ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΘΑΡΟΥ CO2 ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΤΑΝ ΕΝΑ ΝΕΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΟΛΛΕΚΤΗΣ ΑΝΘΡΑΚΑ ΣΕ ΜΙΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΗ

Κείμενο του F.Ferrini(Kαθηγητής Δεντροκομίας Πανεπιστημίου Φλωρεντίας)

Ανάλυση Κύκλου Ζωής και μοντέλο καθαρής αφομοίωσης CO2 για να εκτιμηθεί πότε ένα νέο αστικό δάσος γίνεται "καταβόθρα" άνθρακα σε μια πόλη της Μεσογείου https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969724084250?via%3Dihub)

Η εργασία, που μόλις δημοσιεύτηκε στο Science of the Total Environment, εξετάστηκε πότε ένα νέο αστικό δάσος γίνεται «Κολλέκτης άνθρακα» σε μεσογειακό πλαίσιο, χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο που συνδυάζει ανάλυση κύκλου ζωής (Ανάλυση κύκλου ζωής, LCA) και συγκεκριμένα δεδομένα σχετικά με την καθαρή φωτοσύνθεση των σχετικών ειδών. Η μελέτη επικεντρώνεται σε ένα «αστικό δάσος» 170 δέντρων στη Φλωρεντία, συμπεριλαμβανομένων ειδών όπως Tilia platyphyllos, Acer rubrum, Ulmus «Plinio» και Cupressus sempervirens.

Τα κύρια αποτελέσματα συνοψίζονται παρακάτω.

1. Εκπομπές CO2:

• Η φάση διαχείρισης των δέντρων αντιπροσωπεύει το 62% των συνολικών εκπομπών, ακολουθούμενη από καλλιέργεια φυτωρίων (20%) και κατοικίες (18%).

ή συνολικές εκπομπές ισούται με 14,7 τόνους ισοδύναμου CO2.

2. Δέσμευση CO2:

• ή Το καθαρό ισοζύγιο CO2 καθίσταται θετικό μετά από 13 χρόνια, όταν οι εκπομπές αντισταθμίζονται με απορρόφηση. ή η αφομοίωση CO2 ποικίλλει ανάλογα με το είδος και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Το Cupressus sempervirens συμβάλλει συνεχώς στη χειμερινή φωτοσύνθεση, ενώ άλλα είδη όπως η Tilia και η Ulmus προσφέρουν μεγαλύτερη CO2 κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου.

3. Κλιματικό σενάριο:

• Τα μελλοντικά κλιματικά μοντέλα (SSP1-2.6, SSP2-4.5, SSP5-8.5) δείχνουν ότι οι υψηλές συγκεντρώσεις CO2 αυξάνουν την ικανότητα κρίσεων αλλά μπορεί να μειώσουν την αποδοτικότητα των στοματίων.

4. Αναπνοή του εδάφους:

• Η αναπνοή του εδάφους, επηρεασμένη από τη θερμοκρασία, αντιπροσωπεύει μια σημαντική πηγή εκπομπών, υπογραμμίζοντας τη σημασία της πυκνής κάλυψης δέντρων για τον μετριασμό της.

5. Βιώσιμη διαχείριση:

• Βελτιώσεις όπως η μείωση της συχνότητας κοπής χόρτων και η χρήση υλικών εναλλακτικών σε πλαστικά φυτοδοχεία θα μπορούσαν να μειώσουν περαιτέρω το αποτύπωμα άνθρακα.

Από τα αποτελέσματα προκύπτουν κάποιες σκέψεις

1. Αστικές επιπτώσεις: 

Η μελέτη προσφέρει κατευθυντήριες γραμμές για τον σχεδιασμό αστικών δασών ικανά να γίνουν γρήγορα αποτελεσματικοί χώροι απορρόφησης άνθρακα, ειδικά σε περιοχές της Μεσογείου που χαρακτηρίζονται από υψηλά ποσοστά αναπνοής του εδάφους.

2. Κριτική και βελτίωση :

ή Μακρά χρονικά: 13 χρόνια για να επιτευχθεί η θετική ισορροπία μπορούν να εκληφθούν ως όριο. Η βελτίωση των πρακτικών διαχείρισης μπορεί να επιταχύνει αυτή τη διαδικασία.

ή Συνεχής παρακολούθηση: Η πολυπλοκότητα του μοντέλου απαιτεί συνεχή επικύρωση σε διαφορετικές συνθήκες, όπως περίοδοι ξηρασίας ή αστικής έντασης.

3. Παγκόσμια Εφαρμογή: 

Τα αποτελέσματα, -αν και είναι ειδικά για τη Φλωρεντία,- σχετίζονται με άλλες πόλεις της Μεσογείου και υποδηλώνουν ότι ο προσεκτικός σχεδιασμός μπορεί να μεγιστοποιήσει τα οφέλη των αστικών δασών όσον αφορά τον μετριασμό του κλίματος.

Μεταφορά στα Ελληνικά :Κωνσταντίνος Τάτσης

ANALISI DEL CICLO DI VITA E MODELLO DI ASSIMILAZIONE NETTA DI CO2 SPECIE-SPECIFICO PER VALUTARE QUANDO UNA NUOVA FORESTA URBANA DIVENTA UN SINK DI CARBONIO IN UNA CITTÀ MEDITERRANEA

(titolo originale) Life Cycle Analysis and species-specific net CO2 assimilation model to assess when a new urban forest becomes a carbon sink in a Mediterranean city https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2024.178267)

Il lavoro, appena uscito su Science of the Total Environment e per il quale ringrazio gli altri autori di avermi coinvolto, ha valutato quando una nuova foresta urbana diventa un "carbon sink" in un contesto mediterraneo, utilizzando un modello che combina un'analisi del ciclo di vita (Life Cycle Analysis, LCA) e dati specifici sulla fotosintesi netta delle specie coinvolte. Lo studio si concentra su una “foresta urbana” di 170 alberi a Firenze, comprendente specie come Tilia platyphyllos, Acer rubrum, Ulmus ‘Plinio’, e Cupressus sempervirens.

I risultati principali sono di seguito riassunti

1. Emissioni di CO2:

o La fase di gestione degli alberi rappresenta il 62% delle emissioni totali, seguita dalla coltivazione in vivaio (20%) e dalla messa a dimora (18%).

o Le emissioni totali sono pari a 14,7 tonnellate di CO2 equivalente.

2. Sequestro di CO2:

o Il bilancio netto di CO2 diventa positivo dopo 13 anni, quando le emissioni sono compensate dall'assorbimento.

o L'assimilazione di CO2 varia in base alle specie e alle condizioni ambientali. Cupressus sempervirens contribuisce in modo continuo grazie alla fotosintesi invernale, mentre altre specie come Tilia e Ulmus offrono un maggiore sequestro durante la stagione vegetativa.

3. Scenario climatico:

o I modelli climatici futuri (SSP1-2.6, SSP2-4.5, SSP5-8.5) mostrano che le alte concentrazioni di CO2 aumentano la capacità di sequestro ma possono ridurre l'efficienza stomatica.

4. Respirazione del suolo:

o La respirazione del suolo, influenzata dalla temperatura, rappresenta una fonte significativa di emissioni, sottolineando l'importanza di una copertura arborea densa per mitigarla.

5. Gestione sostenibile:

o Miglioramenti come la riduzione della frequenza del taglio dell'erba e l'uso di materiali alternativi ai vasi di plastica potrebbero ridurre ulteriormente la Carbon Footprint.

Dai risultati emergono quindi alcune considerazioni

1. Implicazioni per il design urbano: Lo studio offre linee guida per progettare foreste urbane capaci di diventare rapidamente carbon sink, specialmente in aree mediterranee caratterizzate da alti tassi di respirazione del suolo.

2. Criticità e miglioramenti:

o Tempistiche lunghe: 13 anni per raggiungere il bilancio positivo possono essere percepiti come un limite. Migliorare le pratiche di gestione potrebbe accelerare questo processo.

o Monitoraggio continuo: La complessità del modello richiede una validazione costante in condizioni diverse, come periodi di siccità o stress urbano.

3. Applicabilità globale: I risultati, benché specifici per Firenze, sono rilevanti per altre città mediterranee e suggeriscono che una pianificazione accurata può massimizzare i benefici delle foreste urbane in termini di mitigazione climatica.