Νεα για την καταπολέμηση εντόμων στις καλλιέργειες

Νεα για την καταπολέμηση εντόμων στις καλλιέργειες

Οι Βρετανοί ερευνητές Stan  Finch kai Rosemary Collier μέλη της Horticulture Research International εκδώσαν το 2003  στην  PDF  

πλαστικά φυτά -εξίσου αποτελεσματικά στα πειράματα με τα φυσικά(εικονα των Finch  Collier) 

Βασίζονται στην θεωρεία ότι όσο πλουσιότερη είναι η βιοποικιλότητα  τόσο μικρότερη είναι η προσβολή στην καλλιέργεια μας αλλά το προσεγγίζουν από διαφορετική σκοπιά.

Τα έντομα έχουν εκπληκτικές ικανότητες που αποδίδονται: για παράδειγμα,  στο ότι αισθάνονται την μυρωδιά των φυτών από μεγάλη απόσταση. Άλλοι υποθέτουν ότι αναγνωρίζουν από το χρώμα την τροφή τους άρα τα φυτά. Παρά το γεγονός ότι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα δεν υπήρχε καμία επιστημονική συναίνεση για το θέμα, το γεγονός είναι γνωστό ότι οι μονοκαλλιέργειες αυξάνουν την ποσότητα και την πυκνότητα των προσβολών ένω η μεγαλύτερη ποικιλία καλλιέργειας μειώνει την προσβολή.

 Διαφορετικές εξηγήσεις για αυτό το φαινόμενο ήταν:

·         τα άλλα φυτά καλύπτουν τα φυτά-στόχους, σχηματίζοντας ένα φυσικό φραγμό στα έντομα, έτσι είναι πιο δύσκολο να προσγειωθούν στα φυτά-στόχους

·          Η μυρωδιά άλλου φυτού  κατακλύζει το φυτό-στόχο

·         οι χημικές ουσίες των φυτών στόχου  μεταφέρονται και στα γειτονικά φυτά μέσω των ριζών, οι οποίες αλλάζουν τη μυρωδιά τους, έτσι ώστε το έντομο  δεν μπορεί να εντοπίσει την τροφή.

Οι Finch και Collier ξεκίνησαν  από την ιδέα ότι τα φυτοφάγα έντομα έλκονται από το άρωμα ενός συγκεκριμένου φυτού η ομάδας αυτών., Ετσι σε ένα χώρο καλλιέργησαν   λάχανο στο έδαφος  (απομακρύνοντας συνεχώς τα σάπια φύλλα) και τριφύλλι σπαρεί παράλληλα:

Λάχανο και τριφύλλι . Εικόνα: Finch και Collier 

Διαπιστώθηκε ότι η κίνηση των εντόμων μπορεί να περιγραφεί από το ακόλουθο σχήμα:

Η προσγείωση των εντόμων λάχανο στη γη, I φάση. Εικόνα: Finch και Collier 

1 Τα ιπτάμενα έντομα μπορούν να αισθανθούν τη μυρωδιά των φυτών που τρέφονται και να πετάξουν στην περιοχή-στόχο.

2 Αργά στην πρώτη διαδρομή της πράσινης επιφάνειας.

3α. Βρήκε το λάχανο ( από την άποψη του εντόμου).

3β. Έκανε  λάθος &  προσγειώθηκε σε ένα τριφύλλι. .

4  Πτήσεις.

5, 6 Επαναληψη της προσγείωσης, ή 7 αφήνοντας την περιοχή.

Αν η προσγείωση είναι επιτυχής, υπάρχει μια  II. φάση. Όταν το έντομο βρεθεί με επιτυχία το λάχανο, και το κρίνει κατάλληλο για τους απογόνους, γεννά τα αυγά της:

Η προσγείωση εντόμου στο λάχανο II. φάση. Εικόνα: Finch και Collier 

Όταν το λάχανο είναι στο γυμνό έδαφος, τα έντομα που πετούν γύρω κατά τη διάρκεια της επαλήθευσης  πιθανότατα θα καταλήξουν στα φυτά-στόχους, και αρχίζει τις αποθέσεις των αυγών. Ωστόσο, αν υπάρχουν άλλα φυτά - αυτό υποδεικνύεται από τα κόκκινα βέλη στο παραπάνω διάγραμμα - μπορούν να διακόψούν τη διαδικασία,  και απομακρύνονται αφού δεν έχουν μια κατάλληλη θέση για τα αυγά. 

Αλλαγές στον αριθμό των εντόμων εδάφους αυγά /λάχανο, με τη σπορά του τριφυλλιού. Εικόνα: Finch και Collier 

 Η καφέ λωρίδα συμβολίζει τη ζημία που προκλήθηκε στο γυμνό έδαφος. Οι πράσινες λωρίδες αντίστοιχα τον αριθμό των αυγά εντόμων  με τριφύλλι υπό καλλιέργεια. Ακόμα και στην προσβολή από την  Plutella xylostella η απόδοσή της έχει  διαταραχθεί από το τριφύλλι,  και μειώθηκε κατά περίπου 40% ο αριθμός των αυγών της. Ενώ υπάρχουν έντόμα όπως το Mamestra brassicae κατάφερε το τριφύλλι να παραπλανήσει,  σημαντικότατα όποτε  ο αριθμός των αυγών μειώθηκε κατά 95%.

.

Οι ερευνητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι  τέλειος έλεγχος με χημικά  των ζιζανίων στην πραγματικότητα δεν είναι προς το συμφέρον των αγροτών , επειδή θα υπάρξουν πιο επιβλαβή έντομα. Τα ζιζάνια -ως προς τα έντομα – τελικά ωφελούν αλλά οι αγρότες δεν τα επιθυμούν στις καλλιέργειές κύρια λόγω του ανταγωνισμού με την  καλλιέργεια. Το κρίσιμο σημείο  είναι να βρεθεί το ποσό της  φθοράς των εντόμων και απώλεια απόδοσης λόγω ύπαρξης  ζιζάνιων και να έχουμε όσα ζιζάνια απαιτούνται

Άλλες μελέτες , ωστόσο, τονίζουν ότι τα αρωματικά φυτά  και τα φυτα με μεγάλη ανθοφορία προσελκύσουν αρπακτικά έντομα - όπως ορισμένα είδη σφηκών.

Έτσι, μπορούμε να διατυπώσουμε τρεις χρυσούς κανόνες:

·         Αποφύγετε το γυμνό έδαφος, (Φυσικά, δεν έχουμε την πολυτέλεια να αφήσου  τα επιθετικά ζιζάνια σε καλλιεργούμενα φυτά).

·         Αποφύγετε μονοκαλλιέργεια, αναμιγνύεται φυτεύσεις.

·         Ο κήπος θα πρέπει να είναι φιλικός για τα έντομα , να υπάρχει ξενοδοχείο εντόμων,  πολύχρωμα λουλούδια και αρωματικά φυτά.

Ξενοδοχείο εντομων

Κώστας Τάτσης

Μsc Γεωπόνος

www.bioprasino.gr

άλλα άρθρα: : Ξενοδοχείο εντόμων

ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΓΕΕΠ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

ΣΤΟ AGROBUSINESS FORUM 2013

Θέμα πάνελ: Νέοι άνθρωποι, νέες δεξιότητες, νέα εργαλεία, νέα πρότυπα, τάσεις της  αγοράς και καινοτομία.

 Νέοι άνθρωποι, νέες δεξιότητες, νέα εργαλεία, νέα πρότυπα, τάσεις της αγοράς και καινοτομία, δηλαδή; 

 Δηλαδή, βελτίωση του αγροτικού εισοδήματος, μέσω της αξιοποίησης, μη αξιοποιούμενων, σήμερα, παραγωγικών δυνατοτήτων της αγροτικής γης, Το συγκεκριμένο ερώτημα έχει απασχολήσει κατά καιρούς και συνεχίζει να απασχολεί την ΠΕΕΓΕΠ τα τελευταία έτη. Ενημερωτικά, σας αναφέρουμε, ότι η Ένωσή μας, έχει υποβάλει, τις προτάσεις που παρατίθενται πάρα κάτω (και όχι μόνο) , ως υπομνήματα στους 4 τελευταίους Υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης, από τους οποίους, ουδέποτε λάβαμε τον παραμικρό σχολιασμό. Ίσως να ήταν ανάξιες σχολιασμού, αλλά ακόμη και έτσι θα έπρεπε να είχαμε λάβει μια σχετική απορριπτική επιστολή. 

«Βελτίωση λοιπόν του αγροτικού εισοδήματος, μέσω της αξιοποίησης δυνατοτήτων που υπάρχουν αλλά μένουν αναξιοποίητες, βελτίωση του αγροτικού εισοδήματος με αειφορικό και χωρίς επιβάρυνση του περιβάλλοντος τρόπο, χωρίς σημαντική ανάλωση φυσικών και οικονομικών (αφού δεν υπάρχουν!) πόρων , που θα δημιουργούν υπεραξίες και δυναμική, που θα παράγουν ευκαιρίες απασχόλησης, που θα αξιοποιούν τη μοναδικότητα της Ελληνικής γης.»

        Ως Ένωση επαγγελματιών Γεωτεχνικών, ως Γεωτεχνικοί που βιώνουμε την έννοια της επιχειρηματικότητας, τα προβλήματα αλλά και τις ευκαιρίες που δημιουργούνται μέσα από την αλλαγή (οποιασδήποτε μορφής αλλαγή) του οικονομικού περιβάλλοντος, ως συλλογική επιστημονική, επαγγελματική αλλά και ως  κοινωνική οντότητα, θέσαμε το εξής ερώτημα:Με ποιο τρόπο θα μπορούσε να βελτιωθεί το αγροτικό εισόδημα, τηρουμένων  των προϋποθέσεων της αειφορικότητας και ασφαλώς της ανταγωνιστικότητας των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών – σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειώσουμε πως δεν θεωρούμε ότι μπορεί να υπάρξει βελτίωση του αγροτικού εισοδήματος, μέσω της μείωσης του κόστους παραγωγής, υπό τις παρούσες τουλάχιστον συνθήκες, για τον απλούστατο λόγο ότι, σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, πάντα θα υπάρχει κάποιος που για διάφορους λόγους θα μπορεί να παράγει φτηνότερα. 

           Επομένως η ανταγωνιστικότητα θα πρέπει να προέλθει, κυρίως, από την  υψηλή ποιότητα και την μοναδικότητα του παραγόμενου προϊόντος, από το χαμηλό κόστος της αρχικής επένδυσης, από την δημιουργία υπεραξιών, από την δημιουργία πολλαπλών εναλλακτικών δυνατοτήτων αξιοποίησης κάθε αγροτικής γης (ποικιλοτρόπως, ώστε να αποκλεισθεί η μονοκαλλιέργεια την οποία θεωρούμε όχι  μόνο καταστροφική για το περιβάλλον, αλλά και οικονομικά, επικίνδυνη ). 

            Η πρώτη από τις προτάσεις που διατυπώθηκε και θα μπορούσε να πληροί τις προϋποθέσεις που αναφέρθηκαν και στην οποία θα επικεντρωθούμε, σήμερα, είναι η με οικονομικούς (και όχι μόνο) όρους, αξιοποίηση του μοναδικού Ελληνικού  Αγροτικού Τοπίου, το οποίο σήμερα είναι είτε ανύπαρκτο είτε κατεστραμμένο και σε  κάθε περίπτωση, αναξιοποίητο. 

                       Η αξιοποίηση του Ελληνικού Αγροτικού Τοπίου, είναι μια εξαιρετικά σημαντική - από τεχνική άποψη - δυνατότητα, που λόγω της ποικιλομορφίας του γεωγραφικού  ανάγλυφου και του κλίματος της χώρας μας, μπορεί να δώσει υψηλής ποιότητας  αποτέλεσμα, μοναδικότητα και συνεπώς σημαντική οικονομική αξία. Η αξιοποίηση του Ελληνικού Αγροτικού Τοπίου, είναι μια σημαντική οικονομική δυνατότητα – χαμηλού κόστους υλοποίησης - που ποτέ δεν αξιοποιήθηκε, ποτέ δεν μελετήθηκε και ποτέ δεν δοκιμάστηκε (παρότι σε κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις  που δοκιμάστηκε, υπήρξαν θετικά αποτελέσματα) .  Ας αναλύσουμε όμως, λίγο παραπάνω τις έννοιες 

ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ  ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ  

και κατ΄ επέκταση, τις ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΠΑΡΑΞΕΙ Ο ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ αφ΄ αυτού, δίχως να θιγεί (παρ΄ ότι μπορεί να βελτιωθεί) η υφιστάμενη δομή παραγωγής αγροτικών προϊόντων, στοχεύοντας πάντοτε στην βελτίωση του αγροτικού εισοδήματος.Είναι σαφές ότι το Τοπίο και το Περιβάλλον στις αγροτικές περιοχές (θεωρώντας το, ως σημαντικό κομμάτι του αυθεντικού μακροτοπίου της χώρας,  πέραν του αστικού και περιαστικού ελεύθερου χώρου δράσης) , ειδικά σε αυτές που  η εκμετάλλευση της αγροτικής γης γίνεται με εντατικό τρόπο, είναι αλλοιωμένο και κατά σημεία πλήρως κατεστραμμένο. 

           Ανεξάρτητα από το πώς και το γιατί προέκυψε η κατάσταση αυτή, σήμερα αποτελεί ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός. Η αρνητική επίδραση του γεγονότος αυτού, δεν αφορά μόνο στην ποιότητα ζωής των αγροτών και την παραγωγική ικανότητα της γης, αλλά ΚΥΡΙΩΣ στην αδυναμία παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών που θα μπορούσαν να βελτιώσουν το αγροτικό εισόδημα, το περιβάλλον, την ποιότητα των ήδη παραγομένων προϊόντων και συνεπώς, να δημιουργήσουν κίνητρα παραμονής του πληθυσμού στον τόπο καταγωγής του. 

Με ποιον τρόπο θα μπορούσε να βελτιωθεί το αγροτικό εισόδημα;

Με δυο βασικούς οικονομικούς πυλώνες:

i. Την αύξηση της επισκεψιμότητας

ii. Την αύξηση της αξίας της αγροτικής γης (αυτό πρέπει να θεωρείται δεδομένο και να αποτελεί γενικό κανόνα)

Είναι προφανές ότι η μεν αύξηση της επισκεψιμότητας, μπορεί βελτιώσει κατά άμεσο τρόπο, το αγροτικό εισόδημα, μέσω των ευκαιριών απασχόλησης σε νέους  τομείς δραστηριότητας που δυνητικά μπορούν να δημιουργηθούν, η δε αύξηση της  αξίας της αγροτικής γης, μπορεί να βελτιώσει το αγροτικό εισόδημα κατά έμμεσο τρόπο αφού, αύξηση της αξίας της αγροτικής γης, σημαίνει αύξηση της περιουσίας του αγρότη. 

         Πως θα μπορούσε να υλοποιηθεί ένα ευρύ, σχέδιο ανάπλασης του Ελληνικού αγροτικού τοπίου; 

Η Ένωσή μας, προτείνει τα εξής:

1. Την εκπόνηση κατευθυντήριων προτύπων σχεδιασμού (Corridor Landscape Design Briefs) και προγραμμάτων δενδροφύτευσης όλων των επαρχιακών και των κύριων αγροτικών δρόμων, δημιουργώντας «αισθητικούς πράσινους οπτικούς διαδρόμους σε ολόκληρη τη χώρα». 

2.Την εκπόνηση και εφαρμογή ενός εθνικού προγράμματος αειφόρου και υποχρεωτικής δημιουργίας φυτοφρακτών ή σημείων αναφοράς Τοπίου κατά το πρότυπο των “Hedgerows” της Βρετανίας ή των Αγροτικών Τοπίων της Τοσκάνης), με επεμβάσεις εμπλουτισμού, ενίσχυσης και επαναφοράς του «Αυθεντικού Ελληνικού Αγροτικού Τοπίου», με επιλεκτικά φυτικά είδη  ενδημικά κατά γεωγραφικά διαμερίσματα, σχεδιασμένο σε αρμονία και σε συνδυασμό με την τοπική παράδοση αλλά και τις πινακίδες γης ενός ενημερωμένου εθνικού αγροτικού κτηματολογίου.

3. Την αποκατάσταση διαταραγμένων τοπίων (π.χ. λατομεία, βιομηχανικές ζώνες, χωματερές κλπ) 

Mαλέας

4. την ανάδειξη τοπικών ιδιαιτεροτήτων (π.χ. ρεματιές, φαράγγια, παραδοσιακούς οικισμούς, περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλους κλπ) 

            Οι επεμβάσεις αυτές, θα μπορούσαν να συνδυαστούν και να προσαρμοστούν κατάλληλα, στα γεωγραφικά όρια ομογενών εκτάσεων «μονοκαλλιέργειας» ή εκτάσεων φυσικών οικοσυστημάτων και βιοτόπων της χώρας. 

         Εν τέλει, σκοπός είναι, η αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος στην ελληνική ύπαιθρο έτσι ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες «τεχνητών βιοτοπικών τοπίων» οι οποίες σε αρκετές περιοχές  προϋπήρχαν και χάθηκαν. Στα παράλληλα δε οφέλη, μιας τέτοιας δράσης πρέπει να καταγραφεί η προσέλκυση πανίδας και πτηνοπανίδας (που σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις έχει σχεδόν εξαφανιστεί) η οποία θα υποβοηθήσει την «οικολογική» αγροτική παραγωγή, θα επαναφέρει την ισορροπία των οργανισμών και κατ’ επέκταση θα βελτιώσει και θα οδηγήσει στην βαθμιαία αποκατάσταση της τροφικής αλυσίδας, η οποία διαχρονικά θα συντελεί στην μείωση της χρήσης αγροχημικών και παρασιτοκτόνων, στην μείωση του κόστους παραγωγής και στην παραγωγή ποιοτικότερων προϊόντων. 

5.Τον Σχεδιασμό και την υλοποίηση δενδροφύτευσης των εισόδων , των κεντρικών οδών, των πλατειών καθώς και όλων των μικρών αγροτικών πόλεων, κωμοπόλεων και χωριών, αλλά και τη δημιουργία Περιαστικών Πράσινων Ζωνών (Green Belts) ή Προστατευτικών Πράσινων Συστάδων και Φυτευτικών λοβών σε εγκαταλελειμμένες ή δημόσιες αγροτικές εκτάσεις, που δυνητικά μπορεί να βελτιώσει το τοπικό κλίμα, να προστατεύσει τους οικισμούς από ακραία θερμικά φαινόμενα, ανέμους, θορύβους και πλημμύρες, αλλά και να αποκρύψει ασύμβατες με τους οικισμούς χρήσεις γης (βιομηχανικές δραστηριότητες, κτηνοτροφικές μονάδες, εθνικές οδούς, κλπ). 

          Τα είδη των φυτών που θα χρησιμοποιηθούν σε αντίστοιχες περιπτώσεις,  θα πρέπει να ανήκουν στην τοπική χλωρίδα και μάλιστα να φέρουν τον  αντιπροσωπευτικό βοτανικό χαρακτήρα ανά περιοχή (εφόσον έχει αναγνωριστεί πλήρως και καταγραφεί η βιοποικιλοτητά της), τα οποία θα μπορούσε να παράγονται τοπικά με ένα σύστημα συμβολαιακής  φυτωριακής δραστηριότητα, από αγρότες της περιοχής σε αγροτεμάχια που αγραναπαύονται ή έχουν αποσυρθεί από την καλλιέργεια και να επιλέγονται με κριτήρια φυτογεωγραφίας (ενδημικά), αντιπυρικής προστασίας, προσαρμοστικότητας, αειφορίας, κλπ. 

                Η στόχευση είναι προφανής και με άμεσο αισθητικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό αποτέλεσμα. Το αναβαθμισμένο Αγροτικό Τοπίο που θα προκύψει από την δράση αυτή, εκτιμούμε ότι μπορεί άμεσα να το καταστήσει ελκυστικότερο, να βελτιώσει την επισκεψιμότητά του, και να αυξήσει το εισόδημα των κατοίκων.
6.Την εκπόνηση πιλοτικών προγραμμάτων ανά περιοχή, τα οποία θα στοχεύουν στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων , οι οποίες θα αξιοποιούν τις δυνατότητες παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών και θα συνδέονται με την ντόπια παραγωγή, την ανθρώπινη υγεία και το τοπίο (λ.χ. Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης, εκπαίδευση, αγροτουρισμός, πολιτισμός, κλπ). 
                 Παράλληλα θα μπορούσε να δημιουργηθούν, σε κάθε αγροτική περιοχή, ανοικτοί χώροι, υψηλών περιβαλλοντικών προδιαγραφών (που θα αναδεικνύει την μοναδικότητά της και το μικροτοπίο της). Οι χώροι αυτοί, θα μπορούσαν να γίνουν ενδιαφέροντα σημεία αναφοράς και χώροι εκδηλώσεων και προβολής προϊόντων και υπηρεσιών που παράγει και θα μπορεί να επιδεικνύει η κάθε περιοχή 7. Την εκπόνηση πιλοτικών προγραμμάτων, στα οποία θα συμμετάσχουν οι αγρότες, για την παροχή υπηρεσιών συνδεδεμένων με επεμβάσεις στο τοπίο και θα είναι συνυφασμένες με τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής (π.χ. κατασκευή αθλητικών κέντρων, γηπέδων γκολφ, εκτροφείων θηραμάτων, θεματικών πάρκων, αποκατάσταση και επαναφορά διαταραγμένων οικοσυστημάτων από ανθρωπογενείς δραστηριότητες και πυρκαγιές, κλπ).

8.Την μελέτη και κατασκευή δικτύου περιπατητικών μονοπατιών που θα συνδέουν περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, κατά μήκος των οποίων μπορούν να αναπτυχθούν πλήθος δραστηριοτήτων, που θα προσφέρουν: 

i) Τόσο κατά τη κατασκευή τους, όσο και κατά την (διαρκή) συντήρησή τους θέσεις εργασίας, 

 ii) Αύξηση της επισκεψιμότητας των μη αστικών περιοχών – αγροτικών περιοχών με προφανή οφέλη, 

 iii) Πρόσβαση και προστασία σε περιοχές που σήμερα, δεν είναι εφικτή. 

Βέβαια ίσως όλα όσα προαναφέραμε να ακούγονται υπερβολικά και ανέφικτα από άποψη κόστους, ενδεικτικά όμως σας αναφέρουμε ότι : 

Το κόστος κατασκευής μιας δενδροστοιχίας (λ.χ. σε ένα αγροτικό δρόμο, στα όρια του καλλιεργήσιμου τμήματός του) και με την παραδοχή ότι ο αγροτικός  πληθυσμός θα συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης τοπίου είναι : 

1 δέντρο / 6 μέτρα , συνεπώς 330 δέντρα/ χλμ. δηλαδή περίπου 10.000 €/χλμ. δρόμου, δηλαδή 10.000.000 € / 1000 χλμ. αγροτικών – επαρχιακών δρόμων . 

Αν δε, προσθέσουμε σε αυτό το ποσό 30%ν για τις δαπάνες διαμόρφωσης των εισόδων και των πλατειών, των χωριών και των κωμοπόλεων, το συνολικό ποσό είναι της τάξης των 13.000.000 € για 1000 χλμ, αγροτικών και επαρχιακών δρόμων. Όσο περίπου κόστισε κάθε χιλιόμετρο του οδικού άξονα Αθήνας – Θεσσαλονίκης. Αλλά αντιλαμβάνεστε, πόση έκταση καλύπτει ένα δίκτυο 1000 χιλιομέτρων αγροτικών – επαρχιακών δρόμων ; Περίπου τη μισή Θεσσαλία! 

Από που μπορεί όμως να προέλθει η χρηματοδότηση ; 

Γιατί όχι από την νέα ΚΑΠ;; 

Αλλά και αν ακόμη θεωρήσουμε ότι μια τέτοια δαπάνη δεν είναι επιλέξιμη στο τρέχον ή το επόμενο ΕΣΠΑ , γιατί όμως δεν θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από τον καινούργιο φόρο στα χωράφια , ώστε να καταστεί ανταποδοτικός και ίσως πιο ανεκτός ;

Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να παρατηρήσω ότι η υλοποίηση ενός τέτοιου προγράμματος είναι καταδικασμένη να αποτύχει , ακόμη και αν έχει επαρκή χρηματοδότηση σε περίπτωση που:

 α) Δεν δημιουργηθούν γραφεία παροχής υπηρεσιών αγροτικής ανάπτυξης, επανδρωμένα όχι μόνο από γεωτεχνικούς επιστήμονες, αλλά και επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων που θα ασχολούνται με θέματα τουρισμού, όπως και με θέματα βιομηχανικών τροφίμων, διαιτολογίας, κλινικής διατροφής, προώθησης προϊόντων και marketing, κλπ. 

             Θεωρούμε δε, ότι τα γραφεία αυτά θα πρέπει να κατανέμονται, όχι ανά νομό ή επαρχία, αλλά ανά υδρολογική λεκάνη και όπου αυτό καθίσταται δυνατό, κατά προϊόν ή ομάδα προϊόντων και υπηρεσιών τοπικής σημασίας. 

β) Δεν οργανωθούν και υλοποιηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα:

• Που θα στοχεύουν στην προαγωγή της επιχειρηματικότητας κυρίως των νέων αγροτών.

• Που θα στοχεύουν στην απόκτηση γνώσεων σε θέματα χρηματοδότησης επιχειρηματικών δράσεων, σχεδιασμού, διοίκησης και οργάνωσης αγροτικών επιχειρήσεων σε ολόκληρο το φάσμα δραστηριοτήτων (προϊόντα και υπηρεσίες) που μπορεί να προσφέρει η Ελληνική Ύπαιθρος. 

• Που θα στοχεύουν στην πολύπλευρη και αειφορική εκμετάλλευση του συνόλου των παραγωγικών δυνατοτήτων που του δίνει η γη, η φύση, ο πολιτισμός, και η κοινωνία, περιθωριοποιώντας συνεπώς τις παρασιτικές εκείνες δυνάμεις που μεσολαβούν στην διαδρομή των προϊόντων και υπηρεσιών προς τον καταναλωτή. 

• Που θα στοχεύουν, εν τέλει στην μετεξέλιξη του αγρότη, σε επιχειρηματία . Σε επιχειρηματία που θα αντέχει στο χρόνο, που δεν θα χαρίζει το προϊόν ή τις υπηρεσίες του, αλλά που ταυτόχρονα που θα σέβεται τον καταναλωτή, που θα εκμεταλλεύεται κάθε παραγωγική ικανότητα της γης του χωρίς να την ληστεύει. 

Για την ΠΕΕΓΕΠ

 Μ. Στογιάννος

Κάππαρη η καλοκαιρινή υπέρτροφή-φάρμακο

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΠΑΡΗΣ - ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Η κάπαρη (Capparis spinosa), είναι ένας πολυετής φυλλοβόλος θάμνος. Καπαρόκουμπο ή απλά κάπαρη, ονομάζεται το ανώριμο μπουμπούκι του φυτού, το οποίο συλλέγεται και συντηρείται ως τροφή.

Τα καπαρόκουμπα χρησιμοποιούνται ως ορεκτικά, μέσα σε σαλάτες, ή σε ομελέτες. Η χαρακτηριστική γεύση τους τα κάνει περιζήτητα ορεκτικά ή γαρνιτούρα. Η ακριβή όμως τιμή τους μας κάνει να είμαστε περισσότερο εγκρατείς από ότι θα θέλαμε.

Πολλοί επίσης τρώνε και τα φύλλα της κάπαρης (καπαρόφυλλα), αφού πρώτα τα βράσουν. Έχουν ελαφρώς πικρή γεύση, αλλά αρέσουν σε πολλούς.

Συναντάμε τα φυτά κάπαρης να φύονται ελεύθερα στην φύση. Συνήθως τα βρίσκουμε επάνω σε παλιούς τοίχους, ξερολιθιές ή βράχους. Είναι φυτό της μεσογείου και ευδοκιμεί σε ξερικές και ημιξερικές περιοχές.

Η κάπαρη αναπτύσσεται σε μέρη που έχουν πλήρη ηλιοφάνεια (τα βλέπει ο ήλιος όλη μέρα) και ζεστό έως πολύ ζεστό καλοκαίρι. Το καλοκαίρι η κάπαρη αντέχει σε θερμοκρασίες πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου. Το χειμώνα όμως είναι ευαίσθητη και δεν αντέχει τις παγωνιές. Αντέχει όμως σε παρατεταμένο και χωρίς απότομες πτώσεις κρύο. Δεν αγαπά τα μέρη με υγρασία.

Η κάπαρη καταφέρνει και ευδοκιμεί σε αργιλώδη, αμμώδη, πετρώδη, χαλικώδη εδάφη με λιγότερο από 1% οργανική ύλη! Είναι πραγματικά ένα αξιοθαύμαστο φυτό.

Πού μπορείτε να καλλιεργήσετε κάπαρη;

Μπορείτε να καλλιεργήσετε κάπαρη στο χωράφι ή ακόμη και σε γλάστρες. Πρέπει όμως να σας προειδοποιήσω ότι η καλλιέργεια της κάπαρης δεν είναι εύκολη. Το φυτό αρχίζει να αποδίδει καρπούς μετά από τα πρώτα 2 χρόνια και η παραγωγή του συνεχίζεται για δεκαετίες.

Τί χώμα χρειάζεται η κάπαρη;

Προσοχή χρειάζεται στο χώμα που θα φυτευτεί η κάπαρη.

Κάπαρη σε γλάστρα

Αν φυτέψετε την κάπαρη σε γλάστρα, τα πρώτα 20 με 30 εκατοστά του χώματος θα πρέπει να είναι αργιλώδες, πετρώδες, έδαφος, πάρα πολύ απαστραγγιζόμενο. Μπορείτε να ανακατέψετε αυτή την επάνω στρώση με λίγο οργανικό λίπασμα, π.χ. κομπόστ. Η επόμενη στρώση, μπορεί να περιέχει χώμα ή κομπόστ.
 

Κάπαρη στον κήπο

Αν φυτέψετε την κάπαρη στον κήπο, τότε, σε αντίθεση με ότι θέλουν τα λαχανικά και κηπευτικά, θα πρέπει να επιλέξετε ένα μέρος με αργιλώδες, πετρώδες έδαφος, πολύ καλά αποστραγγιζόμενο που το βλέπει ο ήλιος όλη την ημέρα. Το χωράφι δεν πρέπει να βρίσκεται σε υψόμετρο πάνω από 1000 μέτρα.

Μπορείτε επίσης να δημιουργήσετε τεχνητές ξερολιθιές όπου το διάκενο ανάμεσα στις πέτρες θα έχει χώμα. Στη φύση, το χώμα ανάμεσα στις πέτρες δημιουργείται με την πάροδο των χρόνων και μέσω της διαδικασίας της φυσικής φθοράς. Σε τεχνητό περιβάλλον, θα πρέπει να το προσθέσετε εσείς.

Πόσο ήλιο χρειάζεται η κάπαρη;

• Η κάπαρη πρέπει να βρίσκεται σε ένα μέρος όπου θα την βλέπει ο ήλιος όλες τις ώρες. Η κάπαρη αντέχει σε θερμοκρασίες πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου.
• Επιλέξτε ένα τμήμα του χωραφιού που δεν σκιάζεται από δέντρα ή τεχνητές κατασκευές.
• Τοποθετήστε τις γλάστρες σε ένα μέρος που το βλέπει ο ήλιος όλες τις ώρες.

Πόσο πότισμα χρειάζεται η κάπαρη;

Τα πρώτα δύο χρόνια η κάπαρη χρειάζεται αραιά αλλά σταθερά ποτίσματα. Στη συνέχεια, το φυτό χρειάζεται πρακτικά μηδενικό ή πολύ σπάνιο πότισμα. Πρακτικά έχει τις ίδιες απαιτήσεις σε πότισμα με τους κάκτους!

Πόσο λίπασμα χρειάζεται η κάπαρη;

Πρακτικά θέλει ελάχιστο, σχεδόν μηδενικό λίπασμα.

Ξεκινώντας την κάπαρη από σπόρο

Ψάχνοντας, βρήκα δεκάδες περιγραφές για το πως θα πρέπει να μεταχειριστούμε τον σπόρο της κάπαρης πριν το φυτέψουμε. Οι περισσότερες μέθοδοι ήταν πολύπλοκοι και περιελάμβαναν εμβάπτιση σε νερό, τοποθέτηση στο ψυγείο, κ.λπ. Οι εμπειρίες όσων τις δοκίμασαν ήταν απογοητευτικές.

Βρήκα όμως τη Michelle από την Καλιφόρνια, η οποία περιγράφει τρόπους που δοκίμασε και πέτυχαν.

Θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε φρέσκους σπόρους κάπαρης. Το ποσοστό φυτρώτητας στους στους φρέσκους σπόρους αγγίζει το 95%. Οι σπόροι κάπαρης που είναι ένα χρόνο παλαιοί έχουν ποσοστό φυτρώτητας 75% με 80%.

Στις μεσογειακές περιοχές, όπως η Ελλάδα, δε χρειάζεται να ψύξετε τους σπόρους πριν τους φυτέψετε. Οι φυσικές χαμηλές θερμοκρασίες του μεσογειακού κλίματος, παρέχουν όλη την ψύξη που χρειάζεται ο σπόρος.

Δεν πρέπει να διαταράσσετε τις ρίζες τους. Η κάπαρη αντιδρά άσχημα όταν διαταράσσουν τις ρίζες της και μαραίνεται.

Μετά από αυτά τα βασικά, ας ξεκινήσουμε με τη διαδικασία που περιγράφει η Michelle.

• Χρησιμοποιήστε ένα δίσκο σπορείου.
• Σπείρτε τους σπόρους κάπαρης από το Σεπτέμβριο έως το Νοέμβριο.
• Σε κάθε θέση του σπορείου, βάλτε 6 σπόρους.
• Τοποθετήστε το σπορείο έξω, σε ένα μέρος που έχει ήλιο και σκιά, ανάλογα με την ώρα της ημέρας.
• Προστατέψτε αν θέλετε, την επιφάνεια του σπορείου με ένα πλέγμα.
• "Ξεχάστε" τους σπόρους και το σπορείο μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου, αρχές Μαρτίου.
• Τέλη Φεβρουαρίου ή αρχές Μαρτίου, μεταφέρετε το σπορείο σε ένα μέρος που το βλέπει ο ήλιος. Σε 2 με 3 εβδομάδες, οι σπόροι θα πρέπει να αρχίσουν να φυτρώνουν.

Μετά από 2 περίπου μήνες, και όταν τα φυτά κάπαρης αποκτήσουν 2 ή περισσότερα πραγματικά φύλλα και οι ρίζες τους αναπτυχθούν τόσο ώστε να υποστηρίζουν το χώμα που τις περιβάλλει, μπορείτε να τα μεταφυτέψετε σε γλάστρες. Οι γλάστρες που θα τα μεταφυτέψετε, θα πρέπει να έχουν διάμετρο 10 ή περισσότερα εκατοστά. Αν σε κάποια θέση του σπορείου έχουν βγει περισσότερα από ένα φυτά, μην επιχειρήσετε να βγάλετε το δεύτερο φυτό. Απλά κόψτε το στο επίπεδο του χώματος. Σε αυτές τις γλάστρες, τα φυτά θα μεγαλώσουν για το υπόλοιπο του χρόνου. Αν και στη φύση, η κάπαρη δε χρειάζεται πότισμα, το χώμα στις γλάστρες ξεραίνεται πολύ γρήγορα. θα πρέπει να τις ποτίζεται ελαφρά μία με δύο φορές την εβδομάδα τους θερινούς μήνες.

Μεταφύτευση της κάπαρης

Τον επόμενο χειμώνα ή την επόμενη άνοιξη, θα μπορέσετε να τα μεταφυτέψετε σε μεγαλύτερες γλάστρες, που χωρούν τουλάχιστον 65 λίτρα χώμα. Οι γλάστρες θα πρέπει να τοποθετηθούν σε μέρος που το βλέπει ο ήλιος όλη την ημέρα. Και πάλι, επειδή το χώμα στις γλάστρες χάνει γρήγορα την υγρασία του, ειδικά όταν οι γλάστρες είναι στον ήλιο, θα πρέπει να τις ποτίζετε.

Στο τέλος του δεύτερου χρόνου, θα έχετε τα πρώτα άνθη κάπαρης.

Τα φυτά που είναι μεγαλύτερα από δύο χρόνια, μπορείτε να τα κλαδεύετε το χειμώνα όταν πέφτουν σε κατάσταση νάρκης.

Η κάπαρη βγάζει άνθη στους νέους βλαστούς. Οπότε θα πρέπει να την κλαδεύετε έντονα ώστε να ενισχύετε τη δημιουργία νέων βλαστών που θα φέρουν άνθη.

Μετά τα δύο χρόνια, αν θέλετε μπορείτε να επιχειρήσετε να μεταφυτέψετε τα φυτά κάπαρης στο χώμα. Το ιδανικό μέρος είναι στο επάνω μέρος ξερολιθιών, ώστε τα κλαδιά του να μπορούν να κρέμονται. Επιλέξτε μέρη που βλέπουν νότια Προετοιμαστείτε όμως για χαμηλά ποσοστά επιτυχίας.

Καπαρόκουμπα

Η εμπορική αξία των καπαρόκουμπων, είναι αντιστρόφως ανάλογη του μεγέθους τους.

Τα καπαρόκουμπα, κατηγοριοποιούνται και πωλούνται βάσει του μεγέθους τους. Η κατηγοριοποίηση είναι η ακόλουθη: 

• Non-Pareil (μικρότερα 7 mm)
• Surfines (από 7 έως 8 mm)
• Capucines (από 8 έως 9 mm)
• Capotes (από 9 έως 11 mm)
• Fines (από 11 ως 13 mm)
• Grusas (μεγαλύτερα από 14 mm)

Τα μικρά καπαρόκουμπα έχουν τη μεγαλύτερη αξία.

Επίλογος:Το άρθρο αυτό δε φιλοδοξεί να αποτελέσει οδηγό καλλιέργειας για την κάπαρη. Η καλλιέργεια της κάπαρης από ότι κατάλαβα είναι δύσκολη. Σίγουρα υπάρχουν πολλά μυστικά και εμπειρίες που δεν καλύπτονται από το άρθρο. Ελπίζω αυτό το άρθρο να είναι αφορμή για ορισμένους από εμάς να εντάξουμε την κάπαρη στους κήπους μας.

Πηγές
http://fromseedtotable.blogspot.com/2009/07/growing-capers-from-seed.html
http://www.caperplants.com/
http://en.wikipedia.org/wiki/Caper
http://fitologos.blogspot.gr/2013/01/blog-post_3475.html

 ΑΠΌ :http://www.back-to-nature.gr/

Κάπαρη τουρσί

Πλένετε, στραγγίζετε και ζεματάτε τη φρέσκια κάπαρη σε βραστό νερό για περίπου 2 με 3 λεπτά, ανάλογα με το μέγεθός της. Δε χρειάζεται να μαλακώσει πολύ. Στη στυνέχεια την στραγγίζετε και την ξεπλένετε κάτω από χλιαρό, τρεχούμενο νερό.

Ξαναστραγγίζετε καλά και την μεταφέρετε σε ένα μεγάλο βάζο γεμίζοντας περίπου τα 2/3 του με τις μπαλίτσες και τους βλαστούς. Τα καλύπτετε με άλμη (δείτε οδηγίες παρακάτω) και τα αφήνετε για περίπου έναν μήνα ανακινώντας κάθε τόσο το βάζο. Κατά διαστήματα μπορείτε να δοκιμάζετε για να δείτε πότε έχει αποκτήσει τη γεύση που προτιμάτε. Μόλις είναι έτοιμη, στραγγίζετε προσεκτικά, πετάτε την άλμη και αποθηκεύετε τις μπαλίτσες, τους βλαστούς και τα φύλλα σε σακουλάκια zip-lock στο ψυγείο. Διατηρούνται για έναν χρόνο, ίσως και περισσότερο.

Για το μίγμα της άλμης θα χρειαστείτε σαλαμούρα (αλατόνερο) και λευκό ξίδι. Για τη σαλαμούρα η αναλογία είναι 4 κουταλιές της σούπας ημίχοντρο αλάτι για κάθε λίτρο νερού. Διαλύετε το αλάτι σε ζεστό νερό και το αφήνετε να κρυώσει. Όταν βάλετε στη γυάλα την κάπαρη, ρίχνετε ίσα μέρη από τη σαλαμούρα (αλατόνερο) και το λευκό ξίδι. Όση περισσέψει, την φυλάτε για επόμενα τουρσί.

Μεζές με κάπαρη και φρέσκα κρεμμυδάκια

Η ακόλουθη συνταγή βασίζεται σε έναν παραδοσιακό νηστήσιμο μεζέ από το νησί της Τήνου. Σερβίρεται ως ορεκτικό με φρέσκο, τραγανό ψωμί ή παξιμάδια ή γίνεται γευστικότατη σάλτσα που συνοδεύει πατάτες στον ατμό, κουνουπίδι ακόμα και σαλάτες ζυμαρικών για ένα δροσερό, καλοκαιρινό πιάτο. Βασικό ρόλο στη γεύση της παίζει σαφώς η ποιότητα της κάπαρης, γι'αυτό δε θα σας πρότεινα να χρησιμοποιήσετε τις κοινές που βρίσκετε στα σουπερμάρκετ αλλά ελληνικές ή ιταλικές διατηρημένες στο αλάτι.

Υλικά

• 1 φλιτζάνι κάπαρη, κατά προτίμηση διατηρημένη σε αλάτι, αφού ξεπλυθεί καλά κάτω από τρεχούμενο νερό
• το λευκό μέρος από 4-5 χοντροκομμένα κρεμμυδάκια καθώς και αρκετό από το πράσινο τμήμα τους
• 3 ως 4 κουταλιές της σούπας φρέσκο ​​χυμό λεμονιού
• 1 φλιτζάνι κρύο πουρέ πατάτας
• ¼ φλιτζανιού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
• 4 κλωνάρια άγριο μάραθο ή άνηθο
• φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Στο μπολ του μπλέντερ ρίχνετε την κάπαρη, τα κρεμμυδάκια, το λεμόνι και τα χτυπάτε μέχρι να γίνουν μικρά κομμάτια. Προσθέτετε την πατάτα, το ελαιόλαδο, μάραθο ή άνηθο, πιπέρι και χτυπάτε το μίγμα ώσπου να αποκτήσει παχύρευστη υφή. Δοκιμάζοντας διορθώνετε τη γεύση με αλάτι και αρωματικά. Μεταφέρετε το μίγμα σε ένα μπολ και το αφήνετε στο ψυγείο για περίπου τρεις ώρες ή και ένα βράδυ πριν το σερβίρετε, καθώς χρειάζεται αρκετός χρόνος μέχρι οι γεύσεις να ενωθούν αρμονικά.

http://www.bostanistas.gr/

Ανάλογο άρθρο :

Κάππαρη η καλοκαιρινή υπέρτροφή-φάρμακο