ΔΕΝΤΡΑ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: ΜΕΤΑΞΥ ΠΡΟΣΔΟΚΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΔΕΝΤΡΑ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: ΜΕΤΑΞΥ ΠΡΟΣΔΟΚΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

        ΠΡΟΣΔΟΚΙΑ: Ένα μεγάλο, υγιές, ώριμο δέντρο της πόλης που παρέχει σκιά και ψύξη, απορροφά σημαντική ποσότητα CO2 και παρέχει βιότοπο για χλωρίδα και πανίδα.

           

      ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: ένα αστικό δέντρο που έχει εξασθενήσει για χρόνια και τελικά θα πεθάνει, χωρίς κλιματικό όφελος. 

        Δυστυχώς, συχνά βλέπουμε αυτό να συμβαίνει στην πράξη. Σκάβεται μια τρύπα και ένα μικρό δέντρο φυτεύεται σε ένα συχνά άκρως εχθρικό περιβάλλον με την προσδοκία ότι θα γίνει ένα μεγάλο και ώριμο δέντρο. Αυτό που πολλοί άνθρωποι φαίνεται να ξεχνούν είναι ότι η φύτευση ενός αστικού δέντρου απαιτεί εργαλεία για να ανταποκριθεί στις προσδοκίες. Τις τελευταίες δεκαετίες, η πίεση  σε ότι φυσικό έχει ενταθεί και η αξία στα αστικά τετραγωνικά  έχει αυξηθεί.

           Κάθε μέτρο στο αστικό περιβάλλον χρησιμοποιείται εντατικά από τις παραπάνω και υπόγειες υποδομές, κυκλοφορία και ανθρώπους. Η επίτευξη μιας έξυπνης ισορροπίας μεταξύ πράσινου και γκρι είναι μια αυξανόμενη πρόκληση και γίνεται όλο και πιο σημαντική.

        Πιστεύω ότι είναι γνωστό σε όλους ότι οι συνθήκες στο αστικό περιβάλλον απέχουν πολύ από τις βέλτιστες για ένα δέντρο να αναπτυχθεί ισορροπημένο και να φτάσει γρήγορα στην ωριμότητα για να παραμείνει αποτελεσματικό και αποδοτικό στην παροχή οφελών που αναμένουμε μέχρι το στάδιο της φυσικής γερότητας.

    Αρκετοί παράγοντες όπως περιορισμένος χώρος, κακή διείσδυση αέρα & νερού, ρύπανση, περιορισμένη διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων και συμπίεση εδάφους μειώνουν την ανάπτυξη και τη διάρκεια ζωής του δέντρου. Καθώς τα δέντρα συνεχίζουν να μεγαλώνουν, τελικά θα συναντήσουν κάθε είδους εμπόδια που εμποδίζουν την ανάπτυξη τους.

        Ειδικότερα, η συμπίεση του εδάφους και οι υπόγειες υποδομές αποτελούν πρόβλημα για τα αστικά δέντρα, καθώς αποτελούν τις κύριες αιτίες της αδυναμίας των ριζών να αγκυροβοληθούν σωστά στο έδαφος και του περιορισμού νερού, αέρα και θρεπτικών συστατικών από τις ρίζες. Αυτό προκαλεί σταδιακή (αλλά μερικές φορές και ξαφνική) εξασθένηση και αυξάνει την πιθανότητα κατάρρευσης σε περίπτωση καταιγίδων ή ισχυρών ανέμων. Τελικά μια πολύτιμη επένδυση χάνεται γιατί ένα μεγάλο και ώριμο δέντρο, αλλά σε καλές συνθήκες, παράγει σημαντικά μεγαλύτερα κλιματικά οφέλη από τις νέες φυτεύσεις.

    Εάν υπάρχει ένας κρίσιμος παράγοντας για την ανάπτυξη και την υγεία των αστικών δέντρων, τόσο νέων όσο και υφιστάμενων, αυτός είναι ο όγκος γης που είναι διαθέσιμος για ριζική ανάπτυξη. Οι ρίζες απλά χρειάζονται χώμα για να αναπτυχθούν έτσι ώστε το δέντρο να σταθεροποιηθεί και να απορροφήσει θρεπτικά συστατικά από το χώμα. Εάν αυτή η ανάπτυξη αναστέλλεται από την έλλειψη χώρου ρίζας, το δέντρο θα εξασθενήσει πιο γρήγορα, θα είναι πιο ευάλωτο σε ασθένειες και παράσιτα και τελικά θα πεθάνει. Ειδικά στην περίπτωση των υπαρχόντων αστικών δέντρων, που αποφέρουν πολυάριθμα κλιματικά οφέλη, συμβάλλουν στον αισθητικό χαρακτήρα ενός τόπου και εγγυώνται την κοινωνική συνοχή, πρόκειται για πραγματική σπατάλη.

        Να γιατί είναι απαραίτητο να κάνουμε τα υπάρχοντα δέντρα «μελλοντικά αποδεικτικά», δίνοντάς τους την ευκαιρία να αναπτυχθούν χωρίς περιορισμούς.

        Υπάρχουν αρκετές καινοτόμες τεχνικές για κάθε φορά που δημιουργούν βέλτιστο όγκο εδάφους για νέα και υπάρχοντα αστικά δέντρα, τα οποία εφαρμόζονται κάτω από το πλακόστρωτο και είναι αρκετά ανθεκτικά για να αντέξουν βαρύτερα φορτία κυκλοφορίας, το δέντρο δεν πάσχει πλέον από συμπίεση εδάφους.

        Αυτά τα συστήματα γενικά αποτελούνται από αρθρωτές μονάδες, συμπεριλαμβανομένων σωλήνων εξαερισμού, αγκύρωση ρίζων πέλματος (με νέα φύτευση) και πάνελ καθοδήγησης ρίζας. Οι σωλήνες εξαερισμού χρησιμοποιούνται για να παρέχουν στο δέντρο επαρκή αερισμό και άρδευση.

          Η αγκύρωση της μπάλας του δεντρου  εξασφαλίζει ότι  είναι σταθερά αγκυροβολημένο από ανθεκτικές αγκυρωσεις που είναι συνδεδεμένες με την  υπόβαση ή με αγκύρωση στο έδαφος. Τα πλαίσια  οδηγών ρίζας όπου φυτεύονται μεσα τα δεντρα, ή αντιριζικές μεμβράνες  έχουν τη λειτουργία να καθοδηγούν τις ρίζες των δέντρων κάθετα προς τα κάτω, επιτρέποντάς τους να συνεχίσουν να αναπτύσσονται οριζόντια κάτω από το πλαίσιο. Αυτό εμποδίζει το δέντρο να ασκήσει ριζική πίεση και να καταστρεψει το πεζοδρόμιο. Επιπλέον, το σύστημα συνδέεται συχνά με ένα αποχετευτικό κανάλι έτσι ώστε το δέντρο να μπορεί να απορροφήσει καλύτερα νερό και να είναι λιγότερο πιθανό να υποστεί ξηρασία.

        Ο παραδοσιακός τρόπος φύτευσης δέντρων – σκάβοντας μια τρύπα και φύτευση ενός δέντρου – είναι η αστική ιστορία. Τα αστικά δέντρα απλά συναντούν πάρα πολλά εμπόδια για την υγιή γήρανση. Για να επιτευχθεί ο απαραίτητος όγκος ριζών για να ευδοκιμήσει μεταξύ των αστικών υποδομών, τα περιγραφόμενα συστήματα (παρόμοια αλλά πωλούνται με διαφορετικές ονομασίες λόγω εκδόσεων ευρεσιτεχνίας) για νέες φυτεύσεις και για υπάρχοντα δέντρα. Με αυτόν τον τρόπο τα δέντρα έχουν την ευκαιρία να γεράσουν με ασφάλεια στην πόλη και οι προσδοκίες γίνονται πραγματικότητα!

(πηγή από το https://treebuilders και ιστοτοπο Arboricoltura Urbana-Arboriculture and Urban Forestry di Francesco Ferrini )

Απόδοση στα Ελληνικά  

Κώστας Τάτσης 

Γεωπόνος Κηποτέχνης