ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Είμαι σίγουρη πως πολλές φορές έχετε αναρωτηθεί τι περιγραφουν τα ονόματα που βλέπετε στις συσκευασίες των εντομοκτόνων καθώς και τι ρόλο παίζουν οι διάφορες ουσίες που αναγράφονται ως συστατικά τους. Θεωρώ πολύ σημαντικό να γνωρίζετε αυτά τα στοιχεία πρωτού αποφασίσετε να αγοράσετε οι ίδιοι κάποια από αυτά τα σκευάσματα ή πριν καλέσετε κάποια εταιρία απεντομώσεων για να σας βοηθήσει να απαλλαγείται από τα ενοχλητικά έντομα.
Παρακάτω θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω με κατανοητό τρόπο τι σημαίνουν όλα αυτά τα "κινέζικα" που αναγράφονται στις συσκευασίες των εντομοκτόνων.
Θα παραθέσω σαν παράδειγμα ένα γνωστό παρασιτοκτόνο υγειονομικής σημασίας. Για να προλάβω εκείνους που μπορεί να θωρήσουν ότι το κάνω για λόγους προώθησης του συγκεκριμένου προϊόντος, έχω εσκεμμένα καλύψει το όνομα της εταιρίας παραγωγής και την εμπορική ονομασία.
Βλέπουμε λοιπόν ότι στο πάνω μέρος αναγράφεται η εταιρία που παρασκευάζει το προϊόν και ακολουθεί η εμπορική ονομασία του με έναν αριθμό (6) και μία συντομογραφία (SC). Για να καταλάβουμε τι συμβολίζουν ας αναφέρουμε πρώτα από τι αποτελείται ένα τέτοιο σκεύασμα (φόρμουλα).
Α. ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ: είναι η χημική ουσία που ουσιαστικά κάνει όλη τη δουλειά δηλαδή σκοτώνει το παράσιτο στόχο. Η μορφή της μπορεί να είναι υγρή ή στερεή.
Β. ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ: αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του σκευάσματος και δεν επιδρουν στο στόχο. Ο ρόλος τους μπορεί να είναι :
Τα γράμματα που ακολουθούν περιγράφουν τη μορφή του σκευάσματος. π.χ. SC= Suspension Concentrate =Πυκνό Εναιώρημα
Υπάρχουν διάφορες τέτοιες μορφές που αντιπροσωπεύονται από συντομογραφίες αυτού του τύπου π.χ.
WP=Wettable powder=Βρέξιμη Σκόνη
WG/WDG=Water dispersible granule
SL=Soluble Concentrate= Πυκνόρευστο υδατοδιαλυτο υγρό
EC=Emulsifiable Concentrate= Γαλακτοματοποιήσιμο υγρό
CS=Microencapsulatted Particles=Εναιώρημα μικροκαψυλίων
DF= Dry Flowable= Ξηρά σκόνη
RB= Ready to use Bait = Ετοιμόχρηστο δόλωμα
κ.α.
Οι παραπάνω συντομογραφίες είναι αυτές που συναντάμε συχνότερα στα προϊόντα δημόσιας υγείας ή υγειονομικής σημασίας (όπως αποκαλούνται για να διαφοροποιηθούν από τα υπόλοιπα που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες).
Οι φαρμακοβιομηχανίες καταναλώνουν πολύ χρόνο και χρήμα στην εύρεση νέων μορφών σκευασμάτων. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν το λιγότερο 60!
Θα μου πείτε: ποιός ο σκοπός, αφού με μία βρέξιμη σκόνη ή άντε ένα πυκνό εναιώρημα την κάνουμε τη δουλειά μας; Θα απαντήσω με δύο τρόπους. Ο ένας είναι κακοπροαίρετος, ο άλλος όχι. Ο κακοπροαίρετος είναι ότι μας πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες (οκ, αυτό δεν ακούγεται και πολύ επαγγελματικό), μας βάζουν εν ολίγοις στην πρίζα να αγοράζουμε όλο και πιο βελτιωμένα προϊόντα με σκοπό το κέρδος. Αυτό θα το δεχόμασταν εάν τα προϊόντα τους απευθύνονταν μόνο στη νοικοκυρά της διπλανής πόρτας. Στην πραγματικότητα υπάρχει ένα πιο ευρύ φάσμα εφαρμογών από το οποίο εξαρτάται ποιά είναι η καταλληλότερη μορφή για να χρησιμοποιηθεί. Έτσι, για παράδειγμα μπορεί η επιλογή να κρίνεται από το εάν πρόκειται για χρήση αστική ή γεωργική, ή από το είδος των επιφανειών εφαρμογής ή από το εάν αφίνει έγχρωμο υπόλειμμα ή όχι.
Αφού καταλάβαμε τι σημαίνουν αυτά τα σύμβολα, πάμε παρακάτω.
Στη συνέχεια αναφέρεται το όνομα της δραστικής ουσίας (του δολοφόνου δηλαδή!) και το ποσοστό της. Στο παράδειγμά μας είναι η Alphacypermethrin και ω! τι σύμπτωση μας ενημερώνει ότι αποτελεί το 6% του σκευάσματος, ότι έχει τη μορφή πυκνού εναιωρήματος (δηλ. SC) και ότι συνοδεύεται από βοηθητικές ουσίες που αποτελούν το 93,5%.
Σημαντική είναι η περιγραφή της εφαρμογής του σκευάσματος. Βλέπετε ότι γράφει "σε κατοικημένους χώρους". Αυτό χρειάζεται να το προσέχετε ιδιαίτερα όταν επιλέγετε οι ίδιοι εντομοκτόνα για την απεντόμωση του σπιτιού σας (θεωρώδεδομένο ότι οι εταιρίες απεντομώσεων χρησιμοποιούν αποκλειστικά και μόνο τέτοια σκευάσματα σε κατοικημένους χώρους!) όπως επίσης και τον αριθμό εγκρίσεως κυκλοφορίας ο οποίος σημαίνει ότι έχει την άδεια να κυκλοφορεί στη χώρα μας. Σκευάσματα που δεν έχουν τον αριθμό αυτό ή η άδειά τους έχει λήξει και δεν έχει ανανεωθεί θεωρούνται παράνομα για πώληση και χρήση! Μεγάλη προσοχή λοιπόν.
Εδώ στα περί νομιμότητας καλό θα ήταν να αναφερθεί ότι εκτός από την κυκλοφορία καθορίζεται και ο τρόπος εφαρμογής των διάφορων σκευασμάτων. Αυτό σημαίνει ότι εάν ένα φάρμακο έχει την έγκριση κυκλοφορίας αλλά δεν έχει έγκριση για καταπολέμηση π.χ. κουνουπιών ή δεν ανήκει στα προϊόντα δημόσιας υγείας, είναι παράνομο να το χρησιμοποιήσετε για να απαλλαγείτε από τα κουνούπια. Ο λόγος συνήθως έχει να κάνει με την προστασία του περιβάλλοντος (και ίσως με κάποια συμφέροντα?), καθώς όλα τα εντομοκτόνα είναι πολύ τοξικά για τους υδρόβιους οργανισμούς .
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ
Στη συνέχεια θα ήθελα να πω δυο λόγια για τις κατήγορίες των δραστικών ουσιών που εμφανίζονται στα εντομοκτόνα.
Κατηγορίες εντομοκτόνων:
α) Οργανοφοσφωρικά
β) Καρβαμιδικά
γ) Οργανοχλωρινικά
δ) Πυρεθροειδή
ε) Ρυθμιστές αύξησης (IGR)
Α. ΟΡΓΑΝΟΦΩΣΦΟΡΙΚΑ
Τα οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα δρουν στα έντομα όταν έρθουν σε επαφή με το σώμα τους ή μέσω της τροφής τους (εντομοκτόνα επαφής και στομάχου). Κάποιες δραστικές ουσίες συνδυάζουν και δράση ατμών, δηλαδή προσλαμβάνονται και με την αναπνοή του εντόμου (γίνεται μέσω του σωματικού τοιχώματός τους). Δύο πολύ γνωστές δραστικές ουσίες που ανήκουν στην κατηγορία των οργανοφωσφορικών είναι το malathion και το parathion.
Τα οργανοφωσφορικά επιδρούν στο νευρικό σύστημα των εντόμων προκαλώντας διατάραξη της ισορροπίας του νευρικού συστήματός τους (δεσμεύονται από το ένζυμο ακετυλοχολινεστεράση). Έτσι το έντομο εμφανίζει υπερκινητικότητα, στη συνέχεια παράλυση και στο τέλος πεθαίνει.
Την ίδια δράση θεωρητικά έχουν οι ουσίες αυτές και στα θερμόαιμα, αλλά υπάρχουν ουσίες με μέτρια ή μικρή τοξικότητα για τα θερμόαιμα στην ομάδα αυτή που όμως είναι πολύ αποτελεσματικές για τα έντομα. Παράδειγμα το malathion που προαναφέραμε είναι κατάλληλο για εφαρμογή σε κατοικημένους χώρους, σε αποθήκες τροφίμων αλλά και στα ζώα, γιατί στα θερμόαιμα διασπάται σε μη τοξική ουσία.
Β. ΚΑΡΒΑΜΙΔΙΚΑ
Τα καρβαμιδικά είναι παρόμοια με τα οργανοφωσφορικά ως προς το μηχανισμό δράσης. Επειδή όμως ακολουθούν διαφορετικές μςταβολικές οδούς μέσα στον οργανισμό των εντόμων, παρουσιάζεται το φαινόμενο καρβαμιδικά εντομοκτόνα να είναι αποτελεσματικά σε πληθυσμούς εντόμων που παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στα οργανοφωσφορικά και το αντίθετο. Χαρακτηριστικές δρασικές ουσίες είναι τα carbaryl, carbofuran και metiocarb.
Γ. ΟΡΓΑΝΟΧΛΩΡΙΝΙΚΑ
Εδώ ανήκει το γνωστό μας DDT. Είναι νευροτοξικές ουσίες που διαταράσσουν το νευρικό σύστημα απορρυθμίζοντας το κανάλι των ιόντων που δημιουργούν τον ερεθισμό των νεύρων. Το χαρακτηριστικό τους είναι η μεγάλη χημική σταθερότητα και η μεγάλη λιποφιλικότητά τους ή η μικρή διαλυτότητα στο νερό με αποτέλεσμα να συγκεντρώνονται σε περιοχές βιολιπιδίων στον οργανισμό. Η τοξικότητά τους είναι μέτρια. Το πρόβλημα είναι ότι διασπώνται αργά και οι συγκεντρώσεις τους μπορεί να είναι μεγάλες στα τρόφιμα και παραμένουν στο χώμα για μήνες ή χρόνια.
Η ομοιότητα του DDT με γενετικές ορμόνες των θηλάστικών όπως τα οιστρογόνα και το ανδρογόνο, το καθιστά καρκινογόνογια τους ιστούς που ελέγχονται από αυτές τις ορμόνες. Για όλους τους παραπάνω λόγους οι ουσίες αυτές έχουν απαγορευτεί στις περισσότερες χώρες από το 1972.
Στη κατηγορία των οργανοχλωρινικών αξίζει να αναφέρουμε και τη διελδρίνη που έχει χρησιμοποιηθεί στις εντομοαπωθητικές ταμπλέτες για τα κουνούπια.
Ο χημικός Dr. Otto Hutzinger είπε μετά το ατύχημα στο Σεβέζο : "Ο Θεός δημιούργησε 91 στοιχεία, ο άνθρωπος 15 και ο διάβολος μόνον ένα, το χλώριο".
Δ. ΠΥΡΕΘΡΟΕΙΔΗ
Τα πυρεθροειδή μπορούμε να τα κατηγοριοποιήσουμε στα φυσικά πυρεθροειδή και τις συνθετικές πυρεθρίνες.
α) Τα φυσικά πυρεθροειδή υπάρχουν στο φυτο Chrysanthemum cinerariaefolium. Είναι χημικές ενώσεις που προκαλούν αναισθησία στα έντομα (όχι απαραίτητα θάνατο) με πολύ χαμηλή τοξικότητα για τα θερμόαιμα. Για το λόγο αυτό είναι ιδανικά για την καταπολέμηση παρασίτων σε κατοικημένους χώρους. Στον άνθρωπο μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στα μάτια και το δέρμα κατά τη χρήση. Συνήθως χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με οργανοφωσφορικά ή καρβαμιδικά εντομοκτόνα για καλύτερο αποτέλεσμα.
β) Οι συνθετικές πυρεθρίνες ( π.χ. Permethrin, Cypermethrin κ.α. είναι περισσότερο σταθερές στο φως και τον αέρα και περισσότερο τοξικές για τα έντομα (νευροτοξική δράση).
Σημειώστε ότι σχεδόν όλα τα εντομοκτόνα που είναι κατάλληλα για εφαρμογές σε κατοικημένους χώρους, ανήκουν στην κατηγορία αυτή.
Ε. ΡΥΘΜΙΣΤΕΣ ΑΥΞΗΣΗΣ
Πρόκειται για τις Ακυλουρίες και τα Μεθοπρένιο και Υδροπρένιο. Είναι ουσίες που παρεμποδίζουν το βιολογικό κύκλο του εντόμου σε κάποια στάδια ανάπτυξης ώστε να μην εξελιχθεί σε τέλειο άτομο. Η τοξικότητά τους στα θυλαστικά είναι πολύ χαμηλή γιατί η ανάπτυξή τους δεν ακολουθεί ανάλογες διαδικασίες.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Τώρα λοιπόν γνωρίζετε κάποια βασικά πράγματα σχετικά με το τι περιέχουν τα εντομοκτόνα, το μηχανισμό δράσης τους και το μέγεθος επικινδυνότητάς τους. Πάντως είτε ένα σκεύασμα είναι υψηλής έιτε χαμηλής τοξικότητας θα πρέπει να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας και προστασίας. Για το λόγο αυτό το καλύτερο είναι να απευθυνθείτε σε κάποιο επαγγελματία ή εταιρία με άδεια καταπολέμησης παρασίτων οι οποίοι γνωρίζουν ποια σκευάσματα είναι κατάλληλα σε κάθε περίπτωση, πως θα τα εφαρμόσουν με ασφάλεια αλλά και αποτελεσματικότητα και θα σας ενημερώσουν για τη διαδικασία των προφυλάξεων που ίσως χρειαστεί να πάρετε κατά τη διάρκεια και μετά την εφαρμογή τους.
Πριν τελειώσουμε, αξίζει να αναφερθούμε στο δείκτη τοξικότητας LD50 που μπορεί να έχει τύχει να δείτε σε άρθρα περί της τοξικότητας διαφόρων ουσιών.
Ο δείκτης τοξικότητας LD50 είναι η συγκέντρωση μιας δραστικής ουσίας (σε mg ανα κιλό μάζας σώματος) που προκαλεί το θάνατο στο 50% των ατόμων ενός είδους που έχουν δηλητηριαστεί από αυτό. Αυτό σημαίνει ότι αν χορηγήσουμε 10mg από μία ουσία σε 10 αρουραίους που ζυγίζουν για παράδειγμα μισό κιλό και πεθάνουν οι 5 από αυτούς τότε το LD50 της ουσίας είναι ίσο με 20mg/kg.
Το αντίδοτο για τα οργανοφωσφορικά και τα καρβαμιδικά εντομοκτόνα είναι η θειϊκή ατροπίνη.
Για τα πυρεθροειδή ακολουθούμε συμπτωματική θεραπεία (χορήγηση φαρμάκων για την ανακούφηση των συμπτωμάτων του ασθενή, χωρίς να θεραπεύουμε τα αίτια της νόσου).
From: apentomoseis.
Είμαι σίγουρη πως πολλές φορές έχετε αναρωτηθεί τι περιγραφουν τα ονόματα που βλέπετε στις συσκευασίες των εντομοκτόνων καθώς και τι ρόλο παίζουν οι διάφορες ουσίες που αναγράφονται ως συστατικά τους. Θεωρώ πολύ σημαντικό να γνωρίζετε αυτά τα στοιχεία πρωτού αποφασίσετε να αγοράσετε οι ίδιοι κάποια από αυτά τα σκευάσματα ή πριν καλέσετε κάποια εταιρία απεντομώσεων για να σας βοηθήσει να απαλλαγείται από τα ενοχλητικά έντομα.
Παρακάτω θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω με κατανοητό τρόπο τι σημαίνουν όλα αυτά τα "κινέζικα" που αναγράφονται στις συσκευασίες των εντομοκτόνων.
Θα παραθέσω σαν παράδειγμα ένα γνωστό παρασιτοκτόνο υγειονομικής σημασίας. Για να προλάβω εκείνους που μπορεί να θωρήσουν ότι το κάνω για λόγους προώθησης του συγκεκριμένου προϊόντος, έχω εσκεμμένα καλύψει το όνομα της εταιρίας παραγωγής και την εμπορική ονομασία.
 |
| Ετικέτα παρσιτοκτόνου |
Α. ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ: είναι η χημική ουσία που ουσιαστικά κάνει όλη τη δουλειά δηλαδή σκοτώνει το παράσιτο στόχο. Η μορφή της μπορεί να είναι υγρή ή στερεή.
Β. ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ: αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του σκευάσματος και δεν επιδρουν στο στόχο. Ο ρόλος τους μπορεί να είναι :
- ενίσχυση της δράσης της δραστικής ουσίας
- ομογενοποίηση του υγρού σκευάσματος
- διευκόλυνση της διαλυτότητας της δραστικής ουσίας (αφού συνήθως αυτή είναι υδρόφοβη δηλαδή αποφεύγει το νερό)
- βελτίωση της καλυπτικότητας της επιφάνειας εφαρμογής
- σταθεροποίηση του προϊόντος
- χρωματισμός
- αντιψυκτική δράση κ.α.
Τα γράμματα που ακολουθούν περιγράφουν τη μορφή του σκευάσματος. π.χ. SC= Suspension Concentrate =Πυκνό Εναιώρημα
Υπάρχουν διάφορες τέτοιες μορφές που αντιπροσωπεύονται από συντομογραφίες αυτού του τύπου π.χ.
WP=Wettable powder=Βρέξιμη Σκόνη
WG/WDG=Water dispersible granule
SL=Soluble Concentrate= Πυκνόρευστο υδατοδιαλυτο υγρό
EC=Emulsifiable Concentrate= Γαλακτοματοποιήσιμο υγρό
CS=Microencapsulatted Particles=Εναιώρημα μικροκαψυλίων
DF= Dry Flowable= Ξηρά σκόνη
RB= Ready to use Bait = Ετοιμόχρηστο δόλωμα
κ.α.
Οι παραπάνω συντομογραφίες είναι αυτές που συναντάμε συχνότερα στα προϊόντα δημόσιας υγείας ή υγειονομικής σημασίας (όπως αποκαλούνται για να διαφοροποιηθούν από τα υπόλοιπα που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες).
Οι φαρμακοβιομηχανίες καταναλώνουν πολύ χρόνο και χρήμα στην εύρεση νέων μορφών σκευασμάτων. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν το λιγότερο 60!
Θα μου πείτε: ποιός ο σκοπός, αφού με μία βρέξιμη σκόνη ή άντε ένα πυκνό εναιώρημα την κάνουμε τη δουλειά μας; Θα απαντήσω με δύο τρόπους. Ο ένας είναι κακοπροαίρετος, ο άλλος όχι. Ο κακοπροαίρετος είναι ότι μας πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες (οκ, αυτό δεν ακούγεται και πολύ επαγγελματικό), μας βάζουν εν ολίγοις στην πρίζα να αγοράζουμε όλο και πιο βελτιωμένα προϊόντα με σκοπό το κέρδος. Αυτό θα το δεχόμασταν εάν τα προϊόντα τους απευθύνονταν μόνο στη νοικοκυρά της διπλανής πόρτας. Στην πραγματικότητα υπάρχει ένα πιο ευρύ φάσμα εφαρμογών από το οποίο εξαρτάται ποιά είναι η καταλληλότερη μορφή για να χρησιμοποιηθεί. Έτσι, για παράδειγμα μπορεί η επιλογή να κρίνεται από το εάν πρόκειται για χρήση αστική ή γεωργική, ή από το είδος των επιφανειών εφαρμογής ή από το εάν αφίνει έγχρωμο υπόλειμμα ή όχι.
Αφού καταλάβαμε τι σημαίνουν αυτά τα σύμβολα, πάμε παρακάτω.
Στη συνέχεια αναφέρεται το όνομα της δραστικής ουσίας (του δολοφόνου δηλαδή!) και το ποσοστό της. Στο παράδειγμά μας είναι η Alphacypermethrin και ω! τι σύμπτωση μας ενημερώνει ότι αποτελεί το 6% του σκευάσματος, ότι έχει τη μορφή πυκνού εναιωρήματος (δηλ. SC) και ότι συνοδεύεται από βοηθητικές ουσίες που αποτελούν το 93,5%.
Σημαντική είναι η περιγραφή της εφαρμογής του σκευάσματος. Βλέπετε ότι γράφει "σε κατοικημένους χώρους". Αυτό χρειάζεται να το προσέχετε ιδιαίτερα όταν επιλέγετε οι ίδιοι εντομοκτόνα για την απεντόμωση του σπιτιού σας (θεωρώδεδομένο ότι οι εταιρίες απεντομώσεων χρησιμοποιούν αποκλειστικά και μόνο τέτοια σκευάσματα σε κατοικημένους χώρους!) όπως επίσης και τον αριθμό εγκρίσεως κυκλοφορίας ο οποίος σημαίνει ότι έχει την άδεια να κυκλοφορεί στη χώρα μας. Σκευάσματα που δεν έχουν τον αριθμό αυτό ή η άδειά τους έχει λήξει και δεν έχει ανανεωθεί θεωρούνται παράνομα για πώληση και χρήση! Μεγάλη προσοχή λοιπόν.
Εδώ στα περί νομιμότητας καλό θα ήταν να αναφερθεί ότι εκτός από την κυκλοφορία καθορίζεται και ο τρόπος εφαρμογής των διάφορων σκευασμάτων. Αυτό σημαίνει ότι εάν ένα φάρμακο έχει την έγκριση κυκλοφορίας αλλά δεν έχει έγκριση για καταπολέμηση π.χ. κουνουπιών ή δεν ανήκει στα προϊόντα δημόσιας υγείας, είναι παράνομο να το χρησιμοποιήσετε για να απαλλαγείτε από τα κουνούπια. Ο λόγος συνήθως έχει να κάνει με την προστασία του περιβάλλοντος (και ίσως με κάποια συμφέροντα?), καθώς όλα τα εντομοκτόνα είναι πολύ τοξικά για τους υδρόβιους οργανισμούς .
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ
Στη συνέχεια θα ήθελα να πω δυο λόγια για τις κατήγορίες των δραστικών ουσιών που εμφανίζονται στα εντομοκτόνα.
Κατηγορίες εντομοκτόνων:
α) Οργανοφοσφωρικά
β) Καρβαμιδικά
γ) Οργανοχλωρινικά
δ) Πυρεθροειδή
ε) Ρυθμιστές αύξησης (IGR)
Α. ΟΡΓΑΝΟΦΩΣΦΟΡΙΚΑ
Τα οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα δρουν στα έντομα όταν έρθουν σε επαφή με το σώμα τους ή μέσω της τροφής τους (εντομοκτόνα επαφής και στομάχου). Κάποιες δραστικές ουσίες συνδυάζουν και δράση ατμών, δηλαδή προσλαμβάνονται και με την αναπνοή του εντόμου (γίνεται μέσω του σωματικού τοιχώματός τους). Δύο πολύ γνωστές δραστικές ουσίες που ανήκουν στην κατηγορία των οργανοφωσφορικών είναι το malathion και το parathion.
Τα οργανοφωσφορικά επιδρούν στο νευρικό σύστημα των εντόμων προκαλώντας διατάραξη της ισορροπίας του νευρικού συστήματός τους (δεσμεύονται από το ένζυμο ακετυλοχολινεστεράση). Έτσι το έντομο εμφανίζει υπερκινητικότητα, στη συνέχεια παράλυση και στο τέλος πεθαίνει.
Την ίδια δράση θεωρητικά έχουν οι ουσίες αυτές και στα θερμόαιμα, αλλά υπάρχουν ουσίες με μέτρια ή μικρή τοξικότητα για τα θερμόαιμα στην ομάδα αυτή που όμως είναι πολύ αποτελεσματικές για τα έντομα. Παράδειγμα το malathion που προαναφέραμε είναι κατάλληλο για εφαρμογή σε κατοικημένους χώρους, σε αποθήκες τροφίμων αλλά και στα ζώα, γιατί στα θερμόαιμα διασπάται σε μη τοξική ουσία.
Β. ΚΑΡΒΑΜΙΔΙΚΑ
Τα καρβαμιδικά είναι παρόμοια με τα οργανοφωσφορικά ως προς το μηχανισμό δράσης. Επειδή όμως ακολουθούν διαφορετικές μςταβολικές οδούς μέσα στον οργανισμό των εντόμων, παρουσιάζεται το φαινόμενο καρβαμιδικά εντομοκτόνα να είναι αποτελεσματικά σε πληθυσμούς εντόμων που παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στα οργανοφωσφορικά και το αντίθετο. Χαρακτηριστικές δρασικές ουσίες είναι τα carbaryl, carbofuran και metiocarb.
Γ. ΟΡΓΑΝΟΧΛΩΡΙΝΙΚΑ
Εδώ ανήκει το γνωστό μας DDT. Είναι νευροτοξικές ουσίες που διαταράσσουν το νευρικό σύστημα απορρυθμίζοντας το κανάλι των ιόντων που δημιουργούν τον ερεθισμό των νεύρων. Το χαρακτηριστικό τους είναι η μεγάλη χημική σταθερότητα και η μεγάλη λιποφιλικότητά τους ή η μικρή διαλυτότητα στο νερό με αποτέλεσμα να συγκεντρώνονται σε περιοχές βιολιπιδίων στον οργανισμό. Η τοξικότητά τους είναι μέτρια. Το πρόβλημα είναι ότι διασπώνται αργά και οι συγκεντρώσεις τους μπορεί να είναι μεγάλες στα τρόφιμα και παραμένουν στο χώμα για μήνες ή χρόνια.
Η ομοιότητα του DDT με γενετικές ορμόνες των θηλάστικών όπως τα οιστρογόνα και το ανδρογόνο, το καθιστά καρκινογόνογια τους ιστούς που ελέγχονται από αυτές τις ορμόνες. Για όλους τους παραπάνω λόγους οι ουσίες αυτές έχουν απαγορευτεί στις περισσότερες χώρες από το 1972.
Στη κατηγορία των οργανοχλωρινικών αξίζει να αναφέρουμε και τη διελδρίνη που έχει χρησιμοποιηθεί στις εντομοαπωθητικές ταμπλέτες για τα κουνούπια.
Ο χημικός Dr. Otto Hutzinger είπε μετά το ατύχημα στο Σεβέζο : "Ο Θεός δημιούργησε 91 στοιχεία, ο άνθρωπος 15 και ο διάβολος μόνον ένα, το χλώριο".
Δ. ΠΥΡΕΘΡΟΕΙΔΗ
Τα πυρεθροειδή μπορούμε να τα κατηγοριοποιήσουμε στα φυσικά πυρεθροειδή και τις συνθετικές πυρεθρίνες.
α) Τα φυσικά πυρεθροειδή υπάρχουν στο φυτο Chrysanthemum cinerariaefolium. Είναι χημικές ενώσεις που προκαλούν αναισθησία στα έντομα (όχι απαραίτητα θάνατο) με πολύ χαμηλή τοξικότητα για τα θερμόαιμα. Για το λόγο αυτό είναι ιδανικά για την καταπολέμηση παρασίτων σε κατοικημένους χώρους. Στον άνθρωπο μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στα μάτια και το δέρμα κατά τη χρήση. Συνήθως χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με οργανοφωσφορικά ή καρβαμιδικά εντομοκτόνα για καλύτερο αποτέλεσμα.
 |
| Chrysanthemum cinerariaefolium |
β) Οι συνθετικές πυρεθρίνες ( π.χ. Permethrin, Cypermethrin κ.α. είναι περισσότερο σταθερές στο φως και τον αέρα και περισσότερο τοξικές για τα έντομα (νευροτοξική δράση).
Σημειώστε ότι σχεδόν όλα τα εντομοκτόνα που είναι κατάλληλα για εφαρμογές σε κατοικημένους χώρους, ανήκουν στην κατηγορία αυτή.
Ε. ΡΥΘΜΙΣΤΕΣ ΑΥΞΗΣΗΣ
Πρόκειται για τις Ακυλουρίες και τα Μεθοπρένιο και Υδροπρένιο. Είναι ουσίες που παρεμποδίζουν το βιολογικό κύκλο του εντόμου σε κάποια στάδια ανάπτυξης ώστε να μην εξελιχθεί σε τέλειο άτομο. Η τοξικότητά τους στα θυλαστικά είναι πολύ χαμηλή γιατί η ανάπτυξή τους δεν ακολουθεί ανάλογες διαδικασίες.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Τώρα λοιπόν γνωρίζετε κάποια βασικά πράγματα σχετικά με το τι περιέχουν τα εντομοκτόνα, το μηχανισμό δράσης τους και το μέγεθος επικινδυνότητάς τους. Πάντως είτε ένα σκεύασμα είναι υψηλής έιτε χαμηλής τοξικότητας θα πρέπει να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας και προστασίας. Για το λόγο αυτό το καλύτερο είναι να απευθυνθείτε σε κάποιο επαγγελματία ή εταιρία με άδεια καταπολέμησης παρασίτων οι οποίοι γνωρίζουν ποια σκευάσματα είναι κατάλληλα σε κάθε περίπτωση, πως θα τα εφαρμόσουν με ασφάλεια αλλά και αποτελεσματικότητα και θα σας ενημερώσουν για τη διαδικασία των προφυλάξεων που ίσως χρειαστεί να πάρετε κατά τη διάρκεια και μετά την εφαρμογή τους.
Πριν τελειώσουμε, αξίζει να αναφερθούμε στο δείκτη τοξικότητας LD50 που μπορεί να έχει τύχει να δείτε σε άρθρα περί της τοξικότητας διαφόρων ουσιών.
Ο δείκτης τοξικότητας LD50 είναι η συγκέντρωση μιας δραστικής ουσίας (σε mg ανα κιλό μάζας σώματος) που προκαλεί το θάνατο στο 50% των ατόμων ενός είδους που έχουν δηλητηριαστεί από αυτό. Αυτό σημαίνει ότι αν χορηγήσουμε 10mg από μία ουσία σε 10 αρουραίους που ζυγίζουν για παράδειγμα μισό κιλό και πεθάνουν οι 5 από αυτούς τότε το LD50 της ουσίας είναι ίσο με 20mg/kg.
Το αντίδοτο για τα οργανοφωσφορικά και τα καρβαμιδικά εντομοκτόνα είναι η θειϊκή ατροπίνη.
Για τα πυρεθροειδή ακολουθούμε συμπτωματική θεραπεία (χορήγηση φαρμάκων για την ανακούφηση των συμπτωμάτων του ασθενή, χωρίς να θεραπεύουμε τα αίτια της νόσου).
From: apentomoseis.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου