ΙΡΙΣ Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ -IRIS GERMANICA Ιδιότητες

ΙΡΙΣ Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ  -IRIS GERMANICA

Βιότοπος – περιγραφή:

 Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι IRIS germanica (Ίρις η γερμανική). Ανήκει στην τάξη των Λειριωδών και στην οικογένεια των Ιριδιδών η οποία περιλαμβάνει 100 περίπου είδη. Η ελληνική χλωρίδα περιλαμβάνει 10 από τα είδη αυτά τα οποία είναι μικρότερα από τον γνωστό λευκό κρίνο που αποκαλούμε κρίνα ή κρίνο και ανήκει στην οικογένεια των Λειριοειδών. Αυτά είναι 1) Ίρις η γερμανική (Iris germanica) που είναι γνωστή με τα ονόματα γαλάζιος κρίνος, κρίνος, αγριόκρινος, καλατζιοχόρτι, ζαμπάκι (στην Κύπρο μόνο γιατί στην Ελλάδα ζαμπάκι ονομάζουμε ένα είδος νάρκισσου) στην οποία αναφερόμαστε  στο σημερινό άρθρο 2) Ίρις η αττική (Iris attica) που συναντούμε σε Θεσσαλία, Υμηττό και Πεντέλη. 3)Ίρις η φλωρεντιανή (Iris florentiana) η οποία είναι το κυριότερο είδος κρίνων που συναντούμε στη χώρα μας από την εποχή του Θεόφραστου και του Διοσκουρίδη (οι οποίοι την ανέφεραν ως Ιλλυρική ίριδα. Το ρίζωμα αυτού του φυτού έχει εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες και στο εμπόριο συναντούμε την ρίζα του φυτού συσκευασμένη υπό μορφή σφαιριδίων, δακτυλίων, κόκκων, ως τρίμμα και σκόνη. Το είδος αυτό στην Κύπρο αποκαλείται βουρβουλίτσα. 4)Ίρις το σισυρίγγιον (Iris sisyrinchium) που εμφανίζεται σε όλη την Ελλάδα, 5) Ίρις η βορβορώδης (Iris lutescens) που συναντούμε κυρίως στην Κρήτη, 6)Ίρις η ωχρή (Iris pallida) που συναντούμε σε Κρήτη και Μακεδονία, 7) Ίρις η ψευδόκορος (Iris pseudacorus) που συναντούμε σε όλη την χώρα με την ονομασία νεκρόκρινο, 8)Ίρις η κρητική (Iris cretensis) η οποία φύεται μέχρι τα 1600 μέτρα και συναντολυμε σε Κρήτη, Αττική, Πελοπόννησο, Θεσσαλία και Ιονίους νήσους.9) Ίρις η αγροστώδης (Iris graminea) που συναντούμε στα ορεινά της Μακεδονίας και τις Ιονίους νήσους και 10) Ιρις του Ζιντένις (Iris sintenisii) που φύεται σε πολλά ορεινά μέρη του τόπου μας.

Η Ίρις η γερμανική είναι ριζωματώδης πολυετής πόα διακρινόμενη για τα θεαματικά πανέμορφα άνθη της. Τα φύλλα της είναι γραμμοειδή, μήκους έως 70 εκατοστά και πλάτους 3,5 εκατοστά και χρώματος πράσινα ανοιχτά. Σχηματίζει συνήθως 3 με 5 μεγάλα και εντυπωσιακά άνθη που βγαίνουν στην κορυφή ενός υψηλού στελέχους. Έχουν χρώμα ελαφρά μπλε προς το ιώδες και αποτελούνται από έξι όμοια σέπαλα ανά τρία προς τρία. Τα εξωτερικά γυρισμένα προς τα κάτω και εφοδιασμένα κατά μήκος της μεσαίας γραμμής με μικρές κίτρινες τρίχες όρθια και τρία εσωτερικά γυρισμένα προς τα κάτω.

Ιστορικά στοιχεία:

Η ονομασία του φυτού προήλθε από την ελληνική λέξη για το ουράνιο τόξο, λόγω της μεγάλης ποικιλίας των χρωμάτων των λουλουδιών του.

Σύμφωνα με την μυθολογία Ίριδα είχαν ονομάσει οι αρχαίοι Έλληνες μια δευτερεύουσα Θεά του Ολύμπου, αγγελιοφόρο των Θεών, κόρη του Θαύμαντα και της Ωκεανίδας, η οποία είχε αδελφές τις Αρπύες, την Αελλώ και την Άρκη. Όταν οι Θεοί ήθελαν να ορκιστούν στο νερό της Στυγός έστελναν την Ίριδα να γεμίσει το χρυσό σταμνί της. Στο πέρασμά της φανερώνονταν στο θόλο του ουρανού επτά υπέροχα χρώματα. Γι αυτό θεωρήθηκε η προσωποποίηση του ουράνιου τόξου

Ο Πλίνιος και ο Θεόφραστος γνώριζαν τις αρωματικές ιδιότητες της ρίζας του φυτού. Την συνιστούσαν για τον αρωματισμό του κρασιού και το αιθέριο έλαιο του φυτού το συνιστούσαν για την κακοσμία του στόματος.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, Έλληνες και Ρωμαίοι  χρησιμοποιούσαν την ρίζα του φυτού στην αρωματοποιία.

Στις αγροτικές περιοχές οι χωρικοί έδιναν στα μωρά να μασούν ένα κομμάτι ρίζας του φυτού για να διευκολυνθεί η οδοντοφυΐα.

Στην Κρήτη την Iris cretesnis την ονομάζουν ανεβρίδα. Στην περιοχή της Μεσσαράς την ονομάζουν Ζουμπούλι. Χρησιμοποιούσαν τα ξερά φύλλα του φυτού για να γεμίζουν τα στρώματα, γιατί όταν αυτά ξεραθούν δεν θρουλούνε (δεν θρυμματίζονται). Τα φύλλα τα μάζευαν τον Σεπτέμβριο. Τα στρώματα αυτά αντέχανε για αρκετά χρόνια και μάλιστα ενίοτε τα έπλεναν.

Στα Ανώγεια χρησιμοποιούσαν τα φύλλα για τροφή προβάτων και βοδιών. Τους στήμονες του φυτού τους χρησιμοποιούσαν για να δίνουν χρώμα ωχροκίτρινο στα μάλλινα.

Συστατικά-χαρακτήρας:

Το ρίζωμα του φυτού περιέχει 50% άμυλο, βλεννώδεις ουσίες και ένα αιθέριο έλαιο, που περικλείει μία πολύ αρωματική κετόνη, την ιρόνη που έχει μυρωδιά μενεξέ.

Τα σπέρματα, οι ρίζες και τα φύλλα περιέχουν μια τοξική ουσία στην οποία οφείλονται πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες και πολλά οργανικά οξέα

Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη - συλλογή:

Ανθίζει στα τέλη Απριλίου, Μάιο και Ιούνιο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται το ρίζωμα το οποίο συλλέγεται το φθινόπωρο, από φυτά που είναι τουλάχιστον τριών ετών. Αφαιρείται με μαχαίρι η επιδερμίδα και ξηραίνεται στον ήλιο.  

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:

Το ρίζωμα της ίριδας είναι αρωματικό, διορθωτικό της γεύσης και βλεννώδες. Όταν είναι φρέσκο έχει εμετικές και καθαρτικές ιδιότητες. Σε ξερή κατάσταση δρα ως διουρητικό, ανθελμινθικό, εφιδρωτικό, χολαγωγό, αντιϊσταμινικό, αντιφλεγμονώδες, τονωτικό και αποχρεμπτικό.

Η ίριδα περιλαμβάνεται στη σύνθεση πολλών γαληνικών σκευασμάτων καθώς και σε συνταγές μαλακτικών για το στήθος.

Είναι ωφέλιμο ως αποχρεμπτικό και ως εκ τούτου χρήσιμο για τον βήχα. Χρησιμοποιείται ακόμη για το συνάχι, τη διάρροια και ως διουρητικό για τις διαταραχές της χοληδόχου κύστης και της σπλήνας.

Εσωτερικά χρησιμοποιείται ακόμη για ψωρίαση, ακμή, έρπη και ημικρανία  οφειλόμενες σε δυσλειτουργία του συκωτιού. Ενάντια στην αρθρίτιδα και τους πρησμένους αδένες, σηπτικές καταστάσεις και κολπικές φλεγμονές.

Δρα ως σπασμολυτικό για τους πόνους στην καρδιά, το στομάχι, τα έντερα, τις αρθρώσεις και τους πονόδοντους.

Το αφέψημα της ρίζας λαμβάνεται ως αντίδοτο για δηλητηριάσεις από μανιτάρια.

Συνδυάζεται καλά με το Τριφύλλι και το Λάπαθο.

Παρασκευή και δοσολογία:

Παρασκευάζεται για εσωτερική χρήση ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό στο θρυμματισμένο βότανο και το αφήνουμε σκεπασμένο για 15 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε 2 με 3 φορές την ημέρα.

Για εξωτερική χρήση το αφέψημα παρασκευάζεται βράζοντας δύο κουτάλια του φαγητού ξηρό βότανο για 3 έως 5 λεπτά. Το σουρώνουμε και το χρησιμοποιούμε για πλύσεις και μπάνια.

Προφυλάξεις:

Η φρέσκια ρίζα προκαλεί εμετούς και διάρροια. Να χρησιμοποιούμε το βότανο μόνο αποξηραμένο. Δεν το χρησιμοποιούμε κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.

πηγη:http://kipotehnia.blogspot.gr/