Οικο-πρακτικά

                                       



Του Ηλία Κάνταρου


Eχει δεκάδες ονόματα και εκατοντάδες ποικιλίες. Oπως και να είναι, κομμένη στα τέσσερα με χοντρό αλάτι ή μαγειρεμένη σε σάλτσα, η ντομάτα αποτελεί βασικό συστατικό της διατροφής μας. Kαι όχι άδικα. Eκτός από τη μοναδική γεύση της, έχει και άλλες ιδιότητες.H ντομάτα (Lycopercicum esculentum) κατάγεται από τις χαμηλές περιοχές των Aνδεων. Kαλλιεργήθηκε στο Mεξικό από τους Αζτέκους, οι οποίοι της έδωσαν το όνομα «tomati» που σημαίνει «σαρκώδες φρούτο». Στην Ευρώπη μαζί με το καλαμπόκι, την πατάτα και την πιπεριά ήρθε στις αρχές του 16ου αιώνα. Αρχικά καλλιεργήθηκε ως καλλωπιστικό φυτό.
Το χρώμα των καρπών από τις πρώτες ποικιλίες που έφθασαν στην Ευρώπη ήταν κίτρινο, για το λόγο αυτό και ο Ιταλός βοτανολόγος Mattioli, το 1544, την ονόμασε «mala aurea», δηλαδή «χρυσό μήλο».Το 1554 έφθασε στην Ευρώπη η πρώτη κόκκινη ποικιλία. Την ίδια χρονιά, ο Ολλανδός βοτανολόγος Dodoens έκανε την πρώτη αναλυτική περιγραφή του φρούτου δίνοντάς της αφροδισιακές ιδιότητες.
Αυτή η φήμη της εξηγεί και τις ονομασίες «pomme d' amour» στα Γαλλικά και «love apple» στα Αγγλικά.Η παλαιότερη αναφορά της ντομάτας ως συστατικού της ευρωπαϊκής κουζίνας βρέθηκε σε μια ναπολιτάνικη συνταγή του 1692, «Ισπανική σάλτσα ντομάτας».Από τότε πέρασαν αρκετά χρόνια και μόλις στις αρχές του 18ου αιώνα η ντομάτα άρχισε να μπαίνει ενεργά στις διατροφικές μας συνήθειες.
Eκατοντάδες οι ποικιλίες της
Πολυετές φυτό στη φυσική του κατάσταση, ετήσιο όταν καλλιεργείται. Το στέλεχός της είναι πολύκλαδο και έχει μικρά άνθη κίτρινου χρώματος.Υπάρχουν εκατοντάδες ποικιλίες και υβρίδια με διαφορετικό ύψος φυτού, σχήμα και μέγεθος καρπού, ανθεκτικότητα στις ασθένειες και διατηρησιμότητα.Φοβάται το κρύο, αλλά αντέχει στη ζέστη και στην ξηρασία. Αγαπά τα γόνιμα εδάφη με αρκετή οργανική ουσία.Υπαίθρια μπορεί να σπαρθεί το Μάρτιο και να μεταφυτευτεί στην οριστική της θέση τους μήνες Μάιο - Ιούνιο (όταν το φυτό έχει φθάσει τα 20 cm ύψος). Οι αποστάσεις φύτευσης για ξηρικές καλλιέργειες είναι 40x40 cm, ενώ για τις ποτιστικές είναι 80x60 cm.
Η ντομάτα χρειάζεται υποστύλωση.
Mερικά μυστικά για την καλλιέργειά της
Για να έχουμε περισσότερη καρποφορία μπορούμε να κάνουμε 3 - 4 ψεκασμούς με εκχύλισμα φυκιών.Μια άλλη πρακτική που θα πρέπει να εφαρμόσουμε είναι το κλάδεμα. Θα πρέπει να κόψουμε το στέλεχος πάνω από μερικούς βλαστούς και να αφήσουμε μόνο 3 - 4 από τους πλάγιους. Επίσης, εφόσον έχουμε μεγάλη ανθοφορία αραιώνουμε τα άνθη αφήνοντας 3 - 4 μπουκέτα λουλουδιών ανά βλαστό. Η πρακτική αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλων καρπών.
Η συγκομιδή ανάλογα με το κλίμα, το έδαφος και την εποχή φύτευσης αρχίζει από τον Ιούνιο - Ιούλιο και μπορεί να συνεχιστεί μέχρι τα πρώτα κρύα.Η ντομάτα προσβάλλεται από αρκετές ασθένειες, έτσι είναι πιθανόν να χρειαστούν κάποιοι ψεκασμοί με χαλκό. Επίσης, η πιθανή προσβολή της από τη βρωμούσα θα πρέπει να αντιμετωπισθεί με τη χειροσυλλογή των εντόμων και την απομάκρυνσή τους. Τέλος, θα πρέπει να ακολουθείται τετραετής αμειψισπορά ώστε να μην αντιμετωπίσουμε προβλήματα με τους νηματώδεις στο έδαφος.
Διώχνει τα κουνούπια και την... ακμή
Οι ιδιότητες που της αποδίδει η παράδοση είναι πολλές.Χρησιμοποιείται για τους ρευματικούς πόνους, την αρθρίτιδα, τα νεφρά και για όσους πάσχουν από δυσκοιλιότητα. Κάνει καλό στην όραση και στο νευρικό σύστημα. Πιστεύεται ότι η συχνή κατανάλωση ντομάτας βοηθάει στην πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα, του στομάχου και του προστάτη.Εξωτερικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λοσιόν για την ακμή.Τα φύλλα ντομάτας κοντά στο κρεβάτι μας το καλοκαίρι απομακρύνουν τα κουνούπια, όπως επίσης και τα φυτά ντομάτας στον κήπο μας.
Σήμερα, η σύγχρονη επιστήμη αναγνωρίζει ότι η ντομάτα λόγω της περιεκτικότητάς της σε λυκοπένη βοηθάει την καρδιά, τα αγγεία και στην πρόληψη της αρτηριοσκλήρωσης. (Η λυκοπένη ως αντιοξειδωτική ουσία καταπολεμά και τα φαινόμενα γήρανσης του οργανισμού.)Επίσης, λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς της σε βιταμίνη C (2 μέτριες ντομάτες περιέχουν τα 2/3 της ημερήσιας ανάγκης μας σε βιταμίνη C) βοηθάει και το ανοσοποιητικό μας σύστημα.Στη φυτοπροστασία των καλλιεργειών μας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον των αφίδων και της κάμπιας του λάχανου.Βράζουμε 2,5 κιλά φύλλα -τα οποία έχουμε κόψει πριν γίνουν τα φρούτα- σε 1 λίτρο νερό και αφού κρυώσει το φιλτράρουμε και το διαλύουμε σε 9 λίτρα νερό. Με αυτό το διάλυμα ψεκάζουμε τις καλλιέργειές μας.
100 γραμμάρια ντομάτας για σαλάτα αποτελούνται από:
Βρώσιμο τμήμα: 100%
Νερό: 94 γρ.
Ενέργεια: 17 Kcal
Πρωτεΐνες: 1.2 γρ.
Λιπίδια: 0,2 γρ.
Υδατάνθρακες: 2,8 γρ.
Βιταμίνη Β1: 0,03 mg
Βιταμίνη Β2: 0,03 mg
Νιασίνη: 0,9 mg
Βιταμίνη Α: 42 mg
Βιταμίνη C: 25 mg
Νάτριο: 17 mg
Kάλιο: 268 mg
Φωσφόρο: 26 mg
Ασβέστιο: 11 mg
Σίδηρο: 0,4 mg
Tι έγινε η επισήμανση των γενετικώς τροποποιημένων στην Eλλάδα;
Eχει περάσει ένας χρόνος από τότε που η Ευρωπαϊκή Eνωση αποφάσισε να επιβάλει την υποχρεωτική σήμανση τροφίμων και ζωοτροφών, που περιέχουν συστατικά από γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς σε περιεκτικότητα μεγαλύτερη του 0,9%. Μάλιστα, τα συστατικά αυτά θα πρέπει να αναγράφονται αναλυτικά στις ετικέτες.Κάνοντας μια μικρή βόλτα στα μεγάλα σούπερ μάρκετ, δεν βρήκαμε προϊόντα με τέτοια επισήμανση στην ελληνική αγορά.
Aραγε, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν τρόφιμα που να περιέχουν συστατικά από γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς στην Ελλάδα ή ότι η βιομηχανία τροφίμων, εγχώρια και μη, δεν εφαρμόζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία;Είναι αρκετά παράξενο το γεγονός ότι, ενώ σε άλλες χώρες της Ε.Ε. κυκλοφορούν κάποια προϊόντα που στην ετικέτα τους αναγράφουν την παρουσία γενετικώς τροποποιημένων συστατικών, στην Ελλάδα είναι όλα «καθαρά».Aραγε οι 500.000 και πλέον τόνοι εισαγόμενης σόγιας, σε τι ποσοστό είναι γενετικώς τροποποιημένοι; Πού καταλήγει; Ποιος την καταναλώνει; Mε ποια μορφή;Εύλογα ερωτήματα που δημιουργούνται στον κάθε καταναλωτή και θα πρέπει ο ΕΦΕΤ ή κάποιος άλλος αρμόδιος Φορέας να απαντήσει.
Η ερώτηση του μήνα
Υπάρχει κάποιος οικολογικός τρόπος για να προστατέψω τις ελιές που έχω στον κήπο μου, από το δάκο; (Γ.Η.)
Aπάντηση
Η οικολογική αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς γίνεται με τρεις τρόπους.
Α. Ψεκασμός με κάποιο από τα φυτικά εντομοκτόνα που κυκλοφορούν στην αγορά. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η παρακολούθηση του πληθυσμού του εντόμου, ώστε οι ψεκασμοί να πραγματοποιηθούν την κατάλληλη στιγμή.
Β. Ψεκασμός ή σκόνισμα, με κάποια σκόνη πετρωμάτων. Δημιουργεί στον καρπό της ελιάς ένα στρώμα σκόνης, όχι τόσο φιλικό για το δάκο. Τα μειονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι η εικόνα των «σκονισμένων» δέντρων στον κήπο μας και η ανάγκη για πιθανές επαναλήψεις έπειτα από δυνατή βροχή.
Γ. Χρήση παγίδων. Στην αγορά κυκλοφορούν τριών ειδών παγίδες. Ο πρώτος τύπος παγίδας αποτελείται από ένα χάρτινο σακουλάκι που στο εσωτερικό του περιέχει τροφικό ελκυστικό, ενώ το εξωτερικό του είναι εμποτισμένο με χημικό εντομοκτόνο. Η λειτουργία της είναι απλή. Το έντομο έλκεται από το περιεχόμενο της παγίδας, αλλά ακουμπώντας στην εξωτερική της επιφάνεια, θανατώνεται από το εντομοκτόνο.
Ο δεύτερος τύπος αποτελείται από τροφικό ελκυστικό και αντί εντομοκτόνου έχει ένα πλαστικό φύλλο με κόλλα. Το έντομο έλκεται στην παγίδα και κολλάει πάνω της.
Ο τρίτος τύπος παγίδας αποτελείται από ένα πλαστικό δοχείο σε σχήμα σφαίρας ή μπουκαλιού που στο εσωτερικό του τοποθετούμε κάποιο τροφικό ελκυστικό. Το έντομο μπαίνει στο εσωτερικό της παγίδας από την οποία δεν μπορεί να βγει και εγκλωβίζεται. Iσως είναι ο καταλληλότερος τύπος παγίδας ιδιαίτερα για τον ερασιτέχνη. Επίσης, μας δίνεται η δυνατότητα, αλλάζοντας το ελκυστικό, να τη χρησιμοποιήσουμε και για άλλα έντομα, όπως σφήκες, μύγες κ.λπ.

Πηγή: http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathcommon_1_11/06/2005_1284180
www.bioprasino.gr