Σελίδες

Σάββατο 16 Φεβρουαρίου 2013

« Αρχή Σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις »


Φοιτητές: « Μα δάσκαλε, αυτά είναι Λατινικά. Πώς να τα θυμόμαστε; »

Τα ...« αυτά » είναι οι επιστημονικές (διεθνείς) ονομασίες των εντόμων ! Κάτι που ξεκίνησε από τον
Μέγα Αριστοτέλη και συστηματοποιήθηκε από τον Λινναίο. Όμως, προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από λέξεις της Ελληνικής που είναι το μεγαλύτερο μνημείο της Ανθρωπότητος και η μόνη που μπορεί να καλύψει σε ονόματα, των άπειρο αριθμό ζώων, φυτών αλλά και αστέρων.
Αυτή η ελληνική προέλευση, δεν γίνεται πάντα αντιληπτή ακόμη και από ελληνόφωνους επιστήμονες,
επειδή η « εκπαίδευση » και όχι Παιδεία που παρέχεται στα Ελληνόπουλα, τα παιδεύει απαρχής με
γραμματικές και συντακτικά και όχι με την πολύτιμη Ετυμολογία, ώστε να αγαπήσουν τη γλώσσα τους και να τα στρέψουν στην αναζήτηση και το ξύπνημα του Νού (τυχαίο;).

« Αρχή Σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις » έλεγε ο Αντισθένης.

Με επίσκεψη (σκέψη επί) των ονομάτων, κυρίως των εντόμων – λόγω γνωστικού αντικειμένου – και λίγη προσπάθεια, ξεπηδούσε η ερμηνεία... 
Γιατί (Betarmon) βητάρμων = ο χορευτής ... μα βηματίζει αρμονικά. 
Δέρη ο λαιμός; μα λέμε περιδέραιο...
Τόσο με παρέσυραν τα συναρπαστικά ευρήματα, που σε λίγο χρονικό διάστημα ξεπέρασα τα 1500
ονόματα!

Παραθέτω, για κάθε ενδιαφερόμενο, μερικά από τα ονόματα ΜΟΝΟ των γενών, ΜΟΝΟ Κολεοπτέρων,

ΜΟΝΟ των πιο γνωστών εντόμων, ΜΟΝΟ χωρών της Μεσογείου... και KALO KOYRAGIO.


 

 

 

 



ΟΝΟΜΑ
         ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ
          ΕΡΜΗΝΕΙΑ
     ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ   













ACANTHODERES
άκανθα + δέρη=λαιμός
(πρόνωτο με άκανθες στα πλάγια)
Cerambycidae

ACANTHOSCELIDΕS
άκανθα + σκέλος
(ακανθοσκελής)
Bruchidae

ACTOBIUS
ακτή = παραλία   + βίος
(ακτόβιος, ζει στις ακτές)
Staphylinidae


ADELOCERA
άδηλος = αφανής/ αόρατος + κεραία
(αδηλόκερως, με μικρές κεραίες)
Elateridae






ADIMONIA
αδημονία = θλίψις/ ανησυχία
(μαύρου χρώματος)
Chrysomelidae

AEGIALIA
αιγειάλιος
(ζει στον αιγιαλό)
Scarabeidae






AEPUS
aιπής = απότομος/ βαθύς
(σε βαθειά νερά)
Carabidae






AGAPANTHIA
αγαπώ + άνθη
(αγαπάνθια)
Cerambycidae

AGATHIDIUM
αγαθίδιον αγαθίς = κουβάρι
(το σχήμα του σώματος)
Silphidae

AGELASTICA
αγέλη = κοπάδι
(αγελαστικός, σε μεγάλους αριθμούς)
Chrysomelidae

AGLENUS
α- (στερ.) + γλήνη = κόρη/ βολβός οφθαλμού
(άγληνος, τυφλός)
Lathridiidae






AGRILUS
αγρίλος = των αγρών
(αγρικός, αγροτικός)
Buprestidae

AGRIOTES
αγριότης = ακαλλιέργητη γη
(άγριος, αγροτικός)
Elateridae






AIRAPHILUS
αίρα, = ήρα = φυτ. παράσιτο του σίτου +φίλος
(ηράφιλος, φίλος της ήρας)
Cucujidae

AKIS
ακίς = ακίδα/ αιχμή
(στο άκρο του προνώτου)
Tenebrionidae

ALEOCHARA
αλέα = θερμότης ηλίου +χαίρειν
(ηλιοχαρής, χαίρεται την ζέστη του ηλίου)
Staphylinidae






ALLECULA
άλλος+culus = έδρα/ οπίσθια
(διαφορά στο πίσω μέρος του σώματος)
Alleculidae











ALPHITOBIUS
άλφιτον =  άλευρον + βίος
(αλφιτόβιος, ζει στα άλευρα)
Tenebrionidae

ALPHITOPHAGUS
άλφιτον = άλευρον + φαγείν
(αλφιτοφάγος, τρέφεται με άλευρα)
Tenebrionidae

AMALUS
αμαλός = μαλακός/ αδύναμος

(υφή του σώματος)
Curculionidae

AMARA
α- (στερ.)+μαίρω = λάμπω
(αλαμπής)
Carabidae

AMMOBIUS
άμμος + βίος
(αμμόβιος, ζει στην άμμο)
Tenebrionidae

AMMOPHTHORUS
άμμος  + φθορά
(αμμοφθόρος, φθείρει την άμμο)
Tenebrionidae

AMORPOCEPHALUS
άμορφος  + κεφαλή
(αμορφοκέφαλος)
Brenthidae

AMPHICYLLIS
αμφί + κύλλος = στρεβλός/ περιστρεφόμενος
(συστρέφεται σε σφαίρα)
Silphidae

AMPHIMALLUS
αμφί + μαλλός = δέρας +μαλλί
(αμφίμαλλος, με τρίχες παντού)
Scarabeidae

AMPHOTIS
Αμφώτις  = κάλυμα των ώτων + ώτα = αυτιά
(κεφαλή και πρόνωτο με πλάγιες προεκτάσεις)
Nitidulidae

ANACAENA
αν-(αυξητ.)+ άκαινα = άκανθα/ αιχμή
(ισχυρή άκανθα στις κνήμες)
Hydrophilidae






ANAGLYPTUS
aνάγλυπτος = λαξευμένος/ ανάγλυφος
(η εμφάνιση του σώματος)
Cerambycidae






ANCHOMENUS
άγχος=  σφίξιμο/ στενoχώρια/ αγωνία
(με στενό πρόνωτο)
Carabidae

ANGYLOCHIRA
αγκύλος + χειρ = χέρι
 αγκυλόχειρος
Buprestidae

ANGYSTRONYCHA
άγγιστρον + όνυξ = νύχι
αγγιστρόνυχος
Telephoridae

ANISODACTYLUS
aνισος + δάκτυλος
(με άνισους ταρσούς)
Carabidae

ANISOPLIA
άνισος + όπλον = οπλή/ νύχι
(ανισόπλια, άνισοι όνυχες ταρσών)
Scarabeidae

ANISORHYNCHUS
aνισος + ρύγχος
(ανισόρυγχος)
Curculionidae

ANISOSTICTA
άνισος +στικτός  = με στίγματα
(ανισόστικτος, έλυτρα με άνισα στίγματα)
Coccinelidae

ANISOTOMA
άνισος + τομή = τμήμα/ άρθρον
(ανισότομος, στα άρθρα της κεραίας)
Scaphidiidae

ANOBIUM
α -(στερ.) + βίος = ζωή
(ανόβιον, προσποιείται το νεκρό)
Anobiidae

ANOMALA
α(ν)- (στερ.)  ομαλός
(μη ομαλός, ανώμαλος, άνισοι όνυχες ταρσών)
Scarabeidae

ANONCODES
α(ν) -(στερ. )+ ογκώδης
(μικρού όγκου)
Oedimeridae

ANOPHTHALMUS
α(ν)-(στερ.) οφθαλμός
(χωρίς οφθαλμούς, ανόφθαλμος, σπηλαιόβιο)
Carabidae

ANOPLODERA
άοπλος +δέρη = λαιμός/ πρόνωτο
(πρόνωτο χωρίς «όπλα» =εξαρτήματα)
Cerambycidae

ANOPLUS
α(ν) -(στερ.)  + όπλον
 άοπλος (χωρίς εξαρτήματα)
Curculionidae

ANOXIA
α- (στερ.) + οξύς  = μυτερός
(ανόξυ(ντ)ος, πρόσθιες κνήμες, χωρίς κέντρον/ άκανθα)
Staphylinidae






ANTHICUS

(ανθικός των ανθέων)
Anthicidae

ANTHOBIUM
aνθος + βίος = ζωή
(ανθόβιον, ζει στα άνθη)
Staphylinidae

ANTHOCOMUS
Άνθος  =  φροντίζω
(ανθοκόμος, ανθόβιο έντομο)
Telephoridae

ANTHODYTES
άνθος + δύτης
(εισδύει στα άνθη)
Telephoridae

ANTHONOMUS
άνθος + νομή = βόσκησις
(ανθονόμος)
Curculionidae

ANTHOPHAGUS
άνθος+ φαγείν = τρώγω
(ανθοφάγος, τρέφεται με άνθη)
Staphylinidae

ANTHRENUS
ανθρήνη = είδος μέλισσας
(το τέλειο τρέφεται με γύρη ανθέων)
Dermestidae

ANTHRIBUS
άνθος + θρύπτω=τρίβω
 (ανθοτρίβης)
Anthribidae

APAROPION
α -(στερ.) + παρώπιον = παρά τους οφθαλμούς καλύμματα των αλόγων
(χωρίς οπισθοφθαλμικόν λοβό)
Curculionidae

APATE
απάτη
(προσποιείται το νεκρό)
Bostrychidae

APHAENOPS
αφανής + ωψ = οφθαλμός
(αόρατοι οφθαλμοί, βλ. (Anophthalmus)
Carabidae

APHANISTICUS
αφανίζω  = καταστρέφω
(αφανιστικός, καταστρεπτικός)
Bubpestidae

APHODIUS
αφοδεύω = αποπατώ/ παράγω κόπρον

(αφόδιος, συχνάζει σε αφοδεύματα δηλ. κοπριά)
Scarabeidae






APHΙ(DO)DECTA
αφίς = αφίδα+δήκτης = προκαλεί δήγματα (δαγκώνει)
(αφιδοδήκτης, δαγκώνει αφίδες)
Coccinellidae

APION
άπιον = αχλάδι
(σώμα απιοειδές)
Curculionidae

APODERUS
aπό+δέρη = λαιμός/ πρόνωτο
(με ευκρινές πρόνωτο)
Rhinchitidae

APOTOMUS

απότομος

(…οι πλευρές του προνώτου)
Carabidae

APTERODERA

α- (στερ.)+ πτερόν + πους = πόδι

(δεν κάνει άλματα)
Chrysomelidae






APTINUS

α- (στερ.) + πτηνόν

(απτήν, μη πτηνός, χωρίς πτέρυγες)
Carabidae


 




ARIMA
α -(στερ.)+ ρίμα  = ρήγμα/ σχισμή
(άριμος, χωρίς σχισμές)
Chrysomelidae


 




AROMIA
Άρωμα = ευχάριστη οσμή

(αρώμιος, με ευχάριστη οσμή κυρίως το ♀)
Cerambycidae






ASCLERA
α -(στερ.) + σκληρός
(άσκληρος, μαλακός)
Oedimeridae

ASEMUM
α -(στερ.) + σήμα
(άσημος, δεν αφήνει σημάδια)
Cerambycidae






ASPIDOPHORUS
aσπίς = ασπίδα + φέρω
(ασπιδοφόρος)
Ptinidae

ASTENUS

α- (στερ.) + στενός

(άστενος, πλατύτερος από τα συγγενή)
Staphylinidae

ASTILBUS
α- (στερ.) + στίλβος = γυαλιστερός
(άστιλβος, χωρίς λάμψη)
Staphylinidae

ASTYNOMUS
άστυ=πόλις + νέμω = προστατεύω
(αστυνόμος, δρα σε πόλεις)
Cerambycidae







 




ATEUCHUS
α- (στερ.)+ τεύχος = όπλο/ εργαλείο/ εξάρτημα
(χωρίς κέρας και πρόσθιους ταρσούς)
Scarabeidae


 




ATHOUS
α- (στερ.)+ θωή = ποινή
(αθώος, αβλαβής)
Elateridae

ATOMARIA

άτομος = πολύ μικρός (το άτομον = δεν τέμνεται άλλο)

(ατομάρια)
Cryptophagidae

ATTAGENUS

ατταγήν = είδος πτηνού

(έλυτρα με χρωματισμό μελεαγρίδος =φραγκόκοτας)
Dermestidae

ATTALUS
ατταλός  = απαλός, τρυφερός
(απαλή υφή σώματος)
Telephoridae











AULONIUM

αυλός = δίαυλος/ αύλαξ

(αυλώνιον, με αύλακες στο πρόνωτο)
Colydiidae


 




AXINOTARSUS
Αξίνη = σκαπτικό εργαλειο + ταρσός
(αξινόταρσος, ταρσοί σχήματος αξίνης)
Telephoridae






ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΞΑΙΡΕΤΟ ΔΑΣΚΑΛΟ ΜΑς: 

 




ΚΏΣΤΑ ΜΠΟΥΧΕΛΟ 
 ένας γλυκός δάσκαλος μας που αγαπούσε το αντικείμενο και αυτό το πέρασε και σε μας





 

















 












Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου