ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

 GLI ALBERI E IL PARTICOLATO ATMOSFERICO

(Francesco Ferrini, febbraio 2025)

ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

Francesco Ferrini, Φεβρουάριος 2025)

        Ζούμε στον «αστικό αιώνα», μια εποχή στην οποία οι πόλεις δεν είναι μόνο κέντρα οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, αλλά πρέπει να γίνουν και υγιείς, αξιοβίωτοι και ευχάριστοι τόποι. Παρόλο που οι συγκεντρώσεις λεπτής σκόνης-Αιωρουμενα Σωματίδια (fine. dust ΡΜ10 και ΡΜ2.5) έχουν γενικά μειωθεί τα τελευταία χρόνια χάρη σε αυστηρότερους κανονισμούς και τεχνολογικές βελτιώσεις, εξακολουθούν να αποτελούν μεγάλη απειλή για την ανθρώπινη υγεία, ιδιαίτερα σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη μας. Η έκθεση σε αιωρούμενα σωματίδια συνδέεται πράγματι με ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένων του αναπνευστικού, των καρδιαγγειακών παθήσεων και της αύξησης της πρόωρης θνησιμότητας.

        Σε αυτό το πλαίσιο, εμείς οι πολίτες έχουμε ένα θεμελιώδες καθήκον: να βελτιώσουμε την ποιότητα του αστικού αέρα, να υιοθετήσουμε μια ολοκληρωμένη και συμπληρωματική προσέγγιση που περιλαμβάνει τόσο τεχνολογικές λύσεις όσο και παρεμβάσεις βασισμένες στη φύση. Τα δέντρα μπορούν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο σε αυτή τη στρατηγική, όχι ως ενιαία λύση, αλλά ως μέρος ενός χαρτοφυλακίου οικονομικά βιώσιμων και συνεργιστικών παρεμβάσεων για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Πώς τα δέντρα βοηθούν στη μείωση των αιωρούμενων σωματιδίων?

Τα αστικά δέντρα και τα φυτά λειτουργούν ως αληθινά, φυσικά φίλτρα, συλλαμβάνοντας τα σωματίδια στα φύλλα, τα κλαδιά και το φλοιό τους. Ωστόσο, για να είναι αποτελεσματική η συμβολή τους, είναι απαραίτητη μια στρατηγική προσέγγιση για τη διαχείριση και την τοποθέτησή τους. 

Παρακάτω παρατίθενται μερικές επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραμμές:

Στρατηγική Σχεδιασμού & τοποθέτησης

• Αξιολόγηση μετεωρολογικών και τοπογραφικών παραγόντων: Η θέση των φραγμών βλάστησης πρέπει να εξετάζει τους επικρατούντες ανέμους, τις εποχιακές καιρικές συνθήκες, την αστική τοπογραφία και τα σημεία συγκέντρωσης υψηλών ρύπων, όπως πολυσύχναστες διασταυρώσεις ή βιομηχανικές περιοχές.

• Δημιουργία ζωνών προστασίας: Τοποθετήστε φραγμούς βλάστησης γύρω και κοντά στις κύριες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως δρόμοι υψηλής πυκνότητας και βιομηχανικά εργοστάσια.

• Πυκνότητα φράγματος: Τα μέτρια πυκνά φυτικά φράγματα είναι τα πιο αποτελεσματικά στην αναχαίτιση των σωματιδίων χωρίς να εμποδίζουν τη φυσική ροή του αέρα.

• Διαστρωμάτωση βλάστησης: Χρησιμοποιήστε έναν συνδυασμό δέντρων, θάμνων και γρασίδι για να δημιουργήσετε ένα πολυεπίπεδο «διχτυ συγκέντρωσης», αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα των σωματιδίων που αναχαιτίζουν.

Κριτήρια επιλογής φυτών

Για να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα των δέντρων στην αλίευση ρύπων, είναι απαραίτητο να επιλέγουμε προσεκτικά είδη φυτών. Μερικά βασικά κριτήρια περιλαμβάνουν:

• Αειθαλή για αποτελεσματικότητα όλο το χρόνο: Τα αειθαλή δέντρα εξασφαλίζουν τη συνεχή απομάκρυνση των ρύπων, ακόμα και το χειμώνα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αξιολογηθεί η ευαισθησία των κωνοφόρων σε συγκεκριμένους ρύπους.

• Πυκνή κόμη και περίπλοκη διακλάδωση: Δέντρα με πυκνή χαίτη και πολύπλοκη διακλαδώματα προσφέρουν μια μεγαλύτερη περιοχή Δέσμευσης για το σωματίδιο.

• Δομημένα φύλλα για μεγαλύτερη σύλληψη: Είδη με τριχωτά, ρητινώδη ή χονδρόφυλλα είναι πιο αποτελεσματικά στη σύλληψη σωματιδίων από εκείνα με λεία φύλλα. Επίσης, τα μικρότερα φύλλα γενικά συμπεριφέρονται καλύτερα ως συλλέκτες από τα μεγαλύτερα.

• Βότανα για την απορρόφηση αερίων: Τα φυτικά είδη είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για την απορρόφηση ορισμένων αερίων ρύπων, όπως τα οξείδια του αζώτου (NOx).

Διατήρηση της Βιοποικιλότητας και Μακροπρόθεσμη Βιωσιμότητα

• Διαφοροποίηση των ειδών: Χρήση ποικιλίας ειδών για την αύξηση της βιοποικιλότητας και την εξασφάλιση της οικολογικής ανθεκτικότητας της αστικής περιοχής.

• Είδη μακράς διάρκειας και χαμηλής συντήρησης: Επιλέξτε δέντρα με μεγάλο κύκλο ζωής και θάμνους που απαιτούν ελάχιστη διαχείριση για να μειώσουν το κόστος συντήρησης.

• Αντοχή σε παράσιτα και ασθένειες: Προτίμηση ειδών ανθεκτικών στα τοπικά παράσιτα και ασθένειες για να εξασφαλιστεί η μακροχρόνια υγεία της αστικής βλάστησης.

• Προσαρμογή του χώρου: επιλέξτε είδη κατάλληλα για τις ειδικές κλιματικές και εδαφολογικές συνθήκες της φυτικής περιοχής.

    Καθώς οι τεχνολογίες ελέγχου των εκπομπών εξακολουθούν να διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τα δέντρα και οι πράσινες υποδομές παρέχουν μια επιπλέον ευκαιρία για βελτίωση της ποιότητας του αέρα στις πόλεις. Η στρατηγική ενσωμάτωση των δέντρων στον πολεοδομικό σχεδιασμό όχι μόνο συμβάλλει στη μείωση των ατμοσφαιρικών σωματιδίων, αλλά βελτιώνει και την ευημερία και την ποιότητα ζωής των πολιτών.

        Για να είναι αποτελεσματική αυτή η προσέγγιση, απαιτείται και είναι απαραίτητος ένας ολιστικός σχεδιασμός που συνδυάζει επιστημονικές γνώσεις μετεωρολογίας, αστικής οικολογίας και δημόσιας υγείας , διασφαλίζοντας ότι οι πόλεις του μέλλοντος δεν είναι μόνο πιο πράσινες, αλλά και πιο υγιείς και βιώσιμες.

Απόδοση στα Ελληνικά : Κωνσταντίνος Τατσης MSc Γωπόνος

Όλες οι αντιδράσεις:

Αστική δεντροκομία

       

Τα τελευταία χρόνια, η Αστική δεντροκομία κεντρίζει όλο και περισσότερο την προσοχή των φορέων χάραξης πολιτικής και των πολιτικών ως μια φυσιο-κεντρική προσέγγιση για την αντιμετώπιση μερικών από των βασικών κοινωνικών μας προκλήσεων. Αυτές περιλαμβάνουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, την απώλεια βιοποικιλότητας, την αστικοποίηση, και  τις ανάγκες ευεξίας και αναψυχής των αστικών πληθυσμών. Επιπλέον, η Αστική δεντροκομία παρέχει την δυνατότητα υλοποίησης βασικών πτυχών των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), όπως την Νέα Πράσινη Συμφωνία (New Green Deal), την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Βιοποικιλότητα (EU Biodiversity Strategy) και την Ευρωπαϊκή Αστική Ατζέντα (EU Urban Agenda).

        Το παρόν αρθρό αποσκοπεί στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την Αστική δεντροκομία  τα πολλαπλά και ποικίλα οφέλη που μπορεί να προσφέρει και πρακτικά βήματα για την ανάπτυξη ενός ‘Αστικού Σχεδίου Δράσης’ σε τοπικό επίπεδο ωστε να βοηθά κάθε Δήμο, Περιφέρεια ιδιώτες στην διαχείριση των δεντρων στο άστυ. Από αυτή την άποψη η πολυλειτουργικότητα της Αστικής δεντροκομίας και τα πολυδιάσταστα αποτελέσματα και παροχές που μπορεί να προσφέρει, θα πρέπει να αναγνωριστούν ως ένα από τα πιο σημαντικά της πλεονεκτήματα. Μερικά από τα θέματα είναι και  θα υπάρχει αναλυση τους τμήμα τμήμα σε συνεχειες άρθρων :

▶    Τι είναι η αστική δεντροκομία  και πώς μπορεί να μας ωφελήσει σε κοινωνικό, περιβαλλοντικό, και οικονομικό επίπεδο. Επιπλέον, οι αρνητικές επιπτώσεις ή οι λανθασμένες υπηρεσίες που συνδέονται με την αστική δεντροκομία.

▶    Πώς να κατανοήσουμε καλύτερα τους πόρους των δεντρων μέσω εκτεταμένης χαρτογράφησης, ελέγχους ποιοτικών χαρακτηριστικών των δέντρων  και απογραφών και πώς μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη πιο ολοκληρωμένων και καλα σχεδιασμένων προσεγγίσεων για την αστική δεντροκομία.

 

▶ 

    Η σημασία της προώθησης των πολλαπλών οφελών που μπορούν να προκύψουν από την αστική δεντροκομία και το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα που μπορεί να επιτευχθεί, πέρα και πάνω από τα επίπεδα των αρχικών δημόσιων επενδύσεων.

 

▶    Εξέταση του τρόπου με τον οποίο η αστική δεντροκομία μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα στις ανάγκες και τις αντιλήψεις των φορέων  και των πολιτών, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική ενσωμάτωσή της στον σε μελλοντικές σχεδιαστικές, κυβερνητικές και διαχειριστικές προσεγγίσεις.

 

▶    Μηχανισμοί για τη δημιουργία ποικιλόμορφων και διαρκών συμπράξεων με ισχυρή παρέμβαση της τοπικής αυτοδιοίκησης για σταθερή και αποτελεσματικό μακροπρόθεσμό σχεδιασμό. Η σημασία της σύνδεσης των στρατηγικών αστικής δεντροκομίας σε περιφερειακή κλίμακα με άλλους βασικούς τομείς της πολιτικής, όπως ο σχεδιασμός, η υγεία, οι μεταφορές, η κοινωνική ισότητα και ο περιορισμός της κλιματικής αλλαγής.

        Ο ρόλος και η ανάγκη για καινοτομία στο πλαίσιο της διαχείρισης των αστικών δέντρων και πώς αυτή μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη μιας ισχυρής κυκλικής βιοοικονομίας.Η διαδικασία για την ανάπτυξη και υλοποίηση στοχευμένων σχεδίων δράσης αστικής δεντροκομίας  σε τοπικό επίπεδο με ξεκάθαρους στόχους, αποτελέσματα και χρονοδιαγράμματα. Απαιτείται αποτελεσματική προώθηση των σχεδίων αστικής δεντροκομίας  τόσο στα κυβερνητικά πλαίσια όσο και σε όλους τους τομείς την ευρύτερη κοινωνία και την επιχειρηματική κοινότητα. 

            Ως εκ τούτου,  το άρθρο προτείνει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, ένος  σχεδίου δράσης για την αστική δεντροκομία για τους τοπικούς φορείς ώστε να επιτευχθούν πολυλειτουργικοί στόχοι που προωθούν την καινοτομία, να ξεπεράσουμε την σημερινη τραγική κατασταση που έχουμε στην διαχείριση των δεντρων των πόλεων μας. Οι στόχοι αυτοί πρέπει   να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στις ευρείες προκλήσεις και τις κοινωνικές απαιτήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας και ο πλανήτης μας .

     Τα τοπικά σχέδια δράσης πλεόν είναι απαραίτητα και  πρέπει να συνδέονται με τα θέματα πολιτικής της ΕΕ (νέος νομος για την κλιματική αλλαγή)  και  να κοινοποιούνται αποτελεσματικά στους διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς -ωστε να υπάρχουν και να λειτουργούν σημαντικές δυνατότητες χρηματοδότησης δίνοντας παράλληλα έμφαση στη συνδεσιμότητα μεταξύ επαρχειακών και αστικών περιοχών και στους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Επιπλέον, η αστική δεντροκομία θα πρέπει να ενσωματωθεί στις κύριες πολιτικές, τον προγραμματισμό και τις πρακτικές διαχείρισης. 

Τι είναι η Αστική Δεντροκομία, τι παρέχει? Ένας ορισμός της αστικής δεντροκομίας και τι αυτή συνεπάγεται. Σημειωνουμε  τα υφιστάμενα πολιτικά πλαίσια και
υπογραμμίζουμε την ανάγκη της ευαισθητοποίησης για την αστική δεντροκομία.

            ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΣΤΙΚΗ ΔΕΝΤΡΟΚΟΜΙΑ;

 Αστική δεντροκομία  ▶ Ολοκληρωμένη, διεπιστημονική, συμμετοχική και στρατηγική προσέγγιση για τον σχεδιασμό και τη διαχείριση των  δέντρων σε αστικές περιοχές για τα οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνιοπολιτισμικά τους οφέλη (FAO, 2017).

Οι αστικές περιοχές είναι δυναμικά, κοινωνικο-οικολογικά συστήματα ικανά να εξελίσσονται ώστε να επιβιώνουν. Μπροστά  στην  κλιματική αλλαγή, οι πόλεις πρέπει να αποκτήσουν ανθεκτικότητα μέσω μέτρων που αποσκοπούν στην προσαρμογή, του μετριασμού του κινδύνου και των καταστροφών για να συνεχίσουν να προσφέρουν πολλαπλά οφέλη και υπηρεσίες στους πολίτες. Υπό αυτή την έννοια, η αύξηση και η ενίσχυση της παρουσίας δέντρων και άλλης βλάστησης στις πόλεις μπορεί να συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα των πόλεων. 

    

    Προσεγγίσεις ‘Πράσινων Υποδομών’, οι οποίες εστιάζουν σε προγραμματισμένα δίκτυα φυσικών και ημι-φυσικών περιοχών, αντικατοπτρίζουν την ανάγκη να εξεταστεί ολόκληρο το αστικό και περιαστικό περιβάλλον, απέχοντας από την εστίαση μόνο σε μεμονωμένους χώρους. Μόνο μέσω ενός καλά συνδεδεμένου και λειτουργικού ‘πράσινου και μπλέ’ δικτύου θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τα πολλαπλά οφέλη των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων για τα ανθρώπινα μέσα διαβίωσης. Τα δέντρα στην πόλη, τα. αλση,  είναι κριτικής σημασίας στη δημιουργία πιο πράσινων, υγιών, ανθεκτικών και βιώσιμων πόλεων.

    Η έννοια των αστικών αλσών - των δεντροστοιχειών, που ορίζεται ως όλα τα δέντρα  και η φυτο κάλυψη  και αστικές δασικές συστάδες κοντά σε αστικές περιοχές, διαφέρει από άλλες έννοιες αστικού πρασίνου καθώς εστιάζει στα  δέντρα ως βασικά στοιχεία. Αυτό το τμήμα του αστικού οικοσυστήματος είναι το επίκεντρο μιας ολοκληρωμένες, διεπιστημονικής, συμμετοχικής και στρατηγικής προσέγγισης του σχεδιασμού και της διαχείρισης των δενδρωδων πόρων των αστικών περιοχών για την αξιοποίηση των οικονομικών, περιβαλλοντικών, και κοινωνικοπολιτικών οφελών τους. Η αστική δεντροκομία είναι μια ιδέα που πρόσφατα καθορίστηκε, καθώς η έννοια επινοήθηκε επίσημα στη Βόρεια Αμερική στα μέσα της δεκαετίας του 1960.  Ωστόσο, από τότε έχει αναπτυχθεί ραγδαία, όσον αφορά την πολιτική, την πρακτική, την έρευνα και την εκπαίδευση, και είναι πλέον αναγνωρισμένη παγκόσμια, αν και η ακριβής μετάφραση του όρου σε διάφορες γλώσσες μπορεί να παρουσιάσει ορισμένες δυσκολίες.

Σχήμα 1: Στοιχεία των αστικών δασών. Προσαρμογή από την πόλη του Βανκούβερ και του ΔΣ Πάρκων του Βανκούβερ, 2018

        Συχνά γίνεται αναφορά τόσο σε αστικά όσο και σε περι-αστικά περιβάλλοντα, με τη δασική κάλυψη να είναι συνήθως  υψηλότερη στις περι-αστικές περιοχές από ό,τι στις αστικές περιοχές. Η αστική δεντροκομία βασίζεται σε μια φυσική κληρονομιά αιώνων, με πολλές ευρωπαϊκές πόλεις να διαχειρίζονται δασικές εκτάσεις με σκοπό την παροχή τροφίμων, ζωοτροφών, φαρμάκων, πόσιμου νερού, καυσίμων, ευκαιριών αναψυχής, καθαρού αέρα και οικοδομικών υλικών από το 1800, θέτοντας ,έτσι, από τότε μια ισχυρή ευρωπαϊκή παράδοση των «αστικών δασών». Η φύτευση δέντρων στο αστικό περιβάλλον και η δημιουργία αστικών πάρκων έχουν επίσης μακρά ιστορία. 

    Με τη μακροπρόθεσμη και ολοκληρωμένη θεώρηση όλων των δασών, των δέντρων και της βλάστησης στις πόλεις και με γνώμονα τα κοινωνικο-οικολογικά συστήματα, μπορούν να υπάρξουν εξελίξεις βασισμένες στην έννοια της αστικής δεντροκομίας. Η πόλη ή η μητροπολιτική περιοχή εξετάζεται έτσι από την οπτική γωνία ολοκληρωμένων οικολογικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών συστημάτων, με τα δάση και τα δέντρα να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση συνδέει όλη την αστική πράσινη υποδομή, από μεμονωμένα δέντρα έως εκτεταμένες δασικές περιοχές, επιτρέποντας μια πιο  
συνντονισμένη και βιώσιμη προσέγγιση για την  διαχείρισή τους.

