ΦΥΤΕΥΣΗ & ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΝΕΑΡΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ,
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΕΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΦΥΤΕΥΣΗΣ, ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ "VECUS"
Γιατί είναι σημαντικό να επιλέγεται προσεκτικά το είδος;
• Επειδή η φύτευση ενός δέντρου είναι μια μακροπρόθεσμη δέσμευση. Ένα δέντρο έχει διάρκεια ζωής αρκετών δεκαετιών, μερικές φορές αρκετών αιώνων.
• Επειδή αυτή η επιλογή δομεί τον χώρο και καθορίζει την ομορφιά του χώρου.
• Επειδή αυτή η επιλογή έχει αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων (τα δέντρα μπορεί να αποτελέσουν πηγή ταλαιπωρίας εάν δεν είναι κατάλληλα για τον χώρο).
• Επειδή αυτή η επιλογή έχει αντίκτυπο στο μελλοντικό κόστος διαχείρισης του χώρου (μια κακή επιλογή μπορεί να αποδειχθεί πολύ δαπανηρή αρκετές δεκαετίες μετά τη φύτευση).
■ Πώς να επιλέξετε το είδος που ταιριάζει καλύτερα σε έναν χώρο;
Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ποτέ ότι ένα δέντρο είναι ένα ζωντανό ον, όχι ένα αδρανές αντικείμενο. Επομένως, ένα δέντρο χρειάζεται ένα συγκεκριμένο περιβάλλον για να ζήσει και αυτό το φυτό εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου (γέννηση, ανάπτυξη, αναπαραγωγή, θάνατος).
|
Γέννηση Ανάπτυξη Αναπαραγωγή Ωρίμανση Θάνατος
Για να είναι ένα δέντρο όμορφο και να εκπληρώνει πλήρως τη λειτουργία του ως ωφέλιμο, πρέπει να αναπτύσσεται σε κατάλληλο περιβάλλον.
Για να κάνει μια επιτυχημένη επιλογή, ο σχεδιαστής πρέπει οπωσδήποτε να οραματιστεί τη διάταξη όταν τα δέντρα είναι ώριμα.
Η γκάμα των φυτών που διαθέτει ο μελετητής περιλαμβάνει τοπικά είδη που βρίσκονται στα δάση και την ύπαιθρο μας, εξωτικά φυτά που έχουν εγκλιματιστεί στις περιοχές μας και, τέλος, νέες ποικιλίες που δημιουργούνται και πολλαπλασιάζονται από φυτώρια.
Η μέθοδος "VECUS" που προτείνεται εδώ συνίσταται στη διεξαγωγή διαδοχικών επιλογών με βάση διαφορετικά κριτήρια, προκειμένου να εντοπιστεί το φυτό που ταιριάζει καλύτερα στην τοποθεσία. Από εκατοντάδες υπάρχοντα είδη, είναι απαραίτητο να επιλεγούν είδη που ταιριάζουν σε:
Διαθέσιμο Όγκο au Volume disponible
Αισθητική à l’Esthétique
Κλίμα au Climat
Χρήση à l’Usage
Έδαφος au Sol
Αυτό το μνημονικό βοηθά να διασφαλιστεί ότι κανένα κριτήριο δεν παραβλέπεται, αλλά η σειρά επιλογής έχει μικρή σημασία.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΕΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΦΥΤΕΥΣΗΣ: Η ΜΕΘΟΔΟΣ «VECUS»
■ Διαθέσιμος Όγκος για την Κόμη και τις Ρίζες του Ώριμου Δέντρου
Ο χώρος φύτευσης πρέπει να είναι μεγαλύτερος από τον όγκο που θα καταλάβει η ανάπτυξη του ενήλικου δέντρου, εκτός εάν, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος συντήρησης που συνεπάγεται, προγραμματιστεί αρχιτεκτονικό κλάδεμα (τακτικό κλάδεμα) στο μέλλον.
Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το ύψος και το πλάτος του ώριμου δέντρου, καθώς και οι επιπτώσεις στο άμεσο περιβάλλον του (σκιά, κίνδυνος πτώσης, εγγύτητα σε κτίρια, εναέριες γραμμές δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, γραμμές ιδιοκτησίας κ.λ.π.). Πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη η ανάπτυξη του ριζικού συστήματος (διαθέσιμος όγκος εδάφους, σωλήνες υπογείων δικτύων κ.λ.π.).
|
■ Αισθητική - Το Έργο του Τοπίου
Η ιδιαιτερότητα κάθε είδους και ο συμβολισμός του επιτρέπουν τη δημιουργία διαφορετικών τοπίων που πρέπει να εναρμονίζονται με το περιβάλλον και να αντιστοιχούν στην αισθητική του τοπίου και στην ιστορία του χώρου.
Το φυσικό σχήμα των Δέντρων μπορεί να είναι αναπτυγμένο οριζόντια, σφαιρικό, ωοειδές, πυραμοειδές, κλαδεμένο, κωνικό ή ελικοειδές. Το σχήμα των δέντρων ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία σε ορισμένα είδη (π.χ., πεύκα).
Σε ορισμένα είδη μπορεί να δοθεί τεχνη στό σχήμα μέσω κλαδέματος (διαμόρφωση πετάσματος η φράχτη, θόλου από τη συγκόμωση, φοίνικας, αναρριχώμενου, πρεμνοφυές δένδρο, κ.λ.π.).
Το φύλλωμα έχει χρώμα, σχήμα και διάρκεια που είναι ειδικά για κάθε είδος.
Ο χρόνος και το χρώμα της ανθοφορίας, της καρποφορίας, καθώς και τα χρώματα και η εμφάνιση του φλοιού σηματοδοτούν τις εποχές με διαφορετικούς τρόπους.
Οι τύποι καρπών κατηγοριοποιούνται βοτανολογικά (π.χ. αχαίνιο, δρύπη, ράγα, κάψα, θυλάκιο), ενώ με βάση την προέλευση από τις ωοθήκες χωρίζονται σε απλούς καρπούς και κοινοκάρπια
Η πιο υποκειμενική επιλογή θα πρέπει να γίνεται σε συνεννόηση με τους ανθρώπους που θα ζουν με αυτά τα δέντρα και που θα τα διαχειρίζονται σε καθημερινή βάση (ιδιοκτήτες, κατοίκους, κηπουρούς, κ.λ.π.). Αυτό γίνεται έτσι ώστε αυτά τα δέντρα να γίνονται αποδεκτά και στη συνέχεια να φροντίζονται καλά.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΠΟΥ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΦΥΤΕΥΣΗΣ ΜΕΘΟΔΟΣ «VECUS»
Η Προσαρμογή στο τοπικό κλίμα
Είναι απαραίτητο να επιλέξετε ένα είδος προσαρμοσμένο στο τοπικό κλίμα. Διαφορετικά, το φυτό θα υποφέρει, εκτός εάν εφαρμοστεί συγκεκριμένη συντήρηση (π.χ. χειμερινή προστασία).
Πρέπει να ληφθούν υπόψη διάφορα κριτήρια:
|
• Θερμοκρασία (ελάχιστη, μέγιστη)
Ορισμένα είδη είναι προσαρμοσμένα σε ψυχρά κλίματα, άλλα ανέχονται υψηλές θερμοκρασίες. Τα δέντρα που βγάζουν μπουμπούκια νωρίς είναι ευαίσθητα στους ανοιξιάτικους παγετούς.
• Βροχή
Ορισμένα είδη ευδοκιμούν σε υγρά περιβάλλοντα, ενώ άλλα ανέχονται την ξηρασία.
• Χιόνι
Ορισμένα κωνοφόρα μεγάλου υψομέτρου έχουν πολύ πεσμένα κλαδιά για να περιορίσουν τη συσσώρευση χιονιού, ενώ άλλα, με πιο οριζόντια κλαδιά, σπάνε κάτω από το βάρος του χιονιού.
• Άνεμος
Ανάλογα με το μέγεθός τους, το ριζικό τους σύστημα, την ανθεκτικότητα του φυλλώματός τους και την αντοχή του ξύλου τους, τα είδη δέντρων είναι λίγο πολύ ανθεκτικά στον άνεμο.
• Μικροκλίμα
Τα μικροκλίματα μπορούν να εκτείνονται σε μια μικρή γεωγραφική περιοχή ή σε μια πόλη. Σε μεγάλες αστικές περιοχές, η θερμοκρασία είναι γενικά ελαφρώς υψηλότερη από αυτή της γύρω υπαίθρου. Το ηλιακό φως ή η σκιά είναι περισσότερο ή λιγότερο άφθονα σε μια δεδομένη τοποθεσία. Υπάρχουν είδη που αγαπούν τη σκιά και το φως.
Η Γαλλία χωρίζεται σε 8 διαφορετικές κλιματικές ζώνες.
Οι ζώνες βλάστησης της Ελλάδας(link)
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΦΥΤΕΥΣΗΣ "ΜΕΘΟΔΟΣ VECUS"
■ Προσαρμογή σε Τοπικούς Περιορισμούς και Χρήση
Όλα τα είδη έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που γίνονται δυνατά ή αδύνατα σημεία ανάλογα με τη θέση των δέντρων. Για παράδειγμα, ένα είδος που παρέχει σημαντική σκιά θα είναι χρήσιμο για τη σκίαση ενός χώρου στάθμευσης, αλλά ακατάλληλο για μια πρόσοψη και τα παράθυρά της.
Ο καρπός μπορεί να είναι αισθητικά ευχάριστος, βρώσιμος και ελκυστικός για την άγρια ζωή, αλλά μπορεί να είναι τοξικός, βρώμικος όταν σκορπίζει το έδαφος ή οσμηρός. Τα αγκάθια ορισμένων δέντρων μπορούν να εκτιμηθούν για φράκτες ή να προκαλούν φόβο.
Ένα ανεπτυγμένο ριζικό σύστημα μπορεί να είναι ευεργετικό για τη διατήρηση του εδάφους ή περιοριστικό όταν βλάπτει την εδαφοκάλυψη.
Ορισμένα είδη απομυζούν και αποικίζουν γρήγορα την τοποθεσία.
Ορισμένα δέντρα αναπτύσσονται γρήγορα, ενώ άλλα αναπτύσσονται πιο αργά αλλά ζουν περισσότερο.
Ορισμένα είδη είναι πιο ευάλωτα σε ασθένειες από άλλα (π.χ., ασθένεια της ολλανδικής φτελιάς).
Τα είδη ανέχονται το κλάδεμα σε ποικίλους βαθμούς (αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για δέντρα που απαιτούν αρχιτεκτονική διαμόρφωση).
Το ξύλο είναι περισσότερο ή λιγότερο εύθραυστο. Μπορεί να είναι εμπορεύσιμο.
Το φύλλωμα αποσυντίθεται περισσότερο ή λιγότερο εύκολα. Μπορεί να είναι ολισθηρό. Η αντοχή στη ρύπανση και το αλάτι (απομάκρυνση χιονιού ή ψεκασμός με θαλασσινό νερό) ποικίλλει.
■ Προσαρμογή στο Έδαφος
Είναι απαραίτητο να επιλέξετε ένα είδος κατάλληλο για το έδαφος. Πρέπει να ληφθούν υπόψη διάφορα κριτήρια:
• Το βάθος του εδάφους που μπορούν να αξιοποιηθούν από τις ρίζες. Αυτό το βάθος, το οποίο μπορεί να αποικιστεί από το φυτό, μπορεί να περιορίζεται από ένα στρώμα βράχου ή έναν αδιάβατο υδροφόρο ορίζοντα. Τα εκτεινόμενα ή κεντρικά ριζικά συστήματα είναι περισσότερο ή λιγότερο κατάλληλα για αυτές τις καταστάσεις. Έδαφος με βάθος μικρότερο από 40 cm θεωρείται επιφανειακό.
• Υφή και Δομή Η υφή αναφέρεται στην κοκκομετρική σύνθεση των ορυκτών συστατικών του εδάφους (άργιλος, ιλύς, άμμος)
Η δομή αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο οργανώνονται τα συστατικά του εδάφους. Τα εδάφη μπορεί να είναι συμπαγή, υγιή ή πορώδη.
• Οξύτητα
Κάθε είδος προσαρμόζεται σε μια συγκεκριμένη κλίμακα pH. Ορισμένα είδη δεν ανέχονται όξινα εδάφη, ενώ άλλα δεν ανέχονται ασβεστολιθικά εδάφη. Ένα pHμετρο μπορεί να μετρήσει την οξύτητα του εδάφους.
Όξινο έδαφος: pH < 5,5: Λίγα είδη είναι κατάλληλα. Ελαφρώς όξινο ή ουδέτερο έδαφος: 5,5 < pH < 7: Κατάλληλο για τα περισσότερα είδη. Αλκαλικό έδαφος: pH > 7: Λίγα είδη είναι κατάλληλα.
|
• Παροχή νερούΤο έδαφος είναι λίγο πολύ καλά εφοδιασμένο με νερό. Μπορεί να είναι πολύ ξηρό, ξηρό, δροσερό, υγρό ή μόνιμα πλημμυρισμένο. Το νερό μπορεί να είναι στάσιμο.
Κάθε είδος είναι προσαρμοσμένο σε μια συγκεκριμένη κλίμακα υγρασίας.
Στο φυσικό περιβάλλον, η αυθόρμητη βλάστηση μπορεί να προσδιορίσει τη φύση του εδάφους.
Το έδαφος μπορεί, σε κάποιο βαθμό, να βελτιωθεί. Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να αντικατασταθεί. Αυτό συμβαίνει συχνά για φυτεύσεις σε αστικά εδάφη με έντονη διαταραχή από τον άνθρωπό.
Η παρατήρηση ειδών που αναπτύσσονται έντονα σε άμεση γειτνίαση με την τοποθεσία που θα φυτευτεί επιτρέπει την αναγνώριση μιας σειράς φυτών που είναι αξιόπιστα προσαρμοσμένα στο τοπικό κλίμα και έδαφος. Αυτή η μέθοδος έχει το μειονέκτημα ότι στερεί από τον μελετητή άλλα είδη που θα μπορούσαν επίσης να είναι απόλυτα κατάλληλα.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΠΟΥ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΦΥΤΕΥΣΗΣ: "ΜΕΘΟΔΟΣ VECUS"
► Είναι σημαντικό να διαφοροποιηθούν τα είδη για να διαφοροποιηθεί το τοπίο και να περιοριστεί η κίνδυνος ασθενειών. Ωστόσο, εντός της ίδιας δενδροστοιχίας, είναι προτιμότερο να επιλεγεί ένα μόνο είδος για να διευκολυνθεί η διαχείριση.
Η διαθεσιμότητα ενός είδους σε ένα φυτώριο και το κόστος του
Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν την τελική επιλογή. Ωστόσο, εάν τα επιθυμητά είδη δεν είναι διαθέσιμα και υπάρχει διαθέσιμος χρόνος, μια σύμβαση η καλλιέργεια είναι δυνατή.
Όπως μόλις είδαμε, υπάρχουν πολλά είδη και κριτήρια επιλογής. Διάφορα εργαλεία είναι διαθέσιμα για να σας βοηθήσουν να κάνετε αυτήν την επιλογή. Εξειδικευμένα βιβλία και ορισμένοι κατάλογοι φυτωρίων προσφέρουν πλέγματα όπου παρατίθενται τα αντίστοιχα κριτήρια για κάθε είδος. Τα προγράμματα λογισμικού σας επιτρέπουν επίσης να απαριθμήσετε είδη που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια.
Δεδομένης της σημασίας και της πολυπλοκότητας της επιλογής, συνιστάται ιδιαίτερα να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία τοπιοτέχνη ή δενδροκόμο με εκτεταμένες γνώσεις φυτών.
Εάν η επιλογή του είδους έχει εξεταστεί προσεκτικά, το δέντρο που φυτεύεται σε καλές συνθήκες θα είναι εύρωστο, θα αναπτυχθεί αρμονικά και θα έχει καλύτερες πιθανότητες επιβίωσης με την πάροδο του χρόνου. Στη συνέχεια, θα είναι σε θέση να επιβληθεί μέσω της ομορφιάς και του μεγέθους του στο περιβάλλον του, το οποίο αναμφίβολα θα έχει αλλάξει.
Βιβλιογραφία:
- Αστική Δενδροκομία L. MAILLET, C. BOURGERY - IDF - 1993
- Γαλλική Δασική Χλωρίδα. J.C. RAMEAU, D. MANSION, G. DUME - IDF - 1989
- Δέντρα. Πράσινος Οδηγός - Ηλιακή Ενέργεια - R. DURAND - 1990
- Αστική Φύτευση: Η Επιστήμη στον Τομέα - Πρακτικά των Εθνικών Συναντήσεων Δενδροκομίας Λυών 1999 - SFA
- Végébase - Plante & Cité
Συγγραφέας: Augustin BONNARDOT, σύμβουλος δασοκομίας και δενδροκόμος στο CAUE 77 Εικονογραφήσεις: A. BONNARDOT και Brigitte HESPEL
Ενημερώθηκε Απρίλιος 2011
ΑΡΧΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ:
LE CHOIX DE L’ESSENCE LA MIEUX ADAPTEE AU SITE METHODE “VECUS”
Απόδοση στα Ελληνικά
Μ. Καπάνταης Δασολόγος- Περιβαλλοντολόγος
τ. Δ/ντης Πρασίνου
ΑΝΑΛΟΓΑ ΑΡΘΡΑ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου