Η καλλιέργεια της συκιάς

Η συκιά είναι γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων, αφού γίνονται αναφορές για την καλλιέργεια της στις Νότιες Αραβικές χώρες από το 2900 π.Χ.. Από εκεί διαδόθηκε μέσω των διαφόρων εξερευνητών και στον υπόλοιπο κόσμο. 

Κλιματικές απαιτήσεις

Είναι φυτό των υποτροπικών περιοχών με καλή προσαρμοστικότητα και σε πιο κρύα κλίματα. Όμως τα νεαρά δενδρύλια είναι ιδιαίτερα ευπαθή στους παγετούς και χρειάζονται προστασία, ιδιαίτερα από τους παγετούς της Άνοιξης. Οι συκιές δεν απαιτούν ώρες χαμηλών θερμοκρασιών για να σπάσουν τον λήθαργο. Προτιμά τα καλά στραγγισμένα, εύφορα εδάφη.

Αποστάσεις φύτευσης

Επειδή οι συκιές είναι ιδιαίτερα μεγάλα δέντρα από την φύση τους, παλαιότερα η φύτευση τους γινόταν ανάλογα με την ποικιλία, σε αποστάσεις 9-12 m μεταξύ των δέντρων. Σήμερα η φύτευση γίνεται σε πιο κοντινές αποστάσεις 4-5 m δεντρό από δεντρό και 6-7 m μεταξύ των γραμμών.

Κλάδεμα Καρποφορίας

Όλες οι εμπορικές ποικιλίες είναι δίφορες. Η πρώτη παραγωγή σχηματίζεται πάνω σε κλαδιά από ξύλο της προηγούμενης χρονιάς, ενώ η κύρια παραγωγή είναι αργότερα, όταν αναπτυχθούν στο νέο ξύλο τα φύλλα και ανθοφορήσει. Οι καρποί της κύριας παραγωγής σχηματίζονται στις μασχάλες των φύλλων του νέου ξύλου. Για αυτό το λόγο δεν χρειάζεται να επιλέξουμε στο κλάδεμα τα κλαδιά πάνω στα οποία θα καρποφορήσουν όπως κάνουμε και με τις υπόλοιπες καρποφόρες καλλιέργειες. Ένα ελαφρύ χειμερινό κλάδεμα θα βοηθήσει την ανάπτυξη του νέου ξύλου και θα αυξήσει την κύρια παραγωγή. Κλαδιά τα οποία είναι αρρωστημένα, σπασμένα πρέπει να αφαιρούνται. Το κλάδεμα όταν συνδυάζεται με καλή διαχείριση των δέντρων, θα έχει σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη 4-6 σύκων ανά βλαστό. Η υπερβολική βλαστική ανάπτυξη θα έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση της ποιότητας των σύκων. Λίγα κλαδιά της προηγούμενης χρονιάς πρέπει να αφήνονται κατά το κλάδεμα, γιατί πάνω σε αυτά θα καρποφορήσουν οι δίφοροι καρποί της επόμενης χρονιάς, οι οποίοι μπορεί να κλαδευτούν αργότερα στην χρονιά.

Δέντρα μεγαλύτερα σε ηλικία απαιτούν ένα πιο αυστηρό κλάδεμα κάθε 3 χρόνια, για να ενθαρρυνθεί έτσι η ανάπτυξη νέου ξύλου στο οποίο θα καρποφορήσει η κύρια παραγωγή. Τα δέντρα πρέπει να έχουν υγιές ριζικό σύστημα για να ξεπεράσουν στο βαρύ κλάδεμα. Αν υπάρχει βαριά προσβολή από νηματώδης στο έδαφος, μπορεί να οδηγήσει και σε απώλεια ορισμένων δέντρων.

Κλάδεμα διαμόρφωσης 

Συνήθως διαμορφώνουμε τα δέντρα σε σχήμα ανοιχτού κυπέλου, αυτό επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση για την συλλογή των καρπών. Στην Ιαπωνία χρησιμοποιείται μια μέθοδος κλαδέματος spur. Τα νεαρά φυτά δένονται κάτω, έτσι ώστε να αναπτύσσονται σχεδόν οριζόντια. Κάθε χρόνο αφήνονται βλαστοί να αναπτυχθούν πάνω σε αυτά τα κλαδιά. Στο τέλος κάθε χρονιάς οι βλαστοί κόβονται κοντά στη βάση, με παρόμοιο τρόπο που κλαδεύονται τα σταφύλια.

Άρδευση

Οι συκιές μπορούν να αντέξουν σε συνθήκες με χαμηλή ξηρασία, παρόλα αυτά απαιτείται άρδευση. Η συχνότητα αυτής εξαρτάται από το μέγεθος του δέντρου, την ζωτικότητα του, τον τύπο του εδάφους και την βροχόπτωση. Οι μεγάλες διακυμάνσεις στην εδαφική υγρασία καλό είναι να αποφεύγονται γιατί οι περισσότερες ποικιλίες δεν ανταποκρίνονται καλά κάτω από αυτές τις συνθήκες. Τα συνήθη φαινόμενα είναι η πτώση των φύλλων και των καρπών όταν τα δέντρα βρίσκονται κάτω από συνθήκες στρες. Τα δέντρα υποφέρουν εύκολα από στρες, ιδιαίτερα στις ξηρές περιόδους επειδή έχουν επιπόλαιο ριζικό σύστημα. Σε μερικές ποικιλίες αν η άρδευση δεν είναι αρκετή μπορεί να υπάρξει καρπόπτωση όταν η άνοιξη είναι ξηρή. Η συκιά απαιτεί σταθερή άρδευση κατά την διάρκεια ανάπτυξης των καρπών. Λίγο νερό έχει το αποτέλεσμα την δημιουργία άδειων καρπών ή καρπών με λίγη σάρκα. Μια απότομη αύξηση στην εδαφική υγρασία κατά την διάρκεια της ωρίμανσης των καρπών έχει σαν αποτέλεσμα ο καρπός να μοιραστεί στην μέση. Υπερβολική άρδευση στο μέσο του καλοκαιριού έχει σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη της βλάστησης εις βάρος της ποιότητας των καρπών. Τα σμυρναίικα έχουν τα περισσότερα προβλήματα σχετικά με την ποιότητα των καρπών όταν υπάρχει αυξημένη βλάστηση.

Εικόνα 1: Μια απότομη αύξηση της εδαφικής υγρασίας μπορεί να μοιράσει τον καρπό στην μέση

Διαχείριση του εδάφους

Η βαθιά καλλιέργεια του εδάφους πρέπει να αποφεύγεται για αποφευχθεί η ζημιά στο ρηχό ριζικό σύστημα της συκιάς. Συστήνεται η χρησιμοποίηση εδαφοκαλυπτικών μεταξύ των γραμμών για να αποφευχθεί η διάβρωση του εδάφους ή χρησιμοποίηση γρασιδιών ή ψυχανθών τα οποία πρέπει να κουρεύονται πριν αυτά να ανθίσουν.

Λίπανση

Ο έλεγχος της βλάστησης είναι αναγκαίος για την καλή ποιότητα των καρπών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα δέντρα δεν χρειάζονται λίπασμα. Πρέπει να παρέχονται ικανοποιητικές ποσότητες έτσι ώστε το φύλλωμα να παραμένει υγιές, γιατί προστατεύει τον καρπό από ηλιόκαμα κατά το καλοκαίρι. 

Πρέπει να εφαρμόζονται μικρές εφαρμογές υδατοδιαλυτών λιπασμάτων μέσω του συστήματος άρδευσης ανά δεκαπενθήμερο καθ’ όλη την διάρκεια της περιόδου. Συνήθως χρησιμοποιούνται λιπάσματα του τύπου 20-5-20. Πρέπει να γίνεται φυλλοδιαγνωστική μετά την συγκομιδή και προσαρμόζουμε την λίπανση ανάλογα. Κομπόστα ή κοπριά μπορεί να εφαρμοστεί κατά τον χειμώνα. Οι συκιές γενικά προτιμούν τα αλκαλικά εδάφη με το ιδανικό pH= 6-7.8. 

Καρπόπτωση

Η καρπόπτωση μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες όπως ο κρύος καιρός, ανεπαρκής άρδευση, αδύνατα δέντρα και νηματώδης.  Τα σύκα τα οποία αναπτύσσονται στην άκρη των κλαδιών συνήθως ξηραίνονται και πέφτουν επειδή δεν υπήρχε αρκετή ζέστη για να ωριμάσουν. Τα σμυρναίικα σύκα πέφτουν όταν δεν έχει γίνει η γονιμοποίηση. 

Εχθροί και Ασθένειες

Στους κυριότερους εχθρούς συμπεριλαμβάνονται οι νηματώδης του γένους Meloidogyne καθώς και έντομα όπως ο κηροπλάστης, η μύγα των σύκων ή Λογχαία, αλλά και η μεσογειακή μύγα.

Οι μόνες ασθένειες που προσβάλουν την συκιά είναι η ανθράκωση και η σκωρίαση οι οποίες αντιμετωπίζονται με την χρήση χαλκού ή άλλων κατάλληλων μυκητοκτόνων.

Εικόνα 2: Προσβολή από σκωρίαση σε φύλλα συκιάς

Πηγή: http://polylitoikairoi.blogspot.com/2011/07/ficus-carica.html

Αυτό που νομίζουμε ως καρπό της συκιάς δεν είναι στην πραγματικότητα καρπός, αλλά ένας ολόκληρος κλειστός, εσωτερικός κήπος - όπως έχει πει και ο Dawkins. Αυτό που αντικρίζουμε ανοίγοντας το σύκο, είναι ένα παρτέρι, μια ανθοφορία μικροσκοπικών λουλουδιών, που καρπός τους είναι τα «σποράκια» που νοιώθουμε να σπάνε στα δόντια μας, όταν το δαγκώσουμε.

ο κυκλος του ψηνα

Η επικονίαση της συκιάς γίνεται από ένα υμενόπτερο έντομο, το "βλαστοφάγο ψήνα" (Blastophaga psenes), που διαχειμάζει μέσα στην ταξιανθία της άγριας συκιάς με τη μορφή προνύμφης. Όταν συμπληρώσει το βιολογικό κύκλο του ο βλαστοφάγος, βγαίνει από τον "αφαλό" της ταξιανθίας και ψάχνει θηλυκά άνθη για να τοποθετήσει τα αβγά του. Βγαίνοντας από τον αφαλό, η γύρη των αρσενικών ανθών κάθεται στο σώμα του και έτσι μεταφέρεται στα θηλυκά άνθη της ήμερης συκιάς.

www.bioprasino.gr