          Η αστική δεντροκομία ασχολείται με όλα τα αστικά δάση, τα οποία ταξινομούνται από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (ΟΤΓ-ΗΕ) σε πέντε τύπους: προαστιακά δάση, αστικά πάρκα και άλση (> 0,5 εκτάρια, 5000 τετρ. μέτρα), πάρκα τσέπης και κήποι με δέντρα (< 0,5 εκτάρια), δέντρα σε δρόμους και πλατείες, καθώς και άλλοι χώροι πρασίνου όπως βοτανικοί κήποι, αστικά γεωργικά οικόπεδα κλπ. Το δασικό τμήμα του αστικού δάσους είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο, καθώς παρέχει μια σειρά από βασικές υπηρεσίες οικοσυστήματος.

             

   

 Για να είναι επιτυχημένη η αστική δεντροκομία, απαιτείται η μακροπρόθεσμη εστίαση στη βιώσιμη διαχείριση των αστικών δέντρων και συνεχή παροχή υπηρεσιών οικοσυστήματος, όχι μόνο για τις αστικές κοινότητες του σήμερα, αλλά και για τις μελλοντικές γενιές. Καθώς επιδιώκει να βελτιστοποιήσει και να αξιοποιήσει στο έπακρον τα ψυχολογικά, κοινωνιολογικά, αισθητικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη που παρέχονται στην κοινωνία, η αστική δεντροκομία θα πρέπει να εστιάσει και στην ελαχιστοποίηση των τυχών αρνητικών στοιχείων, όπως αλλεργίες και προβλήματα ασφαλείας που μπορεί να περιορίζουν τη χρήση των δέντρων για αναψυχή.

              

  ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Ε.Ε. 

για τα δέντρα 

       Τα δεντρα  αποτελούν ένα θεμέλιο της αστικής πράσινης υποδομής και των αστικών πρασίνων χώρων παγκοσμίως. Γι’ αυτό τον λόγο, η αστική δεντροκομία είναι ένα αναπόσπαστο μέρος του Στόχου Αειφόρου Ανάπτυξης 11 (SDG 11)– Δημιουργία ασφαλών, προσαρμοστικών βιώσιμων πόλεων και ανθρώπινων οικισμών, χωρίς αποκλεισμούς. Ο Στόχος 11.7 είναι ιδιαίτερα σημαντικός: Παροχή πρόσβασης σε ασφαλείς και προσβάσιμους δημόσιους χώρους πρασίνου. Επίσης, η Νέα Αστική Ατζέντα του ΟΗΕ του 2016 καλεί για πόλεις και ανθρώπινους οικισμούς που δίνουν προτεραιότητα σε ασφαλείς, προσβάσιμους, πράσινους και ποιοτικούς δημόσιους χώρους, και η Δεκαετία του ΟΗΕ για την Αποκατάσταση των Οικοσυστημάτων περιλαμβάνει την αποκατάσταση των αστικών οικοσυστημάτων, για τα πολλαπλά οφέλη που έχουν για τους πολίτες.

        Ένα σημαντικό αναδυόμενο πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ είναι η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Στρατηγικής της ΕΕ για την Βιοποικιλότητα 2030 και της Στρατηγικής για τα Δάση, αναγνωρίζοντας έτσι τα σημαντικά οφέλη των αστικών δασών και των αστικών δέντρων, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της θερμοκρασίας των αστικών περιοχών και της αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών. Η Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα 2030 όχι μόνο καλεί για τη φύτευση τουλάχιστον 3 δισεκατομμυρίων επιπλέον δέντρων στην ΕΕ έως το 2030, με τις πόλεις να είναι σημαντικό επίκεντρο αυτής της δράσης, αλλά στοχεύει επίσης στην αναστροφή της απώλειας των πράσινων αστικών οικοσυστημάτων. Η Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα καλεί για συστηματική ολοκλήρωση των αστικών οικοσυστημάτων και των Οικολογικών Βιώσιμων Λύσεων (NBS) στον αστικό σχεδιασμό, καθώς και στον σχεδιασμό των κτιρίων και του περιβάλλοντά τους. Συμβατά με αυτήν τη στρατηγική, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καλέσει όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις να αναπτύξουν Σχέδια Αστικής Ενίσχυσης Πρασίνου, με μια κίνηση για την Συμφωνίες Πράσινων Πόλεων προκειμένου να διευκολυνθεί η εφαρμογή μέτρων για την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της προσβασιμότητας των αστικών δασών και τη βελτίωση των συνδέσεων μεταξύ των πράσινων χώρων.

      

 Η Στρατηγική Δασών της ΕΕ για το 2030 είναι πιο συγκεκριμένη σχετικά με την Υπόσχεση των 3 Δισεκατομμυρίων Δέντρων, δηλώνοντας ότι τα δέντρα πρέπει να φυτευτούν με πλήρη σεβασμό προς τις οικολογικές αρχές και ότι το σωστό δέντρο πρέπει να φυτευτεί στο σωστό μέρος και για τον σωστό σκοπό. Η Στρατηγική Δασών της ΕΕ προβλέπει επίσης ότι η αναδάσωση και η προστασία δασών θα πρέπει να λαμβάνει χώρα κυρίως σε αστικές και προαστιακές περιοχές, καθώς και σε γεωργικές περιοχές για την υποστήριξη νέων συστημάτων αγρο-δασο-καλλιέργειας (όπου τα δέντρα και οι γεωργικές καλλιέργειες ή τα βοσκοτόπια καταλαμβάνουν το ίδιο έδαφος). Έτσι, αναφέρεται στο δυναμικό των δέντρων ως μια από τις πλέον αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και των κινδύνων από φυσικές καταστροφές, καθώς και στα κοινωνικοοικονομικά και υγειονομικά οφέλη των πράσινων και δασικών περιοχών.

    Σε επίπεδο Ευρωπαϊκών Κρατών Μελών ή των περιφερειών τους, τα αστικά δάση συνήθως δεν ταξινομούνται ως ένας ξεχωριστός τύπος δεντροκομίας. Ωστόσο, έχουν αναπτυχθεί πολλές τοπικές, περιφερειακές, εθνικές και πολυμερείς πρωτοβουλίες για να τονίσουν τη σημασία των των αστικών δέντρων. Αυτές περιλαμβάνουν πρωτοβουλίες από τον FAO, την Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), αλλά επίσης πρωτοβουλίες όπως το "Δέντρα για τις Πόλεις", "Πόλεις για τα Δάση" και "Πόλεις με Φύση".

        Επιπλέον, η ζήτηση για Λύσεις Βασισμένες στη Φύση (NBS), όπως αυτές που παρέχονται για  τα  δέντρα, αυξάνεται παγκοσμίως, ως  αποτέλεσμα της ενσωμάτωσής τους στη διεθνή πολιτική και μέσω των πρωτοβουλιών των επιχειρήσεων, των πολιτών και άλλων που αναγνωρίζουν τα οφέλη που προσφέρουν. Οι Λύσεις Βασισμένες στη Φύση (NBS) έχουν τεράστιο οικονομικό δυναμικό στη μετάβαση προς μια ωφέλιμη για τη φύση, με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα και ισότιμη οικονομία. Απαιτούνται επενδύσεις και υποστήριξη για την ανάπτυξη των αγορών των NBS, όπου η αστική δεντροκομία αναγνωρίζεται ως ένας υποτομέας. Η δυναμική των NBS να συμβάλλουν στην κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη έχει αναγνωριστεί στις Ευρωπαϊκές πολιτικές μέσα στην Πράσινη Συμφωνία, όπως η «Στρατηγική Βιοποικιλότητας 2030», και διεθνώς μέσω οργανισμών όπως η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) και το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF).

        Η αστική δεντροκομία δύναται να διαδραματίσει ακόμα πιο σημαντικό ρόλο στην υγεία των αστικών οικοσυστημάτων και την ευημερία των πολιτών μετά την έγκριση της «Ατζέντας 2030 για την Αειφόρο Ανάπτυξη από τον ΟΗΕ». Όπως αναγνωρίζεται από την Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE) και τον     FAO κατά τη διάρκεια του «Περιφερειακού Φόρουμ 2022 του UNECE για την Αειφόρο Ανάπτυξη», η αστική δεντροκομία είναι κλειδί για την επίτευξη των Στόχων Αειφόρας Ανάπτυξης, αυξάνοντας τη βιωσιμότητα των πόλεων και των αστικών κοινοτήτων, παρέχοντας τροφή και καθαρό νερό, αυξάνοντας τα εισοδήματα και τις ευκαιρίες απασχόλησης, προωθώντας δραστηριότητες υπαίθριας αναψυχής, καθαρίζοντας τον αέρα, παράγοντας ανανεώσιμη ενέργεια, συμβάλλοντας στη μείωση και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, βελτιώνοντας την ποιότητα του εδάφους, φιλοξενώντας τη βιοποικιλότητα και προωθώντας μια πράσινη οικονομία, μεταξύ άλλων.

Απόδοση στα Ελληνικά : 

 

Μ. Καπάνταης Δασολόγος- Περιβαλλοντολόγος                                                      

τ. Δ/ντης Πρασίνου

Χειμερινή επίσκεψη στα πάρκα της Βιέννης

 

Χειμερινή επίσκεψη στα πάρκα της Βιέννης

 

                        Πολλά ομορφα δεντρα σε όλη την Πόλη   Κλαδεμένα αλλα οχι καρατομιμημένα                      

Η Βιέννη είναι μία πολύ πράσινη πόλη. Έχει μεγάλα πάρκα κυρίως παλαιοί ιδιωτικοί  τεράστιοι κήποι παλατιών αλλά και πολλούς δημόσιους κήπους και ένα μεγάλο κεφάλαιο από δέντρα κυρίως στα νέα τμήματα της πόλης. Το 50% της μητροπολιτικής περιοχής είναι πράσινές περιοχές. Προφανώς ο χειμώνας δεν είναι η καλύτερη εποχή για να δεις την ομορφιά ενός Πάρκου  αφού φυτά με  φυλλώματα είναι σχετικά λίγα. 

Η Βιέννη είναι μία πόλη δίπλα στον Δούναβη με χαμηλό υψόμετρο 152-195 μέτρων και με ηπειρωτικό κλίμα οπότε ο χειμώνας είναι ιδιαίτερα δρίμης.  Το κεφάλαιο των δέντρων είναι κυρίως από πλατύφυλλα αλλά χρησιμοποιούνται πολύ και ταξοί -υπάρχουν κάποιοι που είναι πραγματικά θαυμαστά δέντρα του είδους - κέδροι , πεύκα, τούγιες κυρίως για σχήματα,  ακόμα σε κάποια παλάτια είδαμε Σεκόγιές, και  κινέζικά πεύκα .

 Η ποικιλία των πλατύφυλλων μεγάλη. Πολύ συχνά για σχήματα χρησιμοποιείται ο Καρπίνος αλλά είδαμε αρκετά είδη που τους δίδεται σχήμα. 

Οι ποες αφηνονται να είναι φυσικές το χειμωνα και να ριχνουν σπόρο                 

Οι λαϊκοί κήποι(κήποι του Λαού, Πάρκο του Στράους, Πάρκο Ελβετίας, Νησί του Δούναβη, Πλατεία του Καρόλου αυτά που περιδιαβήκαμε) είναι συνήθως σε ελεύθερα σχήματα και σχετικά σύγχρονα σχεδιαστικά μοτίβα, ενώ οι κήποι των Παλατιών είχαν κυρίαρχο τον Γαλλικό σχεδιασμό αλλά και μεγάλα δασικά κομμάτια.

Η πόλη είναι γεμάτη παρτέρια με μεγάλα δέντρα όπου τα  χαμηλότερα φυτά έχουν μείνει να σποριάσουν,  να παγώσουν -έτσι οι κάτοικοι κατανοούν την αλλαγή των εποχών – γεμάτα ακλάδευτα χρυσαφί -κίτρινισμένα ακλάδευτα αγρωστώδη όπως ορίζοψη, καλαμαγρώστη κ.α.

                Κήπος αναμεσα σε παλάτια στο κέντρο της πόλης 

Τα σημεία που παραθέτουμε κάτω είναι από αυτά που είδαμε και φυσικά υπάρχουν πολλά από αυτά που αξίζει να επισκεφτεί όποιος κηποτέχνης επισκεφτεί την πόλη και θέλει να ζήσει την αίσθηση από τους Περιπάτους Αυτοκρατόρων αλλά και επαναστατών όπως ο Ρήγας ,  Ελλήνων της διασποράς όπως ο Δουμπάς ή ο Σίνας

Ροδώνας προστατευμένος αποτο κρύο-στην ενότητα των συνεχών πάρκων από τα παλάτια εως το Δημαρχείο(διακρινεται στο βάθος) 

 

Πάρκο στο Παλάτι Schönbrunn

Αν θα διάλεγα τι θα πρέπει να επισκεφτώ οπωσδήποτε ξανά θα ήταν αυτός ο χώρος. ¨Ένα τεράστιο πάρκο(120 εκταρίων ), μνημείο της Unesco  με ένα απίστευτα μεγάλο γαλλικό κήπο, εξαιρετικής ομορφιάς αγάλματα πολλές σχεδιαστικές λύσεις, λαβυρίνθους , πανέμορφες κλαδεύσεις ακριβείας ώστε να θαυμάζεις την τιθάσευση των δέντρων για την αισθητική ακρίβεια, πάρα πολλά ρομαντικού ρυθμού στοιχεία , επιλύσεις για χώρους, τεράστιο κεφάλαιο ιστορικών δέντρων, ένα απίστευτα όμορφο θερμοκήπιο(Palm house από το 1882)

για τροπικά φυτά και ένα  δεύτερο με φυτά ερήμου, Ιαπωνικό κήπο, το εξαιρετικό κτήριο-περίπτερο Gloriete στο ψηλότερο σημείο του χώρου με πολύ όμορφη θέα σε όλη την πόλη  και τέλος ένα πολύ μεγάλο δασικό τμήμα. 

Ειναι εντυπωσιακα τα κλαδέματα και η μορφοποιήση των δεντρων σε όλο το Πάρκο 

Καπρίνοι κλαδεμένοι άψογα 

Μία ημέρα δεν φτάνει να θες πραγματικά να απολαύσεις να παρατηρήσεις, να χαθείς,να ξεχαστείς, να μελετήσεις  τις λύσεις, τεχνικές λεπτομέρειες,  τον συνολικό σχεδιασμό, τα εξαιρετικά κτήρια, κιόσκια, ακόμα και ΄τεχνικά¨ ρωμαϊκά αρχαία ερείπιά, αγάλματα κήπου, λίμνες, σιντριβάνια, στοιχεία νερού,  την ποιότητα  και ομορφιά του χώρου .

 

Πάρκο Παλατιού Belvedere

Πολύ όμορφο πάρκο σε πλαγιά με απόλυτα γεωμετρικά σχήματα μεγάλα τμήματα χλοοτάπητα, γενικά σε εξαιρετικό παράδειγμα σχεδιασμού κήπων ύστερου μπαρόκ  φυσικά Γαλλικού στυλ, κατασκευασμένο από το 1700,  με πλήθος αγάλματα, λίμνες, συντριβάνια   και όμορφα ¨δωμάτια¨. Αξίζει να το περπατήσει να βρεί όμορφές επιλύσεις, στις κλίσεις, στην διαχείριση των όμβριων στην αισθητική των ανθώνων (που τώρα ήταν σε λήθαργο ). Είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς. 

Γειτνιάζει με τον Αλπικό κήπο, τον Βοτανικό κήπο και αξίζουν συνολικά  πραγματικά την επίσκεψη μαζί με τον Ελβετικό πάρκο που βρίσκεται στο πάνω μέρος, που είναι σύγχρονης σχεδίασης  και αρκετά όμορφο  

 

Πάρκο του Δούναβη στο νησί του Δούναβη

Το 1964 δημιουργήθηκε αυτό το Πάρκο στα πλαίσια της Διεθνούς Έκθεσης στο τεχνητό νησί του Δούναβη. Ιδανικό για ένα χαλαρό περίπατο ή  ποδηλατάδα.  

 

 Πλατεία Καρόλου

            Πλατεία Καρόλου στην Βιέννη , συγχρονη σχεδίαση με πολυ ομορφες ενοτητες 

Σύγχρονος σχεδιασμός, πολύ έξυπνα καλύπτει τις κλίσεις, ομορφαίνει την κίνηση του κόσμου με πολλές ενότητες ανθοφόρων πολυετών φυτών-ο χώρος αποτελεί κεντρικό διαμετακομιστικό κόμβο της πόλης – μεγάλη ποικιλία φυτών, πολύ όμορφα τα παλαιά δέντρα και σε αρμονία με τα νέα, και εξαιρετικές εναλλαγές των σκληρών υλικών και του αστικού εξοπλισμού.

 

Πάρκο Δημαρχείου Rathaus

Ιστορικός κήπος (από το 1864) που παράλληλα έχει πάρα πολλές χρήσεις -Εμείς το βρήκαμε  να έχει μετατραπεί σε μια τεράστια διαδρομή, παγοδρόμιο αλλά έχει και ένα σημαντικό κεφάλαιο δέντρων και πράσινων υποδομών  Αποτελεί ένα τμήμα ενός μεγάλου χώρου πρασίνου με τους κήπους των κεντρικών Παλατιών της πόλης 

 

 Πάρκο Stadtpark

                Το παρκο και διακρινεται το μνημείο του Στραους στο κέντρο 

Γνωστό πάρκο  ως πάρκο Στράους λόγω του  Χρυσού μνημείου του  Γιόχαν Στράους  που βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο της πόλης. Σχεδιασμένο από το 1861 έχει ενδιαφέροντα λιβάδια, όμορφη λίμνη, πολλούς ανθώνες και εξαιρετικά κιόσκια. 

 

Βρίσκεται δίπλα στο Ποτάμι Βιέννης(το βλέπουμε στην εικόνα δίπλα)  που το χωρίζει-συνδέεται με γέφυρα- από το παιδικό Πάρκο γεμάτο παιδικές χάρες και αθλητικές εγκαταστάσεις  

 

 

 

 

               Ρολόι κηποτεχνίας Ο κύριος ανθωνας είναι σκεπασμενος με κλαδιά ελάτων όπως όλοι στην πόλη για προστασία από το κρύο