ΓΚΡΙΖΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ.

του Δρ Σταμάτη Σεκλιζιώτη Προέδρου Γεωπόνων του Κόσμου 

ΓΚΡΙΖΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ.

Κυρίες και κύριοι, συνάδελφοι και φίλοι,

Οι κοινωνικοπολιτικές και κυρίως οι οικονομικές συνθήκες και οι διαμορφούμενες σχέσεις παραγωγής, εξακολουθούν να σπρώχνουν ακόμα και σήμερα τους εργαζόμενους στα αστικά κέντρα. Οι πόλεις εξακολουθούν να αποτελούν τη βασική πηγή δημιουργίας πλούτου και το κέντρο της πολιτιστικής και κοινωνικής ανάπτυξης, παρά το γεγονός ότι τα προβλήματα που συνδέονται με τη ταχεία αναπροσαρμογή, την ανεργία, τη φτώχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό, το ρατσισμό, την ξενοφοβία, την εγκληματικότητα, τα ναρκωτικά, εντείνονται με ταχύτατους ρυθμούς. Πάνω απ’ όλα εντείνεται η περιβαλλοντική επιβάρυνση, κάνοντας τη ζωή στις πόλεις αφόρητη και την ανάγκη δημιουργία πνευμόνων πρασίνου επιτακτική.

Δυστυχώς όμως, μέχρι σήμερα οι γκρίζες κυβερνητικές επιλογές ακολουθούν τα οικονομικά ρεύματα της συγκυρίας.

Ο άνεμος του laiser faire με ότι αυτό συνεπάγεται στις οικονομικοπολιτικές δομές, σαρώνει τα πάντα. Οι λεγόμενες «δυνάμεις της αγοράς» δρουν ανεξέλεγκτες πλέον καταπίνοντας κάθε τι που μπορεί να αποφέρει κέρδος! Το επίσημο κράτος –οι πολιτικοί δηλ. εκφραστές των οικονομικών συμφερόντων- παραμερίζει και περιορίζεται στο να δημιουργεί και να διατηρεί ένα θεσμικό πλαίσιο, τέτοιο που να διασφαλίζει τη λειτουργία των αγορών. Και εάν δεν υπάρχουν αυτές οι αγορές σε τομείς όπως η Γη, το νερό, τα λιμάνια, οι σιδηροδρομικοί σταθμοί, τα αεροδρόμια, η Υγεία, η Παιδεία, η Πρόνοια, η κοινωνική ασφάλιση, οι ΧΥΤΑ, η περιβαλλοντική ρύπανση, οι «πράσινες τεχνολογίες», κλπ., κλπ., σπεύδει πρόθυμα να τις δημιουργήσει κάτω από την ασφυκτική πίεση αυτών των «δυνάμεων της αγοράς». Μία πικρή γεύση πήρε πρόσφατα ο γεωτεχνικός κλάδος από την προκήρυξη του διαβόητου δ/σμού από το ΥΠΕΧΩΔΕ, με θέμα: «Μελέτες ιδεών φύτευσης δωμάτων-στεγών κατοικιών και πιλοτικές εφαρμογές», όπου οι αρμόδιοι του ΥΠΕΧΩΔΕ προφανώς πιεζόμενοι από τις «δυνάμεις της αγοράς» που ανέφερα, ξέθαψαν την κοινοτική Οδηγία 2002/91/EU, τώρα που έχουν ωριμάσει οι συνθήκες της αγοράς για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, φωτοβολταϊκών, μονωτικών τεχνολογιών και υλικών, οικολογικών δομικών υλικών, κλπ., κλπ. Επικαλούμενο Νόμους, ΠΔ, ΥΑ, το ΥΠΕΧΩΔΕ έκοψε και έραψε στα μέτρα του πανίσχυρου ΤΕΕ και των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών, τις ομάδες μελέτης με συντονιστή πάντα Αρχιτέκτονα-μηχανικό που προκύπτει τάχα από κάποια αναγκαιότητα! Παρά το βαρύγδουπο τίτλο του διαγωνισμού, η έννοια της «φύτευσης» υποβιβάζεται σε μία απλή ένδειξη για τον προσανατολισμό του κυρίως σώματος της μελέτης προς την κατεύθυνση της στατικής επάρκειας των κτιρίων, τη διαμόρφωση των όψεων, τη στεγάνωση και μόνωση, την απορροή.

Η εισαγωγή του πρασίνου στον ιστό της μυριόπαθης πόλης, η φυτοτεχνική σύνθεση, η συντήρηση και η διαχείρισή της, η επιλογή των φυτικών ειδών που μπορούν να επιβιώσουν στις ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες των δωμάτων και στεγών, αγνοούνται επιδεικτικά από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Πρόκειται για μία ακόμα προσπάθεια απαξίωσης της γεωτεχνικής διάστασης του προβλήματος. Και δεν είναι μόνο αυτά: Φυτεύσεις δένδρων, θάμνων, φυτικές συνθέσεις, αρχιτεκτονική τοπίου, ανάπλαση εδαφών, αναδασώσεις, φυτοτεχνικές παρεμβάσεις σε ΧΥΤΑ, αστικό και περιαστικό πράσινο, κλπ., κλπ., είναι λέξεις που έχουν χαθεί από το λεξιλόγιο του ΥΠΕΧΩΔΕ και πολύ φοβάμαι και από το λεξιλόγιο του κατ’ επίφαση κυοφορούμενου υπουργείου Περιβάλλοντος.

Δυστυχώς οι αγοραίες αξίες που κυριαρχούν σήμερα, προβάλλουν αποκλειστικά και μόνο τα ισχυρά ατομικοϊδιοκτησιακά δικαιώματα και κίνητρα, δημιουργώντας μία αυτοτελή ηθική που δίνει έμφαση στις συμβατικές σχέσεις που αναπτύσσονται μόνο μέσα στο χώρο της αγοράς και μέσα σ’ αυτήν επιδιώκεται να ενταχθούν όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες και να εγκλωβισθούν οι ανθρώπινες ευαισθησίες. Η εναγώνια αναζήτηση αγορών, με συνακόλουθο τον λυσσαλέο ανταγωνισμό, απαιτεί τεχνολογίες δημιουργίας πληροφοριών και ικανότητες συσσώρευσης, αποθήκευσης, μεταφοράς, ανάλυσης και χρήσης ογκωδών βάσεων δεδομένων, προκειμένου να καθοδηγούνται οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε παγκόσμια κλίμακα. Αν μία πεταλούδα κουνήσει τα φτερά της στο Νανκίν της Κίνας, ένας τυφώνας θα σαρώσει το Πέκος των ΗΠΑ. Είναι σχήμα λόγου, και αναφέρομαι προφανώς στην αλληλεξάρτηση της παγκόσμιας οικονομίας. Και αυτές οι «ατομικές επιχειρηματικές ελευθερίες» τις περισσότερες φορές χειραγωγούνται και συνθλίβονται προς όφελος των μεγάλων –πολλές φορές πλανητικών- οικονομικών συμφερόντων. Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν τεράστια κεφάλαια και επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, που μόνο τα οικονομικά μεγαθήρια διαθέτουν. Και όλ’ αυτά για να οδηγηθούμε τελικά στην ανεξέλεγκτη

αισχροκέρδεια, στην πλήρη ασυδοσία από τις κυρίαρχες δυνάμεις, που στις περισσότερες των περιπτώσεων μεταφράζονται σε οικονομικές δοσοληψίες και διαπλοκές με τους φορείς της ίδιας της πολιτικής εξουσίας!!! Κάτω από αυτή την αδήριτη πραγματικότητα άνθρωπος και περιβάλλον συνθλίβονται στις μυλόπετρες της απαξίωσης, της αδιαφορίας, του εύκολου πλουτισμού.

Κυρίες και κύριοι, συνάδελφοι και φίλοι,

Θα αναρωτηθείτε και σωστά, για το τι κάνει η ΠΕΕΓΕΠ, πως αντιμετωπίζει την γκρίζα κατάσταση που διαμορφώνεται στη χώρα μας; Ομολογώ πως μας ακολουθεί πάντα μία βαριά σκιά, όπως τους Τελώνες στην ομώνυμη παραβολή του Ευαγγελίου. Όμως τολμώ να πω πως στα μέλη της Ένωσής μας περισσεύει, το αίσθημα δικαίου, η αξιοπρέπεια, η αγωνιστική παράδοση. Και πάνω απ’ όλα η αγάπη για το πράσινο που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την επιστήμη μας. Βεβαίως το κέρδος. Μα συγχρόνως ναι και στην ευαισθησία, στη φαντασία, στην αισθητική, στον ορθολογισμό.

Στην εποχή του βιασμού της Φύσης και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης στον αστικό και περιαστικό ιστό, θέλουμε να προβάλλουμε τον αδικημένο κλάδο μας με μία σειρά εκδηλώσεων που ξεκινούν από σήμερα κιόλας. Από υποσχέσεις και από «προγράμματα» ανάπλασης, χορτάσαμε. Τι να πρωτοθυμηθούμε; Τα μητροπολιτικά πάρκα του Ελληνικό και του Γουδή; Το άλσος της Φραγκοκλησιάς; Την πλατεία Κεραμεικού; Την ανάπλαση των Κουντουριώτικων; Το πάρκο περιβαλλοντικής ευαισθησίας των Αγ. Αναργύρων; Την ανάπλαση του Ποικίλου Όρους και του Όρους του Αιγάλεω; Την παραλία του Αγ. Κοσμά που μετατράπηκε τελικά σε μαρίνα 1.200 σκαφών; Το Φαληρικό Όρμο όπου αυξήθηκε ο συντελεστής δόμησης, καταστράφηκε το οικοσύστημα του Ιλισού, έγιναν επιχωματώσεις και κρηπιδώσεις στην ακτογραμμή και διπλασιάστηκε η μαρίνα; Τη Μαραθώνια διαδρομή όπου κόπηκαν γύρω στα 10.000 δένδρα με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου χωρίς να αντικατασταθούν; Τον παράκτιο υγροβιότοπο του Σχινιά;

Σε ότι αφορά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τη διαβόητη «πράσινη Ολυμπιάδα», αυτή μετατράπηκε τελικά σε φιάσκο. Αρκεί να θυμηθούμε το Μνημόνιο του ΥΠΕΧΩΔΕ με την ΟΕΟΑ «ΑΘΗΝΑ 2004» το Σεπτέμβρη του 2001 που προέβλεπε την ανάπλαση 60 περιοχών στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, φυτεύσεις 100.000 στρεμμάτων, διαμορφώσεις και φυτεύσεις 120 χιλιομέτρων οδικών αξόνων. Τέλος με μαθηματική ακρίβεια προσδιορίζονταν η φύτευση 282.296 δένδρων, 1.700.000 μεγάλων θάμνων, 10.960.000 μικρών θάμνων, 56.380.000 φυτών εδαφοκάλυψης και 15.660.000 ανθόφυτων.

Το αποτέλεσμα; Ούτε το 10% αυτών των ακριβέστατων θεωρητικών αριθμών δεν καλύφθηκε και αυτό την τελευταία στιγμή, άρον-άρον, κάτω από την πίεση του χρόνου και την απομύζηση κάθε περιθωρίου κέρδους των υπεργολάβων πρασίνου από τις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες που λυμάνθηκαν τα Ολυμπιακά έργα. Αυτή τη στιγμή το θνησιγενές εκείνο πράσινο είτε έχει σβήσει, είτε χρειάζεται άμεση συντήρηση.

Και να σταθώ λίγο στο περιαστικό πράσινο καθώς η συμβολή του στην απορρύπανση, στη σταθερότητα του μικροκλίματος, στη δημόσια αισθητική και στην αναψυχή είναι αναντικατάστατη. Η διατήρηση της φυσικότητας του περιαστικού χώρου, μπορεί να ξανακάνει τα δάση ελκυστικά και ανοιχτά για τους σημερινούς και τους μελλοντικούς πολίτες

Οι πυρκαγιές που κάθε καλοκαίρι καταστρέφουν όλο και μεγαλύτερο τμήμα του, δείχνουν ότι έχει και αυτό γίνει στόχος των κερδοσκόπων,

Ανάλογους κινδύνους με ανεπανόρθωτες τοπικά βλάβες και επιπτώσεις σε ολόκληρο το Λεκανοπέδιο, εγκυμονούν μεταξύ άλλων για το περιαστικό πράσινο, τα λατομεία που λειτουργούν στην Αττική, η υπό κατασκευή περιφερειακή λεωφόρος Υμηττού και το αεροδρόμιο Σπάτων, καθώς και διάφορες δήθεν οικολογικού χαρακτήρα παρεμβάσεις...

Σε ότι αφορά τον Ελαιώνα, σήμερα ό,τι έχει απομείνει απ’ αυτόν, μήκους 15 και πλάτους 2 χιλιομέτρων, που υπήρχε στην αρχή του αιώνα, έχει γίνει η πιο υποβαθμισμένη περιοχή του Λεκανοπεδίου.

Κυρίες και κύριοι, συνάδελφοι και φίλοι,

Εμείς δεν αναφερόμαστε μόνο στο «πράσσειν άλογα» που έλεγε και ο Θουκιδίδης κάπου στα Ιστορικά του. Εμείς αναφερόμαστε και στο πραγματικό, το φυτικό, το ζωντανό πράσινο. Σκοπός μας δεν είναι η στείρα κριτική και η στυλίτευση. Κύριος στόχος μας είναι η προαγωγή των συμφερόντων του κλάδου και η αναβάθμιση της ζωής των κατοίκων στην αφιλόξενη πλέον πόλη.

Μπροστά μας υπάρχουν διάφορα «μέτωπα» και θα χρειαστούν μακροχρόνιες προσπάθειες για να μετατραπεί αυτό το μίζερο 2,5 m2 πρασίνου ανά πολίτη σε 10 m2 όπως ορίζει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Ποια είναι τα «μέτωπα»:

Αδρά τα αναφέρω:

1ο) η ασυδοσία των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών

2ο) η εχθρότητα του ΥΠΕΧΩΔΕ

3ο) η αδιαφορία του κρατικού μηχανισμού

4ο) η ανυπαρξία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης

5ο) η χειραγώγηση του ΓΕΩΤΕΕ από τον εκάστοτε κυβερνητικό μηχανισμό.

6ο) ο ωχαδερφισμός, δυστυχώς, ενός μεγάλου μέρους του γεωτεχνικού κόσμου που τελικά μετατρέπεται σε ευθύνη

Ωστόσο, δίπλα μας στέκονται πέρα από πανίσχυρη ασπίδα συναδέλφων, μία σειρά ευαισθητοποιημένους φορείς και πάνω απ’ όλα η τεράστια ανεκτίμητη δύναμη των κατοίκων που ζητούν επιτακτικά και τη λήψη μέτρων και κυρίως τη δημιουργία πνευμόνων πρασίνου, πάρκα, άλση, πλατείες, ανάπλαση των καμένων δασών στον περιαστικό ιστό, τώρα, αμέσως.

Κυρίες και κύριοι, συνάδελφοι και φίλοι,

Κλείνω, ανοίγοντας συγχρόνως ένα κατάλογο αιτημάτων που θα πρέπει να προωθηθούν προς την Πολιτεία. Ο κατάλογος αυτός θα εμπλουτισθεί με το γόνιμο διάλογο και τα ψηφίσματα της ημερίδας και θα γίνει αντικείμενο ζύμωσης για την παραγωγή συγκεκριμένων συμπερασμάτων. Τι προτείνουμε λοιπόν σαν ΠΕΕΓΕΠ:

Α) την αυτόνομη δημοπράτηση των έργων πρασίνου.

Προτείνουμε την άμεση έκδοση σχετικής εγκυκλίου που θα ορίζει ότι τα πάσης φύσεως έργα πρασίνου πρέπει να δημοπρατούνται αυτόνομα, μεταξύ εργοληπτών έργων πρασίνου και να μην εντάσσονται ως υποέργα σε άλλα μεγαλύτερα τεχνικά έργα.

Β) την συντήρηση των έργων πρασίνου.

Προτείνουμε για κάθε έργο πρασίνου που κατασκευάζεται από τις Υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ, να υπάρχει κατατεθειμένος σχεδιασμός συντήρησης, (δηλαδή μελέτη και εγκεκριμένες πιστώσεις) για τουλάχιστον έξι χρόνια, μετά την φάση της κατασκευής. Επίσης για ελαχιστοποίηση των πιθανών ζημιών στο πράσινο αλλά και μείωση του κόστους συντήρησης να καταστεί υποχρεωτική η εξεύρεση πηγών νερού καθώς και η εγκατάσταση αυτόματου δικτύου άρδευσης για κάθε έργο πρασίνου που θα κατασκευάζεται η που έχει κατασκευασθεί. Όλα τα πιο πάνω είναι δυνατόν να αντιμετωπισθούν με σχετική εγκύκλιο προς τις Υπηρεσίες το ΥΠΕΧΩΔΕ.

Γ) την άμεση φύτευση οδικών αξόνων.

Προτείνουμε την άμεση φύτευση όλων των ήδη έτοιμων τμημάτων των οδικών αξόνων (κεντρικές νησίδες, πρανή, πλατύσματα κλπ.).

Δ) την αναβάθμιση του ρόλου των γεωτεχνικών στο ΥΠΕΧΩΔΕ.

Προτείνουμε την άμεση στελέχωση του ΥΠΕΧΩΔΕ σε κάθε Υπηρεσία του, που κατασκευάζει πράσινο με τουλάχιστον ένα Γεωτεχνικό.

β) να δημιουργηθεί Διεύθυνση πρασίνου στο ΥΠΕΧΩΔΕ, τουλάχιστον για τα έργα πρασίνου της Αττικής, και την θέση του διευθυντού να καταλαμβάνει Γεωπόνος.

γ) για κάθε έργο που εκτελεί το ΥΠΕΧΩΔΕ, και από το οποίο προκύπτει απώλεια του φυσικού περιβάλλοντος, αυτή, να αποκαθίσταται αμέσως μετά την ολοκλήρωση του έργου.

Ε) την αύξηση των διατιθέμενων πιστώσεων για πράσινο.

Προτείνουμε τη μόνη λύση για το παρά πάνω πρόβλημα που είναι η αύξηση των διαθέσιμων πιστώσεων για πράσινο, και την παύση επιτέλους της μεταφοράς πιστώσεων από το πράσινο στα λοιπά έργα. Δηλαδή πραγματική και ουσιαστική αύξηση των πιστώσεων για πράσινο.

ΣΤ) την αναβάθμιση χώρων πρασίνου στην Αθήνα και άλλες πόλεις (πολεοδομικών συγκροτημάτων).

Προτείνουμε την άμεση εκπόνηση μελετών, ολοκληρωμένων και όχι αποσπασματικών τεχνικών έργου με ουσιαστικό και όχι ευκαιριακό στόχο την αναβάθμιση κάθε περιοχής του κάθε πολεοδομικού συγκροτήματος, στην λογική της αισθητικής και λειτουργικής ενοποίησης του πρασίνου των επί μέρους περιοχών. Την εξασφάλιση των απαιτούμενων υποδομών για τις φυτεύσεις (νερό, χώμα κλπ.), την άμεση εκτέλεση των έργων αυτών και κυρίως της εξασφάλιση της συντήρησης του όποιου πρασίνου εγκατασταθεί.

Ζ) την κατάργηση των δασοτεχνικών πτυχίων.

Προτείνουμε την κατάργηση αυτών των πτυχίων που χορηγούνται από τις Δ/νσεις Δασών με βάση το ΠΔ 437, και για διαφόρους λόγους εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα παρά το γεγονός της ισχύος του Ν. 1418/84 και του 2940/01, στο πεδίο εφαρμογής του οποίου συμπεριλαμβάνονται και τα δασοτεχνικά έργα.

Κυρίες και κύριοι, συνάδελφοι και φίλοι,

Προχωράμε μαζί. Πάντα πριν την αυγή φαίνεται πιο σκούρο το γκρίζο