Δηλητηριάσεις από μανιτάρια.
Άρθρο του
Παύλου Κωνσταντινίδη
Σήμερα θα μιλήσουμε για τα επικίνδυνα μανιτάρια. Θα μάθουμε από τι κινδυνεύουμε εάν φάμε δηλητηριώδη μανιτάρια. Πότε είναι θανατηφόρα και ποια είναι τα πιο συνηθισμένα; Τι κάνουμε σε περίπτωση δηλητηρίασης;
Παρά την επικρατούσα αντίληψη από τα 3.500 μανιτάρια που υπάρχουν στον Ευρωπαϊκό χώρο μόνο τα 40 είδη είναι δηλητηριώδη και ακόμη λιγότερα τα θανατηφόρα.
Το δυστύχημα είναι ότι οι περισσότερες τοξικές ουσίες που δημιουργούν τις δηλητηριάσεις (μυκοτοξίνες) είναι ακόμη άγνωστες, για το λόγο αυτό πρέπει να ήμαστε πάντα ιδιαίτερα προσεχτικοί, ιδιαίτερα όταν βρισκόμαστε μακριά από κέντρα παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Κατηγορίες δηλητηριωδών μανιταριών.
1. Η χιτίνη και η κυτταρίνη είναι οργανικές ουσίες που περιέχουν τα φυτά, οι οποίες είναι δύσπεπτες έως άπεπτες από τον ανθρώπινο οργανισμό, όχι όμως και από τα φυτοφάγα ζώα. Πολλά μανιτάρια περιέχουν στα τοιχώματά τους μεγάλες ποσότητες χιτίνης και κυτταρίνης. Έτσι όταν κάποιος άνθρωπος καταναλώσει μεγάλες δόσεις τέτοιων μανιταριών του προκαλούνται διάφορες γαστρεντερικές διαταραχές διότι είναι άπεπτες από το ανθρώπινο στομάχι. Αυτό φυσικά είναι μια απλή δυσπεψία και όχι δηλητηρίαση και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται.
2. Υπάρχουν μανιτάρια που προκαλούν σε ορισμένα ευαίσθητα άτομα αλλεργίες. Θα πρέπει αλλεργικά άτομα πριν αποφασίσουν να δοκιμάσουν κάποιο νέο μανιτάρι, έστω και εάν τους διαβεβαιώνουν ότι τρώγεται, να είναι πολύ προσεχτικά. Μια εξέταση στους αλλεργιολόγους είναι πάντα σκόπιμο να γίνει.
3. Φαγώσιμα μανιτάρια που συλλέγονται από αγρούς στους οποίου γίνονται αλλόγιστες χρήσεις φυτοφαρμάκων, ζιζανιοκτόνων ή φυτοορμονών, μερικές φορές μετατρέπονται σε τοξικά. Πρέπει να αποφεύγεται η συλλογή μανιταριών από αγρούς που δεν ξέρουμε τον τρόπο διαχείρισής τους από τους ιδιοκτήτες τους.
4. Φαγώσιμα μανιτάρια που συλλέγονται σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε βιομηχανικές ζώνες, μετατρέπονται σε δηλητηριώδη λόγω χρόνιας ρύπανσης του περιβάλλοντος. Τα μανιτάρια απορροφούν βαρέα μέταλλα όπως κάδμιο, υδράργυρο, μόλυβδο κ.λπ. και γίνονται τοξικά, μετά από μακροχρόνια χρήση τους.
5. Στα μανιτάρια που περνά ο χρόνος ωρίμανσης δημιουργούνται τοξικές ουσίες (πτωμαϊνες), από την αποσύνθεση των λευκωμάτων τους. Δεν πρέπει να συλλέγουμε κατσιασμένα μανιτάρια, αφυδατωμένα και γενικά όταν έχουν εικόνα γήρανσης.
6. Μανιτάρια που αφού συλλεχθούν τοποθετηθούν σε πλαστικές σακούλες αποσυντίθενται και γίνονται επικίνδυνα (σύνδρομο του πλαστικού σάκου). Πρέπει η συλλογή να γίνεται σε υφασμάτινους σάκους, από τους οποίους πρέπει να βγαίνουν μόλις φθάσουμε στο σπίτι.
7. Μανιτάρια που τρώγονται ωμά ή κακοψημένα μπορεί να είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο. Πολλές μυκοτοξίνες διασπώνται από τη θερμοκρασία και έτσι επιβάλλεται το επιμελημένο μαγείρεμα των μανιταριών.
8. Πρέπει να αποφεύγονται μουχλιασμένα, σκουληκοφαγωμένα ή κακο-συντηρημένα μανιτάρια.
9. Υπάρχουν τέλος τα δηλητηριώδη από τη φύση τους μανιτάρια, για τα οποία θα αναφερθούμε πιο διεξοδικά.
Τα δηλητηριώδη μανιτάρια χωρίζονται σε δύο μεγάλες ομάδες.
1. Θανατηφόρα μανιτάρια με σύνδρομο μακρόχρονης επώασης.
Είναι οι δηλητηριάσεις που εμφανίζονται μερικές ώρες μετά τη βρώση, και η εξέλιξη της δηλητηρίασης κρατά μερικές ημέρες.
Τα συμπτώματα στον άνθρωπο που θα καταναλώσει αυτά τα μανιτάρια προκαλούν ανεπανόρθωτες καταστροφές πολύτιμων οργάνων. Τα συμπτώματα εκδηλώνονται μετά από 6 ώρες από τη λήψη τους.
Γενικά κατά τις δηλητηριάσεις αυτές τα πρώτα συμπτώματα μοιάζουν με εκείνα των οξέων τροφικών δηλητηριάσεων. Δηλαδή αρχίζουν με ναυτίες, εμέτους, δύσοσμες διάρροιες, σπασμούς και πόνους στην κοιλιά. Υπάρχει άφθονος ιδρώτας, αφυδάτωση, κατάπτωση και υπογλυκαιμία.
Στη συνέχεια εμφανίζεται ένα στάδιο απατηλής βελτίωσης όμως οι τοξίνες προσβάλλουν τα κύτταρα του στομαχιού, των εντέρων και του συκωτιού και έτσι προκαλείται έντονη αφυδάτωση του οργανισμού. Στη συνέχεια προσβάλλουν τον εγκέφαλο την καρδιά τα νεφρά και τα πνευμόνια.
Ο θάνατος επέρχεται μετά από 5-6 ή και 20 ημέρες, μέσα σε φριχτούς πόνους του ασθενούς.
2. Μανιτάρια τοξικά με σύνδρομο βραχείας επώασης.
Τα αποτελέσματα από τη δηλητηρίαση αυτής της ομάδας φαίνονται λίγη ώρα μετά τη βρώση (μισή έως τρεις ώρες), αλλά σπάνια οδηγούν σε θάνατο και αυτό σε πολύ εξασθενημένους οργανισμούς. Οι μύκητες αυτοί προκαλούν διάφορες σωματικές και ψυχικές διαταραχές στον άνθρωπο.
Τα συμπτώματα συνήθως είναι αυτά των τροφικών δηλητηριάσεων όπως εμετοί, διάρροιες, ρίγη, πυρετός, δυσκολία στην αναπνοή, στην όραση λόγω διαστολής της κόρης των ματιών (μυδρίαση).
Χαρακτηρίζεται συνήθως από σιελόρροια και δακρύρροια του αρρώστου.
Η θεραπεία της δηλητηρίασης αυτής είναι εύκολη με τη χορήγηση θειικής ατροπίνης.
Ορισμένα μανιτάρια με βραχύ χρόνο επώασης δημιουργούν στον άνθρωπο που τα χρησιμοποιεί διαταραχές στη ψυχική κατάστασή του. Οι ουσίες που περιέχουν όπως είναι η μυκοατροπίνη, η ψιλοσιβίνη κ.ά. μπαίνουν σε ανταγωνισμό με τους χημικούς παράγοντες του εγκεφάλου και προκαλούν αληθινές ψυχώσεις. Μισή ώρα μετά την κατανάλωση των μανιταριών αυτών αρχίζει μια ελαφριά αδιαθεσία με τάση για εμετό. Στη συνέχεια ο άρρωστος γελάει, κλαίει, έχει παραισθήσεις μέχρι να πέσει τελικά σε βαθύ ύπνο. Η κατάσταση αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση ηρεμιστικών για να αποκοιμηθεί ο άρρωστος γρηγορότερα.
Αντιμετώπιση δηλητηρίασης από μανιτάρια.
Εάν βρισκόμαστε στην επαρχία μακριά από νοσοκομείο και μετά από γεύμα με μανιτάρια και ιδίως αφού περάσουν πάνω από έξη ώρες, εμφανισθούν πεπτικές διαταραχές τότε πρέπει να εφαρμόζεται η θεραπευτική αγωγή που ονομάζεται πρωτόκολλο του Bastien.
1. Ενδοφλέβια ένεση ενός γραμμαρίου της βιταμίνης C.
2. Να δοθούν από το στόμα δυο κάψουλες Ercefuryl 200 (αντιδιαρροϊκό) και 50 σταγόνες Abiocine. Στη συνέχεια χορηγείται ενδοφλεβίως το αντιεμετικό Primperan.
Εαν οι ποσότητες είναι μεγάλες μπορεί οι δόσεις να τριπλασιασθούν.
Στη συνέχεια ο ασθενής πρέπει να μεταφερθεί οπωσδήποτε με κάθε τρόπο στο νοσοκομείο για να αντιμετωπισθεί η αφυδάτωση με τη χρήση ορών και να αναχαιτισθεί η καταστροφή των ηπατικών κυττάρων.
Κανόνες συλλογής μανιταριών.
1. Να είναι καλά γνωστά τα βοτανικά χαρακτηριστικά των δηλητηριωδών μυκήτων.
2. Να καταστρέφεται κάθε είδος μανιταριού για το οποίο δεν είμαστε σίγουροι, ότι είναι ακίνδυνο.
3. Η συλλογή να γίνεται στην αρχή παρουσία έμπειρων ατόμων και να περιλαμβάνει ελάχιστα είδη που είναι εύκολα αναγνωρίσιμα.
4. Η αναγνώριση από φωτογραφίες είναι παρακινδυνευμένη και πρέπει να αποφεύγεται.
5. Να ζητιέται αμέσως η βοήθεια γιατρού και του κέντρου δηλητηριάσεων.
Χαρακτηριστικά των πιο επικίνδυνων μανιταριών.
Το 90% των θανατηφόρων κρουσμάτων από μανιτάρια οφείλεαι σε τρία είδη:
Amanita phalloides (αμανίτης ο φαλλοειδής).
Amanita virosa (αμανίτης ο δυσώδης).
Amanita verna (αμανίτης ο εαρινός).
Τα χαρακτηριστικά τους είναι:
α. Τα φυλλαράκια (τα χτένια) κάτω από τον πίλο (μανιτάρι) έχουν άσπρο χρώμα.
β. Στον στύπο (κορμό) σε ύψος 2/3 από τη βάση φέρουν ένα δακτυλίδι.
γ. Η βάση τους φέρουν τη Volva (θήκη, μήτρα, βρακάκι) .
Τα μανιτάρια που έχουν και τα τρία χαρακτηριστικά είναι πολύ επικίνδυνα για τους συλλέκτες.
Στην πρώτη φωτογραφία η Amanita verna.
Στην κάτω φωτογραφία η Amanita virosa
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου