Σελίδες

Πέμπτη 29 Απριλίου 2021

Οι βασικοί κανόνες για τη σωστή διαχείριση των χώρων πρασίνου στην πόλη

 Στις 22 Απριλίου γιορτάσαμε την ημέρα της Γης. Γι’ αυτή την ημέρα δανειζόμαστε ένα άρθρο του Fratello Albero για το αστικό πράσινο που είναι καταλύτης για τη ζωή μας. Σε μια χώρα που τα ποσοστά του στις πόλεις είναι πολύ χαμηλά 2,4% για την Αθήνα 1% για τον Πειραιά ας δούμε ποια η σημασία του και πως αλληλεπιδρά με το αστικό περιβάλλον και βελτιώνει τον τρόπο ζωής όλων των πολιτών.

Οι βασικοί κανόνες για τη σωστή διαχείριση των χώρων πρασίνου στην πόλη



Η σωστή διαχείριση των δέντρων και του αστικού πρασίνου που προορίζονται ως συλλογικό αγαθό είναι ένας θεμελιώδης στόχος που πρέπει να επιτευχθεί για όλες τις δημόσιες διοικήσεις και τους ιδιώτες. Το καλοδιατηρημένο και υψηλής ποιότητας αστικό πράσινο είναι σε θέση να δημιουργήσει ενδιαιτήματα και να παράγει σημαντικές και θεμελιώδεις οικοσυστημικές υπηρεσίες για τη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής της πόλης.                 

      Με το κείμενο αυτό, ο Εθνικός Συντονισμός των Δέντρων και του Τοπίου Onlus (Ιταλία), σκοπεύει να προτείνει τους κύριους κανόνες για τη συνεχή βελτίωση των δέντρων και των κήπων στην πόλη. Χαρακτηριστικά του αστικού πρασίνου, η αστική βλάστηση, πρέπει να χαρακτηριστεί ως "πολυλειτουργική φυσική υποδομή" ικανή να πραγματοποιεί διάφορες δράσεις ευημερίας για τη ζωή μας και για την πόλη, όπως: Ελάφρυνση των ακραίων κυμάτων καύσωνα, καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, της ρύπανσης του νερού και του εδάφους, δημιουργία «αστικής ευημερίας», μετριασμός των επιπτώσεων από τις οπτικές ανακλάσεις των υαλοπετασμάτων, αντιστάθμιση των εκπομπών αερίων ρύπων και τις δράσεις της   λεπτής σκόνης, δημιουργία μικροκλίματος ικανού να επηρεάσουν θετικά τη θερμική κατάσταση τεράστιων περιοχών, ψυχοφυσική ευημερία για τους πολίτες, καταπολέμηση της υδρογεωλογικής αστάθειας και αύξηση της διαπερατότητας του εδάφους .                                                                                    

       Το αστικό πράσινο είναι μια συλλογική κληρονομιά που αποτελείται από κήπους, δεντροστοιχίες, μεμονωμένα δέντρα, θάμνους, πράσινους τοίχους, πράσινες στέγες, πάρκα και άλση στην πόλη, που όλα μαζί συμβάλλουν στη βελτίωση της δημόσιας υγείας και στην ενίσχυση των οικολογικών υπηρεσιών για τον μετριασμό των ατμοσφαιρικών σωματιδίων, την ηχορύπανση και την υγιεινή των περιβαλλόντων της πόλης.                                                                         

       Το αστικό πράσινο αλληλεπιδρά με το αστικό περιβάλλον και βελτιώνει τον τρόπο ζωής όλων των πολιτών. Έχει τη δυνατότητα να αλλάξει θετικά την εικόνα της πόλης αισθητική, κοινωνική και να είναι φιλική προς το περιβάλλον. Η υγεία της πόλης, εάν επιδεινωθεί, αναπόφευκτα θέτει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της μακροπρόθεσμα και ανεπανόρθωτα. Η αύξηση της βλάστησης μιας γειτονιάς μπορεί να βελτιώσει την υγεία των κατοίκων σε υψηλό επίπεδο και επίσης να μειώσει το κόστος που σχετίζεται με την υγεία. Τα δέντρα, στις δεντροστοιχίες και τους κήπους έχουν μεγάλη ψυχαγωγική και κοινωνική αξία, είναι χώροι διασκέδασης, αναψυχής, ξεκούρασης, και σημεία που έλκουν τη συνάθροιση  ανθρώπων. Η πράσινη πόλη είναι σε θέση να βελτιώσει την υγεία των πολιτών αφαιρώντας πολλές καρδιαγγειακές και αναπνευστικές ασθένειες, ψυχικές ασθένειες, καταστάσεις άγχους και στρες, όπως επίσης και κατάθλιψη.                                                                                           

    Η κάλυψη με  βλάστηση στην πόλη και η παρουσία πρασίνων περιοχών συμβάλλουν στη μείωση της θερμικής νησίδας και στη μείωση των υψηλών καλοκαιρινών θερμοκρασιών. Το φύλλωμα των δέντρων, εάν φροντίζονται καλά, είναι σε θέση να αναχαιτίσουν την ηλιακή ακτινοβολία προκαλώντας μείωση της θερμοκρασίας των σκιασμένων επιφανειών, η οποία είναι πολύ χαμηλότερη από τις επιφάνειες που εκτίθενται σε άμεση ακτινοβολία. Η πυκνότητα του φυλλώματος των δέντρων που υπάρχουν σε μια λεωφόρο καθορίζει χαμηλή επίπτωση της διάχυτης άμεσης ακτινοβολίας και της κακής ακτινοβολούμενης θερμότητας προσφέροντας υψηλή θερμική άνεση.                       

    Η κάλυψη με βλάστηση στην πόλη βοηθά στη μείωση της έντασης των βροχοπτώσεων, αποτρέποντας τις πλημμύρες και τις κατολισθήσεις. Ένα πυκνό φύλλωμα δέντρου παρεμποδίζει και συγκρατεί τη βροχή και σταδιακά την απελευθερώνει στάζοντας να πέφτει στο έδαφος. Οι δεντροστοιχίες και οι κήποι είναι βιότοποι για την πανίδα και μπορούν να γίνουν, εάν διαχειρίζονται σωστά, πραγματικοί οικολογικοί διάδρομοι στο κέντρο της πόλης. Αυτό αυξάνει την τουριστική και εκπαιδευτική αξία της πράσινης δομής της πόλης, συμβάλλοντας στην επιστημονική και τοπική μελέτη, την έρευνα και την περιβαλλοντική εκπαίδευση.                                                                                              

    Η πράσινη οροφή στην πόλη, αν διαχειρίζεται καλά, είναι σε θέση να ελαχιστοποιήσει την ατμοσφαιρική ρύπανση και την ηχορύπανση, μεταξύ των κύριων προβλημάτων που υπονομεύουν την ποιότητα ζωής των πολιτών. Ένα δέντρο, προκειμένου να καταπολεμήσει αποτελεσματικά τη ρύπανση, πρέπει να έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: μια μεγάλη και πολύ πυκνή κόμη,  μια αξιοσημείωτη ικανότητα απομάκρυνσης της σκόνης και των ρύπων από τα φύλλα, τα κλαδιά και το φλοιό, μια αξιοσημείωτη αντίσταση η αντοχή στις κλιματικές αντιξοότητες, στις θερμικά ακραίες συνθήκες, στις ασθένειες και πρέπει να είναι ένα είδος πολύ μακράς διάρκειας ζωής.                                                

    Για την καταπολέμηση της ηχορύπανσης, η παρουσία συμπαγών φραχτών και πολύ πυκνών δέντρων, ιδίως αειθαλών δέντρων, είναι ένας σημαντικός παράγοντας, ειδικά κατά μήκος των κύριων οδικών αρτηριών με έντονη κίνηση.                                                                                                                               Η παρουσία σημαντικών και καλά διαχειριζόμενων χώρων πρασίνου μπορεί να έχει πολύ θετικό αντίκτυπο στην αξία ακινήτων των κτιρίων των κατοικιών και στον πλούτο των πολιτών.                                                                                           

    Η εκτίμηση της αξίας των περιβαλλοντικών περιουσιακών στοιχείων γίνεται με τη μέθοδο της τιμής ευχαρίστησης (HPM Hedonic Price Method) η οποία βασίζεται στο γεγονός ότι ορισμένες αλλαγές στις τιμές των ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων οφείλονται σε σημαντικές αλλαγές στην ποιότητα και την ποσότητα των περιβαλλοντικών περιουσιακών στοιχείων. Είναι μια μέθοδος που βρίσκει την εφαρμογή της κάθε φορά που ένα ιδιωτικό περιουσιακό στοιχείο είναι ευαίσθητο σε περιβαλλοντικές αλλαγές, όπως η ποιότητα του αέρα, η ποιότητα του νερού, η ηχορύπανση, η υποβάθμιση κ.λ.π. 

      Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από τις ΗΠΑ Η Υπηρεσία Δασών και το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, κτίρια με κάλυψη δέντρων έχουν αύξηση την αξία τους κατά 10-20%. Αυτή η αύξηση της τιμής συνδέεται με την αντίληψη ότι έχεις την ικανότητα να ζεις σε ένα υγιές και ποιοτικό περιβάλλον που έχει θετική επίδραση στην ψυχο-σωματική υγεία. Εάν υπάρχουν δεντροστοιχίες κατά μήκος των δρόμων, η "προστιθέμενη αξία" των ακίνητων αυξάνεται περαιτέρω: με την παρουσία ώριμων δέντρων σε εξαιρετική υγεία, πάρκων και με πράσινες ζώνες γύρω από το κτίριο.                                                                     Η προστασία, η βελτίωση και η ανάπτυξη του αστικού πρασίνου πραγματοποιείται μέσω της εφαρμογής των δημοτικών κανονισμών για τους δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους πρασίνου και από τον πράσινο σχεδιασμό της πόλης. Είναι θεμελιώδη εργαλεία που κάθε δήμος πρέπει να χρησιμοποιεί στην επικράτειά του, τηρώντας τους κανόνες και επιβάλλει κυρώσεις σε όσους προκαλούν ζημιά στα δέντρα και το τοπίο.



Συντήρηση και ενίσχυση των αστικών πρασίνου          

Η διατήρηση του πράσινου της πόλης πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσω ενός προγραμματισμού παρεμβάσεων που πρέπει να βελτιώσουν την κληρονομιά των δέντρων και να αυξήσουν τις πολύτιμες οικολογικές υπηρεσίες τους. Για την προστασία του πράσινου της πόλης, μια νέα πόλη πρέπει να σκεφτεί ότι είναι "κατάλληλη για δέντρα και κήπους", όπου κάθε ανθρώπινο τεχνούργημα πρέπει κατ 'ανάγκη να συμμορφώνεται με τα δέντρα, δίνοντας μέγιστη αξία στη διατήρηση και στην αποκατάσταση πρασίνου, στην ανασυγκρότηση της υποβάθμισης των περιοχών και στην ενίσχυση των οικολογικών διαδρόμων. Η συντήρηση είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στην αστική πράσινη διαχείριση. Πρέπει να πραγματοποιείται με τον μέγιστο επαγγελματισμό από εξειδικευμένο και πιστοποιημένο προσωπικό που διευθύνεται από επιστήμονες επαγγελματίες από τους τομείς της δενδροκομίας, της βοτανικής και της τέχνης του κήπου. Το κλάδεμα των δέντρων και των θάμνων πρέπει να πραγματοποιείται από πιστοποιημένους δεντροκόμους και να διευθύνεται από επαγγελματίες στους τομείς της αγρονομίας, της δασοκομίας, της βοτανικής και της τέχνης του κήπου. Με το κλάδεμα εννοούμε αυτή τη σειρά παρεμβάσεων που πρέπει να βελτιώσουν την εμφάνιση των δέντρων, σεβόμενοι σχολαστικά τη φυσική τους εμφάνιση.    

       Το κλάδεμα παρεμβαίνει για την εξάλειψη των νεκρών ή ασθενών κλαδιών και για την αναδιάταξη του σχήματος της κόμης. Το κλάδεμα δεν είναι η αφαίρεση η ελαχιστοποίηση της κορυφής, το οποίο αντί να ωφελεί, αντίθετα καταστρέφει το δέντρο για πάντα και προκαλεί σοβαρές βλάβες στην υγεία του.                                                                                                                           Είναι σημαντικό να διατηρηθεί το ριζικό σύστημα των δέντρων, οργανώνοντας παρεμβάσεις η εργασίες που δεν επηρεάζουν την κρίσιμη ριζική ζώνη (CRZ), δηλαδή την περιοχή που βρίσκεται γύρω από το χαμηλό σημείο του κορμού του δέντρου και η οποία είναι απαραίτητη για τη σταθερότητα του.    

        Ο σεβασμός στην περιοχή προστασίας δέντρων (TPZ) είναι θεμελιώδης, η οποία αναφέρεται γενικά ως η περιοχή προβολής του κόμης του δέντρου στο έδαφος. Πρέπει να σκεφτούμε την οριστική, μελλοντική ανάπτυξη του ριζικού συστήματος, αποφεύγοντας κατασκευές που δημιουργούν  την ασφυξία στη βάση των κορμών των δέντρων, αποφεύγοντας τη συμπίεση του εδάφους και σχεδιάζοντας παρτέρια με όσο το δυνατόν περισσότερο χώρο για την ανάπτυξη του κάθε ατόμου δέντρου. Η βελτίωση της γης στα παρτέρια της πόλης αποτελεί παράγοντα επιτυχίας για τη μελλοντική ανάπτυξη δέντρων χωρίς προβλήματα. Μεταξύ των κύριων δράσεων που πρέπει να πραγματοποιηθούν, είναι απαραίτητο να εξαλειφθεί οποιοδήποτε αδρανές υλικό από το έδαφος προχωρώντας σε εργασίες αερισμού, σκάψιμο, βελτίωση με εύφορο έδαφος, άρδευση σε περιόδους ξηρασίας.  

       Η φύτευση νέων δέντρων στην πόλη πρέπει να πραγματοποιηθεί με σεβασμό στο ριζικό σύστημα των νεαρών ατόμων. Συνιστάται να αποφεύγετε τα δέντρα με γυμνές  ρίζες ή τα φραγμένα με σύρμα. Για τα καλύτερη ρίζα, προτιμάτε τα άτομα  που έχουν τις ρίζες τους σε γλάστρες και να ελέγχετε πάντα την ποιότητα του υλικού του φυτωρίου.                                       

        Αποφύγετε τη φύτευση σε συμπιεσμένα ή βαριά υγρά εδάφη. Προχωρήστε για να δημιουργήσετε μια τρύπα μεγαλύτερη -διπλάσια από τη ριζόμπαλα  του δέντρου. Αποφύγετε να θάβετε το χαμηλό σημείο του κορμού  του δέντρου με προβλήματα ασφυξίας και θανάτου του φυτού. Προχωρήστε στην εισαγωγή πασσάλων  ως κηδεμόνων του δέντρου κατά τα πρώτα χρόνια της ριζοβολίας.                                                                                                                          Ο έλεγχος της βλαστικής κατάστασης των νεαρών δέντρων στα φυτώρια είναι το πρωταρχικό στάδιο για την αποφυγή ταλαιπωρίας και θανάτου τους στο μέλλον. Συμβαίνει συχνά σε φυτώρια ότι πολλά φυτά, λόγω της ανάγκης για ανάπτυξης  σε γλάστρες, στερούνται πάχους ή ριζών η υποβάλλονται σε δραστικό κλάδεμα. Ή ακόμα και ότι είστε αντιμέτωποι με είδη δέντρων που έχουν μόλις τοποθετηθεί και εγκατασταθεί σε γλάστρες για μικρό χρονικό διάστημα και ως εκ τούτου δεν είναι σε θέση να έχουν ένα καλά αναπτυγμένο ριζικό σύστημα. Άλλες προφυλάξεις που πρέπει να ακολουθηθούν στο φυτώριο είναι εκείνες που σχετίζονται με τον περιορισμό των ριζών ή τη σπείρα του πυκνού του στραγγαλισμού, ειδικά στην περίπτωση των πεύκων,  τα οποία μπορούν να γίνουν εξαιρετικά επικίνδυνα ελαττώματα για τη μελλοντική σταθερότητα των δέντρων κατά την στην ενηλικίωση τους. 

            Στην πόλη, συνιστάται πάντα η επιλογή γηγενών φυτών, που είναι αυτόχθονα του τόπου. Ωστόσο, στην πόλη είναι επίσης δυνατό να χρησιμοποιηθούν είδη που είναι ξενικά και έχουν διακοσμητική αξία και όχι μόνο οικοσυστηματική.       

       Η επιλογή των μακρόβιων ειδών δέντρων και θάμνων που έχουν μεγάλη ικανότητα μετριασμού και απορρόφησης των ατμοσφαιρικών ρύπων είναι ωστόσο θεμελιώδης σε κάθε πράσινο σχεδιασμό στην πόλη. Η αντοχή στη ρύπανση του εδάφους και του αέρα, στις συνεχείς καταπονήσεις από τον άνθρωπο, στην έλλειψη φωτός και λίγου αέρα λόγω κτιρίων, είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερα υπόψη κατά την εισαγωγή νέων δέντρων. Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι το προσδόκιμο ζωής ενός δέντρου στην πόλη είναι σημαντικά χαμηλότερο από αυτό ενός δέντρου στην ύπαιθρο. Οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις και η ατμοσφαιρική ρύπανση τείνουν να αποδυναμώνουν την υγεία ενός φυτού με την πάροδο του χρόνου. Σε αυτήν την περίπτωση, εάν πολλά δέντρα βρίσκονται σε πολύ κρίσιμη κατάσταση, θα πρέπει γίνουν σταδιακά αντικαταστάσεις τους. Αυτό το πρόβλημα πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη κάθε φορά που πραγματοποιούνται παρεμβάσεις συντήρησης.   

         Ένα καλοδιατηρημένο δέντρο στην πόλη είναι ένας ανεκτίμητος πλούτος που πρέπει να διαχειρίζεται με ποιότητα και πάθος, σκεπτόμενοι πάντα το μέλλον των νέων γενεών.                                                                                                          




Η Αστική και περιαστική αναδάσωση για την πρόληψη της ρύπανσης και τη βελτίωση της ποιότητας του τοπίου                                                                                      

Η φύτευση  δέντρων και δημιουργία πυκνών φραχτών κατά μήκος των πολυσύχναστων δρόμων καταφέρνει να μετριάσει τους θορύβους και να δημιουργήσει ευχάριστη σκιά τους καλοκαιρινούς μήνες στα πεζοδρόμια και τους χώρους στάθμευσης, καθώς και τη δημιουργία «ιδιωτικότητας» σε ιδιωτικά περιβάλλοντα και σε πολυκατοικίες.                                                                  

             Τα δέντρα  είναι ικανά να δεσμεύσουν τα  ατμοσφαιρικά σωματίδια και ρυπογόνα αέρια μπορούν να συνδυαστούν σαν πράσινα φράγματα με είδη θάμνων, ευνοώντας τα γηγενή και ανθεκτικά είδη που μπορούν να ολοκληρώσουν το έργο καθαρισμού του αέρα. Συνιστάται η χρήση ειδών κατά της ρύπανσης σε κρίσιμα σημεία της πόλης, όπως διασταυρώσεις αυτοκινητόδρομων, αρτηρίες υψηλής κυκλοφορίας και αρτηρίες εκτός πόλης, βιομηχανικές περιοχές, κυκλικοί κόμβοι, αυτοκινητόδρομοι. Στους χώρους στάθμευσης εμπορικών κέντρων ή σούπερ μάρκετ είναι σημαντικό να φυτέψετε δέντρα με πυκνό φύλλωμα για να μετριάσετε τις έντονες καλοκαιρινές θερμοκρασίες. Προχωρήστε με νέα αναφύτευση ειδών κατά της ρύπανσης σε αυτές τις περιοχές της πόλης, όπως αστικά πάρκα ή υποβαθμισμένες περιοχές, που στερούνται βλάστησης και κοντά σε πολύ μολυσμένες περιοχές.                         

    Βελτιώστε τη σχέση μεταξύ κτιρίου και πρασίνου χρησιμοποιώντας επίσης κάθετους πράσινους τοίχους ή πράσινες στέγες με αειθαλή ή φυλλοβόλα αναρριχώμενα.                                                                                                        

    Βελτιώστε τα κτίρια με περιποιημένα δέντρα και κήπους που μπορούν να αυξήσουν την οικονομική τους αξία και να ενισχύσουν την ομορφιά τους. Διατηρήστε και βελτιώστε το υπάρχον, ιστορικό πράσινο των δέντρων ηλικίας άνω των 50 ετών, καθώς είναι σε θέση να εγγυηθούν μεγαλύτερη ικανότητα σύγκράτησης λεπτής σκόνης(αιωρούμενα σωματίδια ) και ρυπογόνων αερίων και μετριασμού της θερμικής νησίδας σε σύγκριση με νεαρά και πρόσφατα φυτεμένα δέντρα.                         

    Σχεδιάστε ή / και βελτιώστε τις πράσινες ζώνες, ειδικά στα προάστια, τις υπάρχουσες φυσικές περιοχές και δεσμευτείτε να δημιουργήσετε καινούργιες που συνδέονται με οικολογικούς διαδρόμους.    

         Συνεχίστε με την αντικατάσταση δένδρων που έχουν σοβαρά υποβαθμιστεί ή βρίσκονται σε κακή φυτοϋγειονομική κατάσταση, αυτό μετά από ενδελεχή ανάλυση.                                                                                                                         Τα ξερά δέντρα ή τα δέντρα που έχουν φτάσει στο τέλος του κύκλου ζωής τους δεν είναι πλέον σε θέση να εκτελέσουν μια ακριβή  εργασία όπως είναι  η αφαίρεση της λεπτής σκόνης και των ρυπογόνων αερίων και τον μετριασμό της θερμικής νησίδας.

 Μετάφραση   από τον 

Μ. Καπάνταης 
Δασολόγος- Περιβαλλοντολόγος                                                      

τ. Δ/ντης Πρασίνου

ΠΗΓΗ

Le principali regole per la corretta gestione del verde in città 

Fratello Albero - Giornale Online del Co.n.al.pa. L'importanza degli alberi

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου