ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

 GLI ALBERI E IL PARTICOLATO ATMOSFERICO

(Francesco Ferrini, febbraio 2025)

ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

Francesco Ferrini, Φεβρουάριος 2025)

        Ζούμε στον «αστικό αιώνα», μια εποχή στην οποία οι πόλεις δεν είναι μόνο κέντρα οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, αλλά πρέπει να γίνουν και υγιείς, αξιοβίωτοι και ευχάριστοι τόποι. Παρόλο που οι συγκεντρώσεις λεπτής σκόνης-Αιωρουμενα Σωματίδια (fine. dust ΡΜ10 και ΡΜ2.5) έχουν γενικά μειωθεί τα τελευταία χρόνια χάρη σε αυστηρότερους κανονισμούς και τεχνολογικές βελτιώσεις, εξακολουθούν να αποτελούν μεγάλη απειλή για την ανθρώπινη υγεία, ιδιαίτερα σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη μας. Η έκθεση σε αιωρούμενα σωματίδια συνδέεται πράγματι με ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένων του αναπνευστικού, των καρδιαγγειακών παθήσεων και της αύξησης της πρόωρης θνησιμότητας.

        Σε αυτό το πλαίσιο, εμείς οι πολίτες έχουμε ένα θεμελιώδες καθήκον: να βελτιώσουμε την ποιότητα του αστικού αέρα, να υιοθετήσουμε μια ολοκληρωμένη και συμπληρωματική προσέγγιση που περιλαμβάνει τόσο τεχνολογικές λύσεις όσο και παρεμβάσεις βασισμένες στη φύση. Τα δέντρα μπορούν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο σε αυτή τη στρατηγική, όχι ως ενιαία λύση, αλλά ως μέρος ενός χαρτοφυλακίου οικονομικά βιώσιμων και συνεργιστικών παρεμβάσεων για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Πώς τα δέντρα βοηθούν στη μείωση των αιωρούμενων σωματιδίων?

Τα αστικά δέντρα και τα φυτά λειτουργούν ως αληθινά, φυσικά φίλτρα, συλλαμβάνοντας τα σωματίδια στα φύλλα, τα κλαδιά και το φλοιό τους. Ωστόσο, για να είναι αποτελεσματική η συμβολή τους, είναι απαραίτητη μια στρατηγική προσέγγιση για τη διαχείριση και την τοποθέτησή τους. 

Παρακάτω παρατίθενται μερικές επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραμμές:

Στρατηγική Σχεδιασμού & τοποθέτησης

• Αξιολόγηση μετεωρολογικών και τοπογραφικών παραγόντων: Η θέση των φραγμών βλάστησης πρέπει να εξετάζει τους επικρατούντες ανέμους, τις εποχιακές καιρικές συνθήκες, την αστική τοπογραφία και τα σημεία συγκέντρωσης υψηλών ρύπων, όπως πολυσύχναστες διασταυρώσεις ή βιομηχανικές περιοχές.

• Δημιουργία ζωνών προστασίας: Τοποθετήστε φραγμούς βλάστησης γύρω και κοντά στις κύριες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως δρόμοι υψηλής πυκνότητας και βιομηχανικά εργοστάσια.

• Πυκνότητα φράγματος: Τα μέτρια πυκνά φυτικά φράγματα είναι τα πιο αποτελεσματικά στην αναχαίτιση των σωματιδίων χωρίς να εμποδίζουν τη φυσική ροή του αέρα.

• Διαστρωμάτωση βλάστησης: Χρησιμοποιήστε έναν συνδυασμό δέντρων, θάμνων και γρασίδι για να δημιουργήσετε ένα πολυεπίπεδο «διχτυ συγκέντρωσης», αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα των σωματιδίων που αναχαιτίζουν.

Κριτήρια επιλογής φυτών

Για να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα των δέντρων στην αλίευση ρύπων, είναι απαραίτητο να επιλέγουμε προσεκτικά είδη φυτών. Μερικά βασικά κριτήρια περιλαμβάνουν:

• Αειθαλή για αποτελεσματικότητα όλο το χρόνο: Τα αειθαλή δέντρα εξασφαλίζουν τη συνεχή απομάκρυνση των ρύπων, ακόμα και το χειμώνα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αξιολογηθεί η ευαισθησία των κωνοφόρων σε συγκεκριμένους ρύπους.

• Πυκνή κόμη και περίπλοκη διακλάδωση: Δέντρα με πυκνή χαίτη και πολύπλοκη διακλαδώματα προσφέρουν μια μεγαλύτερη περιοχή Δέσμευσης για το σωματίδιο.

• Δομημένα φύλλα για μεγαλύτερη σύλληψη: Είδη με τριχωτά, ρητινώδη ή χονδρόφυλλα είναι πιο αποτελεσματικά στη σύλληψη σωματιδίων από εκείνα με λεία φύλλα. Επίσης, τα μικρότερα φύλλα γενικά συμπεριφέρονται καλύτερα ως συλλέκτες από τα μεγαλύτερα.

• Βότανα για την απορρόφηση αερίων: Τα φυτικά είδη είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για την απορρόφηση ορισμένων αερίων ρύπων, όπως τα οξείδια του αζώτου (NOx).

Διατήρηση της Βιοποικιλότητας και Μακροπρόθεσμη Βιωσιμότητα

• Διαφοροποίηση των ειδών: Χρήση ποικιλίας ειδών για την αύξηση της βιοποικιλότητας και την εξασφάλιση της οικολογικής ανθεκτικότητας της αστικής περιοχής.

• Είδη μακράς διάρκειας και χαμηλής συντήρησης: Επιλέξτε δέντρα με μεγάλο κύκλο ζωής και θάμνους που απαιτούν ελάχιστη διαχείριση για να μειώσουν το κόστος συντήρησης.

• Αντοχή σε παράσιτα και ασθένειες: Προτίμηση ειδών ανθεκτικών στα τοπικά παράσιτα και ασθένειες για να εξασφαλιστεί η μακροχρόνια υγεία της αστικής βλάστησης.

• Προσαρμογή του χώρου: επιλέξτε είδη κατάλληλα για τις ειδικές κλιματικές και εδαφολογικές συνθήκες της φυτικής περιοχής.

    Καθώς οι τεχνολογίες ελέγχου των εκπομπών εξακολουθούν να διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τα δέντρα και οι πράσινες υποδομές παρέχουν μια επιπλέον ευκαιρία για βελτίωση της ποιότητας του αέρα στις πόλεις. Η στρατηγική ενσωμάτωση των δέντρων στον πολεοδομικό σχεδιασμό όχι μόνο συμβάλλει στη μείωση των ατμοσφαιρικών σωματιδίων, αλλά βελτιώνει και την ευημερία και την ποιότητα ζωής των πολιτών.

        Για να είναι αποτελεσματική αυτή η προσέγγιση, απαιτείται και είναι απαραίτητος ένας ολιστικός σχεδιασμός που συνδυάζει επιστημονικές γνώσεις μετεωρολογίας, αστικής οικολογίας και δημόσιας υγείας , διασφαλίζοντας ότι οι πόλεις του μέλλοντος δεν είναι μόνο πιο πράσινες, αλλά και πιο υγιείς και βιώσιμες.

Απόδοση στα Ελληνικά : Κωνσταντίνος Τατσης MSc Γωπόνος

Όλες οι αντιδράσεις: