σχοινόπρασσο

σχοινόπρασσο

(Allium schoenoprasum: Amaryllidaceae)

K. Θ. Μπουχέλος   Ομότιμος Καθηγητής Γεωπονικού Παν/μίου Αθηνών

Το σχοινόπρασσο (σχοίνος + πράσσον) είναι το μικρότερο είδος εδώδιμου κρεμμυδιού. (Σημ. Το «σχοίνος» της κοινής ονομασίας του φυτού, δεν σχετίζεται με το γνωστό μας σκίνο (Anacardiaceae), αλλά με ένα είδος Cyperaceae της κύπερης).

Θεωρείται πολυετές, καθώς οι βολβοί του μπορούν να ξεχωθούν και να ξαναφυτευθούν το φθινόπωρο η την άνοιξη, κάθε δυο χρόνια από τη φύτευση τους. Ανήκει στην Οικογένεια Amaryllidaceae, που συμπεριλαμβάνει το κρεμμύδι, το σκόρδο, το πράσο και άλλα.

Το σχοινόπρασσο καλλιεργείται για τα φύλλα του και όχι για τον βολβό του όπως το κοινό κρεμμύδι. Συναντάται στην Ευρώπη, Βόρειο Αμερική και Ασία. Στην Κίνα το χρησιμοποιούσαν ως εδώδιμο εδώ και 5.000 χρόνια.

Καθώς έχει εντομοαπωθητικές ιδιότητες, συνιστάται να φυτεύεται ανάμεσα σε τριανταφυλλιές, καρότα, αμπέλια, ντομάτες, και οπωροφόρα δέντρα.

Προτιμά  ηλιόλουστα, γόνιμα ασβεστώδη εδάφη.  Οι σπόροι σπέρνονται στο έδαφος την Άνοιξη (10 σπόροι σε κάθε θέση). Μετά την βλάστηση, αραιώνουμε τα φυτάρια και τα τοποθετούμε ανά 20 εκατοστά. Ποτίζουμε άφθονα κατά τις ξηρές περιόδους και εφαρμόζουμε υδροδιαλυτό η υγρό λίπασμα κάθε τέσσερις εβδομάδες. Συγκομίζουμε όταν έχουν φτάσει σε ύψος τα 15 εκατ. περίπου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και το φθινόπωρο, κόβοντας 5 εκ. από το έδαφος. Απειλούνται μόνο από αφίδες κατά τις θερμές περιόδους.

Το σχοινόπρασσο, όταν καταναλώνεται ως σαλατικό, είναι πλούσιο σε βιταμίνες και σίδηρο και μπορεί να βοηθήσει στην αναιμία. Επίσης, ρίχνει την πίεση και βοηθά στην πέψη.

Τα λαχανικά που ανήκουν στην οικογένεια Amaryllidaceae, έχουν μελετηθεί εκτενώς σε σχέση με τον καρκίνο, ειδικά του οισοφάγου του στομάχου και του παχέος εντέρου. Οι ευεργετικές και προληπτικές επιδράσεις τους οφείλονται εν μέρει στις πλούσιες χημικές ενώσεις των σουλφιδίων που περιέχουν. Πιστεύεται ότι εμποδίζουν την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων και την μετάλλαξή τους, καθώς και τον σχηματισμό ελευθέρων ριζών. Πλείστες επιστημονικές εκθέσεις επιβεβαιώνουν την αναστολή ή περιορισμό των καρκινικών όγκων.

Σε έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of the National Cancer Institute, διαπιστώθηκε ότι οι άνδρες με την υψηλότερη κατανάλωση σε τέτοια λαχανικά είχαν αισθητά μειωμένο κίνδυνο για να εκδηλώσουν καρκίνο του προστάτη.

Σε άλλες έρευνες, στον βολβό, τα φύλλα και το στέλεχος του Allium schoenoprasum, προσδιορίστηκαν πολλά αντιοξειδωτικά ένζυμα, φλαβονοειδή, καροτενοειδή, βιταμίνη C και διαλυτές πρωτεΐνες. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, το εκχύλισμα του φυτού παρουσιάζει έντονη αντιοξειδωτική δράση, με πρωτεύοντα τα φύλλα του.

Οι αντιμικροβιακές και μυκητοκτόνες ιδιότητες του φυτού, είναι χρήσιμες στην ανακούφιση των ενοχλήσεων από εγκαύματα και πονόλαιμο.

Το φολικό οξύ και η χολίνη που περιέχονται στο σχοινόπρασσο, βοηθούν στην κατάθλιψη. Η ομοκυστεΐνη επηρεάζει την παραγωγή ορμονών και ρυθμίζουν όχι μόνο διάθεση, αλλά επίσης τον ύπνο, την κίνηση των μυών, την μάθηση, την μνήμη και την όρεξη.

Τα φύλλα του σχοινόπρασσου έχουν την γεύση του κρεμμυδιού. Μπορούμε να τα προσθέσουμε σε σούπες η σε φαγητά της κατσαρόλας και σαλάτες.

Φρέσκο σχοινόπρασσο βρίσκουμε σε μερικά μεγάλα σούπερ μάρκετ  σε γλαστράκια ή ματσάκια ή σε μικρά πλαστικά κουτιά. Επίσης, σε μεγάλα φυτώρια σε μερικά ενημερωμένα μανάβικα και ξερό σχοινόπρασσο σε καλά καταστήματα μπαχαρικών. Τεμαχίζονται και πακετάρονται σε πλαστικά σακουλάκια και μπορούν να παραμείνουν στην κατάψυξη επί περίπου 6 μήνες.

Σημείωση: Μέσα στα κύτταρα των Amaryllidaceae, υπάρχει μια άοσμη ένωση του θείου η alliin. Ανάμεσα όμως στα κύτταρα, υπάρχει το ένζυμο alliinase, ο δακρυγόνος - καυστικός παράγων που συντίθεται ώστε τα φυτά αυτά να μην τρώγονται από τα ζώα και να τα προστατεύει από έντομα και μύκητες. Υπάρχει σε μεγαλύτερες ποσότητες στους βολβούς και λιγώτερο στα φύλλα (βλέπε σκόρδο).   

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Druga B. et al. (2011) Two Novel Alliin Lyase (Alliinase) Genes from Twisted-Leaf Garlic (Allium obliquum) and Mountain Garlic (Allium senescens ssp. montanum) Not Bot Horti Agrobo, , 39(2):293-298

Kaufman, Peter B. et al. (1999). Natural Products from Plants. Boca Raton: CRC Press. p. 261.

Parvu, A.E. et al.  (2014), Anti-inflammatory effect of  Allium schoenoprasum L. leaves. Journal of physiology and Pharmacology65, 2, 309-315

Holtom. J. and Hylton. W. (1979) Complete Guide to Herbs. Rodale Press

Staub, Jack E. (2008). 75 Exceptional Herbs for Your Garden. Gibbs Smith. p. 54.

Taiichiro Seki et al. (2008)  Anticancer effects of diallyl trisulfide derived from garlic. Asia Pac J Clin Nutr 17:249-252

Stajner D, Canadanović-Brunet J, Pavlović A. (2004) Allium schoenoprasum L., as a natural antioxidant. Phytother Res.;18(7):522-4.