλεις προωθούν κανονισμούς για τη προστασία και τη βελτίωση του.Μερικές φορές σκόπιμα παρεμβαίνουν οι πολίτες στο δέντρα των πεζοδρόμιων σαν να ήταν ιδιωτική τους περιουσία, δίνοντας προτεραιότητα στο ατομικό τους δικαίωμα πάνω από τα συλλογικά δικαιώματα  της πόλης. 
        Η εφαρμογή των κανονισμών και η προστασία του πρασίνου από τέτοιες ενέργειες, είναι αδύνατη σε πολλές περιπτώσεις, διότι οι δήμοι δεν έχουν επαγγελματικά εκπαιδευμένο προσωπικό για τη σωστή διαχείριση του αστικού πρασίνου. Αποτέλεσμα τμηματική καταστροφή του πρασίνου, μείωση του πράσινου κεφαλαίου της.

Πολιτικό-οικονομικό πλαίσιο στις πόλεις σήμερα
     Αν συνυπολογισθεί ότι στο  πολιτικό-οικονομικό πλαίσιο στις πόλεις σήμερα, η αύξηση της εμπορευματοποίησης της γης, έχει σαν αποτέλεσμα την διαγραφή των αξιών της και η  ύπαρξη της καταγράφεται μόνο σαν νομισματική αξία.
      Μειώνονται ή εξαφανίζονται γεωγραφικά οι δημόσιοι  χώροι, οι δομημένοι αυξάνονται σε βάρος της πράσινης επιφάνειας.
      Μειώνεται το μέγεθος της γης στις πλατείες και τα πεζοδρόμια, με την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα στο κοινόχρηστο χώρο (π.χ. καφέ) για την αύξηση εσόδων από τους Δήμους, η παραμέληση των δημόσιων υποδομών λόγω κρίσης έχει σαν αποτέλεσμα την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την απώλεια της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος.
       Σε γενικές γραμμές, ο κακός πολεοδομικός σχεδιασμός δεν λαμβάνει υπόψη τις απαιτήσεις του αστικού πρασίνου. Προτεραιότητα δίνεται σε έργα του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα που  δεν λαμβάνει υπόψη την υπάρχουσα βλάστηση και περιφρονούν (π.χ. έργα οργανισμών κοινής ωφέλειας με την κοπή του ριζικού συστήματος). Οι δήμοι και οι εταιρείες επιδιώκουν να ελαχιστοποιήσουν το κόστος εργασίας, έτσι ώστε να είναι απρόθυμοι να προτείνουν αλλαγές  στο έργο και να λάβουν μέτρα για την πρόληψη ζημιών στα φυτά. Τα έργα αυτά έχουν κρυμμένο κόστος, που είναι η ζημιά που προκλήθηκε στο αστικό πράσινο και αυτή  μεταφέρετε στο σύνολο του πληθυσμού και τις μελλοντικές γενιές.


Εικόνα 21. Φώτο Μ. Καπάνταης Καταστροφή του ριζικού συστήματος από έργα οργανισμού κοινής ωφέλειας σε δέντρο πεζοδρομίου.


 Πόροι χρηματοδότησης
Χωρίς σταθερή χρηματοδότηση για το αστικό πράσινο οι υπηρεσίες πρασίνου δεν μπορούν πλέον να το φροντίζουν υπό την αρμοδιότητά της. Αυτή η κατάσταση έχει προκαλέσει ανησυχίες μεταξύ πολλών κατοίκων σε κάθε Δήμο και αβεβαιότητα σχετικά με τη μελλοντική υγεία πρασίνου της πόλης.

ΠΗΓΕΣ :
1.       Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας Σύντομη ενέργεια για τη συνάφεια για τους UrbanGreen Spaces 6 Ιουλίου 2017
2.       UrbanGreen Spaces: μια σύντομη περιγραφή για δράση
            Διαβάστε περισσότερα:   http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0010/342289/Urban-Green-Spaces_EN_WHO_web.pdf?ua=1
3.       To Impact Globally, Think Locally By Laura Huffman | Global Solutions | October   2017
4.       Quantifying The Economic Value Of Trees To Cities
5.       WOODLAND PUBLIC PúblicoConceptos
6.       SUSTAINABLE URBAN & COMMUNITY FORESTRY
7.       An urban forest in crisis
8.       http://citygreen.com/blog/the-future-of-cityscapes-depend-on-green-infrastructures/
9.       Green buildings, Singapore’s natural ally in climate change fight
Climate Science Special Report – 4th National Climate Assessment Vol. I  https://science2017.globalchange.gov/
10.     Stadtbäumewachsenschneller
Stadtluftmachtgroß - zumindest gilt das fürBäume. ForschersinddemPhänomenjetzt auf den Grundgegangen. Eine der Ursachenist der sogenannteWärmeinseleffekt.
 11. El ciclodelcarbonoen el ecosistema, las plantas y la huella de carbono

Άρθρα του Μανώλη Καπάνταη:






                                                                  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)