Αειφορική συντήρηση των χώρων πρασίνου της Αθήνας

Δημήτρης Οικονόμου: Αειφορική συντήρηση των χώρων πρασίνου της Αθήνας

 12/02/2022

Οικονόμου Δημήτρης, Γεωπόνος Γ.Π.Α.- Msc. Αρχιτέκτων Τοπίου

Ο Γεωπόνος Γ.Π.Α.- Msc. Αρχιτέκτων Τοπίου, Οικονόμου Δημήτρης, παρουσιάζει στο ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΟΝ ΒΗΜΑ έναν αναλυτικό οδηγό των βέλτιστων πρακτικών για τη συντήρηση των εξωτερικών χώρων πρασίνου της πρωτεύουσας.

πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_127 της ΠΕΣΕΔΕ

Με τον όρο συντήρηση των χώρων πρασίνου της Αθήνας εννοείται η βιώσιμη διαχείριση του πρασίνου των παρτεριών, των αλσυλλίων, των πάρκων και των νησίδων τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του Αστικού Πρασίνου της Αθήνας. Γι’ αυτό το λόγο, η συντήρηση και βελτιστοποίηση τους βοηθά στο να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη και οι λειτουργίες του αστικού πρασίνου της πόλης μας. Η υλοποίηση του παραπάνω στόχου είναι κατ’ επέκταση αντικείμενο, υποχρέωση και αρμοδιότητα των εμπλεκόμενων στο έργο αυτό.

Για την ανάπλαση και συντήρηση των εξωτερικών χώρων πρασίνου, σε υψηλά επίπεδα αισθητικής και λειτουργικής αξίας, καθώς και για την βελτιστοποίηση της βιοκλιματικής προσφοράς τους στο ευρύτερο περιβάλλον και άρα στον άνθρωπο, η φυτοτεχνική διαμόρφωση των ζωνών Πρασίνου οφείλει να συμβαδίζει με τις αρχές της αειφορίας και να λαμβάνει υπόψη τις εξής κατευθύνσεις:

• Δημιουργία ενοτήτων υψηλού πράσινου αποτελούμενο από φυλλοβόλα – αειθαλή δένδρα με σκοπό την εναρμόνιση του χώρου με το φυσικό τοπίο και την αρμονική αναλογία υψηλής-χαμηλής βλάστησης, ανοικτών-καλυμμένων εκτάσεων.
• Λειτουργική αξιοποίηση του πράσινου με κατάλληλη επιλογή ειδών και διάταξης στο χώρο, με σκοπό την προσφορά σκίασης ή ηλιασμού, δημιουργία οπτικού φράγματος, καθώς και την προστασία από την ατμοσφαιρική ρύπανση σε σημεία των πάρκων που κρίνεται απαραίτητο.
• Προσφορά εμπειριών όπως εποχιακές μεταβολές, παραγωγή χρωμάτων και αρωμάτων με την χρησιμοποίηση κατάλληλων φυτικών ειδών σε χώρους συνάθροισης κοινού όπου κάθε επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσει και να απολαύσει τις διεργασίες της φύσης ανάλογα με τη χρονική περίοδο.
• Τα είδη που πρέπει να επιλέγονται είναι στην πλειονότητα τους ολιγαρκή με μικρές απαιτήσεις σε συντήρηση και ανάγκες άρδευσης.
• Χρησιμοποίηση ειδών δένδρων, θάμνων και ποωδών φυτών που συνιστούν φυτικές διαπλάσεις του Νομού Αττικής (είδη της Αττικής χλωρίδας) ή αποτελούν σημαντικά είδη που κατά παράδοση φυτεύονται σε ανοικτούς χώρους.
• Χρησιμοποίηση ποικιλίας φυτικών ειδών με σκοπό τη δημιουργία ενός χώρου υψηλής αισθητικής και οικολογικής αξίας που θα διεγείρει τις ανθρώπινες αισθήσεις, βελτιώνοντας παράλληλα το μικροκλίμα της περιοχής.
• Ενσωμάτωση του υφιστάμενου φυτικού δυναμικού και επιτυχής σύνδεση παλαιών και νέων φυτοτεχνικών διαμορφώσεων.
• Επιλογή των προτεινόμενων ειδών με βάση τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής. Παράγοντες όπως το μεσογειακό κλίμα (ξηρή θερινή περίοδος) και η ατμοσφαιρική ρύπανση λαμβάνονται σοβαρά υπόψη έτσι ώστε να επιλεγούν κυρίως φυτικά είδη ανθεκτικά στα παραπάνω δεδομένα.

Ο προσανατολισμός της συντήρησης των χώρων πρασίνου με γνώμονα τις αρχές της αειφορίας έχει ως βασική της αποστολή τη συντήρηση και ανάπτυξη του φυτευτικού κεφαλαίου που υπάρχει, αντιμετωπίζοντας οποιοδήποτε πρόβλημα παρουσιαστεί (φυτοπροστασίας, άρδευσης, τροφοπενίας, κλπ) με την κατάλληλη εργασία από εξειδικευμένο προσωπικό, πάντα με την υποστήριξη και καθοδήγηση καταρτισμένου Γεωπόνου. Το προσωπικό του τμήματος Συντήρησης κατατάσσεται στις εξής κατηγορίες:

• Γεωτεχνικό επιστημονικό προσωπικό (Γεωπόνοι, Δασολόγοι).
• Γεωτεχνικό Τεχνολογικό προσωπικό (Τεχνολόγοι Γεωπονίας, Δασοπονίας).
• Εργατοτεχνικό προσωπικό (κηπουροί, υδραυλικοί, εργάτες, αποθηκάριοι).

1. Καλλιεργητικές εργασίες όπως: κοπή χλόης, αρδεύσεις, λιπάνσεις, καταπολεμήσεις εντόμων, μυκήτων και ζιζανίων, κλαδεύσεις θάμνων και δένδρων στα πάρκα, ευθυγραμμίσεις, καθαριότητα του πρασίνου κ.λ.π.
2. Φυτεύσεις: Φύτευση δένδρων, θάμνων, εποχιακών και πολυετών ποών, για την αντικατάσταση, ανανέωση και αύξηση του φυτικού υλικού των πάρκων και νησίδων πρασίνου.
3. Εργασίες συντήρησης χλοοτάπητα: Περιλαμβάνουν την κοπή, άρδευση, λίπανση, επανασπορά, εγκατάσταση έτοιμου χλοοτάπητα κλπ.
4. Λιπάνσεις: Εκτός της λίπανσης του χλοοτάπητα γίνεται και λίπανση των δένδρων θάμνων και εποχιακών φυτών που έχουμε σε πάρκα και νησίδες πρασίνου.
5. Κλαδεύσεις: Για τα δένδρα διακρίνεται σε κλάδευση σχήματος (σε νεαρά δένδρα), κλάδευση συντήρησης (σε μέσης ηλικίας δένδρα) και σε κλάδευση ανανέωσης(σε ηλικιωμένα δένδρα). Για τους θάμνους και τις μπορντούρες διακρίνεται σε κλαδεύσεις ανανέωσης και συντήρησης σχήματος και για τους ανθοφόρους θάμνους διακρίνεται σε κλάδευση ανθοφορίας.
6. Αρδεύσεις: Εκτός των τακτικών αρδεύσεων των δένδρων, θάμνων, εποχιακών ανθέων και της χλόης, επισκευή των αρδευτικών δικτύων για μείωση των απωλειών νερού, αυτοματοποίηση και ρύθμιση του αρδευτικού δικτύου ανάλογα με την εποχή και τις ανάγκες του κάθε φυτού. Εφόσον υπάρχει δυνατότητα να γίνει προσπάθεια, μείωσης της κατανάλωσης πόσιμου νερού με την χρησιμοποίηση νερού γεωτρήσεων ή μακροπρόθεσμα νερού βιολογικού καθαρισμού.
7. Καταπολεμήσεις ζιζανίων: Στα πλαίσια των εργασιών συντήρησης ενός πάρκου ή νησίδας πρασίνου γίνεται καταπολέμηση και απομάκρυνση των ζιζανίων κυρίως με μηχανικά μέσα (ξεβοτάνισμα, σκάψιμο κλπ), αλλά και με χρήση γεωυφάσματος.
8. Καταπολεμήσεις εχθρών και ασθενειών: Με τη χρήση βιολογικών και οικολογικών κατά κανόνα μεθόδων.
9. Καθαριότητα: Η καθαριότητα των χώρων πρασίνου είναι απαραίτητο να γίνεται καθημερινά για την άριστη εικόνα των πάρκων και νησίδων.

Ο προτεινόμενος τρόπος διαχείρισης του πρασίνου της Αθήνας  έχει ως σκοπό τη δημιουργία επιφανειών φύτευσης που προσφέρουν το μέγιστο αισθητικό αποτέλεσμα, βελτιώνουν το μικροκλίμα των χώρων και ενοποιούν την φυτοτεχνική παρέμβαση με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.