Μάιος, μήνας των λουλουδιών, και η πλατεία της Αγίας Ειρήνης στην Αιόλου, η μεγαλύτερη αγορά πράσινου της Παλιάς Αθήνας, μας περιμένει!

Μάιος, μήνας των λουλουδιών, και η πλατεία της Αγίας Ειρήνης στην Αιόλου, η μεγαλύτερη αγορά πράσινου της Παλιάς Αθήνας, μας περιμένει!

«Ημπορούμεν να είμεθα πλέον βέβαιοι ότι οι Αθηναίοι –διότι αυτούς έχομεν υπό την άμεσον επιτήρησιν- αγαπούν και λατρεύουν μάλιστα το πράσινον. Και την βεβαιότητα αυτήν μας την παρέχει το κυριακάτικο θέαμα που παρουσιάζεται εις την πλατείαν της Αγίας Ειρήνης.

Εις την πλατείαν αυτήν υπήρχον μέχρι προ τινος δύο ξύλινοι πάγκοι και πίσω από τους πάγκους –οι οποίοι διατηρούνται ακόμη- δύο παλαιοί κηπουροί πωλούσαν σπόρους λαχανικών κατά το πλείστον. Ραδίκι ήμερο, ραδίκι άγριο, ραδίκι ιταλικό, ραπανάκι, κάρδαμο, άνιθο, σέσκουλο, μαϊντανό, και νεροκολοκύθα. Πού και πού επωλούντο και μερικοί σπόροι ανθέων, πανσέδες και βιολέττες και μενεξέδες.

Σήμερον εις την πλατείαν αυτήν γίνεται κάθε Κυριακήν το μεγαλείτερο παζάρι ανθέων, δένδρων και φυτών που είδε ποτέ η πρωτεύουσα. Όλοι οι Αθηναίοι κηπουροί, όλοι οι ανθοπώλαι, οι δενδροκόμοι, οι γεωπόνοι, όλοι οι εγκατεστημένοι εις πολυτελή ανθοπωλεία επιστήμονες και πρακτικοί ανθοκόμοι θεωρούν απαραίτητον να συμμετέχουν εις το παζάρι των ανθέων της Αγίας Ειρήνης. Και ωσάν να μη έφθανον αυτοί, που έρχονται από όλα τα αθηναϊκά περίχωρα, καταφθάνουν κάθε Κυριακήν και επαρχιώται κηπουροί με τα δένδρα των και τα φυτά των και τους θάμνους των.

Δια να έρχωνται εις την πλατείαν αυτήν της οδού Αιόλου τόσοι παραγωγοί σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός πελατών, οι οποίοι ικανοποιούν τους εμπόρους των φυτών. Και πράγματι. Δεν ημπορεί κανείς να κυκλοφορήση. Είνε η εποχή της φυτεύσεως. Ο καθένας φροντίζει δια τον κήπον του, δια τα δένδρα του που θα ανθίσουν σε λίγους μήνες και δια τους θάμνους που θα του πρασινίσουν τον κήπον του, δια τα λουλούδια του που θα γεμίσουν την γήν του με την άφθαστον ποικιλίαν του χρωματισμού των.

Πατείς με, πατώ σε λοιπόν όλοι εις την πλατείαν της Αγίας Ειρήνης την Κυριακήν. Τα οπωροφόρα δένδρα έχουν στηθή εις πυραμίδας εις το μέσον της πλατείας και νομίζει κανείς ότι έχει στρατοπεδεύση εκεί ολόκληρον σύνταγμα, οι στρατιώται του οποίου αναπαύονται με τα όπλα εις σχηματισμόν πυραμίδων.

Βερυκοκκιές με τα λευκά στίγματα των φλοιών των, κερασιές με την γυαλιστερήν επένδυσιν των, χλωμοί κορμοί αμυγδαλιών –του απερίσκεπτου δένδρου που ανθίζει εν μέσω χειμώνι- μηλιές, καρυδιές και ροδιές –μικρές, μικρές- όλα τα οπωροφόρα που εις την παρούσαν κατάστασίν των είνε ωσάν κομμάτια ξύλου κομμένα δια να χρησιμεύσουν ως πάσσαλοι ή μπαστούνια!...

Και όμως, έτσι κλαδευμένα τα ξύλα αυτά, ψαλλιδιζόμενα εις τας ρίζας των, απαλλασσόμενα από τους κλάδους των, θα φυτευθούν εις την αφράτην γην των λάκκων που έχουν ανοιχθή από καιρού και έχουν μουσκευθή από τόσες βροχές, θα μπουμπουκιάσουν σε λίγο  και θα πρασινίσουν και θα ανθίσουν την άνοιξιν.

Υπάρχουν τώρα και τα αειθαλή. Αυτά παρατάσσονται εις το παζάρι με τις ρίζες των τυλιγμένες σε μπάλλες χωμάτων που τις προστατεύουν. Τα ξυνά, οι πορτοκαλιές, οι λεμονιές, οι μανταρινιές και τα αγγλικά γκραίηπ-φρουτ που τρώγονται με το κουτάλι όπως ο λωτός. Οι ωραιότατες, διακοσμητικώτατες μουσμουλιές με τα πλατειά των φυλλώματα. Οι εληές, αχνισμένες με το ασήμι και ριζωμένες σε ένα σκληρότατο κούτσουρο.

Πλάι των ένα σωρό διακοσμητικαί μιμόζες με τα τρεμάμενα φυλλώματά των και τους χρυσούς κόμπους της αδιακόπου ανθήσεώς των, λοφάντες, ακακίες αειθαλείς με τα ψαλλιδισμένα φύλλα των, ευκάλυπτοι που πλαταγίζουν τις χλωμές των φούντες εις τον άνεμον και ευκάλυπτοι φαρμακευτικοί με φύλλα μιας παλάμης πλάτους και αρώματος μεθυστικού. Ράμνοι που ψαλιδίζονται και σχηματίζουν φράκτας πρασίνου, αγγελικές με την σμαραγδένιαν στιλπνότητά των, μηλαλεύκες που είνε ωσάν έργον δεξιοτέχνου δαντελλοποιού.

Εις την άσφαλτον παρατάσσονται κατόπιν τα κασόνια των ανθοκόμων. Ρίζες από όλα τα λουλούδια της αττικής παραγωγής, έτοιμες να φυτευθούν, αφού εμεγάλωσαν εις τα φυτώρια και έδωσαν ένα ψωμομένον μίσχον. Βιόλλες διπλές, άσπρες, κόκκινες, ροζ, μπέλες θαύματα πυκνότητος και ζωηρότητος, γαρυφαλιές και ο προλετάριος των ανθέων, το γεράνι, εις όλα τα χρώματα.

Υπάρχουν χιλιάδες ειδών λουλουδιών με ονόματα που δεν λέγουν τίποτε εις τους αμυήτους εις την ανθοκομίαν. Αλλά είνε τόσον ελκυστικά εις τους επισκέπτας της ανθοκομικής αυτής αγοράς της πλατείας Αγίας Ειρήνης, ώστε δεν υπάρχει κανείς που θα περάση από εκεί χωρίς να αγοράση κάτι δια τον κήπον του ή δια την γλάστρα του.

Δόξα σοι ο Θεός, το πράσινον των δένδρων και το πολύχρωμον των λουλουδιών άρχισαν να κινούν το ενδιαφέρον μας. Τα θαύματα θα τα επιτελέση μόνον του κατόπιν το εμπόριον των ανθέων και των φυτών.

«Αθηναϊκά Νέα», Ιανουάριος 1934, Ν.Γιοκαρίνης

Η ΚΑΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΛΕΫΛΑΝΤ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ

Του Θυμάκη Νικόλαου 

Γεωπόνου Συμβούλου Πρασίνου 

Κηποτεχνική… δημοκρατία

      Από τα παιδικά μας χρόνια, οι άνθρωποι του οικείου περιβάλλοντός μας πολύ συχνά μας συμβούλευαν να σεβόμαστε την ελευθερία του διπλανού μας και να μην κάνουμε κατάχρηση της δικής μας. Μάλιστα, σαν νουθεσία λεγόταν η φράση “η δική μας ελευθερία σταματάει να υπάρχει εκεί που αρχίζει του διπλανού…”. Έχετε σκεφτεί ποτέ ότι αυτό ισχύει και στην κηποτεχνία; Μπορεί κάποιος να ορθώσει “πράσινα τείχη” και να σκιάζει τα φυτά του γείτονα που προϋπάρχουν και που για να αναπτυχθούν σωστά χρειάζονται συνθήκες πλήρους ηλιοφάνειας, χωρίς τη συναίνεσή του;

       Όπως έχουμε ορίσει πολλές φορές, ο κήπος είναι το εξωτερικό δωμάτιο του σπιτιού μας. Ο φυτοφράκτης, που είναι καλό να υπάρχει, αποτελεί το όριο μεταξύ δύο κήπων κατοικιών ή κτιρίων. Η ελευθερία της επιλογής του ιδιοκτήτη του ενός είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσει προβλήματα στις επιλογές του άλλου ή στην ήδη υπάρχουσα κατάσταση. Η συνεννόηση και ο σεβασμός είναι τα στοιχεία εκείνα που χρειάζονται για τις σχέσεις καλής γειτονίας. Αν δε γίνεται να υπάρξουν, τότε το νομοθετικό πλαίσιο είναι αυτό που θα καθορίσει τους όρους…

Μια πραγματική ιστορία

           Ο Σπύρος και ο Γιάννης είναι χρόνια γείτονες στο Χαλάνδρι. Ο Γιάννης μένει στο πατρικό του σπίτι, στο οποίο και διατηρεί την παλιά αυλή, η οποία έχει τριανταφυλλιές, λεμονιές, πασχαλιές, γιασεμί χιώτικο και πλουμπάγκο. Κάποια στιγμή, το 1990, ο Σπύρος αποφάσισε να φτιάξει τον αδιαμόρφωτο έως τότε ακάλυπτο χώρο του και να τον μετατρέψει σε κήπο. Στη μεσοτοιχία με την αυλή του Γιάννη έβαλε φυτά λέυλαντ, αρχικού ύψους 1 μέτρου, επιλογή που του πρότεινε ο φυτωριούχος της γειτονιάς, ο οποίος αυτοχαρακτηριζόταν “κηποτέχνης”. Μετά το 2000, τα λέυλαντ είχαν ξεπεράσει τα 4 μέτρα και τα φυτά του κήπου του Γιάννη σκιάζονταν και δεν αναπτύσσονταν ομαλά. Σιγά σιγά οι τριανταφυλλιές χάλασαν, το γιασεμί έμεινε στάσιμο, οι πασχαλιές δεν ξανάνθισαν, ενώ οι λεμονιές ανέπτυσσαν πολύ ψηλούς βλαστούς στην προσπάθειά τους να… βρουν το φως του ήλιου, δεν έκαναν λεμόνια κι έδειχναν μονίμως ταλαιπωρημένες. Μετά από χρόνιες −στην κυριολεξία− συζητήσεις, ο Γιάννης έπεισε το Σπύρο να χαμηλώσει το φυτικό φράκτη από λέυλαντ στα 2 μέτρα κι έτσι τώρα ο κήπος του φωτίζεται περισσότερο και αναθερμάνθηκε η ελπίδα του για ομαλότερη διαβίωση των φυτών που χρόνια έχει εκεί.

Η… λαίλαπα των λέυλαντ

      Τι θα συνέβαινε, όμως, αν ο κάθε “Γιάννης” δε έβρισκε το δίκιο του; Εφόσον δε θα μπορούσε να αυτοδικήσει και να κόψει τα δένδρα του γείτονα, θα έπρεπε να υποστεί τις συνέπειες της σκίασης, δηλαδή υποβάθμιση ή καταστροφή των υπαρχόντων φυτών και περιορισμένες επιλογές για φύτευση καινούργιων. Θα μπορούσε να απευθυνθεί στη δικαιοσύνη ή στο Συνήγορο του Πολίτη; Κι όλα αυτά, γιατί στην Ελλάδα ο οποιοσδήποτε μπορεί να δηλώσει ειδικός στην κηποτεχνία και να “πουλά” το προϊόν που του αποδίδει μέγιστο κέρδος με τη μικρότερη προσπάθεια και χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τις προδιαγραφές που ορίζουν οι κανόνες της μελέτης ενός κήπου. Κι ένα τέτοιο προϊόν είναι για την κατασκευή του κήπου το λέυλαντ… 

      Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η αθρόα εισαγωγή αυτών των κωνοφόρων από την Ιταλία σε συνδυασμό με την ελληνική παραγωγή έχει δημιουργήσει μια ανυπόφορη κατάσταση τόσο αισθητικά όσο και οικολογικά, σε σημείο μάλιστα να χαρακτηριστεί “πράσινη λαίλαπα”. Πέραν της μονοσήμαντης και “βαρετής” παρουσίας, φαίνεται ότι αυτήν τη στιγμή τα λέυλαντ στους κήπους της χώρας μας είναι περισσότερα από τα κυπαρίσσια! Το πρόβλημα ξεκινά από τη λαθεμένη χρήση τους, επειδή η επιλογή τους, και μάλιστα με πυκνότατη φύτευση, είναι η εύκολη λύση για φθηνό, ψηλό και γρήγορης ανάπτυξης φυτικό φράκτη. 

       Έτσι, έχουν παρουσιαστεί πλέον στις ημέρες μας πολλά προβλήματα σαν κι αυτό που περιγράψαμε παραπάνω... Απ' ό,τι φαίνεται, κι ύστερα από διερεύνηση για στοιχεία που να αφορούν το θέμα, δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο που να ορίζει το καθεστώς για τη σκίαση που προκαλούν οι φυτοφράκτες γενικώς, και όχι μόνο των λέυλαντ, στους γειτονικούς κήπους.

Τι γίνεται αλλού

       Στη Μ. Βρετανία, οι πολίτες, βλέποντας ότι το πρόβλημα των φυτοφρακτών άρχισε να παίρνει μεγάλες διαστάσεις και ότι το νομικό πλαίσιο δεν κάλυπτε τις απαιτήσεις τους στο συγκεκριμένο ζήτημα, δημιούργησαν με τη βοήθεια μιας εταιρείας νομικών τη “γραμμή για τους φυτοφράκτες”, “Hedgeline” (www.hedgeline.org), στην οποία οι ενδιαφερόμενοι δήλωναν το πρόβλημά τους και ζητούσαν συμβουλευτική βοήθεια για την επίλυσή του. Ταυτοχρόνως, γινόταν καταγραφή και κατηγοριοποίηση των θεμάτων. Έτσι, ο όγκος αυτών των στοιχείων αποτέλεσε τη βάση δεδομένων για την προώθηση μιας νέας πολιτικής για τους φυτοφράκτες, και κυρίως αυτούς που αποτελούνται από τα λέυλαντ(Χ Cupressocyparis leylandii), τα οποία φάνηκε ότι ήταν το κυρίαρχο πρόβλημα.

         Τον Οκτώβριο του 2000, το υπουργείο Περιβάλλοντος της Μ. Βρετανίας αποφάσισε να εξετάσει το θέμα. Αφού, λοιπόν, αξιολογήθηκαν οι παράγοντες εκείνοι που κάνουν χρήσιμο ένα φυτοφράκτη (προστασία από τον ισχυρό άνεμο, ηχομόνωση, απομόνωση από αδιάκριτα βλέμματα κτλ.), έγινε εισήγηση σχεδίου νόμου στο Κοινοβούλιο. Στις αρχές του 2004 ψηφίσθηκε ο νέος νόμος που αφορά τους φυτοφράκτες που αποτελούνται από λέυλαντ. Σύμφωνα με αυτόν, όσοι είναι άνω των 2 μέτρων πρέπει να περιορίζονται στο ύψος αυτό, εκτός εάν υπάρχει έγγραφη συμφωνία μεταξύ των δύο γειτόνων. Σε περιπτώσεις καταγγελίας επεμβαίνει η αρμόδια υπηρεσία του δήμου, η οποία και εκτελεί την εργασία με αμοιβή, η οποία ορίζεται με παράβολο που αντιστοιχεί σε “πράσινο πρόστιμο”. Ο νόμος θα ισχύσει από το τέλος του 2004.

Μήπως ήρθε η στιγμή να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε κι εμείς κάτι ανάλογο;


Το άρθρο έχει δημοσιευτει στο περιοδικό ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΑ το 2003 και αναδημοσιέυεται λόγω της επικαιρότητας του