Σελίδες

Σάββατο 3 Ιουνίου 2023

Γιατί οι «μικροσκοπικοί χώροι πρασίνου»τα ονομαζόμενα ως Πάρκα Τσέπης κατασκευάζονται σε όλεςτις μεγάλες πόλεις;

Γιατί οι «μικροσκοπικοί χώροι πρασίνου» τα ονομαζόμενα ως Πάρκα Τσέπης  
κατασκευάζονται σε όλες τις μεγάλες πόλεις;
Εικόνα 1:Πάρκο Τσεπης στο Παγκράτι 

"Τοπιοδομή: Η εταιρεία μας έχει κατασκευάσει πάνω από 20   «πάρκα τσέπης» σε διάφορους Δήμους, οι οποίοι έχουν αποδώσει οφέλη στους πολίτες "
Εικόνα 2. Η πτηνοπανίδα έχει εμπλουτισθεί στις πόλεις μας με ξενικά είδη, όπως οι παπαγάλοι, που δραπετεύουν από τα κλουβιά τους και βρίσκουν καταφύγιο στους μικρούς χώρους πρασίνου, τα «πάρκα τσέπης».
            
        Οι «μικροσκοπικοί χώροι πρασίνου» -τα  Πάρκα Τσέπης  στο μέγεθος συνήθως μικρότερα  ενός γηπέδου μπάσκετ, που έχουν δημιουργηθεί σε πολλούς Δήμους της χώρας,  μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά, παρέχοντας σκιά, προσελκύοντας φυτά και ζώα και ακόμη και αποθηκεύοντας λίγο άνθρακα.

             Είναι ένα ζεστό απόγευμα αυτή την εποχή, και μέσα σε ένα αλσύλλιο από Κοκορεβυθιές  και κυπαρίσσια, μια κίσσα φλυαρεί..... Μία πασχαλίτσα τρέφεται πάνω από ένα φύλλο. Το μικρό πάρκο, δίπλα σε κτίρια 6 ορόφων σε μια παλια γειτονια της Αθηνας,  όπου έχει περίπου το μέγεθος ενός κοντινού γηπέδου μπάσκετ και πριν φυτευτεί το 2019, η περιοχή ήταν ένα εγκαταλειμμένο σκάμμα για νέα πολυκατοικία και γεμάτο με μπαζα. Το μικρό αυτό  πάρκο, στην περιοχή της Αθήνας είναι ένα από τα πολλά τέτοια εξαιρετικά μικρά «δάση» στην πόλη μας   και ένα από αυτά σε όλη την Ελλάδα που έχει κατασκευάσει η εταιρεία Τοπιοδόμή, μας αναφέρει ο γεωπόνος Κώστας Τάτσης. Μέχρι το τέλος αυτού του έτους, σύμφωνα με, την Οργανωση Γη  που ηγείται αυτής της πρωτοβουλίας στη  χώρα με κύριο χρημπατοδότη την P&G, θα υπάρχουν συνολικά είκοσι δύο.


Εικονα 3 Αστικό Δάσος στο Ιλιον 

          Στην Ευρώπη και άλλες χώρες, οι Δήμοι δημιουργούν τοπικά πάρκα μικρού αποτυπώματος ως υπερτοπικές απαντήσεις στις μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντικές προκλήσεις. Τα «Πάρκα Τσέπης» προσελκύουν τη βιοποικιλότητα, συμπεριλαμβανομένων των εντόμων και των νέων φυτικών ειδών, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύονται παγκόσμια αλλα και  στις παρατηρήσεις μας. Και ενώ ακόμη και οι υποστηρικτές λένε ότι δεν θα λύσουν έτσι την κλιματική αλλαγή μόνα τους, η έρευνα δείχνει ότι αυτά τα μικρά κομμάτια της φύσης μπορούν να συμβάλουν στη δέσμευση άνθρακα και να βοηθήσουν τις πόλεις να προσαρμοστούν στις αυξανόμενες θερμοκρασίες. 

    Από τότε που φυτεύτηκε το πρώτο μικρό πάρκο στην Ελλάδα το 2019 η ιδέα έχει γίνει δημοφιλής τόσο στους Δήμους όσο και στους ιδιώτες ιδιοκτήτες γης. Όταν ξεκίνησε αυτή η πρωτοβουλία συνεπικουρούμενη από την εταιρεία P&G  με στόχο και σλόγκαν "η Γη είναι το σπίτι μας" ώστε  να κάνει τη φύση πιο προσιτή στα παιδιά, είπε ότι πιστεύει ότι είναι δημοφιλή επειδή οι άνθρωποι συνειδητοποιούν περισσότερο τις μεγάλες περιβαλλοντικές προκλήσεις. «Βασικά κάναμε ένα μικρό έργο στο χάος της πόλης, διότι πολλοί άνθρωποι θέλουν να κάνουν κάτι, αλλά δεν ξέρουν τι: «Τι μπορώ να κάνω;», συχνα αναρωτιώμαστε όλοι.... και εδω εχουμε μία πραγματική παρέμβαση σε επίπεδο γειτονιάς όπου αποδιδονται πράσινοι χώροι, μικροί αλλά ουσιαστικοί για την λειτουργία  της κοινωνίας, ανάσες για την βιοποικιλότητα.  Η κοινωνία εδω και ο καθένας ξεχωριστά πάιζει σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της μικρής ανάσας της γειτονιάς του . 

 "Οι γείτονές προσφέρουν τα φυτά τους, συμμετεχουν συχνά στον σχεδιάσμό, μας προτείνουν φυτα η δέντρα που κυριαρχούσαν παλιά ή υπηρχαν ακόμα και στο ίδιο οικόπεδο η στην γειτονιά, τα προστατεύουν απο βανδαλισμούς και ζημιές και μας ειδοποιούν όταν κάτι πάει λάθος"  και ετσι οι σχεδιαστές και οι κατασκευαστες απόκτησαν προσωπική σχεση με την γειτονία και το σημαντικότερο η γειτονιά έχει ενα τόπο να ξαναβρεθεί μεταξύ της να διαβάσουν ενα βιβλίο ή την εφημερίδα, να μιλήσουν το απόγευμα, να κάνουν βόλτα με το ζώο συντροφιάς τους  "Ειδαμε πλέον ακόμα και συνελεύσεις γειτονιάς να πραγματοποιούνται- στην Πετρούπολη στο παρκο επι τις οδου Ελαιών - για ζητήματα της περιοχής "

Εικόνα 4. Ανθισμένη  λέβαντα στο Μεταξουργείο 

             Τα  «πάρκα τσέπης» μπορούν να χτιστούν σε  σχετικά λιγότερο  χρόνο. «Είναι ένας πολύ πρακτικός τρόπος να κάνουμε κάτι θετικό υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας της βιοποικιλότητας.  Η φύτευση θα πρέπει να επικεντρώνεται στα κύρια δέντρα της κάθε περιοχής και να ακολουθεί τους νόμους του φυσικού «δάσους». Παραλληλα όλα τα υλικά που σχεδιαζονται και εγκαθιστούμε είναι με βάση τις αρχές τις κυκλικής οικονομίας.  Τα υλικά είναι φυσικά η ανακυκλούμενα, ελάχιστα  ή καθόλου σκληρα υλικά,όπως μπετό, οι διάδρομοι είναι απο φυτεμένο χώμα, σιδηροκατασκευές,  και υπόδομές όπως φωτα είναι αυτόνομα φωτοβολταικά, όπου εχουν ρύθμιση ώστε να εχουν πολυ μικρή φωτορύπανση,  τοποθετουνται ποτίστρες για ζώα και πουλιά,  και τα δεντρα φυτευονται με διατάξεις δομημένων κυψελών εδάφους της GREENBLU   που συγκεντρωνουμε τα όμβρια ύδατα όχι μόνο του πάρκου αλλά συχνά και των γειτονικών οδών σε συνεργασία με συστήματα αποστραγγισης  για εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.                   
  

            Εικόνα 5 Πάρκο στο Παγκράτι  

        Ανταγωνιζόμενα για το φως, ανάμεσα στις πολυκατοικίες,  τα δενδρύλλια μεγαλώνουν γρήγορα, εξήγησε ο γεωπόνος Κώστας Τάτσης. Σύμφωνα με τους ειδικούς Γεωτεχνικούς πρασίνου, η μέθοδος μπορεί να λειτουργήσει οπουδήποτε, ακόμη και σε οικόπεδα πλάτους λίγων μέτρων, αν και με πλάτος τουλάχιστον τρίων-τεσσάρων  μέτρων είναι ευκολότερο να φυτέψουμε ένα μείγμα ειδών, εδαφοκάλυψης πέρα από τα δέντρα που κάνουν την βασική εργασία σκίασης και βελτίωσης των βιοκλιματικών χαρακτηριστικών της γειτονιάς.   

Εικόνα 5. Παρκο Τσέπης στον Κολωνό                                                        

            Κάθε «πάρκα τσέπης» ξεκινά με μια έρευνα των  δέντρων που εχουν εξαιρετική ανάπτυξη  για τον προσδιορισμό των φυσικών ειδών που θα χρησιμοποιηθούν  σωστε να έχουμε την μέγιστη επιτυχία  Τα Ελληνικά είδη δέντρων περιλαμβάνουν την Ελιά, το Πεύκο, τη Χαρουπιά την Κουτσουπιά, την Κοκορεβυθιά  το Κυπαρισσι και  άλλα Μεσογειακά είδη. Ένα «πάρκο τσέπης»  περιλαμβάνει συνήθως  μεγάλη ποικιλία ειδών ωστε να αυξάνεται η βιοποικιλότητα αλλά και τα νέα είδη   πχ εντόμων να εχουν πολλαπλές   και διατροφικές λύσεις όλο το έτος.

        Ειδικά στο αστικό δάσος όπου πραγματοποιήθηκέ  στο Ίλιον χρησιμοποιήθηκαν  από 20 έως 40 διαφορετικά είδη δέντρων και θάμνων,  ενω φυτεύονται δενδρύλλια  και θάμνοι  ακόμα και πέντε  ανά τετραγωνικό μέτρο. Τα έργα, τα οποία συντονίζει η Τοπιοδομή όπως τη φύτευση  διπλα σε ένα τοπικό σχολείο,  συνήθως κυμαίνονται μεταξύ 300 και 500 τετραγωνικών μέτρων — σχεδόν ισοδύναμο με ένα γήπεδο  τέννις,  και κατασκευάζονται με βαση τις αναγκες της γειτονιάς με απλά παιχνίδια όταν είναι δίπλα σε σχολείο  η  με χώρους ανάγνωσης αλλα με λογική χαλάρωσης και ενσυναίσθησης ότνα βρίσκονται κοντα σε Λέσχη Φιλίας ηλικιωμένων .                                           

             Τα πάρκα Τσέπης είναι παράλληλα πολύ οικονομική λύση αφού αυτό που αυξάνει πολύ το κόστος σε ανάλογες κατασκευές είναι τα σκληρά υλικά ενω οι πράσινές λύσεις ειναι σημαντικά οικονομικότερες. Έτσι ακόμα και ιδιώτες ιδιοκτήτες γης μπορούν να δημιουργήσουν και αυτοί δημόσια ή ιδιωτικά, μικρότερα τμήματα πρασίνου, τα οποία συνήθως πολυ οικονομικότερα. Οι κήποι τους έτσι μπορεί να έχουν και οφέλη για όλη την περιοχή τους 

     Τα μίνι πάρκα ως λύσεις βασισμένες στη φύση που μπορούν να βοηθήσουν την πόλη να αντιμετωπίσει τα κύματα καύσωνα και να βελτιώσουν σημαντικά  στη συγκράτηση του νερού. Όμως μια από τις μεγαλύτερες αξίες είναι η κοινωνική επαφή. «Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα είναι ότι δίνεις στους ανθρώπους την ευκαιρία να ασχοληθούν με τη φύση στη γειτονιά», είπε. Μια μελέτη για τα μικροσκοπικά «πάρκα τσέπης» αποκάλυψε αύξηση της βιοποικιλότητάς της γειτονιάς.


Ενίσχυση της βιοποικιλότητας                                                                                                   

        Στοιχεία που κυκλοφόρησαν από ερευνητές του Πανεπιστημίου Wageningen τον Απρίλιο δείχνουν ότι τα «πάρκα τσέπης»  φιλοξενούν μια σειρά από είδη ζώων και φυτών. Εντόπισαν επίσης 298 είδη φυτών πέρα  από τα αρχικά είδη που φυτεύτηκαν στις εκτάσεις αυτές. Η συντήρηση στα «πάρκα τσέπης» περιστασιακά περιλαμβάνει την αραίωση των επιθετικών  ή ξενικών ζιζανίων, αλλά γενικά επιτρέπεται να αναπτυχθούν νέα φυτικά είδη, όπως τα αγριολούλουδα που εμφανίζονται.                                                                                                        

        Μια έκθεση του WWF το 2020 διαπίστωσε ότι οι πληθυσμοί της άγριας ζωής στην Ολλανδία μειώθηκαν κατά το ήμισυ τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Οι πεταλούδες, τα πουλιά και τα είδη ερπετών επλήγησαν ιδιαίτερα. Από τα δεδομένα δείχνουν ότι τα μικρά έργα μπορούν να ενισχύσουν αυτή τη βιοποικιλότητα στις πόλεις. Τα «πάρκα τσέπης»  μπορούν να κάνουν τη διαφορά ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την εισαγωγή περισσότερων χώρων πρασίνου στις αστικές περιοχές. Τα συνηθισμένα είδη, όπως τα σκαθάρια, πεταλούδες και οι μέλισσες, το κάνουν ξεχωριστό και τα εντομα επιστρέφουν και γεμίζουν αμέσα τα ανθισμένα αρωματικά φυτά και αυτό  ενθουσιάζει, επειδή αυτά αποτελούν σημαντικό κρίκο στην τροφική αλυσίδα. Ετσι μετα τα έντομα επιστρέφουν και τα πουλιά που είναι ο επόμενος κρίκος σε αυτήν. 

Άνθρακας και κλιματική αλλαγή                                                                                                   

        Τα προκαταρκτικά δεδομένα δέσμευσης άνθρακα δείχνουν ότι η μέθοδος φύτευσης είναι εφάμιλλη με άλλες μορφές αναδάσωσης.                                                   

        Οι ερευνητές του πανεπιστημίου Wageningen διαπίστωσαν, κατά μέσο όρο, ότι το καθένα  «πάρκο τσέπης» απομόνωσε περίπου 127,5 κιλά άνθρακα το 2020. Η δέσμευση άνθρακα διέφερε στα μικροσκοπικά «πάρκα τσέπης»  σύμφωνα με τη μελέτη. Ένα από τα παλαιότερα  245,7 τετραγωνικών μέτρων, δέσμευσε 631,2 κιλά το 2020, σύμφωνα με τη  ίδια μελέτη. Εν τω μεταξύ, ένα από τα νεότερα, «πάρκα τσέπης» 231,6 τετραγωνικών μέτρων, με πολυ μικρά δεντρύλλία  μόλις 4,3 κιλά. 

        Οι ερευνητές έγραψαν ότι -πιθανότατα συνέβαλλε και ο βανδαλισμός — τα δέντρα είχαν σπάσει. Με βάση άλλες έρευνες, συμπεριλαμβανομένων των ρυθμών δέσμευσης του ίδιου είδους δέντρων σε άλλες τοποθεσίες, οι ερευνητές προβλέπουν ότι καθώς ωριμάζουν τα μικρά «πάρκα τσέπης», ένας πράσινος χώρος  κατά μέσο όρο 250 τετραγωνικών μέτρων θα δεσμεύει τελικά 250 κιλά άνθρακα ετησίως. Τα μικροσκοπικά οικόπεδα  από μόνα τους δεν θα λύσουν την κλιματική αλλαγή - μόνο η μείωση των εκπομπών θα το κάνει αυτό. «Ο κύριος στόχος του έργου είναι να συνδέσει τα παιδιά και τους ανθρώπους με τη φύση». «Είναι υπέροχο να δεσμεύουν άνθρακα, αλλά δεν πρόκειται να θέσουμε στόχο για αυτό».                                                                                                                       

        Η Cécile Girardin, της Πρωτοβουλίας Nature-Based Solutions του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, δημοσίευσε πρόσφατα ένα εύρημα ότι εάν εφαρμοστούν λύσεις μεγάλης κλίμακας με βάση τη φύση παγκοσμίως, θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μείωση της θέρμανσης κατά 0,1 βαθμό Κελσίου σε ένα σενάριο που προϋποθέτει μέγιστη θέρμανση 2,7 °F (1,5°C) το 2055.                                                                                                                                       

        Αν και οι λύσεις που βασίζονται στη φύση μπορούν να έχουν πολύ θετικό αντίκτυπο, είπε, δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την απαλλαγή από τον άνθρακα της οικονομίας. Ωστόσο, αντί να μετράμε τα μίνι «πάρκα τσέπης» με βάση τη δέσμευση άνθρακα, είπε, είναι καλύτερα να τα μετράμε σε επιπτώσεις όπως ο αστικός δροσισμός, η ρύθμιση του κύκλου του νερού, η βιοποικιλότητα και πολλά άλλα. "Η χρήση γηγενών ειδών, τα οποία είναι προσαρμοσμένα στο τοπικό περιβάλλον, βοηθά στη δημιουργία οικοσυστημάτων που μπορούν να επιβιώσουν με την πάροδο του χρόνου". 

    Προειδοποίησε να μην αφαιρεθεί ένα φυσικό λιβάδι ή ένας πόρος, όπως ένας κοινοτικός κήπος, στον οποίο βασίζονται οι άνθρωποι, προκειμένου να φυτέψουν ένα «πάρκο τσέπης». Επίσης, είπε, τα έργα δεν πρέπει να περιορίζονται στα Πάρκα Τσέπης»Αν, για παράδειγμα, η περιοχή θα ήταν φυσικά λιβάδι. Αντί για Πάρκα Τσέπης, πρότεινε, θα μπορούσαν να ονομαστούν «μικροσκοπικά οικοσυστήματα».

Περισσότερη έρευνα και βελτίωση                                                                                         

         Εν τω μεταξύ, η δημοτικότητα των  Πάρκων Τσέπης  συνεχίζει να αυξάνεται. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το πρώτο φυτεύτηκε τον Μάρτιο του 2020. Ο Victor Beumer, οικολόγος που διευθύνει το πρόγραμμα για το Earthwatch, είπε ότι ο οργανισμός σκοπεύει να εκπαιδεύσει εθελοντές να συλλέγουν δεδομένα, συμπεριλαμβανομένης της βιοποικιλότητας και της δέσμευσης άνθρακα, έτσι ώστε οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αυτών των Αλσυλίων να μπορούν να παρακολουθούνται με την πάροδο του χρόνου. Ήδη, υπάρχουν 17 αστικά δάση στο Ηνωμένο Βασίλειο και ο Beumer είπε ότι 21 νέα  θα φυτευτούν τον επόμενο χρόνο. Μέχρι το 2026, ο Bleichrodt είπε ότι ελπίζει να δει ένα δάσος μικρού ίχνους σε κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Σημείωση του συντάκτη: Το σωστό όνομα για το WWF είναι το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση.

Μδ την συνεργασία του Μανώλη Καπανταη 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου