Τα νέα εθνικά Αγγλικά πρότυπα SuDS μεταμορφώνουν την ανάπτυξη για ένα πιο ανθεκτικό μέλλον

Τα νέα εθνικά Αγγλικά  πρότυπα SuDS μεταμορφώνουν την ανάπτυξη για ένα πιο ανθεκτικό μέλλον

Σίγουρα δεν το γνωρίζατε αυτό: Τα δέντρα μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν στην αποτροπή πλημμυρών στον δρόμο σας!

Ναι, σύμφωνα με τους νέους κανόνες στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα δέντρα αναγνωρίζονται πλέον επίσημα ως μέρος του αποχετευτικού συστήματος.
Γιατί;

🌳 Απορροφούν τη βροχή
🌳 Φιλτράρουν τη ρύπανση
🌳 Μειώνουν την απορροή ομβρίων
🌳 Συμβάλλουν στη βιωσιμότητα και ασφάλεια των αστικών περιοχών

Την επόμενη φορά που θα δείτε μια δεντρόστοιχία ή έναν κήπο της βροχής, θυμηθείτε:
Δεν πρόκειται μόνο για μια όμορφη πράσινη γωνιά.
Είναι ένα πραγματικό εργαλείο ανθεκτικότητας απέναντι στην κλιματική αλλαγή.

Είναι υποδομή. Είναι προστασία. Είναι μέλλον.

Η εισαγωγή νέων εθνικών προτύπων για τα Συστήματα Βιώσιμης Αποστράγγισης (SuDS) σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προόδου στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται η διαχείριση των υδάτων στον αστικό σχεδιασμό και την ανάπτυξη.Η κανονιστική αυτή επικαιροποίηση ενισχύει μια διευρυνόμενη συναίνεση μεταξύ των επαγγελματιών του κλάδου: ότι οι λύσεις αποστράγγισης πρέπει να λειτουργούν σε αρμονία με τις φυσικές διαδικασίες και όχι ενάντια σε αυτές.

Το πλαίσιο στο Ηνωμένο Βασίλειο

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα SuDS αναγνωρίζονται εδώ και χρόνια ως θεμελιώδες στοιχείο για την αποτελεσματική διαχείριση των υδάτων. Ο ρόλος τους ενισχύθηκε νομοθετικά με τον Νόμο για τη Διαχείριση Πλημμυρών και Υδάτων του 2010, ο οποίος ανέθεσε στις αρμόδιες τοπικές αρχές (Lead Local Flood Authorities – LLFA) την ευθύνη για τη διαχείριση του τοπικού κινδύνου πλημμυρών, συμπεριλαμβανομένων των επιφανειακών υδάτων.

Η σημασία των SuDS επιβεβαιώθηκε περαιτέρω με την Υπουργική Απόφαση του 2014, η οποία κατέστησε σαφές ότι τα SuDS θα πρέπει να ενσωματώνονται υποχρεωτικά σε σημαντικά αναπτυξιακά έργα.

Το πρόβλημα: Ασυνέπειες στην εφαρμογή

Αν και το θεσμικό πλαίσιο υφίσταται για περισσότερο από μία δεκαετία, η πρακτική εφαρμογή παρουσιάζει ασυνέπειες. Οι διαφορές στην επιβολή και υλοποίηση ανάμεσα σε τοπικές αρχές οδήγησαν σε ανομοιογενή αποτελέσματα.

Η λύση: Εθνικά Πρότυπα με Ρυθμιστική Σαφήνεια

Τα νέα εθνικά πρότυπα έρχονται να καλύψουν αυτό το κρίσιμο κενό. Παρέχουν:

• Ρυθμιστική σαφήνεια για τις αρχές και τους εμπλεκόμενους φορείς,

• Τεχνική καθοδήγηση για την ποιοτική και συνεπή εφαρμογή των SuDS,

• Ένα ενιαίο πλαίσιο που προάγει τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα στον τομέα της ανάπτυξης.

Η μετάβαση προς πιο φυσικές, έξυπνες και ανθεκτικές λύσεις διαχείρισης υδάτων είναι όχι μόνο αναγκαία, αλλά πλέον καθοδηγείται και θεσμικά. Η εμπιστοσύνη στα SuDS, με ενισχυμένα εργαλεία και κατευθυντήριες γραμμές, αποτελεί την πύλη προς ένα πιο βιώσιμο και κλιματικά ανθεκτικό αστικό μέλλον.

Οι Κινητήριες Δυνάμεις της Αλλαγής στα Συστήματα Διαχείρισης Υδάτων

Η επείγουσα ανάγκη για κανονιστικές αλλαγές στη διαχείριση υδάτων αντικατοπτρίζει τις εντεινόμενες περιβαλλοντικές πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι αστικοί μας χώροι.

Η κλιματική αλλαγή μεταβάλλει τα βροχοπτωτικά μοτίβα, προκαλώντας συχνότερα και εντονότερα ακραία καιρικά φαινόμενα τα οποία υπερφορτώνουν τα παραδοσιακά αποστραγγιστικά συστήματα. Παράλληλα, η συνεχής αστικοποίηση περιορίζει τη φυσική ικανότητα του εδάφους να απορροφά το νερό, με αποτέλεσμα την αύξηση της απορροής επιφανειακών υδάτων.

Ίσως ακόμη πιο ανησυχητική είναι η συνεχιζόμενη απώλεια βιοποικιλότητας, η οποία υπονομεύει τα φυσικά συστήματα που παραδοσιακά ρύθμιζαν τους κύκλους του νερού. Οι πιέσεις αυτές έχουν αναδείξει με σαφήνεια τους περιορισμούς της παλιάς προσέγγισης, σύμφωνα με την οποία το ζητούμενο ήταν η ταχύτερη δυνατή διοχέτευση του νερού μέσω σωλήνων και αγωγών.

Σε μια εποχή περιβαλλοντικής αβεβαιότητας, αυτή η μονοδιάστατη μέθοδος δεν επαρκεί πλέον για τη συνολική διαχείριση:

• του κινδύνου πλημμύρας,

• της ποιότητας του νερού,

• και της αστικής ανθεκτικότητας.

Αυτό που απαιτείται είναι μια ολοκληρωμένη και προσαρμοστική προσέγγιση:
Ένας τρόπος διαχείρισης του νερού που δεν λειτουργεί ενάντια στις φυσικές διεργασίες, αλλά σε συνεργασία με αυτές. Μια νέα φιλοσοφία για το πώς εντάσσουμε το νερό στο δομημένο περιβάλλον — με στόχο όχι μόνο τη διαχείρισή του, αλλά την επανασύνδεσή του με τα φυσικά οικοσυστήματα.

Κάρντιφ, Γουντ Στριτ – Το SuDS Raingardens μπορεί να ωφελήσουν τη βιοποικιλότητα και τη διαχείριση των επιφανειακών υδάτων

Επαναπροσδιορισμός της Διαχείρισης Πλημμυρικών Κινδύνων μέσω Φυσικών Διεργασιών

Η εισαγωγή των νέων εθνικών προτύπων για τα Συστήματα Βιώσιμης Αποστράγγισης (SuDS) σηματοδοτεί μια θεμελιώδη αλλαγή στη στρατηγική διαχείρισης του νερού στο δομημένο περιβάλλον. Ο ακρογωνιαίος λίθος αυτών των προτύπων είναι η απαίτηση για συγκράτηση και επεξεργασία του νερού επιτόπου, αμφισβητώντας τη συμβατική προσέγγιση της «σωλήνωσης» και της άμεσης απομάκρυνσης των υδάτων.

Ανθεκτικότητα με βάση τη φύση

Τα SuDS, εμπνευσμένα από τις φυσικές διαδικασίες αποστράγγισης, μεταμορφώνουν όχι μόνο την ανθεκτικότητα των αστικών περιοχών στις πλημμύρες, αλλά και τον χαρακτήρα του τοπίου. Πράσινες υποδομές όπως οι δενδροδόχοι, οι κήποι βροχής και τα βιοανάχωμα, χρησιμεύουν ως πολυλειτουργικά στοιχεία που επιβραδύνουν, αποθηκεύουν και επεξεργάζονται το νερό της βροχής πριν το απελευθερώσουν σταδιακά, μειώνοντας την ένταση των απορροών και την πίεση στα κατάντη συστήματα.

Αντί να μετατοπίζεται ο κίνδυνος πλημμύρας μέσω υπόγειων αγωγών, το νέο πρότυπο προωθεί τη διαχείριση της απορροής στην πηγή. Η προσέγγιση αυτή:

• Αποφορτίζει τα παλαιωμένα δίκτυα αποχέτευσης (πολλά εκ των οποίων δεν ανταποκρίνονται στις σημερινές απαιτήσεις),

• Ενισχύει την τοπική υδρολογική ισορροπία,

• Και συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας του νερού, ειδικά σε μια εποχή συχνών ακραίων καιρικών φαινομένων.

Αυτός ο επαναπροσδιορισμός σηματοδοτεί τη μετάβαση από μια αντιδραστική σε μια προληπτική φιλοσοφία διαχείρισης των υδάτων.

Ποιότητα Νερού ως Κρίσιμος Περιβαλλοντικός Παράγοντας

Οι νέοι κανονισμοί αναγνωρίζουν ότι κάθε αστική επιφάνεια συμβάλλει στη ρύπανση. Από χώρους στάθμευσης έως στέγες, οι απορροές μεταφέρουν ρύπους (πετρέλαιο, βαρέα μέταλλα, μικροσωματίδια), οι οποίοι καταλήγουν, χωρίς επεξεργασία, στους φυσικούς αποδέκτες.

Το νέο πρότυπο απαιτεί τη διαχείριση και επεξεργασία της ποιότητας του νερού στην πηγή. Με παρεμβάσεις που συλλαμβάνουν και διασπούν τους ρύπους πριν φτάσουν σε ρέματα, ποτάμια και παράκτιες ζώνες, τα SuDS:

• Υποστηρίζουν τις δεσμεύσεις του Ηνωμένου Βασιλείου βάσει της Οδηγίας-Πλαισίου για τα Ύδατα της Ε.Ε.,

• Ενισχύουν την οικολογική κατάσταση των λεκανών απορροής,

• Παρέχουν μετρήσιμα αποτελέσματα για τη βελτίωση της ποιότητας νερού σε μεγάλης κλίμακας εφαρμογές.

Η ένταξη πολλαπλών επεξεργαστικών σταδίων SuDS (σειριακή διαχείριση με διαφορετικά στοιχεία) ενισχύει τα σωρευτικά περιβαλλοντικά οφέλη, προσφέροντας ένα αποτελεσματικό και εφαρμόσιμο μοντέλο «πράσινων υποδομών» για τον αστικό σχεδιασμό.

Ολοκληρωμένος Σχεδιασμός με Πολλαπλά Οφέλη

Ένα από τα πιο ουσιαστικά στοιχεία των νέων προτύπων είναι η προσέγγιση του SuDS ως στοιχείου ποιότητας του τόπου και όχι απλώς ως τεχνική υποδομή. Πλέον, τα έργα αποστράγγισης δεν θεωρούνται "αναγκαίο κακό" που πρέπει να αποκρύπτεται, αλλά εντάσσονται στον σχεδιασμό του δημόσιου χώρου.

Οι σχεδιαστικές παρεμβάσεις:

• Μετατρέπουν κηπούς βροχής σε αισθητικά και λειτουργικά σημεία ενδιαφέροντος,

• Δημιουργούν δεντροφυτεμένες περιοχές που προσφέρουν σκίαση και βιότοπο,

• Αξιοποιούν τις λεκάνες κατακράτησης ως εποχιακούς χώρους αναψυχής.

Η πολυλειτουργική αξία των SuDS — διαχείριση πλημμυρών, φιλτράρισμα νερού, αισθητική, κοινωνική συνοχή — μεγιστοποιεί τη χρησιμότητα κάθε τετραγωνικού μέτρου σε ένα έργο.

Το αποτέλεσμα είναι υποδομές που προσφέρουν πρακτική ανθεκτικότητα ενώ ενισχύουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων, λειτουργώντας ως καταλύτες για βιώσιμη αστική ανάπτυξη.

Πάρκο Fleet Valley Pocket, Λονδίνο – Το SuDS θα πρέπει επίσης να δημιουργήσει αξία για τους κατοίκους της περιοχής.

Ενσωμάτωση Βιοποικιλότητας και Οικολογικής Αξίας στα SuDS

Τα νέα  πρότυπα του Ενωμένου Βασιλείου  υπερβαίνουν τον παραδοσιακό, λειτουργικό ρόλο των SuDS και τα αναγνωρίζουν ως μέσα ενίσχυσης της βιοποικιλότητας και δημιουργίας οικοτόπων. Η ενσωμάτωσή τους στο αστικό πράσινο δίκτυο δεν εξυπηρετεί μόνο περιβαλλοντικές υποχρεώσεις — μετατρέπει την υποδομή αποστράγγισης σε λειτουργικό οικοσύστημα.

Η επιλογή ιθαγενών φυτικών ειδών, σχεδιασμένων να είναι φιλικά προς επικονιαστές, συμβάλλει στη στήριξη τοπικών πληθυσμών εντόμων, πτηνών και αμφιβίων. Καθώς αυτά τα συστήματα ωριμάζουν με την πάροδο του χρόνου, η βιολογική και οπτική τους αξία ενισχύεται αντί να υποβαθμίζεται. Παράλληλα, η βελτίωση της φυτικής κάλυψης ενισχύει την απορροφητικότητα και τη  ικανότητα φιλτραρίσματός .

Η έμφαση στο Καθαρό Κέρδος Βιοποικιλότητας (Net Biodiversity Gain) διασφαλίζει ότι οι νέες αναπτύξεις μπορούν να συνεισφέρουν θετικά στους τοπικούς οικολογικούς στόχους, μετατρέποντας τις κανονιστικές απαιτήσεις σε ευκαιρίες για περιβαλλοντική καινοτομία.

 Αποδοτικότητα Πόρων και συλλογή  Όμβριων Υδάτων

Η υδατική ασφάλεια γίνεται ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα για τον αστικό σχεδιασμό και τα SuDS, μέσω των νέων προτύπων, προσφέρουν ένα πλαίσιο για αποδοτικότερη χρήση πόρων.

Το Πρότυπο 1 καθορίζει ιεραρχία προτεραιότητας στην απορροή, με πρώτη επιλογή τη διήθηση και τη συγκομιδή/επαναχρησιμοποίηση του βρόχινου νερού. Η συλλογή όμβριων υδάτων:

• Μειώνει τη ζήτηση για νερό από το δίκτυο,

• Παρέχει ανθεκτικότητα σε περιόδους ξηρασίας,

• Μετατρέπει το νερό από «απόβλητο» σε χρήσιμο πόρο.

Αυτή η προσέγγιση επαναπροσδιορίζει το νερό της βροχής ως στοιχείο αξίας, ενσωματωμένο σε έξυπνα, πράσινα δίκτυα διαχείρισης.

Μακροπρόθεσμη Απόδοση και Συντηρήσιμη Λειτουργία

Ίσως η πιο σημαντική καινοτομία των νέων προτύπων είναι η κατηγορηματική απαίτηση για σχεδιασμό μακροχρόνιας λειτουργικότητας και συντήρησης.

Πλέον, οι μελετητές πρέπει να παρουσιάζουν:

• Πλάνο συντήρησης και χρηματοδότησης σε βάθος χρόνου,

• Σχέδιο υιοθέτησης της υποδομής από αρμόδιους φορείς,

• Ρεαλιστική εκτίμηση του κόστους λειτουργίας.

Αν και τα φυσικά SuDS είναι πιο ανθεκτικά από τα συμβατικά συστήματα, απαιτούν κατάλληλη διαχείριση για να αποδίδουν στο μέγιστο κατά τη διάρκεια ζωής τους. Η προληπτική αυτή προσέγγιση εξασφαλίζει βιώσιμη λειτουργία, αποφεύγοντας την εγκατάλειψη και την υποβάθμιση με το πέρασμα του χρόνου. Τα πρότυπα απαιτούν πλέον από τους σχεδιαστές να καταδεικνύουν πώς τα συστήματα θα συντηρούνται, θα χρηματοδοτούνται και θα διαχειρίζονται μακροπρόθεσμα

Αυτή η στροφή προς τη μακροπρόθεσμη σκέψη αντιμετωπίζει την υπόθεση ότι τα φυσικά συστήματα δεν απαιτούν παρέμβαση. Ενώ τα καλά σχεδιασμένα συστήματα αποστράγγισης SuDS είναι πράγματι πιο ανθεκτικά από τα συμβατικά συστήματα αποστράγγισης, εξακολουθούν να απαιτούν κατάλληλη συντήρηση για να παρέχουν βέλτιστη απόδοση καθ' όλη τη διάρκεια ζωής του σχεδιασμού τους. Οι απαιτήσεις για τις ρυθμίσεις υιοθέτησης και τα σχέδια διαχείρισης διασφαλίζουν ότι αυτή η πραγματικότητα αντιμετωπίζεται από την αρχή του έργο

Συνολικό Όραμα: SuDS ως Πυλώνας Βιώσιμων Κοινοτήτων

Τα νέα εθνικά πρότυπα δεν αφορούν μόνο το πώς διαχειριζόμαστε το νερό. Αφορούν το πώς επανασχεδιάζουμε τις πόλεις μας.

Μέσα από μια φυσική, πολυλειτουργική, ενσωματωμένη προσέγγιση, τα SuDS γίνονται:

• Μέσα πρόληψης κινδύνων,

• Εργαλεία περιβαλλοντικής ανάκαμψης,

• Καταλύτες κοινωνικής συνοχής,

• Υποδομές που εξελίσσονται — και ωριμάζουν — μαζί με την κοινότητα.

Η μετάβαση αυτή δεν είναι απλώς τεχνική — είναι πολιτισμική. Είναι η επιλογή μιας κοινωνίας να λειτουργεί σε συνεργασία με τη φύση και να επενδύει σε ένα μέλλον πιο ανθεκτικό, πιο καθαρό και πιο ανθρώπινο.

Sandwich Quay, Κεντ – Δεν χρειάζονται συντήρηση για SuDS, αλλά έχουν χαμηλή συντήρηση γενικότερα .

Ένα Δομημένο Πλαίσιο για Συστηματική Υλοποίηση

Τα νέα εθνικά πρότυπα SuDS δεν περιορίζονται στη θεωρία – προσφέρουν ένα εφαρμόσιμο, σαφές και δομημένο πλαίσιο για τη μετάβαση από τις αποσπασματικές πρακτικές του παρελθόντος σε μια συνεπή, υψηλής ποιότητας εφαρμογή βιώσιμων υποδομών αποστράγγισης.

Παρότι δεν επιβάλλουν την υποχρεωτική χρήση SuDS, καθορίζουν σαφείς προσδοκίες και προδιαγραφές για τη σχεδίαση και τη διαχείριση επιφανειακών υδάτων σε νέες αναπτύξεις.

Το Πρότυπο 1 εισάγει μια σαφή ιεραρχία προορισμών απορροής:

• Πρώτα η διήθηση στο έδαφος,

• Έπειτα η συγκράτηση και επαναχρησιμοποίηση,

• Και μόνο ως ύστατη επιλογή, η απορροή στους αποχετευτικούς αγωγούς.

Αυτό το σχήμα προσφέρει στους σχεδιαστές και κατασκευαστές ένα λογικό και τεχνικά τεκμηριωμένο πλαίσιο λήψης αποφάσεων, που προωθεί τη χρήση βιώσιμων λύσεων όπου αυτό είναι εφικτό.

Πρότυπα 2–7: Από τον Σχεδιασμό στη Συντήρηση

Τα Πρότυπα 2 έως 7 καθορίζουν ελάχιστα υποχρεωτικά κριτήρια για:

• τον σχεδιασμό,

• την κατασκευή,

• τη συντήρηση,

• και τη μακροχρόνια λειτουργία των SuDS.

Αυτό εξαλείφει την ασάφεια που υπήρχε στο παρελθόν και οδηγεί σε ομοιογενή εφαρμογή ανεξαρτήτως τοπικής αρχής ή μελετητή.

Κάθε πρότυπο συνοδεύεται από:

• τεχνική καθοδήγηση,

• σαφείς υποχρεώσεις και επίπεδα συμμόρφωσης,

• και κανονιστική υποστήριξη για όσους εμπλέκονται στη λήψη αποφάσεων.

Η μετάβαση από την ad hoc, περιστασιακή εφαρμογή, στην συστηματική ενσωμάτωση SuDS στην αναπτυξιακή πρακτική, είναι πλέον εφικτή και μετρήσιμη.

Μια Θεμελιώδης Αλλαγή στην Ανάπτυξη

Τα νέα εθνικά πρότυπα για τα Συστήματα Βιώσιμης Αποστράγγισης (SuDS) σηματοδοτούν μια ριζική αλλαγή νοοτροπίας στον τρόπο με τον οποίο οι κατασκευαστές και οι σχεδιαστές αντιλαμβάνονται τη σχέση μεταξύ ανάπτυξης και περιβάλλοντος.

Αντί η διαχείριση υδάτων να αντιμετωπίζεται ως ένα καθαρά μηχανικό πρόβλημα, επιλύσιμο μέσω σωλήνων και αντλιών, τα πρότυπα αυτά προωθούν την προσέγγιση της φύσης ως συμμάχου. Επιβεβαιώνουν ότι οι πιο αποτελεσματικές λύσεις είναι εκείνες που λειτουργούν σε συνεργασία με τις φυσικές διεργασίες, όχι ενάντια σε αυτές.

Καθώς τα SuDS καθίστανται καθιερωμένη πρακτική και όχι απλώς «καινοτόμα εξαίρεση», οι πόλεις επανασχεδιάζονται ώστε:

• Να αντέχουν την κλιματική αβεβαιότητα,

• Να προσφέρουν πράσινες υποδομές που στηρίζουν τόσο την ποιότητα ζωής όσο και την οικολογική υγεία.

Η κανονιστική μετατόπιση που συντελείται δείχνει ότι:

• Η ανθεκτικότητα στο κλίμα,

• Το όφελος για την κοινότητα,

• Και η οικονομική βιωσιμότητα
  δεν είναι ανταγωνιστικοί στόχοι, αλλά συμπληρωματικά αποτελέσματα ενός σωστά μελετημένου και ολιστικού σχεδιασμού.

Πρόκειται για μια επένδυση στο μέλλον:
Απόδειξη ότι η περιβαλλοντική διαχείριση και η ανάπτυξη υψηλής ποιότητας όχι μόνο συνυπάρχουν, αλλά ενισχύουν η μία την άλλη.

Αρχικός τίτλος του άρθρου:

New national SuDS standards are transforming development for a moreresilient future

https://greenblue.com/gb/new-national-suds-standards-are-transforming-

Απόδοση στα Ελληνικά

Μανώλης Καπάνταης Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος