ΔΕΝΤΡΑ & ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ

 

Η ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ. ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΑ ΞΕΧΝΑΜΕ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΣΤΗΝ ΡΙΖΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

 του Francesco Ferrini

Professore di Arboricoltura all’Università di Firenze

    Η θερμοκρασία του εδάφους έχει σημαντικό αντίκτυπο στη ριζική ανάπτυξη και ζωντάνια των φυτών. Είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που καθορίζουν τον ρυθμό και την κατεύθυνση της ανάπτυξης των ριζών, επηρεάζοντας έτσι την ικανότητα ενός φυτού να απορροφά νερό και θρεπτικά συστατικά (Pregitzer et al. , 2000).

        Οι ρίζες γενικά αρχίζουν να είναι ενεργές σε θερμοκρασίες υψηλότερες από 5°C, με ένα βέλτιστο διάστημα να ποικίλει μεταξύ των ειδών. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν θερμοκρασίες εδάφους μεταξύ 15 και 25°C για μέγιστη ριζική ανάπτυξη (Pregitzer et al. , 2000), διάστημα το οποίο φυσικά μπορεί να ποικίλει ανάλογα με το είδος.

       Πέρα από τη βέλτιστη θερμοκρασία, η ανάπτυξη των ριζών αρχίζει να επιβραδύνεται. Γενικά, η ανάπτυξη των ριζών αρχίζει να επιβραδύνεται σημαντικά σε θερμοκρασίες εδάφους υψηλότερες από 30°C, και πολλά φυτά έχουν μικρή ή καθόλου ριζική ανάπτυξη σε θερμοκρασίες εδάφους υψηλότερες από 35°C (Al-Karaki, 1998).

    Η θερμοκρασία του εδάφους μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη των ριζών ακόμα και μέσω των επιπτώσεων της στην περιεκτικότητα του εδάφους σε νερό. Οι υψηλές θερμοκρασίες εδάφους μπορούν να αυξήσουν την εξάτμιση, μειώνοντας την περιεκτικότητα σε νερό που είναι διαθέσιμη στις ρίζες και περιορίζοντας έτσι την ανάπτυξη των ριζών (Yin et al , 1995).

        Οι ακραίες θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στα  κύτταρα της ρίζας που μπορούν να γίνουν ανεπανόρθωτες. Θερμοκρασίες υψηλότερες από 40°C έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν τον θάνατο ριζικών κυττάρων σε πολλά είδη φυτών (Barlow et al.1980). Αυτό οφείλεται σε μια σειρά αλλαγών σε κυτταρικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της μετουσίωσης των πρωτεΐνων, της αλλοίωσης στη δομή των κυττάρων και της βλάβης στο DNA (Larkindale et ) , 2005). Οι βλάβες που αυξάνονται προοδευτικά καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία που στα μαύρα , γκρίζα η άλλων χρωμάτων φυτοδοχεία, τσιμεντένια , πλαστικά η σιδερένια πλήρως εκτεθειμένα  κατά τη διάρκεια της ημέρας στον ήλιο,  μπορούν να ξεπεράσουν τους 50 βαθμούς.

        Με λίγα λόγια, η θερμοκρασία του εδάφους παίζει καθοριστικό ρόλο στη ριζική ανάπτυξη των φυτών. Η καλύτερη κατανόηση των αντιδράσεων των φυτών στις θερμοκρασίες του εδάφους μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη στρατηγικών διαχείρισης για τη βελτιστοποίηση της ανάπτυξης των φυτών υπό μεταβλητές συνθήκες.

    Δεν αρκεί να ποτίζεις κάθε μέρα (ακόμα κι αν πραγματοποιείται). Το αναζωογονητικό και ενυδατικό αποτέλεσμα διαρκεί για λίγες ώρες, μετά τις οποίες οι συνθήκες επιστρέφουν έκτακτες για τις ρίζες και τα φυτά πεθαίνουν.

        Δεν έχω γράψει κάτι ιδιαίτερα νέο ή επιστημονικά σημαντικό. Αποτελεί αυτό θεμελιώδη γνώση Γεωπονίας και της δενδροκομίας που φαινομενικά άγνωστα σε εκείνους που μας διοικούν και φαίνεται να προτιμούν τις ολέθριές παρεμβάσεις, παρά να αντιμετωπίζουν σοβαρά την υπάρχουσα πράσινη Υποδομή στις πόλεις μας  και πραγματικά σχεδιάζουν μελλοντικές φυτεύσεις  έχοντας ξεκαθαρίσει ότι είναι ανώφελο  και άχρηστο να φυτεύεις χωρίς σχεδιασμό και διαχείριση-φροντίδα.

 Μεταφραση : Κωστας Τάτσης 

Βιβλιογραφικές Αναφορές:

Pregitzer KS, Laskowski MJ, Burton AJ, Lessard VC, Zak DR. (2000). Παραλλαγή στην αναπνοή της ρίζας σφενδάμου με διάμετρο ρίζας και βάθος εδάφους. Φυσιολογία δέντρων, 20(10), 665-670.

Al-Karaki GN. (1998). Όφελος, κόστος και αποδοτικότητα χρήσης νερού του σκληρού σιταριού μυκορριζικού σκληρού σιταριού που καλλιεργείται υπό την ξηρασία. Mycorrhiza, 8(1), 41-45.

Yin X, McClure MA, Tyler BM, Edmonds J, Heckman DS. (1995). Αποδείξεις πεδίου για την πιθανότητα του ριζογόνου του ριζοβίου ως βιολογικού ελέγχου για μάγισσες (Striga asiatica). Επιστήμη ζιζίων, 43(5), 655-662.

Barlow PW, Brain P, Parker JS. (1980). Θερμοκρασία και ανάπτυξη φυτών. In Advances in botanical research (Τόμος 8, σελ. 65-105). Ακαδημαϊκός Τύπος.

Larkindale J, Knight MR. (2002). Η προστασία από τις οξειδωτικές βλάβες που προκαλούνται από θερμικό στρες στην Arabidopsis περιλαμβάνει ασβέστιο, αβσισικό οξύ, αιθυλένιο και σαλικυλικό οξύ. Φυσιολογία φυτών, 128(2), 682-695.