Σελίδες

Τετάρτη 9 Φεβρουαρίου 2011

Είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν οι εχθροί των φοινικοειδών;


Είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν οι εχθροί των φοινικοειδών;
Δρ Δημήτριος Χ. Κοντοδήμας, Εντομολόγος


…ναι,  εάν αναβαθμιστούν οι φυτοϋγειονομικές υπηρεσίες της χώρας μας στο επίπεδο που επιτάσσουν οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες

Την τελευταία δεκαετία έχουν εισβάλλει στην Ευρώπη δεκάδες νέοι εχθροί και ασθένειες που προσβάλλουν (και συχνά καταστρέφουν ολοσχερώς) καλλιεργούμενα, δασικά και καλλωπιστικά φυτά (www.eppo.org). Αιτία η απώλεια του μέτρου: αντί του ελευθέρου εμπορίου, που σημαίνει ελεύθερη διακίνηση «αγαθών», επικράτησε το ασύδοτο εμπόριο κάθε λογής φυτικού υλικού με μόνο κριτήριο τη χαμηλή τιμή αγοράς. Η εισαγωγή ενός νέου εχθρού σε μια χώρα ακολουθείται σχεδόν πάντοτε από τη ραγδαία εξάπλωσή του, καθώς δεν υπάρχουν οι περιοριστικοί παράγοντες (φυσικοί εχθροί) που θα αποτρέψουν την επέκτασή του.
Όσον αφορά στους εχθρούς των φοινικοειδών, την τελευταία δεκαετία  καταγράφηκαν στις Μεσογειακές χώρες δύο σοβαροί εντομολογικοί εχθροί:

Paysandisia archon
α)  Η πεταλούδα Paysandisia archon (Burmeister) (Lepidoptera: Castniidae) [συνώνυμο: Castnia archon Burmeister], ιθαγενές της Νότιας Αμερικής (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη, Ουρουγουάη) που έχει παρατηρηθεί σε Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα (2006). 





Rhynchophorus ferrugineus
β)  Το σκαθάρι Rhynchophorus ferrugineus (Olivier) (Coleoptera: Curculionidae, Dryophthorinae) (κόκκινος ρυγχωτός κάνθαρος των φοινικοειδών, Red palm weevil, Coconut weevil, Asiatic palm weevil, Indian red palm weevil), με καταγωγή από τη ΝΑ Ασία, που θεωρείται σήμερα ως ο σημαντικότερος εχθρός των φοινικοειδών. Το κόκκινο σκαθάρι έχει βρεθεί σε Αίγυπτο, Ισραήλ, Παλαιστινιακή αρχή, Συρία, Τουρκία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Γαλλία, Κύπρο και Ελλάδα (2005).



Προνύμφες Rhynchophorus ferrugineus
Η προσβολή στα φοινικοειδή ξεκινά από την κορυφή (στεφάνη) όπου τα θηλυκά έντομα ωοτοκούν. Οι προνύμφες (κάμπιες) ανοίγουν στοές στον ψευδοκορμό των φοινικοειδών αλλά και κατά μήκος των βάσεων των φύλλων. Η προσβολή οδηγεί στο θάνατο το φοινικοειδές και συνήθως γίνεται αντιληπτή όταν αυτό έχει ήδη καταστραφεί.





 
Κατεστραμμένοι κανάριοι φοίνικες (Phoenix canariensis) στον κήπο της Προεδρίας της Δημοκρατίας (αριστερά) και στο Λαύριο (δεξιά), λόγω προσβολής από το έντομο Rhynchophorus ferrugineus


 
Κατεστραμμένες Ουασιγκτόνιες (Washingtonia sp.) λόγω προσβολής από το Rhynchophorus ferrugineus

Αναβλάστηση φοινικοειδούς στο Πεδίο του Άρεως έπειτα από δενδροχειρουργική αφαίρεση της προσβολής

Η κρυπτική συμπεριφορά των εντόμων αυτών σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη μορφολογία των φοινικοειδών και την απουσία φυσικών εχθρών έχει συντελέσει στην ευρεία εξάπλωση τους στις χώρες τις Μεσογείου. Ακόμα και σε χώρες όπως η Ισπανία, όπου υπάρχει ιδιαίτερη αγάπη για τα φοινικοειδή και δαπανούνται εκατομμύρια ευρώ κάθε έτος για την αντιμετώπιση των εχθρών αυτών, έχουν καταστραφεί χιλιάδες φοινικόδενδρα, κυρίως από το κόκκινο σκαθάρι.
Ωστόσο όπως πρόσφατα συζητήθηκε και στο διεθνές συνέδριο “Dies Palmarum” στο Σανρέμο της Ιταλίας (18-20/11/2010), η αντιμετώπιση των εχθρών των φοινικοειδών είναι δυνατή εάν υπάρχει σωστός συντονισμός και συλλογική προσπάθεια.

Οι απαραίτητες ενέργειες πρέπει να βασίζονται στην αυστηρή εφαρμογή των κανόνων του φυτοϋγειονομικού ελέγχου, δηλαδή:
-          στην απαγόρευση εισαγωγής και διακίνησης φυτών φοινικοειδών από τις περιοχές όπου έχει εμφανιστεί το έντομο αυτό,
-          στην καταστροφή όλων των βαριά προσβεβλημένων φοινικοειδών ή στην φυτοϋγειονομικά ασφαλή αφαίρεση της προσβολής (δενδροχειρουργική) ή την φυτοϋγειονομικά ασφαλή θανάτωση του εχθρού (π.χ. θερμική θανάτωση με μικροκύματα),
-          στις επεμβάσεις για την προστασία των φοινικοειδών με εντομοπαθογόνους νηματώδεις ή άλλα εγκεκριμένα σκευάσματα ή μεθόδους,
-          στην εγκατάσταση εκτεταμένου και συστηματικού δικτύου παγίδευσης του εντόμου (μόνο στα σημεία που έχουν παρατηρηθεί προσβολές),
-          στη συστηματική παρακολούθηση (επισκοπήσεις)

Όλες αυτές οι ενέργειες πρέπει να γίνονται υπό την εποπτεία των αρμοδίων φυτοϋγειονομικών ελεγκτών. Για να γίνει αυτό εφικτό στη Χώρα μας, είναι απαραίτητη η αναβάθμιση του ρόλου των φυτοϋγειονομικών ελεγκτών, στο επίπεδο που επιτάσσουν οι Ευρωπαϊκές οδηγίες.
Ας ελπίσουμε εν αναμονή και της εφαρμογής του «Καλλικράτη», ότι θα γίνουν τα απαραίτητα βήματα προόδου, διότι περαιτέρω κωλυσιεργία του ελληνικού κράτους στο σημείο αυτό, δεδομένης της απειλής πολλών βασικών καλλιεργειών από νέους εχθρούς και ασθένειες, δεν αποκλείεται να μας οδηγήσει σε πραγματική οικονομική κρίση.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου